Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2012 r.

na rozprawie

sprawyz wniosku W. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

z dnia 10 lipca 2012 r. sygn. akt III U 597/12

oddala apelację

Sygn. akt III AUa 861/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją wydaną 16 marca 2012r. odmówił W. T. przyznania prawa do emerytury, w obniżonym wieku. W uzasadnieniu podał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki dotyczącej wieku i dlatego nie może skutecznie ubiegać się o prawo do świadczenia w oparciu o art. 24 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak również nie może również skutecznie ubiegać się o prawo do tego świadczenia na podstawie art. 184 ww. ustawy, gdyż do daty 1 stycznia 1999r. nie spełnił przesłanki dotyczącej wykazania okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 25 lat.

Organ rentowy w uzasadnieniu omawianej decyzji wskazał, iż wnioskodawca wykazał, zatrudnienie w górnictwie w rozmiarze 14 lat, 1 miesiąca i 25 dni, przy zastosowaniu regulacji zawartej w art. 39 pkt 2 ustawy emerytalno – rentowej stwierdził, że wnioskodawcy przysługuje obniżenie powszechnie obowiązującego wieku emerytalnego ( 65 lat) o 7 lat, co w sytuacji jego tyczącej, wymagany do nabycia prawa do emerytury wiek, wynosi 58 lat.

Końcowo organ rentowy podniósł, iż na datę 1 stycznia 1999r. wnioskodawca legitymuje się łącznie okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 22 lata 11 miesięcy i 13 dni.

W odwołaniu od powyższej decyzji skierowanym do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnobrzegu W. T. działając przez ustanowionego pełnomocnika, wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji, poprzez przyznanie na jego rzecz prawa do dochodzonej emerytury. W uzasadnieniu został sformułowany zarzut, iż zaskarżona decyzji została wydana z naruszeniem prawa materialnego, przy wskazaniu na przepis art. art. 46 i 39 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Trafność tego zarzutu, w ocenie odwołującego, potwierdzają następujące okoliczności, a mianowicie, że na datę 31 grudnia 2008r. legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym „co najmniej 25 lat” , oraz że przez okres 14 lat, 1 miesiąca i 21 dni wykonywał stale i w pełnym wymiarze, pracę na odkrywce w kopalni siarki. Końcowo w odwołaniu zostało odnotowane, że wnioskodawca nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując szczegółowo na przyczyny jakie legły u podstaw odmowy przyznania odwołującemu uprawnienia do emerytury górniczej – przewidzianej w art. 50 a oraz emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz. U. z 2009, Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Odnosząc się do treści odwołania i wskazanego w nim przepisu art. 46 w zw. z art. 39 omawianej ustawy emerytalno – rentowej, jako mającego stanowić podstawę do oceny uprawnienia wnioskodawcy do dochodzonej emerytury, organ rentowy jednoznacznie stwierdził, że wnioskodawca nie spełnia koniecznego warunku do tego, aby mógł on skutecznie ubiegać się o prawo do świadczenia w oparciu o powyższe przepisy, a to z tej przyczyny, że do daty 31 grudnia 2008r. nie osiągnął wieku emerytalnego wymaganego w jego sytuacji,

a wynoszącego 58 lat. Dodatkowo organ rentowy podniósł , że wiek ten, odwołujący osiągnie w dacie 2 stycznia 2012r.

Rozpoznając odwołanie Sąd I instancji na rozprawie wyznaczonej

10 lipca 2012r. - informacyjnie przesłuchał wnioskodawcę i dopuścił dowód

z akt w jego sprawie prowadzonych przez stronę pozwaną, a następnie wyrokiem z tej samej daty orzekł o oddaleniu odwołania. W uzasadnieniu wskazał, w pierwszej kolejności, na niekwestionowane przez strony okoliczności, dotyczące daty urodzenia W. T. ( (...), a następnie daty zgłoszenia przez niego wniosku o emeryturę ( 5 grudnia 2011r.) i dalej czasokresu pobierania przez niego świadczenia rentowego z tytułu częściowej niezdolności do pracy (od 1 marca 2001 – 31 lipca 2004). W dalszej części Sąd podniósł, że

„Zgodnie z treścią art. 50a ustawy emerytalnej prawo do emerytury z tytułu pracy górniczej przysługuje mężczyźnie, który wykaże;

25 lat pracy, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego,

- albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu Państwa.

Zgodnie z treścią art. 39 ustawy emerytalno-rentowej, jeżeli ubezpieczony posiada co najmniej 5 lat pracy w górnictwie nie spełnia warunków do uzyskania górniczej emerytury, a posiada 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych wymaganych art. 27 ustawy i nie ma przy tym wymaganego wieku emerytalnego, to wiek emerytalny można obniżyć przyjmując za każdy pełny rok pracy górniczej o 6 miesięcy.

Jak wynika z analizy akt organu rentowego wnioskodawca nie udokumentował 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a jedynie 22 lata, 11 miesięcy i 13 dni.

Ze względu na staż pracy w górnictwie przysługuje wnioskodawcy obniżenie wieku o 7 lat.

