Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 lutego 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art.114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, po rozpatrzeniu wniosku z 25 stycznia 2018 r., odmówił M. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że decyzja odmawiająca wnioskodawcy prawa do emerytury z dnia 14 lipca 2017 r. jest prawomocna i nadal aktualna , ponieważ od otrzymania tej decyzji nie wskazał on żadnych nowych okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń.

/decyzja k.6 plik III akt ZUS/

W dniu 7 marca 2018 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie M. S. od ww. decyzji , w którym wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury. M. S. podkreślił ,że kwestionowane przez organ rentowy świadectwo pracy w warunkach szczególnych zostało mu wystawione przez zatrudniający go zakład pracy , a ewentualne błędy czy też nieścisłości zawarte w jego treści nie mogą skutkować pozbawieniem go uprawnień emerytalnych. Skarżący wskazał , że w okresach od 6 września 1976 r. do 24 października 1977 r. i od 12 listopada 1979 r. do 9 czerwca 1991 r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki pracownicze operatora maszyn do obróbki wiórowej odlewów żeliwnych , które sprowadzały się do obsługi tokarek przemysłowych. Nadto wnioskodawca podkreślił , że był narażony na działanie szkodliwych dla zdrowia czynników takich jak hałas , czy też zapylenie. W odniesieniu do okresów od 6 lutego 1992 r. do 31 lipca 1994 r. i od 11 marca 1996 r. do 8 lutego 1998 r. M. S. wskazał ,że wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki pracownicze lakiernika ręcznego , które sprowadzały się do ręcznego lakierowania elementów samochodowych , po ich uprzednim przygotowaniu. Zdaniem wnioskodawcy, ww. okresy powinny zostać zaliczone mu do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Nadto wnioskodawca podkreślił , że był narażony na działanie szkodliwych dla zdrowia czynników takich jak zapylenie , czy też opary substancji chemicznych. W ocenie skarżącego , wydana względem jego osoby decyzja jest błędna , gdyż spełnił on wszystkie niezbędne przesłanki do uzyskania prawa do emerytury.

/odwołanie k.3 - 8/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 20 marca 2018 r. , pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie wskazując ,że wystawione wnioskodawcy świadectwo pracy wykonywanej w szczególnych warunkach odnoszące się do ww. okresów zawiera oczywiste błędy i nie może stanowić podstawy przyznania mu prawa do emerytury.

/odpowiedź na odwołanie k.13 – 13 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. S. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 25 stycznia 2018 r. M. S. złożył wniosek o emeryturę , po którego rozpatrzeniu wydano zaskarżoną decyzję. Do wniosku załączył oświadczenie w przedmiocie braku dokumentów.

/wniosek k.1 – 3 odwrót plik III akt ZUS, decyzja k.6 plik III akt ZUS/

M. S. nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentował ponad 25 lat ogólnego stażu pracy.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 14 lipca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy uznał za udowodnione 25 lat stażu sumarycznego oraz nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia. Organ rentowy wskazał ,że do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił wnioskodawcy okresów pracy: od 6 września 1976 r. do 24 października 1977 , od 12 listopada 1979 r. do 9 czerwca 1991 r. na stanowisku tokarza oraz od 6 lutego 1992 r. do 31 lipca 1994 r. , od 11 marca 1996 r. do 8 lutego 1998 r. na stanowisku lakiernika , ponieważ nazwy stanowisk wykazane przez pracodawcę w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 6 listopada 2002 r. nie odpowiadają nazwom stanowisk enumeratywnie wymienionym w Zarządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 września 1983 r.

