Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II K 1027/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2018 r.

Sąd Rejonowy w Bełchatowie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia SR D. Smejda

Protokolant st. sekr. sąd. A. Pabiś

w obecności Prokuratorów Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie – B. Góralskiej, M. Karwackiej – Barylskiej, K. Koreckiej - Rożej oraz przedstawiciela (...) (...) w Ł.B. G.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 23 marca, 25 kwietnia, 23 maja 2018 r.

sprawy przeciwko R. K., urodzonemu (...) w M., synowi E. i J. z d. S.,

oskarżonemu o to, że od 07.03.2013r. do dnia 23.09.2014 roku w lokalu (...) w B. ul. (...), prowadził gry na automatach o nazwie (...) numer (...) oraz (...) numer (...), wbrew art. 3 ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. nr 201 poz. 1540),

tj. o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks

1. w miejsce zarzucanego czynu uznaje oskarżonego R. K. za winnego tego, że współpracując z (...) Sp z o.o., działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą odpowiadającą w odrębnym postępowaniu, wbrew art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 612 ze zm.), prowadził w okresie od dnia 5 lutego 2014 roku do dnia 23 września 2014 roku gry na automacie o nazwie (...) o numerze (...) oraz od dnia 19 marca 2014 roku do dnia 23 września 2014 roku gry na automacie o nazwie (...) o numerze (...) w lokalu (...) w B. przy ulicy (...), w ten sposób, że na podstawie umowy zawartej z właścicielem owego lokalu wstawiał, podłączył i serwisował wskazane automaty do gry oraz wyjmował z nich pieniądze, pomimo nie posiadania przez siebie, jak i przez (...) Sp z o.o. koncesji lub zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach oraz niewykonywania monopolu państwa, a także bez ich zarejestrowania przez naczelnika urzędu celnego tj. tj. czynu wypełniającego dyspozycję art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 612 ze zm.) i za tak przypisany czyn na podstawie art. 107 § 1 kks wymierza oskarżonemu karę grzywny w ilości 40 (czterdziestu) stawek dziennych, ustalając wysokość każdej stawki na kwotę 100 (stu) złotych;

2. wymierza oskarżonemu R. K. 400 (czterysta) złotych opłaty oraz zasądza od niego na rzecz Skarbu Państwa 70 (siedemdziesiąt) złotych tytułem wydatków.

Sygn. akt II K 1027/17

UZASADNIENIE

Prezesem (...) Sp. z o.o. w 2014 roku był M. W.. Spółka owa zajmowała się w szczególności wstawianiem automatów do gier do różnych lokali na terenie Polski.

R. K. współpracował ze spółką (...).

W dniu 5 lutego 2014 roku R. K. wstawił do należącego do R. P. lokalu (...) w B. przy ulicy (...) automat do gier o nazwie (...) o numerze (...), zaś w dniu 19 marca 2014 roku umieścił on tamże automat do gier o nazwie (...) o numerze (...).

R. K. przekazał właścicielowi lokalu umowę dzierżawy, a także dostarczył listę aktualizacji urządzeń.

R. K. do dnia 23 września 2014 roku serwisował automaty (...) o numerze (...) oraz (...) o numerze (...), jak również zasypywał je monetami. Urządzenia owe wypłacały również wygrane w gotówce.

Nikt inny poza R. K. (w imieniu spółki (...)) nie dostarczał R. P. list aktualizacji urządzeń wstawianych do lokalu (...) i serwisowanych przez R. K..

W obecności R. P. R. K. nigdy nie zakwestionował swego podpisu na jakimkolwiek dokumencie.

(zeznania świadka R. P. k. 124-125; umowa dzierżawy k. 21-22; lista aktualizacji urządzeń k. 23, 24; informacja z (...) Sp. z o.o. k. 26; odpis z KRS k. 148-150, 153-155)

W dniu 23 września 2014 roku funkcjonariusze Urzędu (...) w P. przeprowadzili kontrolę w lokalu (...) w B. przy ulicy (...). Podczas wykonywanych czynności ujawniono automaty oznaczone jako: (...) o numerze (...) oraz (...) o numerze (...), co do których zachodziło uzasadnione podejrzenie urządzania na nich gier wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych.

