Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Pać-Piętak

Sędziowie: SSO Bartosz Pniewski (spr.)

SSR (del.) Monika Wrona- Zawada

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewa Banaszek

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2018 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko E. B.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Skarżysku - Kamiennej

z dnia 11 grudnia 2017 r. sygn. akt I C 721/17

I. oddala apelację;

II. zasądza od E. B. na rzecz M. M. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 258/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Skarżysku Kamiennej wyrokiem wydanym w dniu 11 grudnia 2017 roku nakazał usunięcie E. B. wraz z rzeczami z lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) na pierwszym piętrze i wydanie go w posiadanie powódce M. M. (pkt I); ustalił, że E. B. nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (pkt II.); zasądził od E. B. na rzecz M. M. kwotę 200,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III.); odstąpił od obciążania E. B. kosztami procesu na rzecz M. M. (pkt IV).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych.

Nieruchomość obejmująca działkę o numerze ewidencyjnym (...) położona w S. przy ul. (...) dla której Sąd Rejonowy w Skarżysku – Kamiennej prowadzi księgę wieczystą nr (...), pierwotnie stanowiła własność H. i E. małżonków B. oraz ich dzieci - D. B. (1) i M. M.. Od 2016 roku wyłączną właścicielką przedmiotowej nieruchomości jest M. M..

Od 2012 roku pomiędzy E. B. a D. B. (1) istnieje ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej. W dniu 8 lutego 2017 roku Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie o sygn. akt I C 796/16 rozwiązał przez rozwód małżeństwo E. B. a D. B. (1). Przedmiotowe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 17 listopada 2017 roku.

W domu mieszkalnym znajdującym się na tej nieruchomości, od 1985 roku zamieszkuje była żona D. B. (1) – pozwana E. B.. Pozwana zajmuje kuchnię, łazienkę i pokój na pierwszym piętrze domu. W oddzielnym pokoju na pierwszym piętrze mieszka D. B. (1). Były mąż pozwanej choruje na nowotwór złośliwy mózgu, obecnie jest po operacji biodra. Na parterze mieszka zaś 88 - letnia matka powódki i D. H. B., która jest osobą schorowaną, wymagającą opieki osób trzecich.

Pomiędzy E. B., a pozostałymi domownikami, w szczególności powódką i jej matką, dochodzi do kłótni. Miały miejsce sytuacje, że scysje te kończyły się rękoczynami. Każda rozmowa między kobietami kończy się awanturą, w trakcie której strony wzajemnie sobie ubliżają. Z uwagi na narastający konflikt kilkakrotnie miały miejsce interwencje policji. Ostatnia z interwencji spowodowania była posądzeniem przez pozwaną rodziny powódki o kradzież opon. Pozwana E. B. zamknęła drzwi prowadzące na pierwsze piętro domu, uniemożliwiając powódce dostęp do znajdujących się tam pomieszczeń.

Pozwana nie przekazała M. M. żadnych należności z tytułu zamieszkiwania w lokalu powódki. Nie uiszcza czynszu, jak również podatku od nieruchomości. W okresie od stycznia do kwietnia 2016 roku, w czerwcu 2016 roku oraz w okresie od lipca do września 2017 roku rachunki za energię elektryczną, węgiel, wodę, odprowadzanie ścieków, gaz i opłatę śmieciową częściowo pokrywała pozwana.

W okresie zimowym, kiedy powódka i jej rodzina wyjechali na 3-4 miesiące do K. pozwana pozostała w domu sama. Wówczas nie ogrzewała budynku, a jedynie swój pokój grzałką elektryczną, przez co mogła doprowadzić do powstania pożaru. Jednocześnie z uwagi na brak ogrzewania całego domu pękła rura po zamarznięciu wody i ściany musiały zostać częściowo skute. Rachunki za prąd za ten okres wyniosły 300-400 zł, z czego pozwana zapłaciła jedynie kilkadziesiąt.