/decyzja k. 26 – 26 odwrót plik II akt ZUS/

W dniu 6 września 1976 r. M. S. powierzono obowiązki pracownicze tokarza w pełnym wymiarze czasu pracy w Wydziale Regeneracji ( WP – 5) (...) Zakładów (...) w G. , które zajmowały się naprawą samochodów wojskowych oraz wozów bojowych. W zakresie powierzonych obowiązków pracowniczych wnioskodawca zajmował się regeneracją - obróbką wiórową korpusów żeliwnych (obudów pomp wodnych) za pomocą tokarki pociągowej. M. S. skrawał oraz rozwiercał żeliwo m.in. w celu zamontowania łożysk w korpusie. W ramach regeneracji było 30 operacji. Regeneracja polegała na dorabianiu dużych elementów. Wnioskodawca powierzone obowiązki wykonywał stale i nie zajmował się innymi pracami. Po powrocie z wojska ( służbę wojskową odbywał w okresie od 26 października 1977 r. do 12 października 1979 r. ) , z dniem 12 listopada 1979 r. ponownie powierzono mu obowiązki tokarza w Wydziale Regeneracji z zachowaniem dotychczasowego zakresu czynności. Obowiązki tokarza w Wydziale Regeneracji wnioskodawca wykonywał do 9 czerwca 1991 r.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32 , zeznania świadków : S. D. min.00:41:02 – 00:49:10 , M. Ł. min.00:49:10 – 00:59:23 oraz zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

Z dniem 10 czerwca 1991 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki pracownicze ślusarza w Wydziale WP – 5.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32, zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

Z dniem 6 lutego 1992 r. wnioskodawcy powierzono ,w pełnym wymiarze czasu, obowiązki pracownicze lakiernika w Wydziale WR – 5 , w ramach których zajmował się lakierowaniem , za pomocą pistoletu ręcznego, walizek ( kaset) na narzędzia. M. S. każdą z walizek odłuszczał – ręcznie szmatką lub pędzelkiem, następnie malował początkowo na stole , a po jej zawieszeniu na specjalnym uchwycie , kończył etap lakierowania. Używał farb i lakierów. Po zakończeniu malowania walizka trafiała do pieca w celu wyschnięcia. W czasie suszenia walizki w piecu wnioskodawca malował kolejną walizkę. W ciągu 12 godzin musiał pomalować 100 sztuk. Wnioskodawca nie wykonywał innych czynności , gdyż po przekazaniu walizek do suszenia zajmował się lakierowaniem kolejnych walizek.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32, zeznania świadków : S. D. min.00:41:02 – 00:49:10 , M. Ł. min.00:49:10 – 00:59:23 oraz zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

Z dniem 1 sierpnia 1994 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki pracownicze montera - lakiernika w Wydziale W – 3.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32 , zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

W dniu 7 października 1994 r. , na podstawie art.23 ¹ k.p. , M. S. został pracownikiem firmy (...) S.A.

W dniu 7 lipca 1995 r. , na podstawie art.23 ¹ k.p. , M. S. został pracownikiem firmy (...) Sp. z o.o.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32/

Pomimo zmian pracodawców , wnioskodawca wykonywał powierzone mu obowiązki pracownicze w tym samym miejscu pracy.

/zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

Z dniem 1 lutego 1996 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki pracownicze tokarza.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32/

Z dniem 11 marca 1996 r. wnioskodawcy powierzono ,w pełnym wymiarze czasu, obowiązki pracownicze lakiernika w Wydziale W – 3 w ramach których zajmował się lakierowaniem samochodów marki M.. Do obowiązków wnioskodawcy , oprócz nanoszenia lakieru , należało także stosowne przygotowanie podłoża do malowania , w tym zeszlifowanie uszkodzonej warstwy i naniesienie szpachli. Czynności lakiernicze zajmowały mu ok. 30 % czasu pracy.

