Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Ka 327/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Adam Sygit

Sędziowie SSO Piotr Kupcewicz (spr.)

SSO Małgorzata Bonisławska-Kania

Protokolant stażysta Olga Szałapska

przy udziale Adriana Płacheckiego - prokuratora Prokuratury Rejonowej Bydgoszcz-Południe w Bydgoszczy

po rozpoznaniu dnia 7 czerwca 2018 r.

sprawy M. R. s. W. i K. ur. (...) w K.

oskarżonego z art. 178a § 1 k.k., art. 180a k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt IX K 1004/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uniewinnia oskarżonego od popełnienia przypisanego mu czynu opisanego w pkt 4;

b)  uchyla rozstrzygnięcia w przedmiocie środka karnego (pkt 5) kary łącznej (pkt 6) i łącznego środka karnego (pkt 7);

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.

SSO Piotr Kupcewicz SSO Adam Sygit SSO Małgorzata Bonisławska-Kania

sygn. akt 327/18

UZASADNIENIE

M. R. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 25 sierpnia 2017 roku w B. przy ul. (...) w ruchu lądowym po drodze publicznej prowadził pojazd mechaniczny marki V. (...) o nr rej. (...) będąc w stanie nietrzeźwości, gdzie I badanie o godz. 14:32 wykazało 0,42 mg/l, II badanie o godz. 15:05 wykazało 0,35 mg/l oraz III badanie o godz. 15:42 wykazało 0,28 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, tj. o czyn z art. 178a § 1 k.k.,

2.  w dniu 25 sierpnia 2017 roku w B. przy ul. (...) w ruchu kierował pojazdem marki V. (...) o nr rej. (...) nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, wydany przez Prezydenta Miasta B. nr decyzji (...).(...)z dnia 29 maja 2013 roku, tj. o czyn z art. 180a k.k.

Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2018 roku, wydanym w sprawie sygn. akt IX K 1004/17, Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł:

1.  oskarżonego M. R. uznał za winnego popełnienia czynu zarzuconego mu w akcie oskarżenia w pkt 1, tj. występku z art. 178a § 1 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności,

2.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego za czyn określony w pkt 1 wyroku środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat,

3.  na podstawie art. 43a § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego do zapłaty świadczenia pieniężnego w wysokości 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

4.  oskarżonego M. R. uznał za winnego tego, że w dniu 25 sierpnia 2017 roku w B. przy ul. (...) na drodze publicznej prowadził pojazd mechaniczny samochód marki V. (...) o nr rej. (...) nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnia do kierowania pojazdami, wydanej przez Prezydenta Miasta B., nr (...) (...) z dnia 29 maja 2013 roku, tj. występku z art. 180 a k.k. i za to, na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności,

5.  na podstawie art. 42 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. za czyn określony w pkt 4 wyroku orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat,

6.  na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w miejsce orzeczonych kar pozbawienia wolności orzekł wobec oskarżonego karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności,

7.  na podstawie art. 90 § 2 k.k. w miejsce orzeczonych powyżej w pkt 2 i 5 wyroku środków karnych orzekł wobec oskarżonego łączny środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 6 lat,

8.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120 złotych tytułem opłaty i obciążył go wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa w sprawie.

Z wyrokiem nie zgodził się oskarżony i zaskarżył go w zakresie orzeczonych środków karnych zarzucając:

1.  rażącą niewspółmierność środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat orzeczonego w pkt 2 wyroku,

2.  rażącą niewspółmierność środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat orzeczonego w pkt 5 wyroku,

3.  rażącą niewspółmierność łącznego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 6 lat orzeczonego w pkt 7 wyroku,

gdyż właściwa analiza okoliczności powinna prowadzić do zastosowania zasady absorpcji środków karnych, a nie do ich kumulacji.

Oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 2, 5 i 7 poprzez obniżenie orzeczonych środków karnych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja oskarżonego nie była zasadna, jednak wywołując postępowanie odwoławcze i instancyjną kontrolę zaskarżonego wyroku, prowadzić musiała do jego zmiany, wynikającej z konieczności uniewinnienia oskarżonego od popełnienia czynu z art. 180 a k.k.

Przestępstwo z art. 180 a k.k. polega na prowadzeniu pojazdu mechanicznego na drodze publicznej przez sprawcę nie stosującego się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnie do kierowania pojazdami. Decyzja taka, wydawana jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, w szczególności jej art. 103, a także art. 182 § 2 k.k.w., zgodnie z którymi m.in. w przypadku orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, starosta wydaje decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi w orzeczonym przez Sąd zakresie. W przedmiotowej sprawie wobec oskarżonego był wydany wyrok Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 25 kwietnia 2013 roku w sprawie sygn. akt II K 218/13, w którym m.in. orzeczono wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B na okres roku. Na podstawie tego orzeczenia, w zakresie z niego wynikającym, Prezydent Miasta B. wydał decyzję nr (...).(...)z dnia 29 maja 2013 roku, w której cofnął oskarżonemu uprawnienia do prowadzenia pojazdów kategorii B na okres roku, od dnia 16.03.2013 roku, do dnia 16.03.2014 roku. Z treści tej decyzji w sposób oczywisty wynika, z dniem 16 marca 2014 roku cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami kategorii B zakończyło się. Decyzja wydawana jest na czas określony i nie ma podstaw by uznać, że kierowanie pojazdem mechanicznym po upływie okresu w niej wskazanego stanowiło postępowanie wbrew tej decyzji. Z ustawy o kierującymi pojazdami co prawda wynika, że przywrócenie uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi również wymaga decyzji starosty - po ustaniu przyczyn, które spowodowały jego cofnięcie, oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, nie oznacza to jednak, by do czasu wydania takiej decyzji sprawca kierując pojazdem mechanicznym cały czas nie stosował się do decyzji o cofnięciu uprawnień. Rozważać w takiej sytuacji można by, czy kierujący prowadząc pojazd mechaniczny mimo braku decyzji o przywróceniu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, nie wyczerpuje znamion wykroczenia z art. 94 k.w. (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Olsztynie z dnia 16 września 2014 r., II SA/Ol 761/14, LEX nr 1513426).

