Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2018r.

Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Alicja Romanowska

Sędziowie: SO Grażyna Borzestowska

SO Tomasz Koronowski (spr.)

Protokolant : st. sekr. sądowy Łukasz Szramke

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2018r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania P. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 10 listopada 2016r., znak: (...)

o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

na skutek apelacji wniesionej przez ubezpieczonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 12 grudnia 2017r., sygn. akt IVU 840/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od ubezpieczonego P. C. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. kwotę 135 zł (sto trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

Sygn. akt IV Ua 2/18

UZASADNIENIE

Ubezpieczony P. C. wniósł do Sądu Rejonowego w Elblągu odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 10 listopada 2016r. znak (...), odmawiającej mu prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, jakiemu uległ w dniu 6 sierpnia 2016r., z uwagi na brak uszczerbku na zdrowiu. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony nie zgadzał się z oceną, że nie doznał uszczerbku na zdrowiu.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o oddalenie odwołania, powołując się na art. 11 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (obecnie Dz.U. z 2017r. poz. 1773 ze zmianami; dalej: ustawa wypadkowa). Organ twierdził, że jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, zaś lekarz orzecznik po badaniu nie ustalił u ubezpieczonego uszczerbku na zdrowiu. Mimo wniesienia sprzeciwu ubezpieczonego od orzeczenia lekarza orzecznika, również komisja lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczony nie odniósł uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy.

Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2017r. sygn. akt IV U 840/16 Sąd Rejonowy w Elblągu oddalił odwołanie. Sąd ten oparł się na następujących ustaleniach i wnioskach:

Na dzień wypadku ubezpieczony P. C. podlegał do ubezpieczenia wypadkowego z tytułu zatrudnienia u płatnika składek – (...) spółka z o.o. w E. na stanowisku pracownika gospodarczego.

W dniu 6 sierpnia 2016r. uległ on wypadkowi, który został uznany za wypadek przy pracy. Ubezpieczony w czasie mocowania lampy nie zauważył pęknięcia, z którego wysunął się kawałek szkła, który ranił go w kciuk lewej ręki.

Na skutek tego zdarzenia u ubezpieczonego rozpoznano wygojoną ranę ciętą kciuka lewego, które nie spowodowało żadnego uszczerbku na zdrowiu.

Zdaniem sądu I instancji odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Dokonując swoich ustaleń faktycznych, Sąd Rejonowy opierał się na złożonej do akt sprawy dokumentacji powypadkowej, jak również dokumentacji medycznej, co do której żadna ze stron nie miała zastrzeżeń w zakresie jej wiarygodności. Oprócz tego oparto się na ustaleniach przedstawionych w sprawie przez biegłych sądowych chirurga Z. C. i neurologa J. S. (1). Sąd I instancji uznał, że opinie te są miarodajne
dla przyjęcia ich za podstawę ustaleń faktycznych z przyczyn podanych w dalszej części uzasadnienia. Opinie są logiczne, spójne, konsekwentne i zbieżne co do wniosków z nich wynikających.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że w myśl art. 11 ust. 1 ustawy wypadkowej ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie pieniężne.

Co należy rozumieć przez pojęcie stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, ustawodawca określił w przepisie art. 11 ust. 2 i 3 ustawy, zgodnie z którymi za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, zaś za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający sześć miesięcy, mogące jednak ulec poprawie. Jak wynika z powyższego, dla powstania roszczenia o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy konieczne jest stwierdzenie występowania u ubezpieczonego długotrwałego lub stałego uszczerbku na zdrowiu pozostającego w związku przyczynowym z takim zdarzeniem.

Z uwagi na to, że dla ustalenia, czy w związku z wypadkiem przy pracy ubezpieczony doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a jeśli tak to w jakiej był on wysokości, konieczne było posiadanie wiedzy specjalnej z zakresu medycyny, sąd I instancji na podstawie art. 278§1 kpc dopuścił dowód z opinii biegłych chirurga i neurologa na okoliczność dokonania powyższych ustaleń.

W wyniku przeprowadzonego badania oraz analizy dokumentacji medycznej biegli sądowi zgodnie uznali, że w wyniku zdarzenia z dnia 6 sierpnia 2016r. ubezpieczony nie doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Zdaniem Sądu rejonowego opinie te stanowią pełnowartościowy element materiału dowodowego w sprawie i pozwalają na ustalenie, że ubezpieczony nie doznał żadnego uszczerbku na zdrowiu.

