Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 września 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 30 czerwca 2017 r. przyznał E. S. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 23 lipca 2017 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, do 31 lipca 2020 r.

/decyzja – k. nienum. akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji w dniu 26 października 2017 r. złożyła wnioskodawczyni i wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

/odwołanie – k. 2 – 4/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 27 listopada 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie – k. 8/

Na rozprawie w dniu 27 lutego 2018 r pełnomocnik ZUS wniósł o uchylenie decyzji i umorzenie postępowania.

/ e – prot. z dnia 27.02.18 00:02:26/

Na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2018 r pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wnioskodawczyni wzniosła o przyznanie prawa do renty od dnia 23 lipca 2017 r.

/e – protokół z dnia 13.04.18 00:05:41/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. S. urodziła się w dniu (...)

/bezsporne/

Wnioskodawczyni posiada wykształcenie średnie z maturą. Pracowała jako pracownik produkcji, pracownik magazynu, magazynier, przy składaniu akcesoriów kosmetycznych.

/bezsporne – umowy, świadectwa pracy w aktach ZUS/

Ubezpieczona była uprawniona do zasiłku chorobowego do dnia 22 lipca 2017 r.

/bezsporne/

Wnioskodawczyni posiada wymagane okresy składkowe i nieskładkowe.

/bezsporne/

W dniu 30 czerwca 2017 r. ubezpieczona złożyła wniosek o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek – k. 1 akt ZUS/

Po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską oraz na podstawie przeprowadzonego badania Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 26 lipca 2017 r. uznał, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy do 31 lipca 2020 r, a niezdolność do pracy powstała w czasie pobierania zasiłku chorobowego. W badaniu stwierdził m.in. chód chwiejny na rozszerzonej podstawie z okresową pomocą, mowę dyzartryczną, chwiejną próbę R., ataksję przy próbie pięta kolano, dysmetrię przy próbie palec – nos, z osłabieniem siły mięśniowej 4+/5, zniesienie odruchów skokowych, podeszwowych. Rozpoznał ataksję rdzeniowo – móżdżkową typ 2, obecnie zaburzenia równowagi i chodu.

/orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. nienum. akt ZUS, opinia lekarska – k. 13 dokumentacji medycznej/

Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 21 sierpnia 2017 r. uznała ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy do 31 lipca 2020 r, a niezdolność do pracy powstała w czasie pobierania zasiłku chorobowego. W badaniu stwierdziła m.in. chód chwiejny na rozszerzonej podstawie, mowę dyzartryczną, chwiejną próbę R., ataksję przy próbie pięta kolano i próbie palec – nos, osłabienie siły mięśniowej kończyn 4+5. OA osłabione równe. Rozpoznał ataksję rdzeniowo – móżdżkową typ 2.

/orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. nienum. akt ZUS, opinia lekarska – k. 15 -16 dokumentacji medycznej/

Powyższe orzeczenie skutkowało wydaniem decyzji przyznającej wnioskodawczyni zaskarżoną rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

/bezsporne/

U wnioskodawczyni rozpoznano ataksję móżdżkowej typu 2 z wyraźnymi objawami niezborności. W badaniu neurologicznym stwierdzono wyraźne objawy niezborności móżdżkowej utrudniające wykonywaniu ruchów precyzyjnych i samodzielne poruszanie się. Badana nie jest zdolna do wykonywania pracy na otwartym rynku pracy. Powoduje to całkowitą niezdolność do pracy od momentu złożenia wniosku na okres 5 lat. W 2015 r opisano w dyzartrię i zaburzenie chodu, co łącznie z wynikiem badania genetycznego stanowiło podstawę do rozpoznania ataksji móżdżkowo – rdzeniowej. Objawy niezborności móżdżkowej opisano również po badaniu wnioskodawczyni przez Komisję lekarską.

/opinia biegłego sądowego specjalisty neurologa – k. 16 – 17, k. 33, 66/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów:

Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń w oparciu o załączone akta organu rentowego, dokumenty oraz opinię biegłego neurologa.

