Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I AGz 140/18

POSTANOWIENIE

Dnia 14 marca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg

Sędziowie: SA Grzegorz Krężołek

SA Andrzej Struzik (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2018 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa(...)Sp. z o.o. S.K.A. w D.

przeciwko Fabryce (...) S.A. w P. (poprzednio Fabryka (...) Sp. z o.o.)

o zapłatę

na skutek zażalenia strony powodowej na pkt 2 postanowienia Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 19 grudnia 2017 r., sygn. akt VII GC 214/17

postanawia:

zmienić pkt 2 zaskarżonego postanowienia w ten sposób, że oddalić wniosek strony pozwanej o zasądzenie kosztów procesu.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Sławomir Jamróg SSA Andrzej Struzik

Sygn. akt I AGz 140/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w pkt 1 umorzył postępowanie, w pkt 2 zasądził od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a w pkt 3 zwrócił stronie powodowej kwotę 10.000 zł tytułem opłaty od pozwu.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że pozwem z dnia 29 września 2017 r. powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 200.000 zł. W wyniku przekształcenia spółki Fabryki (...) sp. z o.o. w spółkę akcyjną powstała Fabryka (...) S.A. w P., której stosownie do przepisu art. 553 § 1 k.s.h. przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, a zatem wskutek zasady kontynuacji spółka przekształcona jest tożsama ze spółką przekształcaną.

W piśmie procesowym z dnia 18 października 2017 r., przed rozpoczęciem rozprawy i wysłaniem odpisu pozwu pozwanemu, powód cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia. Cofnięcie pozwu było dopuszczalne, a okoliczności sprawy wskazują, iż wymieniona czynność nie jest sprzeczna z prawem, zasadami współżycia społecznego, jak również nie zmierza do obejścia prawa. Jako podstawę prawną umorzenia postępowania Sąd Okręgowy wskazał art. 355 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 i 4 k.p.c.

Jednocześnie wskazał, że zasadą jest, że w przypadku cofnięcia pozwu obowiązkiem zwrotu kosztów procesu obciążony jest powód ( art. 203 § 2 i 3 k.p.c.). Pismem z dnia 6 listopada 2017 r., tj. w terminie dwutygodniowym, od doręczenia pozwanemu odpisu pisma, zawierającego cofnięcie pozwu, złożył on wniosek o zasądzenie kosztów procesu, który nie podlegał zwrotowi jako niepochodzący od strony procesu, gdyż złożyła go spółka przekształcona. Zasada rozliczania kosztów procesu, przewidziana w art. 203 § 2 i 3 k.p.c. nie ma jedynie zastosowania w sytuacji, gdy przyczyną cofnięcia pozwu jest zaspokojenie roszczenia powoda dopiero po wytoczeniu powództwa, lecz na taką okoliczność powód się nie powołał. O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 203 § 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wywiódł powód zaskarżając je w zakresie pkt 2 i wniósł o jego zmianę w tej części poprzez oddalenie wniosku strony pozwanej o zasądzenie kosztów procesu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w zakresie pkt 2 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Powyższemu postanowieniu zarzucił naruszenie:

- art. 208 1 k.p.c. poprzez nieustalenie z urzędu nr KRS pozwanego, co prowadziło do błędnego przyjęcia, iż w dacie wniesienia pozwu pozwany miał zdolność sądową, co w konsekwencji doprowadziło do nieodrzucenia pozwu w oparciu o art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. i bezzasadne kontynuowanie postępowania, w tym wysłanie odpisu pozwu pozwanemu,

- art. 203 § 2 k.p.c. poprzez jego zastosowanie pomimo braku stanu zawisłości sprawy, gdyż cofnięcie pozwu nastąpiło nie tylko przed doręczeniem odpisu pozwu pozwanemu, ale także przed jego wysłaniem przez sąd, co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia o wniosku o zwrot kosztów procesu, który w sprawie nie powinien być w ogóle złożony z uwagi na etap postępowania, na jakim doszło do cofnięcia pozwu,

