Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

K., dnia 13 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wojciech Vogt

Sędziowie: SSO Barbara Mokras (spr.)

SSO Janusz Roszewski

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2018 r. w Kaliszu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) S.A. z siedzibą w G.

przy udziale M. B. i R. B.

o ustanowienie służebności przesyłu

w przedmiocie zażalenia uczestników postępowania

na punkt 4 postanowienia Sądu Rejonowego w Krotoszynie

z dnia 17 października 2017 r., sygn. akt I Ns 142/15

p o s t a n a w i a :

1.  oddalić zażalenie;

2.  zasądzić od uczestników postępowania M. B. i R. B. solidarnie na rzecz wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w G. kwotę 120,00 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu zażaleniowym.

SSO Barbara Mokras SSO Wojciech Vogt SSO Janusz Roszewski

Sygn. akt II Cz 105/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 października 2017 r., uzupełnionym postanowieniem z dnia 24 listopada 2017 r., Sąd Rejonowy w Krotoszynie kosztami zastępstwa procesowego stron obciążył wnioskodawcę i uczestników w zakresie przez nich poniesionym, uznając, że co do kosztów zastępstwa procesowego wnioskodawca
i uczestnicy postępowania winni pozostawać przy poniesionych przez siebie kosztach
z tego tytułu (pkt 4).

Zażalenie na powyższe orzeczenie złożyli uczestnicy postępowania, zaskarżając zaskarżone postanowienie w części, tj. w zakresie, w którym kosztami zastępstwa procesowego obciążono uczestników postępowania w zakresie przez nich poniesionym.

Skarżący zarzucili zaskarżonemu postanowieniu naruszenie przepisu
art. 520 § 1 k.p.c. poprzez jego zastosowanie oraz art. 520 § 3 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nie zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestników postępowania solidarnie kosztów zastępstwa prawnego.

Mając na uwadze powyższy zarzut, skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 4 i zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestników postępowania solidarnie kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 1.200,00 zł wraz
z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 34,00 zł.

Nadto skarżący wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi na zażalenie wnioskodawca wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od uczestników postępowania na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z dyspozycją art. 520 § 1 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Oznacza to, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty połączone z jego działaniem lub z czynnościami sądu podjętymi w jego interesie.

Zasada przewidziana art. 520 § 1 k.p.c. jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy są
w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub – mimo braku tej równości – ich interesy są wspólne.

Od powyższej zasady ustawodawca przewidział odstępstwo w art. 520
§ 2 k.p.c., według którego, jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani
w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników. W myśl natomiast § 3 tego artykułu, jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.

O sprzeczności interesów uczestników można mówić, gdy występują w tym postępowaniu jako swego rodzaju przeciwnicy w zakresie żądania rozpoznawanego
w tym postępowaniu.

Należy uznać, że w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu zainteresowani mogą posiadać wspólne interesy, które przejawiają się w dążeniu do uregulowania kwestii korzystania z nieruchomości obciążanej za odpowiednim wynagrodzeniem, co oznacza, iż w tego rodzaju sprawach może znaleźć zastosowanie przepis art. 520 § 1 k.p.c. Co prawda w myśl przepisu art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, a tymczasem przyjmuje się, że w sprawach o ustanowienie służebności drogi koniecznej zainteresowani nie mają wspólnych interesów i z tego względu w sprawach tych nie stosuje się w zasadzie przepisu art. 520 § 1 k.p.c. (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19.11.2010r., III Cz 46/10, OSN 2011, nr 8 – 9, poz. 88; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 05.12.2012 r., I Cz 148/12, OSNC Zb. dodatkowy 2013 nr B, poz. 45), jednak – zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie - nie można przyjąć, że zasada ta bezwzględnie znajduje zastosowanie również w sprawach o ustanowienie służebności przesyłu. Wynika to z odrębności istniejących pomiędzy poszczególnymi instytucjami, przejawiającymi się w tym, że – w przeciwieństwie do ustanowienia drogi koniecznej – ustanowienia służebności przesyłu można żądać za odpowiednim wynagrodzeniem, przy czym z przedmiotowych wnioskiem może wystąpić zarówno przedsiębiorca przesyłowy, jak i właściciel nieruchomości (art. art. 305 ² § i § 2 k.c.).

