Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 sierpnia 2017 r. odmówił K. S. prawa do emerytury, wskazując w uzasadnieniu, że do dnia 1 stycznia 1999 r. nie osiągnęła ona 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie udowodniła 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonej do stażu pracy okresu od 17 stycznia 1976 r. do 14 sierpnia 1979 r. – okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców ze względu na brak informacji, że w tym okresie rodzice wnioskodawczyni posiadali gospodarstwo rolne. Organ rentowy uznał wnioskodawczyni za udowodniony ogólny staż pracy wynoszący 18 lat, 9 miesięcy i 23 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym staż w szczególnych warunkach wynoszący 12 lat, 6 miesięcy i 15 dni. /decyzja – k. 23 plik II akt ZUS/

W dniu 21 września 2017 r. wnioskodawczyni odwołała się od powyższej decyzji wskazując, że w pracowała w szczególnych warunkach w (...) do końca 2008 r. Przedłożyła jednocześnie informację ze starostwa, że jej rodzice byli właścicielami gospodarstwa rolnego. /odwołanie – k. 2/

Decyzją z dnia 3 października 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 21 września 2017 r. odmówił K. S. prawa do emerytury wskazując, że do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodniła 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy uznał wnioskodawczyni za udowodniony ogólny staż pracy wynoszący 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym staż w szczególnych warunkach wynoszący 12 lat, 6 miesięcy i 15 dni. /decyzja – k. 27 plik II akt ZUS/

W dniu 16 października 2017 r. K. S. złożyła odwołanie od powyższej decyzji wskazując, że pracowała w szczególnych warunkach do 31 grudnia 2008 r. /odwołanie – k. 2 w aktach – VIII U 2197/17/

Odpowiadając na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie. /odpowiedź na odwołanie – k. 7 – 8, k. 3 – 4 w aktach VIII U 2197/17/

Postanowieniem z dnia 27 listopada 2017 r. Sąd połączył sprawę o sygnaturze akt VIII U 2197/17 ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1975/17 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia. /postanowienie – k. 7 w aktach VIII U 2197/17/

Na rozprawie w dniu 22 maja 2018 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie i wskazała, że na dzień 31 grudnia 1998 r. nie posiada stażu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat. Wniosła o przyznanie emerytury pomostowej w związku z tym, że pracowała w szczególnych warunkach aż do 3 września 2009 r. /protokół rozprawy z dnia 22 maja 2018 r. – 00:01:11 – 00:07:44 płyta CD – k. 44/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni K. S. urodziła się (...) /bezsporne/

W dniu 2 sierpnia 2017 r. ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę. /wniosek – k. 1 – 4 plik II akt ZUS/

Na dzień 31 grudnia 1998 r. wnioskodawczyni przepracowała w szczególnych warunkach 12 lat, 6 miesięcy i 15 dni. /okoliczność przyznana/

Ubezpieczona nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. /bezsporne/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie niespornych w sprawie twierdzeń stron oraz dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ustęp 2 powyższego przepisu stanowi z kolei, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie zaś do treści art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Należy podkreślić, że nabycie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do nabywania emerytur w powszechnym wieku emerytalnym, przeto skorzystanie z tego prawa nie może podlegać uznaniu lub opierać się na wykładni rozszerzającej, ale powinno mieć oparcie w ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy, które spełniają prawne wymagania zakwalifikowania określonej pracy jako zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W orzecznictwie (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 638) przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Z rozważań zawartych w tym orzeczeniu należy wyprowadzić nadto wniosek, iż - ze względu na charakter omawianego świadczenia (wcześniejsza emerytura) - przepisy rozporządzenia należy wykładać ściśle.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawczyni spełnia przesłanki ustawowe co do wieku, lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Jednak ubezpieczona, co sama przyznała na rozprawie w dniu 22 maja 2018 r., na dzień 31 grudnia 1998 roku nie spełniła warunku co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Stwierdzić zatem należy, że ze względu na nieprzepracowanie wymaganego ustawowo 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, emerytura wnioskodawczyni nie przysługuje.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji.

Z uwagi na czasową niedopuszczalność drogi sądowej Sąd przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w T. wniosek ubezpieczonej o emeryturę pomostową, zgłoszony dopiero na rozprawie. Wniosek taki nie był wcześniej złożony do organu rentowego, a zatem organ rentowy w tym zakresie nie zajął żadnego stanowiska.

Zgodnie z dyspozycją art. 476 §2 k.p.c. w związku z art. 2 k.p.c. przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych dotyczących ubezpieczenia społecznego i kategorii spraw wymienionych w pkt 1-5 § 2 art. 476 k.p.c.

Na obecnym etapie postępowania, wobec braku decyzji organu rentowego w zakresie wniosku ubezpieczonej o emeryturę pomostową, zachodzi czasowa niedopuszczalność drogi sądowej, a właściwym do rozpoznania roszczeń pozostaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, od decyzji którego będzie przysługiwać skarżącej prawo wniesienia odwołania do Sądu zgodnie z powołanymi przepisami.

Z uwagi na powyższe Sąd, na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 464 § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt 2 sentencji wyroku.

K.K.-W.