Funkcjonariusze celni przeprowadzili eksperymenty na przedmiotowych urządzeniach, w wyniku których stwierdzono, że gry urządzane na owych automatach zawierają się w definicji gier na automatach określonych w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych. W prowadzonych grach zapadały wygrane rzeczowe w postaci punktów, za które grający mógł kontynuować grę bez wpłaty środków pieniężnych. Ponadto zdobycz punktową można było zamienić na wygraną pieniężną.

(protokół kontroli k. 2-4; dokumentacja fotograficzna k. 5-9; protokół zatrzymania rzeczy k. 10-12; protokół oględzin k. 13-14)

M. W. został prawomocnie skazany przez Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyrokiem z dnia 7 listopada 2017 roku (w sprawie o sygnaturze akt (...)) za czyn z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych, polegający na tym, że we wrześniu 2014 roku w lokalu (...) w B. ul. (...) urządzał gry na automatach o nazwie (...) numer (...) oraz (...) numer (...), w ten sposób, że po zawarciu umowy dzierżawy przez spółkę (...) udostępnił automaty do gier w celu ich eksploatacji w w/w punkcie.

(odpis wyroku SR w Bełchatowie, (...) k. 147, 127; odpis wyroku SO w Piotrkowie Trybunalskim, (...) k. 158)

R. K. nie był karany sądownie za popełnienie przestępstw.

(karta karna k. 84)

Oskarżony posiada wykształcenie zawodowe. Prowadzi własną działalność gospodarczą (lokal gastronomiczny), z której osiąga miesięczny dochód w kwocie około 2.000 złotych netto miesięcznie.

Na utrzymaniu ma jedno dziecko.

(oświadczenie oskarżonego R. K. k. 123)

R. K. nie przyznał się do zarzucanego mu czynu.

Dodał, iż spółka (...) dysponowała licznymi orzeczeniami i opiniami prawnymi, z których wynikało, że jej działalność jest legalna, podobnie jak działalność oskarżonego. Nadto sądy zwracały spółce zatrzymane automaty.

W toku rozprawy przed Sądem w dniu 23 marca 2018 roku R. K. zakwestionował wiarygodność podpisów o treści (...), umieszczonych na dokumentach znajdujących się na kartach: 23 i 24 akt sprawy.

(wyjaśnienia oskarżonego R. K. k. 123 odwrót, 28-29, 50 odwrót-51)

Sąd zważył, co następuje:

Wyjaśnień oskarżonego R. K. złożonych w niniejszej sprawie nie sposób uznać za wiarygodne wobec pozostałego zgromadzonego materiału dowodowego.

Z protokołu kontroli przeprowadzonej przez funkcjonariuszy Urzędu (...) w P. (wraz z dokumentacją fotograficzną oraz protokołami oględzin automatów do gry) wynika ponad wszelką wątpliwość, że obydwa skontrolowane automaty (objęte zarzutem aktu oskarżenia) umożliwiały prowadzenie gier w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych. W przeprowadzanych grach padały bowiem wygrane rzeczowe w postaci punktów, za które grający mógł kontynuować grę bez wpłaty środków pieniężnych. Ponadto zdobycz punktową można było zamienić na wygraną pieniężną.

W tym stanie rzeczy niecelowym stało się zasięganie opinii biegłego celem ustalenia, czy przedmiotowe urządzenia są automatami do gier w rozumieniu powołanych powyżej przepisów.

W niniejszej sprawie Sąd ustalił zatem stan faktyczny w oparciu o protokół kontroli przeprowadzonej przez funkcjonariuszy celnych Urzędu (...) w P. Przebieg kontroli oraz wskazana dokumentacja nie budzi wątpliwości, a także żadna ze stron do powyższego nie wnosiła zastrzeżeń, dlatego też należało przypisać im walor wiarygodności. Przeprowadzony przez funkcjonariuszy (...) eksperymenty wskazały jednoznacznie, iż automaty umożliwiały prowadzenie gier w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

W ocenie Sądu przymiot wiarygodności posiadają konsekwentne i spójne zeznania świadka R. P.. Podobnie należy ocenić załączoną do akt sprawy umowę dzierżawy łączącą go ze spółką (...). Ze wskazanych dowodów wynika, że opisane w treści przypisanego czynu automaty o nazwach A. i A. do lokalu (...) w B. przywiózł i wstawił R. K.. Również oskarżony dostarczył właścicielowi lokalu umowę.