Z dniem 13 marca 1997 r. wnioskodawcy powierzono ,w pełnym wymiarze czasu, obowiązki pracownicze mieszalnika lakierów w Wydziale Z- 5 ( od 1 października 1997 r. pełnił stanowisko mieszalnika – lakiernika w Zakładzie Usług (...)) w ramach których zajmował się dorabianiem lakierów , a następnie malowaniem przygotowanych powierzchni.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32, zeznania świadków : S. D. min.00:41:02 – 00:49:10 , M. Ł. min.00:49:10 – 00:59:23 oraz zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48 , zaświadczenie k.50/

Od 9 lutego 1998 r. M. S. pełnił obowiązki pracownicze mistrza w Zakładzie Usług (...) , a do jego obowiązków należało przygotowywanie lakierów , a także kontrola podległych mu pracowników.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32, zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

Od 1 stycznia 1999 r. M. S. pełnił obowiązki pracownicze starszego mistrza w Zakładzie Produkcji (...).

Od 1 października 1999 r. M. S. pełnił obowiązki pracownicze magazyniera – kolorysty w Zakładzie (...).

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32, zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

W dniu 1 czerwca 2000 r. , na podstawie art.23 ¹ k.p. , M. S. został pracownikiem (...) Sp. z o.o. w G..

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32/

Z dniem 30 września 2001 r. M. S. zakończył pracę w (...) Sp. z o.o. w G..

/dokumentacja pracownicza wnioskodawcy k.32, zeznania wnioskodawcy min.01:00:01 – 01:00:53 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:42 – 00:39:03 rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. , płyta CD k.48/

Z treści świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wynika , że w okresie od 6 września 1976 r. do 30 września 2001 r. M. S. zatrudniony był w (...) Sp. z o.o. w G.. W okresie od 6 września 1976 r. do 24 października 1977 r. i od 12 listopada 1979 r. do 9 czerwca 1991 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał na stanowisku tokarza prace związane z obróbką wiórową odlewów żeliwnych oraz od 6 lutego 1992 r. do 31 lipca 1994 r. i od 11 marca 1996 r. do 8 lutego 1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał na stanowisku lakiernika prace związane z lakierowaniem ręcznym części samochodowych – wymienione odpowiednio w Dziale III , poz.23 , pkt 11 i Dziale XIV , poz. 17 , pkt 1 wykazu A ,, Wykazu prac w szczególnych warunkach których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej” ( Załącznik Nr 1 i 2 do Zarządzenia MON nr 48/MON z dnia 12 września 1983 r. Dz. Rozk. MON z 1983 r. , poz. 53).

/świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k.21 plik II akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ZUS, w szczególności dokumentacji osobowej wnioskodawcy ze spornego okresu zatrudnienia, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadków: S. D. , M. Ł., pracujących razem z wnioskodawcą w spornym okresie i mających w związku z tym wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez niego pracy. Dowody z dokumentów, zeznania wnioskodawcy oraz zeznania świadków nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, uzupełniają się wzajemnie i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz.1383) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie, którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą w szczególności prace wymienione w Dziale III (zatytułowanym „W hutnictwie i przemyśle metalowym”) pod poz. 23 ,, Wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów ” oraz w Dziale XIV (zatytułowanym „ Prace różne”) pod poz.17 ,, Lakierowanie ręczne lub natryskowe - nie zhermetyzowane”.

Stanowiska na których praca jest wykonywana w szczególnych warunkach zostały sprecyzowane w wykazie A stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia MON nr 48/MON z dnia 12 września 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej( Dz. Rozk. MON z 1983 r. , poz. 53) , w wykazie A, w Dziale III poz.23 pkt 11 praca na stanowisku operatora maszyn do obróbki wiórowej odlewów żeliwnych oraz wymieniona w wykazie A, w Dziale XIV , poz.17 pkt1 praca na stanowisku lakiernika ręcznego , poz. 17 pkt 2 lakiernik natryskowy. Wykaz ten stanowi - jako, że ma charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający ogólne pojęcia istniejące w rozporządzeniu Rady Ministrów - swego rodzaju wskazówkę, dowód, że takie a nie inne czynności były przez pracownika istotnie wykonywane w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2008 roku, I UK 192/07, Lex nr 447272).