Bezzasadnie Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazuje, iż wobec oskarżonego została wydana również druga decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, z dnia 26.11.2013 roku. Decyzja ta dotyczyła pojazdów kategorii A, C, poza tym na jej podstawie oskarżony utracił uprawnienia do kierowania tymi pojazdami w okresie do 22.06.2015 roku, a więc ten okres również upłynął przed datą czynu, będącego przedmiotem stawianego oskarżonemu zarzutu. Wydanie tej decyzji nie miało więc znaczenia dla możliwości uznania oskarżonego winnym popełnienia przestępstwa z art. 180 a k.k.

Oskarżony zaskarżył wyrok tylko w zakresie orzeczonych wobec niego środków karnych. Co do zasady sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, jednak w przypadku, o którym mowa jest m.in. w art. 440 k.p.k., jeżeli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, podlega ono niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zmianie na korzyść oskarżonego (…). Wskazane wyżej uchybienie, dotyczące naruszenia prawa materialnego polegającego na błędnej wykładni art. 180 a k.k., prowadziło do oczywistej niesprawiedliwości wyroku, gdyż prowadziło do bezzasadnego skazania oskarżonego. Należało więc, zgodnie z treścią przepisu art. 440 k.p.k. zmienić zaskarżony wyrok poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynu z art. 180a k.k., czego konsekwencją było uchylenie rozstrzygnięć w przedmiocie środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, orzeczonego za ten czyn, kary łącznej pozbawienia wolności i łącznego środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Wskazać w tym miejscu, że kierunek wniesionej apelacji, na korzyść oskarżonego, nie pozwalał sądowi odwoławczemu na inną modyfikację zaskarżonego przez oskarżonego wyroku. Ewentualne ustalenie, że w chwili czynu oskarżony nie dysponował uprawnieniami do kierowania pojazdami mechanicznymi, byłoby nowym ustaleniem, dla oskarżonego niekorzystnym, niedopuszczalnym w świetle przepisu art. 434 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy musiałby dodatkowo ustalić, ponad to, co wynika z opisu czynu przypisanego oskarżonemu, a więc nie tylko, że oskarżony 25 sierpnia 2017 roku w B. przy ul. (...) w ruchu kierował pojazdem marki V. (...) o nr rej. (...), a w dniu 29 maja 2013 roku Prezydent Miasta B. wydał decyzję nr (...) (...)o cofnięciu mu uprawnień do kierowania pojazdami kategorii B, ale też to, że w dniu 25 sierpnia 2017 roku oskarżony nie posiadał tych uprawnień. Ta okoliczność faktyczna nie wynika z treści zaskarżonego wyroku i jej ustalenie byłoby rozstrzygnięciem na niekorzyść oskarżonego.

Wobec powyższego bezprzedmiotowe są zarzuty apelacji oskarżonego, dotyczące rażącej surowości łącznego środka karnego i środka karnego orzeczonego za czyn z art. 180a k.k. Oskarżony w apelacji zarzucił również, iż środek karny orzeczony za czyn z art. 178a § 1 k.k. jest rażąco surowy. Choć z uzasadnienia jego apelacji wynika, że jej istotą było kwestionowanie wysokości łącznego środka karnego, to mając na względzie treść przepisu art. 433 § 1 k.p.k., należało odnieść się również do tego zarzutu. Jest on bezzasadny w stopniu oczywistym. Przepis art. 42 § 2 k.k., który jest podstawą wymierzenia tego środka karnego, ma charakter obligujący i każe wymierzyć ten środek karny w wysokości nie niższej niż 3 lata, m.in. w razie skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. Sąd Rejonowy wymierzył więc ten środek karny w najniższej, dopuszczonej ustawą wysokości, nie mógł obniżyć go na żadnej podstawie prawnej, stąd nie można uznać, by był on rażąco surowy.

Mając powyższe na względzie, przy braku innych okoliczności, które sąd odwoławczy uwzględnia z urzędu, zaskarżony wyrok zmieniono w sposób przedstawiony wyżej, zaś w pozostałym zakresie, jako zasadny, utrzymano w mocy.

O kosztach procesu orzeczono po myśli przepisu art. 632 ust. 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.

SSO Piotr Kupcewicz SSO Adam Sygit SSO Małgorzata Bonisławska-Kania