Do opinii biegłych ubezpieczony wniósł zastrzeżenia. Biegli uzupełniając opinie podtrzymali swoje dotychczasowe wnioski i treść sporządzonych opinii. Z uwagi na fakt, iż w piśmie procesowym z dnia 9 listopada 2017r. ubezpieczony wniósł kolejne zastrzeżenia do treści opinii, które w istocie były powieleniem dotychczasowych zastrzeżeń i służyły jedynie przedłużeniu postępowania w sprawie, Sąd Rejonowy zastrzeżenia te pominął. Sąd uznał, iż opinie główne sporządzone przez biegłych oraz opinie uzupełniające odpowiadają na zadane biegłym pytania w sposób merytoryczny i odnoszą się do zastrzeżeń ubezpieczonego w sposób pozwalający na dokonanie ostatecznych ustaleń.

Za przyjęciem powyższych opinii jako podstawy faktycznej sądowego rozstrzygnięcia przemawiało również to, że ich redakcja odpowiadała wymogom przepisu art. 285§1 kpc i wydane zostały zgodnie z obowiązującymi przepisami, a więc nie mają charakteru dowolnego. Obaj biegli posiadają szeroką wiedzę praktyczną, jak i teoretyczną w zakresie swoich specjalności, które z pewnością pozwalały im na dokonanie prawidłowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego w zakresie przyczyny i skutków wypadku. Zaznaczono ponadto, że że samo niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia dyskwalifikacji tej opinii, a tym bardziej powołania nowego zespołu biegłych. Nie stanowi też przyczyny wezwania biegłego na rozprawę w celu złożenia opinii ustnej uzupełniającej. Nie można przyjąć, że sąd jest zobowiązany dopuścić dowód z opinii kolejnych biegłych, czy też instytutu w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest dla strony niekorzystna. W świetle art. 286 kpc sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub opinii instytutu, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wtedy gdy złożona opinia zawiera istotne braki, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności. (przywołano wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974r. II CR 817/73, Lex nr 7404, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1974r. II CR 562/74 Lex 7607, wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 16 września 1998r., II UKN 220/98 OSNAP 1999/18/597). Sąd Rejonowy w pełni te poglądy podzielił.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności, sąd I instancji na mocy art. 477 ¹⁴§1 kpc oddalił odwołanie.

Wnioskodawca złożył apelację od opisanego wyroku, zaskarżając go w całości. Ubezpieczony zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu:

I: naruszenie przepisów postępowania cywilnego, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, a co za tym idzie na wynik sprawy, a to:

a) art. 217§2 i 3 kpc w związku z art. 227 kpc w związku z art. 316§1 kpc w związku z art. 328§2 kpc w związku z art. 236 kpc poprzez oddalenie wniosków dowodowych i zastrzeżeń do opinii biegłych zgłoszonych przez powoda w piśmie procesowym z dnia 9 listopada 2017r. jako istotnych na okoliczność wyjaśnienia wzajemnych relacji pomiędzy stwierdzonym u powoda zespołem cieśni z przebytym zranieniem kłębu kciuka - zarówno biegły S., jak i lekarz K. O. dostrzegli związek skutków urazu z istniejącym zespołem cieśni, niemniej nie wyjaśnili jednoznacznie, jakie pomiędzy tym patologiami zachodzą wzajemne relacje, a co za tym idzie, w jakim stopniu uraz kciuka pogorszył trwale sprawność dłoni lewej;

b) art. 278 kpc w związku z art. 233§1 kpc poprzez uznanie za wiarygodne, spójne, jednoznaczne i logiczne opinie biegłych sądowych, w okolicznościach występującej i opisanej w pkt a) rozbieżności i niespójności treści opinii;

II: naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię:

a) art. 11 ust. 2 i 3 ustawy wypadkowej poprzez uznanie, że skarżący nie poniósł stałego uszczerbku na zdrowiu wskutek przebytego urazu kłębu kciuka dłoni lewej;

b) art. 11 ust. 1 ww. ustawy, poprzez przedwczesną (wobec nieusunięcia wątpliwości wynikających z treści opinii biegłych), a co za tym idzie błędną wykładnię, poprzez uznanie, iż nie zachodzą przesłanki do przyznania prawa do jednorazowego odszkodowania.