Należy także wskazać, iż prawo do emerytury przewidziane w art.184 w związku z art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Stosownie zaś do treści §2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420).

Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl §2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778).

Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art.473§1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art.246 i 247 k.p.c.).

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także, gdy z dokumentów wynika, co innego.

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą §2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art.32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art.245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresie od 6 września 1976 r. do 24 października 1977 r. , w okresie od 12 listopada 1979 r. do 9 czerwca 1991 r. , a także w okresie od 6 lutego 1992 r. do 31 lipca 1994 r.

Wskazać bowiem należy ,że w okresie od 6 września 1976 r. do 24 października 1977 r. i w okresie od 12 listopada 1979 r. do 9 czerwca 1991 r. M. S. z całą pewnością stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się pracami regeneracyjnymi korpusów żeliwnych (obudów pomp wodnych) , a sprowadzały się one do ich obróbki wiórowej za pomocą tokarki pociągowej (M. S. skrawał oraz rozwiercał żeliwo m.in. w celu zamontowania łożysk w korpusie).

W odniesieniu zaś do okresu od 6 lutego 1992 r. do 31 lipca 1994 r. wskazać należy ,że wnioskodawca zajmował się wówczas lakierowaniem , za pomocą pistoletu ręcznego, walizek ( kaset) na narzędzia i nie wykonywał innych czynności. Nie ulega także wątpliwości ,że wnioskodawca z uwagi na ilość oraz stałość wykonywanych obowiązków pracowniczych narażony był na działanie szkodliwych dla zdrowia czynników takich jak środki chemiczne, kurz, czy też hałas. Wprawdzie w treści świadectwa pracy wnioskodawcy wskazano ,że zajmował on stanowisko tokarza oraz lakiernika , to jednak o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy , która z całą pewnością odpowiada stanowiskom pracy wymienionym w ww. rozporządzeniu , jak i zarządzeniu resortowym właściwym dla zakładu pracy, który w spornych okresach zatrudniał wnioskodawcę.

W ocenie Sądu czynności wnioskodawcy w postaci odtłuszczania powierzchni przed malowaniem walizek, jako czynności związane z pracą na stanowisku lakiernika, należy zaliczyć do ciągu czynności na tym stanowisku, związanych z nim funkcjonalnie, zatem całość wykonywanych prac w ramach tego stanowiska należało, wbrew twierdzeniom organu rentowego, zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych.

W odniesieniu do odbywanej przez wnioskodawcę , w trakcie pracy w ww. zakładzie pracy, zasadniczej służby wojskowej , wskazać należy ,iż okres ten należy zaliczyć mu do pracy w warunkach szczególnych. Należy podkreślić, że wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od 26 października 1977 r. do 12 października 1979 r. i co istotne podjął ponownie zatrudnienie w przedmiotowym zakładzie w okresie 30 dni ( tj. z dniem 12 listopada 1979 r.) od zakończenia tej służby na tym samym stanowisku pracy co przed rozpoczęciem służby wojskowej. W tym miejscu wskazać należy ,że w wyroku z 11 lutego 2014 r. sygn. II UK 293/13 (LEX nr 1441189) Sąd Najwyższy rozważając kwestię okresu służby wojskowej wnioskodawcy przypadającego po 31 grudnia 1974 r. wskazał, że nadal znaczenie ma art. 108 ustawy z 21 listopada 1967 r., który uległ wprawdzie zmianie od 1 stycznia 1975 r., jednak nie tak istotnej, aby powiedzieć, że nastąpiło przełamanie i ustawodawca chciał z tą datą znieść uprawnienie żołnierzy zasadniczej służby wojskowej do zaliczenia jej do okresu zatrudnienia uprawniającego do wcześniejszej emerytury, jako okres pracy w szczególnych warunkach.