E. B. ma 60 lat, pracuje u syna w agencji ubezpieczeniowej. Po pracy, jak również w weekendy w tym w niedziele pozwana przyjmuje w domu powódki M. M. obce osoby zainteresowane ubezpieczeniem, przez co osoby nieznane mają wstęp na posesję, co utrudnia życie powódce i jej bliskim. E. B. uzyskuje miesięczny dochód w wysokości około 2 300- 3000 zł. Pozwana nie korzysta z pomocy socjalnej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S.. Nie jest osobą bezrobotną lub poszukującą pracy. Nie jest również osobą niepełnosprawną czy ubezwłasnowolnioną, nie sprawuje również opieki nad żadną z takich osób. Nie jest w ciąży. Każdy z synów pozwanej posiada własny dwupiętrowy dom, jednak R. B. oraz małżonka T. B. nie wyrażają zgody na zamieszkanie z pozwaną.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwa za uzasadnione w całości., wskazując jako podstawę swojego rozstrzygnięcia przepis art. 222 § 1 k.c. Sąd Rejonowy wskazał, że powódka M. M. jest właścicielką nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, w którym pozwana mieszkała na podstawie łączącej strony umowy użyczenia. Zdaniem Sądu Rejonowego skoro pismem z dnia 21 czerwca 2017 roku powódka skutecznie wypowiedziała pozwanej łączącej strony umowę użyczenia, to pozwania nie posiadania tytułu do zajmowania lokalu w budynku stanowiącym własność powódki. Wobec powyższego Sąd Rejonowy na podstawie art. 222 § 1 k.c. nakazał usunięcie pozwanej E. B. wraz z rzeczami z lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul (...) na pierwszym piętrze i wydanie go w posiadanie powódce M. M. .

Sąd Rejonowy uznał za niedopuszczalne oddalenie powództwa z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Sąd Rejonowy uznał, że skoro pozwaną wiązała z powódką umowa użyczenia, a więc używała lokalu na podstawie tytułu innego niż własność, to na mocy z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, posiadała status lokatora.

Sąd Rejonowy badając, czy pozwanej przysługuje prawo do lokalu socjalnego, wziął pod uwagę sytuację rodzinną i materialną E. B. oraz dotychczasowy sposób korzystania przez nią z lokalu. Sąd Rejonowy wskazał, że E. B. nie jest osoba bezrobotną, utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę oraz środków przekazywanych jej przez syna, co w sumie daje miesięczny dochód w wysokości około 2 300 - 3000 zł. Pozwana nie korzysta z pomocy socjalnej. Nie jest również osobą niepełnosprawną czy ubezwłasnowolnioną oraz nie sprawuje opieki nad żadną z takich osób. Stąd też Sąd Rejonowy kierując się przesłankami art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, ustalił, że pozwanej E. B. nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. zasądzają do pozwanej na rzecz powódki kwotę 200 złotych. W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy odstąpił od obciążania pozwanej E. B. kosztami procesu na rzecz powódki M. M. na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniosła E. B., zaskarżając go w całości i zarzuciła mu:

1)  naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 379 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 332, 323 i 325 k.p.c. i wydanie wyroku w warunkach nieważności postępowania, bowiem w sentencji wyroku Sądu pierwszej instancji wymieniona została inna osoba niż ta która brała udział w rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia, a zatem zachodzi sprzeczność składu Sądu z wymienionymi powyżej przepisami prawa;

2)  naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 379 pkt 5 w zw. z art. 510 k.p.c. w zw. z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1610 ze zm.) i w tym zakresie pozwana zarzuciła nieważność postępowania, bowiem Sąd pierwszej instancji nie zawiadomił do czego zobowiązany był z urzędu w sposób prawidłowy o toczącym się postępowaniu o opróżnienie lokalu Gminy S., tym samym pozbawiając Gminę która winna wstąpić do sprawy po stronie powódki obrony swych praw;