- art. 98 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie zwrotu kosztów procesu na rzecz Fabryki (...) S.A. w P., a więc podmiotu nie będącego stroną postępowania nadto, pomimo że żadne koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony nie zostały przez tę spółkę poniesione,

- art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji w której obciążenie kosztami postępowania, w tym zwłaszcza kosztami zastępstwa procesowego powoda jawi się jako oczywiście niecelowe, a to z uwagi na fakt iż żadne działanie ze strony pozwanego nie było ani konieczne, ani celowe dla obrony jego praw, w tym w szczególności bezzasadne było ponoszenie kosztów zastępstwa procesowego w sytuacji, w której powód cofnął skutecznie pozew jeszcze przed doręczeniem jakiejkolwiek korespondencji sądowej w sprawie.

W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wniosła o oddalenie zażalenia i zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zażalenie było zasadne.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że - jak trafnie wskazał już Sąd Okręgowy - w wyniku przekształcenia spółki Fabryki (...) sp. z o.o. powstała Fabryka (...) S.A. w P. (k. 67 i n.), której stosownie do przepisu art. 553 § 1 k.s.h. przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, a zatem wskutek zasady kontynuacji spółka przekształcona jest tożsama ze spółką przekształcaną. Zatem niezasadny był zarzut, że ma my do czynienia z innym podmiotem, a zatem też, że koszty procesu zostały zasądzone na rzecz niewłaściwego podmiotu.

Natomiast zasadny okazał się zarzut powoda, że koszty nie były należne z tego względu, że nie została w sprawie podjęta jakakolwiek obrona przez pozwanego. Z akt sprawy wynika, że doręczenie odpisu pozwu stronie pozwanej miało miejsce w dniu 23 października 2017 r. Już w dacie jego wysłania wpłynęła do sądu informacja drogą mailową o cofnięciu pozwu z prośbą o niewysyłanie odpisu pozwu stronie przeciwnej. Jednocześnie w tym dniu zostało wysłane pocztą przez powoda oświadczenie o cofnięciu pozwu. Pismo to strona pozwana otrzymała w dniu 31 października 2017 r. W dniu 6 listopada 2017 r. strona pozwana ( Fabryka (...) S.A. w P.) wniosła o zasądzenie kosztów postępowania – kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Do wniosku zostało załączone pełnomocnictwo ogólne do reprezentowania strony pozwanej z daty 26 kwietnia 2017 r. Wprawdzie w odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wskazała, że w związku ze zobowiązaniem przez sąd do złożenia odpowiedzi na pozew podjęła działania w celu obrony swoich praw, które w tym przypadku wiązały się z koniecznością poniesienia kosztów zastępstwa procesowego, to jednak nie podała jakie w tym zakresie czynności rzeczywiście zostały podjęte, a z pewnością data na pełnomocnictwie nie potwierdza, by pełnomocnictwo zostało udzielone do prowadzenia tej konkretnej sprawy. Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska, że koszty procesu w oparciu o art. 203 k.p.c. należą się stronie niezależnie od tego, czy zostały poniesione i czy były celowe. Zgodnie bowiem z ogólnymi zasadami dotyczącymi rozliczania kosztów procesu, tj. w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, przy czym w przypadku strony reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika – radcę prawnego jego wynagrodzenie we wskazanej wysokości. W niniejszej sprawie jak wskazano wyżej nie zostały wykazane żadne koszty celowej obrony w postaci wynagrodzenia radcy prawnego, który w sprawie nie podjął żadnych czynności (nie zostało nawet wskazane na czym jego pomoc prawna polegała), a jego jedyne pismo w sprawie zawierało wniosek o przyznanie kosztów procesu.

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżone postanowienie w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Sławomir Jamróg SSA Andrzej Struzik