Zmiana art. 108 cyt. ustawy z 21 listopada 1967 r. z dniem 1 stycznia 1975 r. wynikała z wejścia w życie Kodeksu pracy (została dokonana na podstawie art. X ust. 2 pkt c ustawy z 26 czerwca 1974 r. Przepisy wprowadzające Kodeks pracy - Dz. U. Nr 24, poz. 142 z późn. zm.). Zmiana art. 108 ustawy z 1967 r. nie wprowadziła wówczas w nim radykalnie nowej treści, która uzasadniałaby stwierdzenie, że zasadnicza służba wojskowa nie podlega już zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach. Przepis art. 108 ust. 1 dalej stanowił, że "Czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby". Nadal więc ustawodawca potwierdzał wliczanie pracownikowi okresu służby wojskowej do zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem. Kolejna zmiana w ustawie z 21 listopada 1967 r. nastąpiła dopiero na podstawie ustawy z 28 czerwca 1979 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 15, poz. 97). Przepisy art. 106-108 ustawy z 21 listopada 1967 r. otrzymały wówczas nowe brzmienie. W art. 107 ust. 1 stwierdzono, że "Pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych". W tekście jednolitym cyt. ustawy z 21 listopada 1967 r. (Dz. U. z 1979 r. Nr 18, poz. 111) regulację tę ujęto w art. 120.

Tak więc zgodnie z art. 120 ust. 1 cyt. ustawy pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wliczał się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych. Jednocześnie pracownikowi, który podjął pracę lub złożył wniosek o skierowanie do pracy po upływie trzydziestu dni od zwolnienia ze służby wojskowej, czas odbywania służby wliczał się do okresu zatrudnienia tylko w zakresie wymiaru urlopu wypoczynkowego i wysokości odprawy pośmiertnej oraz uprawnień emerytalno-rentowych (art. 120 ust. 3).

Zawarte w art. 120 ust. 1 i 3 ustawy "wliczanie" okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień emerytalno-rentowych zostało usunięte dopiero z dniem 21 października 2005 r. Wówczas wszedł w życie art. 1 pkt 39 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie ustawy o służbie zastępczej (Dz. U. Nr 180, poz. 1496 - por. uchwała 7 sędziów SN z 16 października 2013 r. II UZP 6/13, OSNP 2014/3/42, LEX nr 1385939).

W judykaturze przeważa pogląd, że do oceny określonego stanu faktycznego, w tym zrealizowanego przed wejściem w życie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, należy stosować przepisy obowiązujące w czasie realizacji tego stanu faktycznego (por. wyrok SN z 20 marca 2013 r. I UK 544/12, LEX nr 1383246).

Mając na uwadze powyższe , Sąd Okręgowy uznał, że cały okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej na podstawie art. 120 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej winien być doliczony do stażu pracy wymaganego do nabycia emerytury w obniżonym wieku.

W odniesieniu zaś do okresu zatrudnienia wnioskodawcy od 11 marca 1996 r. do 8 lutego 1998 r. tj. pracy na stanowisku lakiernika oraz mieszalnika – lakiernika wskazać należy , że jakkolwiek wnioskodawca wykonywał prace polegające na lakierowaniu , to jednak do jego podstawowych obowiązków należało także przygotowanie powierzchni , czy też dorabianie lakieru. Nie sposób zatem z całą pewnością przyjąć , aby prace polegające na lakierowaniu wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Reasumując, ubezpieczony spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania prawa do emerytury na podstawie art.184 ust.1 ww. ustawy o emeryturach i rentach

-

ukończył 60 lat –5 kwietnia 2017 roku,

-

do 31 grudnia 1998 roku ma ponad 25 lat stażu pracy,

-

nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego,

-

do 31 grudnia 1998 roku wykazał staż pracy w szczególnych warunkach ponad 15 lat.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ww. ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

M. S. wniosek o emeryturę złożył 25 stycznia 2018 r. , a zatem należało przyznać prawo do emerytury od 1 stycznia 2018 r.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.