3)  naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z 14 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1610 ze zm.) polegające na błędnym ustaleniu, że pozwanej nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, podczas gdy ze względu na kryterium dochodowe określone (...) S. z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy S. spełnia ona przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego;

4)  naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z 11 ust. 1 i 13 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1610 ze zm.) polegające na błędnym ustaleniu, że z Pozwaną skutecznie rozwiązano stosunek prawny uprawniający do korzystania z lokalu;

5)  naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 5 k.c. w zw. z art. 222 § 1 k.c., polegające na przyjęciu, że oddalenie powództwa windykacyjnego w obecnym stanie prawnym należy uznać za niedopuszczalne, podczas gdy obecny system prawny na to zezwala, a w tym przypadku zachodzą szczególne przesłanki do oddalenia powództwa na tej zasadzie.

W oparciu o ten zarzut pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Skarżysku - Kamiennej w całości i oddalenie powództwa o usunięcie Pozwanej z lokalu mieszkalnego oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Skarżysku - Kamiennej w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm prawem przepisanych.

Powód wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd pierwszej instancji przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe, dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego z poszanowaniem reguł określonych w art. 233 § 1 k.p.c., w oparciu o jej wyniki poczynił właściwe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje własne. Z powyższych ustaleń faktycznych Sąd pierwszej wyprowadził trafne wnioski, poddając je następnie prawidłowej co do zasady ocenie prawnej, za wyjątkiem kwalifikacji prawnej stosunku prawnego uprawniającego pozwaną do korzystania z lokalu objętego żądaniem pozwu i wydał trafne orzeczenie.

Najdalej idący zarzut nieważności postepowania z uwagi na wydanie zaskarżonego wyroku przez inny skład, niż te przed którym odbyła się rozprawa bezpośrednio poprzedzająca jego wydanie nie zasługuje na uwzględnienie. Przyczyną nieważności postępowania określonej w art. 379 pkt 5 k.p.c. jest wydanie orzeczenia przez skład sprzeczny z ustawą. W pojęciu składu sprzecznego z ustawą mieści się również wydanie wyroku w innym składzie niż ten, który uczestniczył w rozprawie bezpośrednio poprzedzającej ogłoszenie wyroku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2009 r., I UK 32/09, LEX nr 518060). Przewodniczącym jednoosobowego składu przed którym odbyła się rozprawa poprzedzająca wydanie w dniu 11 grudnia 2017 roku wyroku była SSR Irmina Karp, w sentencji zaskarżonego wyroku jako przewodniczący tego składu została natomiast omyłkowo wymieniona SSR Agnieszka Banaczkowska – Anyst. Powyższa omyłka została sprostowana postanowieniem wydanym przez Sąd Rejonowy w Skarżysku – Kamiennej w dniu 5 lutego 2018 roku, a zażalenie pozwanej wniesione od tego postanowienia zostało oddalone postanowieniem wydanym przez Sąd Okręgowy w Kielcach w dniu 25 kwietnia 2018 roku w sprawie II Cz 624/18. W sprawie aktualnie rozpoznawanej na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną od wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Skarżysku – Kamiennej w dniu 11 grudnia 2017 roku Sąd Okręgowy jest związany prawomocnym postanowieniem, w którym dokonano sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej powstałej w tym wyroku. Niezależnie od tego stwierdzić należy, że treść tego wyroku jednoznacznie dowodzi, że to SSR Irmina Karp podpisała ten wyrok, a z protokołu jego ogłoszenia wynika, że była tym sędzią, który dokonał jego ogłoszenia. Zamieszenie zatem w rubrum wyroku danych SSR Agnieszki Banaczkowskiej – Anyst miało niewątpliwie charakter oczywistej omyłki pisarskiej podlegającej sprostowaniu na podstawie przepisu art. 350 § 1 k.p.c. Wbrew stanowisku pozwanej omyłkowe wymienienie w wyroku nazwisk sędziów może być sprostowane na podstawie art. 350 § 1 k.p.c. przez zastąpienie ich nazwiskami sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku oraz którzy w rzeczywistości wydali i podpisali wyrok. W takiej sytuacji nie zachodzi nieważność postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c. w związku z art. 323 k.p.c.)