Powołując się na wskazane zarzuty, ubezpieczony wniósł o uzupełnienie postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z opinii instytutu, tj. G. (...), na okoliczność czy u skarżącego wystąpił długotrwały uszczerbek na zdrowiu wskutek przebytego wypadku przy pracy, a w szczególności, jaki wpływ na stan zdrowia ubezpieczonego u którego istniał zespół cieśni miał uraz wypadkowy oraz jaki był wpływ urazu wypadkowego na powstanie tudzież powiększenie zespołu cieśni. W konsekwencji ubezpieczony wniósł o zmianę wyroku Sądu Rejonowego poprzez uwzględnienie odwołania w całości (przy przyjęciu 8% procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu – por. pismo uzupełniające apelację k.149) z jednoczesnym uwzględnieniem kosztów postępowania apelacyjnego, względnie z ostrożności procesowej o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sądowi l instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji ubezpieczony ograniczył się do powtórzenia swoich wątpliwości co ustaleń biegłych oraz związanego z tym wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii jednostki wyższego rzędu w hierarchii źródeł dowodowych z zakresu wiedzy specjalistycznej, tj. G. (...).

Organ rentowy nie ustosunkował się do apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie mogła skutkować wnioskowanymi zmianą albo uchyleniem zaskarżonego wyroku, gdyż nie zawiera zarzutów, które skutecznie podważałyby orzeczenie Sądu
Rejonowego.

Sąd I instancji poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe i wystarczające dla rozstrzygnięcia ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy aprobuje i przyjmuje za własne. Również dokonana ocena prawna nie nasuwa zastrzeżeń co do właściwej wykładni przepisów prawa oraz ich prawidłowego zastosowania. Wobec tego zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w niniejszym uzasadnieniu (tak postanowienie SN z dnia 22 kwietnia 1997r., II UKN 61/97; wyrok SN z dnia 5 listopada 1998r., I PKN 339/98).

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego, jako że mają one wpływ na prawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy, co jest warunkiem wstępnym prawidłowego zastosowania przepisów prawa materialnego.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 328§2 kpc (dalej idącego zarzutu naruszenia prawa procesowego) należy wskazać, że wprawdzie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie zostały wskazane szczegółowe motywy zawarte w opiniach biegłych, które doprowadziły ich do wniosku, że ubezpieczony nie doznał stałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, tym niemniej opinie te znajdują się w aktach sprawy i były doręczane stronom. Wobec tego nie zachodziła potrzeba powielania w przeznaczonym dla stron procesu uzasadnieniu wyroku pełnej treści tych opinii, wystarczyło wskazanie wniosków biegłych. Sąd I instancji wyjaśnił przy tym, dlaczego uznał opinie biegłych za miarodajne i przydatne dla rozstrzygnięcia. Trzeba więc podkreślić, że o skutkującym uchyleniem zaskarżonego wyroku postawieniu zarzutu naruszenia art. 328§2 kpc można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej. Zarzut ten może znaleźć zastosowanie jedynie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania zaskarżonego orzeczenia. Sytuacja taka nie zachodzi w rozpatrywanej sprawie. Wbrew twierdzeniom apelacji zaskarżony wyrok poddaje się kontroli instancyjnej, gdyż sąd I instancji nie tylko ocenił opinie biegłych, ale i wyjaśnił, z jakich przyczyn nie ma potrzeby uzupełniania postępowania dowodowego.

Jako niezasadny należy ocenić także zarzut naruszenia art. 233§1 kpc. Przepis ten, regulujący kwestię zasad sądowej oceny dowodów, uprawnia sąd do oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału sprawy. Z jednej zatem strony sąd orzekający uprawniony jest do oceny tychże dowodów według własnego przekonania, z drugiej natomiast sam jest zobowiązany do wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Uprawnienie sądu do oceny dowodów według własnego przekonania nie oznacza dowolności w tej ocenie. Poza sporem winno być, iż dokonując tej oceny, sąd nie może ignorować zasad logiki, osiągnięć nauki, doświadczenia czy też wyciągać wniosków, które nie wynikają z materiału dowodowego. Dopuszczenie się obrazy art. 233§1 kpc przez sąd może zatem polegać albo na przekroczeniu granic swobody oceny wyznaczonej logiką, doświadczeniem i zasadami nauki, albo też na niedokonaniu przez sąd wszechstronnego rozważania sprawy.