Na protokołach aktualizacji urządzeń także widnieją podpisy R. K., przy czym przy ponownym rozpoznawaniu sprawy oskarżony zakwestionował złożenie przez siebie podpisów na owych dokumentach (wobec czego Sąd rozpoznający sprawę zawiadomił Prokuraturę Rejonową w Bełchatowie o możliwości popełnienia czynu z art. 270 § 1 kk). Co najmniej zdziwienie budzić musi jednak okoliczność, że R. K. wiarygodności przedmiotowych list aktualizacji urządzeń nie podważał wcześniej (mimo że przecież pod zarzutem popełnienia czynu z art. 107 § 1 kks stoi on od dłuższego czasu). Sąd nie badał w przedmiotowej sprawie kwestii, czy podpisy (parafy) uczynione na listach aktualizacji urządzeń pochodzą od oskarżonego, albowiem nadmiernie wydłużyłoby to tok toczącego się postępowania karnego, poza tym nie wiadomo, czy udałoby się to określić w sposób jednoznaczny przy pomocy opinii grafologicznej. Żadna ze stron zresztą nie złożyła stosownego wniosku dowodowego w tym zakresie. Niezależnie od powyższego, Sąd stoi na stanowisku, iż przedmiotowa okoliczność ma de facto drugorzędne znaczenie z punktu widzenia meritum rozpoznawanej sprawy, skoro zarówno z zeznań R. P., jak również z pisemnej informacji pochodzącej od spółki (...) (k. 26), wynika ponad wszelką wątpliwość, iż to oskarżony dostarczył urządzenia objęte aktem oskarżenia do lokalu (...), jak również serwisował je, zasypywał gotówką oraz rozliczał się z właścicielem lokalu. Zatem uznać należało, że między R. K. a M. W. (prezesem H. F. Polska, odpowiadającym w odrębnym postępowaniu za przestępstwo z art. 107 § 1 kks, w toku którego został on prawomocnie skazany za czyn odnoszący się do tych samych urządzeń) doszło do porozumienia, w ramach którego wskazani mężczyźni mieli działać wspólnie. Sąd uznał zatem, że oskarżony działał niejako jako „prawa ręka” prezesa (...) Sp. z o.o. Nie sposób bowiem zakładać (przeczyłyby temu bowiem zasady logiki i doświadczenia życiowego), że R. K. bez faktycznych umocowań ze strony spółki (...) samorzutnie i całkowicie dowolnie dysponował majątkiem wskazanego przedsiębiorcy, wstawiając automaty w wybrane miejsca i zaciągając w jej imieniu zobowiązania do zapłaty czynszu. Wobec powyższego stanowisko, że oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, nie może budzić wątpliwości, tym bardziej, że dla tego rodzaju przestępnego działania nie jest niezbędne, by każdy ze sprawców realizował wszystkie znamiona strony przedmiotowej czynu.

Wobec powyższego najistotniejszą kwestią w kontekście możliwości przypisania R. K. odpowiedzialności karnej skarbowej za przestępstwo z art. 107 § 1 kks stało się rozważenie problematyki notyfikacji przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych i ewentualnego działania sprawcy w usprawiedliwionej nieświadomości karalności zarzucanego mu czynu.

W ocenie Sądu, R. K. miał świadomość tego, iż prowadzona przez niego działalność nie jest legalna. Spółka (...) nie posiadała bowiem koncesji lub zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach oraz niewykonywania monopolu państwa, a także automaty nie były mimo obowiązku wynikającego z ustawy zarejestrowane przez naczelnika urzędu celnego. Tego faktu nie kwestionował oskarżony, powołując się jednak na rozbieżności w co do obowiązujących przepisów, a mianowicie co do tego, czy przepisy art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych stanowią tzw. przepisy techniczne w rozumieniu do niedawna jeszcze obowiązującej dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 czerwca 1998 r., ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego. Wskazane wątpliwości zostały jednak rozstrzygnięte w orzeczeniu (...) w sprawie C-305/15 wydanym w dniu 13 października 2016 roku, zgodnie z którym przepis taki jak art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych nie stanowi „przepisu technicznego” w rozumieniu dyrektywy 98/34. W tych okolicznościach nie ma konieczności badania skutków naruszenia obowiązku zgłoszenia przepisów technicznych. (...) wskazał, iż art. 1 dyrektywy 98/34 należy interpretować w ten sposób, że przepis krajowy, taki jak ten będący przedmiotem postępowania głównego, nie wchodzi w zakres pojęcia „przepisów technicznych” w rozumieniu tej dyrektywy, podlegających obowiązkowi zgłoszenia na podstawie art. 8 ust. 1 tej samej dyrektywy, którego naruszenie jest poddane sankcji w postaci braku możliwości stosowania takiego przepisu. Natomiast notyfikowany został art. 14 ust. 1 - 3 ustawy o grach hazardowych (w brzmieniu nadanym mu nowelą z dnia 12 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o grach hazardowych).