Sąd Okręgowy nie podziela również zarzutu nieważności, którego pozwana upatruje w naruszeniu przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. 2016, poz. 1610, zwanej dalej u.o.p.l.) poprzez niezawiadomienie Gminy S. o toczącym się postępowaniu celem umożliwienia jej wstąpienia do sprawy. Uznając - choć jest to kwestia sporna i wywołująca spory w orzecznictwie - że zarzuty uzasadniające nieważność postępowania może zgłaszać zarówno strona, której wadliwości wymienione w art. 379 k.p.c. dotyczą bezpośrednio, jak i jej przeciwnik procesowy (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2004 r., IV CK 269/02, niepubl., z dnia 23 marca 2006 r., IV CSK 115/05, (...) 2006, nr 6, s. 9 i z dnia 16 lutego 2012 r., III CSK 195/11, OSNC-ZD 2013, nr C, poz. 49, uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 roku, III CZP 88/1, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2011 r., V CSK 535/10, LEX nr 1108493, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2011 r., II CSK 29/11, LEX nr 1043996, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2011 r., II CNP 78/10, LEX nr 1314381), nie można przyjąć, aby Sąd Rejonowy dopuścił się uchybienia skutkującego nieważnością postępowania z powodu pozbawienia Gminy S. możliwości obrony jej praw. W orzecznictwie przyjmuje się, iż pozbawienie strony możności obrony jej praw polega na tym, że ze względu na wadliwe czynności procesowe sądu strona, wbrew swej woli, została faktycznie pozbawiona możności działania w toku całego postępowania lub w jego istotnej części, jeżeli skutków tego uchybienia nie można było usunąć przed wydaniem orzeczenia w danej instancji. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 marca 2009 r., IV CSK 468/08, LEX nr 515415 i powołane tam orzeczenia Sądu Najwyższego). Przy analizie, czy doszło do pozbawienia strony możności działania należy najpierw rozważyć, czy nastąpiło naruszenie przepisów procesowych, w drugiej kolejności trzeba sprawdzić, czy uchybienie to wpłynęło na możność działania strony w postępowaniu; w końcu należy zbadać, czy pomimo realizacji tych przesłanek, strona mogła bronić swych praw.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 u.o.p.l. w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Obowiązek zapewnienia lokalu spoczywa na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Unormowanie to prowadzi do wniosku, że w sprawie o nakazanie opróżnienia lokalu, w której przepis ten ma zastosowanie, jeżeli powództwo okazuje się uzasadnione, sąd orzeka o istnieniu uprawnienia pozwanego, obowiązanego do opróżnienia i opuszczenia lokalu, którego korelatem jest obowiązek osoby trzeciej - gminy właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Orzeczenie to jest sprzężone z nakazem opróżnienia lokalu, w tym sensie, że ma ono charakter obligatoryjny i konsekwencyjny wobec orzeczenia eksmisji, a jego wydanie nie zależy od tego, czy osoba uprawniona do otrzymania lokalu socjalnego zgłosiła żądanie przyznania takiego lokalu. Wyrok uwzględniający powództwo o opróżnienie lokalu i przyznający lokatorom prawo do otrzymania lokalu socjalnego ma w rezultacie skutek wobec osoby trzeciej - gminy, nakładając na nią określony obowiązek albo negując istnienie tego obowiązku. Mechanizm, który ma w tej sytuacji chronić prawa gminy, regulują art. 15 ust. 2 i 3 u.o.p.l. Przepisy te stanowią, że sąd jest obowiązany, w każdej sprawie o opróżnienie lokalu, z urzędu zawiadomić gminę potencjalnie zobowiązaną do zapewnienia lokalu socjalnego w celu umożliwienia jej wstąpienia do sprawy. Udział gminy w procesie unormowano przez odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu postępowania cywilnego o interwencji ubocznej. W rozpoznawanej sprawie zarządzeniem Przewodniczącego w Sądzie Rejonowym w Skarżysku Kamiennej (k. 9) zarządzono, aby zawiadomić o terminie rozprawy w dniu 13 października 2017 roku Gminę S., doręczając jej odpis pozwu i na zarządzeniu zamieszczona została adnotacja jego wykonaniu. Jakkolwiek w aktach nie znajduje się zwrotne poświadczenie odbioru przez Gminę S. zawiadomienia o terminie rozprawy i odpisu pozwu, to jednak nawet gdyby nie doszło do skutecznego doręczania takiego zawiadomienia, nie można uznać, aby uchybienie to prowadziło do pozbawienia Gminy S. możności obrony jej praw. W zaskarżonym wyroku orzeczono bowiem, że pozwanej nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego, a w związku z tym na Gminie S., nie ciąży obowiązek dostarczenia pozwanej takiego lokalu. Wyrok nie narusza zatem w żaden sposób praw Gminy S..