Na dzień 01 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie ukończył 58 lat życia, wykazał 22 lata, 11 miesięcy i 13 dni okresu składkowego i nieskładkowego, a zatem nie spełniał wszystkich wymaganych prawem warunków do obniżenia wieku emerytalnego.

Wobec powyższego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc odwołanie wnioskodawcy podlega oddaleniu”.

Wyrok powyższy apelacją do Sądu II instancji zaskarżył W. T., działając przez ustanowionego pełnomocnika, zarzucił że jego wydanie nastąpiło z naruszeniem prawa materialnego, przy wskazaniu na przepis art. 46 i 39 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS , wniósł o jego zmianę poprzez przyznanie prawa do dochodzonej emerytury „po przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego” . Na uzasadnienia tak określonego stanowiska, apelujący podał, że „zarzut apelacyjny dotyczy nie zastosowanie przez Sąd I instancji art. 46 w zw. z art.39 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury dla W. T..

Przy ustalaniu tego prawa, Sąd wskazał w uzasadnieniu wyroku art.50a w/w ustawy, który to przepis w ogóle nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż ubezpieczony posiada 14 lat, 1 miesiąc i 21 dni pracy w górnictwie, określonej w art.50c ustl pkt 4 ustawy emerytalno-rentowej. Pozostały okres pracy W. T. nie jest okresem pracy równorzędnej w górnictwie, o którym mowa w art.50 c ust.2 w/w ustawy.

Ubezpieczony wskazując, że w dniu 2 stycznia(...)ukończył 58 lat, oraz posiadał na dzień 31 grudnia 2008r. 26 lat, 22 miesiące i 8 dni okresów składkowych oraz nie składkowych, a także ponad 14 lat w górnictwie, co skutkowało skróceniem wieku emerytalnego z 65 do 58 lat ( art. 39 ust2 in fine ustawy emerytalno-rentowej)- spełniał przesłanki przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art.39 w/w ustawy.

Co prawda w art. 46 ust.2 in fine, ustawodawca wskazał iż warunki określone w tych przepisach ( ubezpieczony powołuje się na przepis art.39) powinny być spełnione do dnia 31 grudnia 2008r., to jednak dotyczy to okresu składkowego i nieskładkowego ( ubezpieczony w tej dacie ma ponad 26 lat), a nie wieku emerytalnego, który w przypadku W. T. został skrócony do 58 lat i tym wiekiem ubezpieczony wykazał się w dacie 2 stycznia 2012r.

Na taką interpretację przepisów, wskazuje również wykładnia językowa art. 39 ab initio, gdzie ustawodawca wskazuje na spełnienie warunku wynikającego z art. 27 pkt 2 ( okres składkowy i nieskładkowy- dla mężczyzn 25 lat), przy jednoczesnym pominięciu art. 27 pkt 1, gdzie jest mowa o wieku emerytalnym- dla mężczyzn 65 lat”

Powyższe uzasadnia zgłoszony w apelacji wniosek.

Sąd II instancji zważył co następuje:

Apelacja jest całkowicie pozbawiona racji i dlatego podlega oddaleniu.

Wydany bowiem przez Sąd I instancji wyrok w ostatecznym wyniku odpowiada prawu, jakkolwiek w tym miejscu na wstępie, wypadnie zauważyć że Sąd I instancji nie zawarł w pisemnych motywach wyroku, jakiegokolwiek odniesienia do treści żądania zawartego w odwołaniu.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że skarżący nie kwestionował sposobu oceny jego uprawnienia do dochodzonej emerytury w obniżonym wieku, dokonanego przez organ rentowy, w oparciu o przepis art. 184 w zw. z art. 39 pkt 2 ustawy emerytalno – rentowej z 17 grudnia 1998r. jak również nie domagał się przyznania uprawienia do tego świadczenia - na podstawie art. 50 a tejże ustawy, na co wprost wskazuje treść odwołania, a co uczynił Sąd I instancji.

Skarżący w odwołaniu wywodzi swoje uprawnienie do emerytury w obniżonym wieku z treści przepisu art. 46 w zw. z art. 39 - omawianej ustawy emerytalno – rentowej, co zauważyć wypadnie, nie było przedmiotem rozważań Sądu I instancji.

Uzupełniające ten brakujący wywód – przyjdzie stwierdzić, że niesporne w sprawie jest , iż W. T. ukończył 58 lat (...), wniosek o przyznanie prawa do emerytury w organie rentowym zgłosił 5 grudnia 2011r. Do daty 31 XII 2008r. wykazał okres pracy górniczej wynoszący 14 lat, 1 miesiąc i 21 dni, a ponadto okres składkowy i nieskładkowy przenoszący 25 lat, a także że nie był członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego ( pkt II ppkt 2 wniosku - k. 3 b akt emerytalnych)

Ustawa emerytalno – rentowa z 17 grudnia 1998r. w oparciu o przepisy to której skarżący ubiega się o prawo do emerytury w obniżonym wieku, w Rozdziale 3 zatytułowanym „Przepisy szczególne dotyczące emerytury dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., a przed dniem 1 stycznia 1969r.” zawiera zapis w art. 46 ust. 1 o treści : prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32,33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. a przed dniem 1 stycznia 1969r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1. nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa,

2. warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 1998r.