Oskarżony, w ocenie Sądu, również nie pozostawał w usprawiedliwionej nieświadomości karalności zarzucanego mu czynu.

Kodeks karny skarbowy posługuje się w art. 10 § 4 kks pojęciem "nieświadomości karalności czynu". Nieświadomość karalności czynu polega na przekonaniu sprawcy, że dane zachowanie nie jest penalizowane. Od odpowiedzialności karnej uwalnia go tylko usprawiedliwiona nieświadomość karalności. Z ustaleń faktów poczynionych przez sąd musi zatem wynikać, że sprawca podjął starania, w wyniku których uzyskał pewne informacje, że jego czyn nie podlega odpowiedzialności karno-skarbowej. Badając formułę usprawiedliwienia, należy przecież odwoływać się do wzorca osobowego zachowania przeciętnego obywatela. W wypadku prawa karnego skarbowego często jednak w grę wchodzić będzie model osobowy o podwyższonym standardzie wymagań. Taka też musi być miara dla profesjonalisty w obrocie gospodarczym, który dla zarobku zamierza prowadzić działalność ze świadomością jej reglamentowania przez państwo. Im zaś wyższe oczekiwania od sprawcy, tym możliwość wystąpienia błędu usprawiedliwionego mniejsza (wyrok SN z dnia 3 lutego 1997 r., II KKN 124/96, OSNKW 1997/5-6/46).

Oskarżony nie znajdował się w błędzie co do karalności czynu. R. K. znał ustawę o grach hazardowych. Wiedział również, że jej naruszenie jest karane przez Kodeks karny skarbowy. Podkreślić trzeba, iż istnienie rozbieżnej linii orzeczniczej wykorzystywał on, trudniąc się swoją działalnością. Powyższe było dla niego wysoce opłacalne, bowiem dzięki temu zarabiał pieniądze.

Oskarżony nie kwestionował tego, że zarówno on sam, jak również spółka (...), nie posiadali odpowiedniej koncesji lub zezwolenia, a ponadto utrzymywał, że ów ostatni podmiot dysponował orzeczeniami uniewinniającymi i umarzającymi postępowanie karne w sprawach z art. 107 kks. Tak naprawdę sprawca musiał mieć świadomość tego, iż automaty, które wstawiane są przez niego do lokalu (...), wymagają rejestracji. Doświadczenie R. K. w tej branży potwierdza, że posiadał on stosowną wiedzę o wykorzystywanych automatach, zasadach ich funkcjonowania oraz o tym, że konieczne jest posiadanie odpowiednich zezwoleń i rejestracja, gdyż niewątpliwie zaznajamiał się z obowiązującymi przepisami i ich zmianami. Poza tym oskarżony zawodowo trudnił się wskazaną działalnością.

Zdaniem Sądu, R. K. wykorzystywał rozbieżność orzecznictwa dla przestępczej działalności, gdyż mu się to opłacało finansowo. Działał niejako na własne ryzyko. Nawet sam sposób działania, umieszczenie automatów w małej miejscowości, w „(...)”, świadczy właśnie o świadomości oskarżonego o nielegalności jego zachowania. Jeżeli R. K. rzeczywiście uważałby, że jego działalność jest w pełni legalna, to „rozwinąłby skrzydła” w ramach współpracy z (...), która przecież mogła wynająć obszerny lokal w dużym mieście i reklamować swe usługi, by dotrzeć do jak największej liczby klientów.