Chybiony jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 11 ust. 1 u. o. p.l., który ogranicza możliwości wypowiedzenia przez właściciela wyłącznie odpłatnego stosunku prawnego uprawniającego lokatora do korzystania z lokalu, poza zakresem tej regulacji pozostawiając stosunki prawne, w których lokator nie jest zobowiązany do spełnienia świadczenia w wyniku którego właściciel otrzymuje korzyść majątkowej stanowiącą ekwiwalent jego własnego świadczenia. Pozwana początkowo korzystała z lokalu objętego żądaniem pozwu na podstawie pochodnego tytułu wywodzonego z uprawnienia jej męża do władania tym lokalem w związku z przysługującym mu prawem współwłasności nieruchomości, a następnie prawo to znajdowało swoje źródło w przepisie art. 28 ¹ k.r.o., i istniało nawet wówczas, gdy D. B. (2) wyzbył się przysługującego mu udziału we współwłasności tej nieruchomości i z lokalu korzystał na podstawie stosunku użyczenia. Z chwilą orzeczenia rozwodu E. B. i D. B. (1) pozwana utraciła jednak nieodpłatny tytuł do zajmowania lokalu (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2008 roku, III CZP 73/08). Po dniu uprawomocnienia się orzeczenia rozwiązującego małżeństwo E. B. i D. B. (1), pozwana nie posiadała już tytułu prawnego do lokalu i co najwyżej można byłoby ewentualnie rozważać – jak uczynił to Sąd Rejonowy – korzystanie z tego lokalu na zasadzie umowy użyczenia, której nawiązanie nastąpiło w sposób kokludentny. Stosunek ten zakłada jednak istnienie takich przesłanek, jak bezinteresowność, dobroczynność czy chęć bezpłatnego wygodzenia kontrahentowi, zaś w przypadku relacji istniejących pomiędzy stronami w tym okresie trudno przyjąć istnienie takiej motywacji powódki do udostępnienia pozwanej lokalu do korzystania, tym bardziej, że wyrok rozwodowy uprawomocnił się 17 listopada 2017 roku, a z pozwem w niniejszej sprawie powódka wystąpiła w dniu 10 sierpnia 2017 roku. Dopóki istniało małżeństwo pozwanej i jej męża i D. B. (2) korzystała z lokalu na podstawie umowy użyczenia łączącej go z siostrą M. M., pozwana miał prawo pochodne w stosunku do swojego męża prawo do zamieszkiwania w tym lokalu. Złożenia przez powódkę wypowiedzenia wyłącznie w stosunku do pozwanej, bez rozwiązania stosunku prawnego użyczenia łączącego ją z D. B. (1) nie mogło zatem odnieść skutku prawnego. Skoro natomiast pozwana wskutek orzeczenia rozwodu utraciła uprawnienie do korzystania z mieszkania wynikające z unormowania zawartego w art. 28 ¹ k.r.o., to powódka nie była zobligowana, aby wypowiedzieć stosunek prawny, który nie istniał.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 14 ust. 4 pkt 6 u. o.p.l. Sąd Rejonowy rozważając przesłanki do orzeczenia o uprawnieniu pozwanej do otrzymania lokalu socjalnego pominął zbadanie, czy spełnia ona przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały. Z § 5 ust. 1 pkt 1 uchwały nr (...) Rady Miasta S. z dnia 31 marca 2016 roku w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy S. (...) wynika, że do najmu lokalu socjalnego uprawnione są osoby będące członkami wspólnoty samorządowe gminy, których dochód nie w przeliczeniu na 1 członka rodziny w gospodarstwach jednoosobowych nie przekracza 125 % najniższej emerytury brutto. Wysokość najniższej emerytury brutto w 2018 roku wynosi 1029, 80 zł, zaś z prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego, które nie zostały skutecznie zakwestionowane w apelacji wynika, że pozwana uzyskuje miesięczny dochód w wysokości pomiędzy 2300 – 3000 zł. Nie spełnia zatem wskazanych przesłanek nakładających obowiązek orzeczenia o prawie pozwanej do otrzymania lokalu socjalnego.