W ocenie Sądu pisemna opinia podstawowa oraz opinie uzupełniające biegłego są w pełni wiarygodne. Zostały bowiem sporządzone przez biegłego o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń wnioskodawczyni w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej oraz wyniki przeprowadzonych badań własnych wnioskodawczyni. Biegły w swojej opinii jednoznacznie uznał, iż schorzenie obniża sprawność wnioskodawczyni w stopniu powodującym długotrwałą całkowitą niezdolność do pracy od daty końcowej pobierania zasiłku chorobowego na okres 5 lat.

W ocenie Sądu brak jest podstaw by kwestionować powyższą opinię pisemną podstawową oraz opinie uzupełniające, są one rzetelne, a wynikające z nich wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinie nie zawierają braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. W szczególności biegły ostatecznie przyjął (po ponownym przesłaniu mu pełnych akt sprawy z dokumentacją medyczną, bowiem wcześniej biegły wydawał opinię uzupełniającą bez akt) , iż objawy niezborności móżdżkowej zostały opisane już po badaniu komisji lekarskiej, a co było przedmiotem wątpliwości organu rentowego, który twierdził, iż doszło do pogorszenia stanu zdrowia między badaniem przez orzeczników ZUS a badaniem przez biegłego. Jednakże z opinii lekarza orzecznika ZUS wynikało już, iż stwierdził on m.in. chód chwiejny na rozszerzonej podstawie z okresową pomocą, mowę dyzartryczną, chwiejną próbę R., ataksję przy próbie pięta kolano, dysmetrię przy próbie palec – nos, z osłabieniem siły mięśniowej, zniesienie odruchów skokowych, podeszwowych. Rozpoznał ataksję rdzeniowo – móżdżkową typ 2, obecnie zaburzenia równowagi i chodu. Komisja Lekarska w badaniu stwierdziła m.in. chód chwiejny na rozszerzonej podstawie, mowę dyzartryczną, chwiejną próbę R., ataksję przy próbie pięta kolano i próbie palec – nos, osłabienie siły mięśniowej kończyn 4+5. OA osłabione równe. Rozpoznał ataksję rdzeniowo – móżdżkową typ 2.

Zatem objawy ataksji móżdżkowej były opisywane już na etapie postępowania przed organem rentowym.

Zapisy dokumentacji medycznej, na którą powołuje się komisja lekarska co do możliwości kontynuowania pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku magazyniera (z marca 2017 r) nie może być wiążąca, skoro sam organ rentowy przyjął, że ubezpieczona jest jednak częściowo niezdolna do pracy, nadto z uwagi na stanowisko ZUS o postępującym charakterze schorzenia wnioskodawczyni.

Z opinii biegłego wynika, że zapoznał się on z dokumentacją w aktach sprawy. Uzasadnił także z jakich powodów ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy (wyraźne objawy niezborności móżdżkowej utrudniające wykonywanie ruchów precyzyjnych i samodzielne poruszanie się).

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego sądowego neurologa, gdyż wniosek ten zmierza do przedłużenia postępowania, którego dotychczasowy przebieg pozwala na sformułowanie jednoznacznych wniosków orzeczniczych.

W ocenie Sądu Okręgowego, opinia biegłego, zarówno pisemna podstawowa jak i opinie uzupełniające w sposób wystarczający obrazują stan zdrowia wnioskodawczyni. Opinie są jasne, a wnioski końcowe wynikają w sposób logiczny z ich treści. Ponadto wszelkie niejasności jakie mogłyby powstać w ocenie Sądu zostały wyjaśnione przez biegłego w sposób nie budzący wątpliwości interpretacyjnych w opiniach uzupełniających. W ocenie Sądu brak było podstaw do powoływania kolejnego biegłego sądowego.

Należy zauważyć, iż dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 II CR 817/73 nie publ), a taka sytuacja w sprawie nie wystąpiła.