Sąd nie poddawał ocenie zeznań J. D., albowiem osoba owa nie posiadała wiedzy istotnej dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał R. K. - w miejsce zarzucanego mu czynu - za winnego tego, że współpracując z (...) Sp z o.o., działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą odpowiadającą w odrębnym postępowaniu, wbrew art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 612 ze zm.), prowadził w okresie od dnia 5 lutego 2014 roku do dnia 23 września 2014 roku gry na automacie o nazwie (...) o numerze (...) oraz od dnia 19 marca 2014 roku do dnia 23 września 2014 roku gry na automacie o nazwie (...) o numerze (...) w lokalu (...) w B. przy ulicy (...), w ten sposób, że na podstawie umowy zawartej z właścicielem owego lokalu wstawiał, podłączył i serwisował wskazane automaty do gry oraz wyjmował z nich pieniądze, pomimo nie posiadania przez siebie, jak i przez (...) Sp z o.o. koncesji lub zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach oraz niewykonywania monopolu państwa, a także bez ich zarejestrowania przez naczelnika urzędu celnego tj. tj. czynu wypełniającego dyspozycję art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 612 ze zm.).

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych, grami na automatach są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych, w tym komputerowych, zawierające element losowości. Status gier na automatach posiadają również gry na takich urządzeniach, organizowane w celach komercyjnych, o charakterze losowym, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej (art. 2 ust. 5 w/w ustawy). Niewątpliwie w niniejszej sprawie mamy do czynienia z automatami w rozumieniu art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych.

Stosownie natomiast do treści art. 6 ust. 1 wskazanej ustawy, działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości i gier na automatach może być prowadzona po uzyskaniu koncesji na kasyno gry.

Zwrócić należy w tym miejscu uwagę na ugruntowanie się w ostatnim czasie w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiska, iż art. 107 § 1 kks sankcjonuje naruszenie zakazu gier bez koncesji, co oznacza, że art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych stanowi dopełnienie przepisu o charakterze karno – skarbowym (min. wyrok SN z 29 marca 2017 r., IV KK 396/16, LEX nr 2281267; wyrok SN z 22 lutego 2017 r., IV KK 225/15, LEX nr 2258047; wyrok SN z 22 lutego 2017 r., IV KK 304/16, LEX nr 2248735). Istotne jest przy tym to, iż przepis art. 6 ust. 1 powołanej ustawy nie ma charakteru technicznego (wyrok SN z 24 marca 2017 r., V KK 23/17, LEX nr 2261755; wyrok SN z 24 marca 2017 r., V KK 24/17, LEX nr 2270906).

Sąd na gruncie analizowanej sprawy jest zatem w pełni uprawniony do stosowania art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych, jako dopełniającego dyspozycję art. 107 § 1 kks (na co pozwala w szczególności wyrok SN z 16 lutego 2017 r., II KK 342/16, LEX nr 2241387).

Przypisany oskarżonemu czyn miał charakter zawiniony. R. K. w ustalonym stanie faktycznym mógł zachować się zgodnie z prawem i nie zachodziły żadne okoliczności, które wyłączałyby jego winę. Ponadto czyn oskarżonego był bezprawny, a stopień jego społecznej szkodliwości był znacznie wyższy niż znikomy.

Przy wymiarze kary na korzyść R. K. Sąd poczytał jego uprzednią niekaralność sądową za popełnienie przestępstw. W przekonaniu Sądu wymierzona oskarżonemu na podstawie art. 107 § 1 kks kara grzywny w wymiarze 40 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości każdej stawki na kwotę 100 złotych, odpowiada stopniowi winy oraz społecznej szkodliwości jego czynu. Podkreślić bowiem trzeba, że sprawca działał umyślnie, wykazując się świadomą ignorancją wobec obowiązujących przepisów, dysponował bowiem odpowiednim doświadczeniem w branży związanej z grami na automatach. Z pewnością śledził na bieżąco obowiązujące przepisy, zwłaszcza, że zajmował się zawodowo tego typu działalnością.

W ocenie Sądu określona w powyższy sposób kara grzywny będzie możliwa do uiszczenia przez oskarżonego, zwłaszcza wobec możliwości rozłożenia jej na raty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks, przy czym wysokość opłaty ustalono w oparciu o art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (t.j.: Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.).