Oceniając zarzut naruszenia przepisu art. 5 k.c., który zdaniem pozwanej powinien prowadzić do oddalenia powództwa przede wszystkim zauważyć należy, że w procesach windykacyjnych art. 5 k.c. może być stosowany jedynie wyjątkowo i nie może właściciela całkowicie pozbawić przysługującego mu prawa podmiotowego. Możliwe jest zatem jedynie odroczenie w czasie na podstawie przepisu art. 320 k.p.c. wydania nieruchomości, nie zaś oddalenie powództwa w całości (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1999 r., II CKN 151/98, OSNC 1999/7-8/134 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2000 r., I CKN 440/98, LEX nr 521753). Wynika to z konstytucyjnej zasady ochrony wartości (art. 21 ust. 1 Konstytucji RP), a jednymi z głównych narzędzi służących realizacji tej zasady są roszczenia określone w art. 222 k.c., w tym przede wszystkim roszczenie windykacyjne. Zdaniem Sądu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy nie było podstaw nie tylko do trwałego oddalenia powództwa ale również do odroczenia wykonania obowiązku opróżnienia lokalu na podstawie przepisu art. 320 k.p.c. Zastosowanie art. 320 k.p.c. jest możliwe „w szczególnie uzasadnionych wypadkach”. Okoliczności pozwalające na zakwalifikowanie określonego wypadku jako szczególnie uzasadnionego mogą wynikać głównie ze stanu majątkowego stron, ich sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej oraz z doraźnych – stwierdzonych przez sąd – trudności ze spełnieniem świadczenia w terminie wynikającym z treści roszczenia. Chodzi zwłaszcza o wypadki, w których spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania albo bardzo utrudnione lub narażałoby jego bądź jego bliskich na niepowetowane szkody. W sprawach o wydanie nieruchomości oraz o opróżnienie pomieszczenia chodzi przede wszystkim o wypadki, w których natychmiastowe wykonanie wyroku kolidowałoby z zasadami współżycia społecznego ( wyrok SN z dnia 17 września 1969 r., III CRN 310/69, OSNCP 1970, nr 6, poz. 115). W rozpoznawanej sprawie nie zostało wykazane, aby nakazanie pozwanej opróżnienia lokalu, bez odroczenia wykonania tego obowiązku, spowodowało dla niej na tyle dotkliwe skutki, że nie dałoby się to pogodzić z zasadami współżycia społecznego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 120 zł, stanowiącą wynagrodzenie jej pełnomocnika w osobie adwokata (§ 7 pkt 51w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, poz. 1800).

SSO Bartosz Pniewski SSO Anna Pać – Piętak SSR (del.) Monika Wrona – Zawada

ZARZĄDZENIE

(...)