Sąd pominął dowód z przesłuchania wnioskodawczyni na okoliczność stanu jej zdrowia, z uwagi na to, że w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy, Sąd ocenia kwestię niezdolności do pracy w oparciu o wiadomości specjalne zawarte w opiniach wydanych przez biegłych dysponujących wiedzą medyczną co do występujących schorzeń i ich wpływu na zdolność do wykonywanie pracy zarobkowej. Powyższy dowód w postępowaniu sądowym jest jedyną drogą pozyskania koniecznych do rozstrzygnięcia wiadomości specjalnych i nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową (np. przesłuchaniem świadka lub eksperymentem sądowym bez udziału biegłego, dokumentacją medyczną pochodzącą od lekarzy prowadzących ani też orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS lub orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS), zaś sąd orzekający nie jest uprawniony do samodzielnego (bez oparcia się na opinii właściwych biegłych) ustalania okoliczności, dla których wyjaśnienia wymagane jest posiadanie wiadomości specjalnych (do których należy w szczególności wiedza z zakresu medycyny)/tak wyrok SA w Poznaniu z dnia 25 stycznia 2017 r. ,III AUa 552/16 LEX nr 2265713/.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni jest zasadne i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz.U.2017.1383 t.j.) , renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

- jest niezdolny do pracy;

- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

- niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z art. 12 powyższej ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art. 13 ust 1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zdefiniowanie pojęcia "poziom kwalifikacji", użytego w tym przepisie ma istotne znaczenie, bowiem stanowi ono podstawę do ustalania rodzajów prac, które są w zasięgu możliwości ubezpieczonego, mimo stwierdzanego upośledzenia sprawności organizmu, a co za tym idzie, do ustalenia czy ograniczenie zdolności do pracy można zakwalifikować, jako znaczne. O poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje nie tylko wykształcenie, lecz także uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy, także pracy fizycznej. Niższy jest zatem poziom kwalifikacji osób wykonujących proste prace fizyczne, niewymagające przyuczenia zawodowego niż poziom kwalifikacji osób wykonujących prace wymagające określonych specjalistycznych umiejętności nabywanych na podstawie przygotowania zawodowego./tak SA w wyroku z dnia 19 listopada 2015 r , III AUa 786/15, Lex nr 1950585/.

Częściowo niezdolny do pracy jest pracownik, który w wyniku choroby ma w istotny sposób ograniczoną zdolność do pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Może on natomiast wykonywać zatrudnienie niżej kwalifikowane, o niższych zarobkach, w obniżonym wymiarze godzin. Wykonywanie pracy o takim charakterze nie świadczy o odzyskaniu zdolności do pracy./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 19 stycznia 2016 r, III Aua 342/15, Lex nr 2026205/

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego: akt ZUS, akt sądowych, dokumentacji medycznej oraz z opinii biegłego neurologa wynika, że wnioskodawczyni jest osobą całkowicie okresowo niezdolną do pracy.

Przyczyną całkowitej okresowej niezdolności do pracy wnioskodawczyni jest ataksja móżdżkowa.

U wnioskodawczyni rozpoznano ataksję móżdżkowej typu 2 z wyraźnymi objawami niezborności. W badaniu neurologicznym stwierdzono wyraźne objawy niezborności móżdżkowej utrudniające wykonywaniu ruchów precyzyjnych i samodzielne poruszanie się. Badana nie jest zdolna do wykonywania pracy na otwartym rynku pracy. Powoduje to całkowitą niezdolność do pracy od momentu złożenia wniosku na okres 5 lat. W 2015 r opisano w dyzartrię i zaburzenie chodu, co łącznie z wynikiem badania genetycznego stanowiło podstawę do rozpoznania ataksji móżdżkowo – rdzeniowej. Objawy niezborności móżdżkowej opisano również po badaniu wnioskodawczyni przez Komisję lekarską.