Ust.2 jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1 nie zawrze umowy o przystąpieniu o otwartego funduszu emerytalnego w terminie do dnia 31 grudnia 1999r. uważa się że ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W sprawie konieczne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy skarżący do daty wskazanej w wyżej przywołanym przepisie tj. do 31 grudnia 2008r. spełnił wszystkie wymagane, w jego sytuacji, warunki do uzyskania emerytury.

Udzielenie odpowiedzi na powyższe jest możliwe po uprzednim dokonaniu analizy treści przepisu art. 39 i 27 przywołanej na wstępie ustawy.

W pierwszej kolejności, zdaniem tut. Sądu orzekającego, przyjdzie zacytować przepis art. 27 zamieszczony w Rozdziale 2 omawianej regulacji, który przewiduje dwa warunki, spełnienia których ustawodawca wymaga łącznie, do stwierdzenia , że po stronie osoby występującej z wnioskiem o emeryturę uprawnienie do tego świadczenia powstało.

Pierwszy z tych warunków dotyczy wieku, który w przypadku mężczyzny wynosi, co najmniej 65 lat, drugi natomiast dotyczy wielkości stażu, który w przypadku mężczyzny musi łącznie z okresem składkowym i nieskładkowym - wynieść co najmniej 25 lat.

Art. 39 omawianej ustawy – odnoszący się do osób urodzonych przed 1 stycznia 1949r. - stwarza możliwość nabycia prawa do emerytury, - osobom nie spełniającym warunków do uzyskania górniczej emerytury w oparciu o art. 50 a - warunkując to uprawnienie od spełnienia przesłanek określonych w art. 27 tj. wykazania okresu składkowego i nieskładkowego przewidzianego w pkt. 2 tego przepisu, (w sytuacji wykazania co najmniej 5 – letniego okresu pracy górniczej), i przy jednoczesnym spełnieniu warunku określonego w pkt. 1 art. 27 – dotyczącego wieku , z możliwością jego obniżenia o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy nie więcej jednak niż o 15 lat.

Omawiany art. 39 zatem, zdaniem tut. Sądu orzekającego, w zakresie warunków nabycia prawa dla osób w nim wskazanym odsyła wprost do przepisu art. 27.

Tenże przepis z kolei, na co wyżej wskazano, przewiduje dwa warunki do nabycia emerytury, a mianowicie dotyczące wieku i stażu pracy.

Przenosząc powyższe, na zapis zawarty w cytowanym wyżej art. 46, który, poza faktem , że dozwala na stosowanie obu wyżej wymienionych przepisów, pomimo, że odnosiły się do osób urodzonych przed 1 stycznia 1949r., do osób urodzonych po tej dacie, a przed 1 stycznia 1969r. ( tak jak wnioskodawca) zawiera w pkt 2 zapis, z którego wynika wprost, że wszystkie warunki konieczne do nabycia emerytury, a więc dotyczące, zarówno wielkości stażu pracy, jak i wieku, muszą być spełnione do 31 grudnia 2008r.

Odnosząc powyższe do sytuacji w rozpoznawanej sprawie przyjdzie zauważyć, że warunek wieku wynikający z art. 27 pkt 1 - 65 lat w sytuacji wnioskodawcy doznaje złagodzenia, co wynika z treści art. 39 pkt 3 i wynosi 58 lat

( obniżenie o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej).

Konieczne jednak w tym miejscu jawi się odnotowanie, że ten właśnie wiek apelujący ukończył w dacie 2 stycznia 2012r.

Powracając zatem do przywołanego wyżej art. 46 omawianej ustawy emerytalno – rentowej należy stwierdzić, że na datę w nim wskazaną skarżący spełnia jedynie wymagany warunek dotyczący stażu ( w tym 5 – letni kwalifikowany okres pracy górniczej), nie spełnia natomiast drugiego koniecznego warunku odnoszącego się do wieku, gdyż w tej dacie nie osiągnął, wymaganego w jego sytuacji, wieku emerytalnego, wynoszącego 58 lat.

Odpowiedź zatem, na postawione na wstępie pytanie, w świetle wyżej naprowadzonych okoliczności, jest jednoznaczna i sprowadzać się musi, wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, do stwierdzenia, że W. T. do 31 grudnia 2008r. nie spełnił wszystkich warunków przewidzianych w art. 39 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) i dlatego nie może skutecznie ubiegać się o prawo do dochodzonej emerytury w oparciu o przepis art. 46 tej regulacji prawnej.

W tym stanie rzeczy, apelacja nie może odnieść pożądanego skutku, a to wobec braku podstaw, zarówno faktycznych jak i prawnych do jej uwzględnienia, dlatego orzeczono jak w wyroku na podstawie art. 385 kpc.

Zarządzenie:

1.  (...)

2.  (...)