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni wystąpiła o ustanowienie,
za jednorazowym wynagrodzeniem 2.410,00 zł, służebności przesyłu na rzecz uczestników postępowania M. B. i R. B. na nieruchomości stanowiącej wspólność majątkową małżeńską uczestników. Wystąpienie
z przedmiotowym wnioskiem nastąpiło wobec braku porozumienia w tym zakresie zainteresowanych, pomimo negocjacji podejmowanych przed wniesieniem wniosku
w niniejszej sprawie. W pierwszym piśmie procesowym uczestnicy zgodzili się
z ustanowieniem służebności, zgłaszając żądanie zasądzenia kwoty 10.000,00 zł tytułem wynagrodzenia za jej ustanowienie. Zgodnie z wnioskami wynikającymi
z przeprowadzonej w sprawie opinii biegłego, wynagrodzenie na rzecz uczestników zostało ustalone w wysokości 9.949,00 zł.

W postanowieniu z dnia 17 października 2017 r. Sąd Rejonowy w Krotoszynie ustanowił na rzecz wnioskodawcy żądaną służebność przesyłu oraz obciążył kosztami opłaty sądowej i wykonywanych przez biegłych opinii w całości wnioskodawczynię, wskazując w uzasadnieniu, że - co do kosztów opinii biegłego geodety w kwocie 4.669zł - interesy stron nie były sprzeczne, a to głównie wnioskodawca był zainteresowany ustaleniem przebiegu służebności po nieruchomości uczestników, winien więc ponieść koszty tej opinii, co uczynił częściowo w toku postępowania wpłacając zaliczkę w kwocie 2.000 zł, natomiast - co do kosztów opinii biegłego rzeczoznawcy w wysokości
2.807,19zł - Sąd Rejonowy przyjął, iż w tym zakresie interesy uczestników były sprzeczne, albowiem nie mogli dojść do porozumienia w zakresie wysokości tego wynagrodzenia. Wnioskodawca chciał ustalenia wynagrodzenia w kwocie 2.410 zł, zaś uczestnicy chcieli wynagrodzenia w kwocie 10.000 zł. Z uwagi na to, iż Sąd Rejonowy ustalił wynagrodzenie na kwotę 9.949 zł, Sąd Rejonowy uznał, iż kosztami tej opinii należy również w całości obciążyć wnioskodawcę.

Powyższe wskazuje, że w niniejszej sprawie istniały podstawy do zastosowania przepisu art. 520 § 2 k.p.c. z uwagi na to, że pomimo tego, że zarówno wnioskodawca, jak i uczestnicy postępowania, byli zainteresowani ustanowieniem służebności przesyłu, to jednak nie byli zgodni w kwestii wysokości wynagrodzenia.

Wyrażonej w art. 520 § 2 k.p.c. reguły stosunkowego rozdzielania kosztów postępowania lub obciążenia nimi jednego uczestnika nie można wykładać jako obowiązku Sądu bezwzględnego obciążenia uczestnika tymi kosztami zawsze, gdy stopień zainteresowania uczestników wynikiem postępowania jest różny lub występuje sprzeczność interesów. Wskazuje na to formuła przepisu „sąd może". Potrzebę zastosowania wynikającej z powołanego przepisu reguły Sąd poddaje ocenie z uwagi na okoliczności sprawy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 02.02.2012 r.,
II Cz 150/11, Legalis Nr 966424).

Powyższe uzasadnia, na podstawie powołanych przepisów, obciążanie kosztami zastępstwa prawnego w postępowaniu wnioskodawcę i uczestników postępowania
w zakresie przez nich poniesionym, skoro zarówno wnioskodawca, jak i uczestnicy postępowania posiadali wspólny interes w przedmiocie ustanowienia służebności przesyłu, i to niezależnie od równoczesnego obciążania wnioskodawcy w całości kosztami sądowymi, z uwagi na niezgodność w sprawie należnej uczestnikom kwoty wynagrodzenia za ustanowioną na ich nieruchomości służebność przesyłu.

Z uwagi na powyższe, należało - na podstawie art. 385 k.p.c. w zw.
z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. – orzec, jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. oraz § 5 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 i § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

SSO Barbara Mokras SSO Wojciech Vogt SSO Janusz Roszewski

SSO Wojciech Vogt SSO Wojciech Vogt

SSO Janusz Roszewski