Sąd Okręgowy nie podzielił zastrzeżeń organu rentowego albowiem biegły neurolog w pisemnej opinii podstawowej oraz opiniach uzupełniających wyjaśnił wszelkie wątpliwości oraz udzielił odpowiedzi na wszystkie pytania.

Nadto należy wskazać, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy na ogólnodostępnym rynku pracy, z wyłączeniem zatrudnienia w warunkach specjalnie przystosowanych dla potrzeb osób niepełnosprawnych, spełnia przesłanki całkowitej niezdolności do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 u.e.r.f.u.s. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 listopada 2016 r., III AUa 1811/15, LEX nr 2174885).

Brak było podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.

Zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

W odniesieniu do przedmiotowej sprawy na wstępie należy zauważyć, iż decyzje organu rentowego w sprawach dotyczących świadczeń z ubezpieczeń społecznych mają charakter deklaratoryjny. Organ rentowy stwierdza jedynie, czy zostały spełnione ustawowe warunki nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczeń społecznych wszczynane jest w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Inaczej mówiąc - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest bowiem postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS, a jedynie zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany przez sąd ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 kwietnia 2007 roku, sygn. akt I UK 316/06, opubl: MoPr rok 2007, Nr 11).

Wynikające z treści art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. możliwości załatwienia sprawy (tj. uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu przy jednoczesnym umorzeniu postępowania) wiąże się z występowaniem w sprawie "nowych okoliczności" dotyczących niezdolności do pracy (względnie niezdolności do samodzielnej egzystencji), powstałych po dniu złożenia odwołania od wydanej przez organ rentowy decyzji. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady oceny wydanej przez organ rentowy decyzji, przez sąd I instancji, według stanu rzeczy istniejącego w dniu jej wydawania. Wyjątek ten jednak wymaga "cech nowości", które mogą dotyczyć stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe przed wydaniem decyzji (wówczas będą to nowości w rozumieniu art. 477 ⁹ § 2 ¹ k.p.c., które będą obligować organ rentowy do podjęcia działań wynikających z tego przepisu) lub też mogą dotyczyć okoliczności związanych ze stanem zdrowia takiej osoby, które powstały po dniu złożenia przez nią odwołania i wtedy będą to nowości w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. (zob. wyrok SA w Rzeszowie z dnia 12 czerwca 2013 r., III AUa 242/13, LEX nr 1342365).

Z powyższego wynika, że w sytuacji, gdy powołani w sprawie biegli wyraźnie wskażą, że ubezpieczony był niezdolny do pracy już w dniu złożenia wniosku, a nadto badanie biegłych nie ujawni nowych schorzeń, a jedynie rzuci nowe światło na dolegliwości istniejące już na etapie postępowania przed organem rentowym, to w związku z tym należy uznać, że lekarze orzecznicy ZUS i komisja lekarska ZUS mieli możliwość dokonania dokładnej analizy stanu zdrowia ubezpieczonego, a wówczas przepis art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. nie znajdzie zastosowania./wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 31 stycznia 2017 r. III AUa 573/16, LEX nr 2265712/

"Nowe okoliczności" to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego./wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 października 2016 r. III AUa 957/15 ,LEX nr 2157858/

Z uwagi na to, że objawy ataksji móżdżkowej były opisywane już na etapie postępowania przed ZUS, brak było podstaw do zastosowania tego przepisu.

Mając na względzie powyższe Sąd przyznał ubezpieczonej rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 23 lipca 2017 r na okres 5 lat.

Data początkowa jest związana z datą kończącą pobieranie przez ubezpieczoną zasiłku chorobowego, a data końcowa wynika z opinii biegłego i nie pozostaje w sprzeczności z art. 13 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach FUS.

Mając powyższe na uwadze, wobec zaistnienia podstaw do uwzględnienia odwołania Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia MS z dnia 22.10.2015 r w sprawie opłat za czynności adwokackie /Dz. U . 2015 poz. 1800 z późn. zm./

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnom. ZUS, wypożyczając akta rentowe.