Przy ustaleniu, że wnioskodawca wskutek wypadku przy pracy nie doznał stałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, słusznie Sąd Rejonowy oparł się na opinii zespołu biegłych o specjalnościach adekwatnych do doznanego przez skarżącego uszkodzenia ciała. Art. 278 kpc uprawnia sąd do wezwania jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Sąd nie jest związany opinią i ocenia ją na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów. Swoistość tej oceny polega na tym, że nie chodzi tu o kwestię wiarygodności, jak przy dowodzie z zeznań świadków, lecz o pozytywne lub negatywne uznanie wartości rozumowania zawartego w opinii i w uzasadnieniu. Właściwe uzasadnienie opinii niezbędne jest po to, aby sąd mógł dokonać jej oceny. Brak w uzasadnieniu opinii wniosków końcowych uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej powodując, że wydanie orzeczenia na podstawie takiej opinii następuje z naruszeniem granic swobodnej oceny dowodów – art. 233§1 kpc (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1994r. w sprawie II URN 43/94, OSNC1995/8/102).

W ocenie Sądu Okręgowego nie doszło do zarzucanych przez skarżącego uchybień w postępowaniu przed Sądem I instancji. Godzi się podkreślić, że członkowie zespołu biegłych, tj. chirurg Z. C. i neurolog J. S. (1), są osobami o wyjątkowo wysokim stopniu wiedzy teoretycznej i bogatym zasobie doświadczenia zawodowego. Odnośnie biegłego Z. C. trzeba dodatkowo zwrócić uwagę na to, że jest on nie tylko specjalistą chirurgii, ale i rehabilitacji. Wbrew przy tym zarzutom apelanta, biegły J. S. (1) zajął niebudzące wątpliwości stanowisko także co do stwierdzonych u skarżącego w badaniu EMG objawów cieśni nadgarstka. W opinii z 30 października 2017r. (k.106) biegły wskazał wyraźnie, że badanie to ujawniło neuropatię nerwu pośrodkowego lewego w odcinku dystalnym, odpowiadającą zespołowi cieśni nadgarstka. Wystąpienie objawów cieśni nadgarstka lewego nie ma związku z odniesioną raną lewego kciuka. Rana ta jest oddalona anatomicznie od nadgarstka i nie mogła spowodować jego cieśni. U ubezpieczonego nastąpiło zatem nałożenie się wystąpienia zespołu cieśni z przebytym zranieniem kciuka, co – zdaniem Sądu Okręgowego – oznacza tylko tyle, że objawy pozostałe po zranieniu kciuka (zaburzenia czucia wokół wygojonej blizny, które nie upośledzają sprawności lewej ręki – por. opinia J. S. 16 sierpnia 2017r. k.80) i zespołu cieśni nadgarstka występują jednocześnie, nie zaś to, że mają one jakikolwiek związek przyczynowy. Jedyny związek tych dwóch schorzeń jest taki, że ubezpieczony może oceniać dolegliwości wynikające z zespołu cieśni nadgarstka jako objawy wynikające z przedmiotowej rany kciuka, ale jest to tylko subiektywne odczucie skarżącego.

Odnośnie wniosku ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z opinii instytutu należy wskazać, że mogłaby ona być niezbędna w sytuacji, gdyby biegli wydali w sprawie sprzeczne opinie i sprzeczności te nie dawałyby się wyjaśnić w drodze uzupełnienia tych opinii. Sytuacja taka nie zachodziła w rozpoznawanej sprawie, co czyniło dowód z opinii instytutu zbędnym i skutkowało oddaleniem dotyczącego tej kwestii wniosku skarżącego na podstawie art. 217§3 kpc.

W świetle powyższego Sąd Rejonowy nie dopuścił się również naruszenia przepisów prawa materialnego. Trzeba przypomnieć, że przyznanie jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy może być skutkiem tylko tego, że ubezpieczony doznał w wyniku tego wypadku stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, co wynika z art. 11 ust. 1 ustawy wypadkowej. Odnośnie uszkodzeń kciuka rozporządzenie Ministra Pracy l Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. z 2013r. poz. 954) w poz. 136 załącznika uszczerbek na zdrowiu (w tym blizny i zmiany czuciowe) wiąże z istnieniem co najmniej ograniczeń funkcji, a tak daleko idących skutków wypadku przy pracy obaj biegli u ubezpieczonego nie stwierdzili.

Mając zatem na uwadze, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, apelację od niego oddalono na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono przy zastosowaniu zasady odpowiedzialności za wynik procesu, tj. na podstawie art. 98§1 kpc. Zasądzona na rzecz organu rentowego kwota 135 zł to 75% stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego (był nim radca prawny niewystępujący przed Sądem Rejonowym), wynikającej z §10 ust. 1 pkt 1 w związku z §9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r. poz. 265) w związku z art. 98§3 kpc i art. 99 kpc.

SSO Tomasz Koronowski SSO Alicja Romanowska SSO Grażyna Borzestowska