Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Anny Olech-Maciąg

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2018 r.

sprawy M. K.

oskarżonego z art. 300 §2 k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Garwolinie

z dnia 21 września 2017 r. sygn. akt II K 513/16

I.  zmienia wyrok w ten sposób, że:

- zmienia opis czynu przypisanego oskarżonemu M. K. w pkt I wyroku w ten sposób, że w miejsce słów „poprzez usunięcie zajętych składników swojego majątku” wpisuje słowa „ poprzez usunięcie zagrożonych zajęciem składników swojego majątku”,

- wysokość stawki dziennej grzywny określonej w pkt III wyroku podwyższa do kwoty 150 złotych,

- zmienia zawarte w pkt IV wyroku orzeczenie o zobowiązaniu oskarżonego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby w ten sposób, że zobowiązuje oskarżonego M. K. do pisemnego informowania kuratora w terminie raz na 3 miesiące o przebiegu okresu próby,

II.  w pozostałej części utrzymuje wyrok w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 9180 złotych opłaty za obie instancje oraz kwotę 20 złotych wydatków za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 170/18

UZASADNIENIE

M. K. został oskarżony o to, że w dniu 8 lipca 2015 r. w G. w woj. (...), prowadząc działalność gospodarczą pod firmą (...), będąc zobowiązanym na podstawie orzeczenia Sądu Rejonowego Lublin Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku Wydział VII Gospodarczy - Rejestru Zastawów z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. LU. VII. Ns-Rej. Za (...) o wpisaniu do rejestru zastawów, zastawu na towarach handlowych do wysokości 1 550 253,89 zł z zastrzeżeniem dotyczącym zbycia przedmiotu zastawu, wydanego w wykonaniu umowy z dnia 25 września 2014 r. o ustanowienie zastawu rejestrowego na towarach znajdujących się w magazynie (...) położonym w G., zawartej pomiędzy C. M. K. a P., w celu udaremnienia wykonania przedmiotowego orzeczenia, udaremnił zaspokojenie P. poprzez usunięcie składników swojego majątku w postaci towarów handlowych zabezpieczonych w/w zastawem, w ten sposób, że umową przeniesienia własności przedsiębiorstwa z dnia 8 lipca 2015r zawartą pomiędzy M. K. a (...) sp. z o. o. z siedzibą w W., przeniósł na w/w spółkę, własność przedsiębiorstwa prowadzonego pod firmą (...), w skład którego wchodziły m.in. towary handlowe a następnie w okresie po 8 lipca 2015r. wywiózł z magazynu położonego w G. przy Al. (...) przedmiotowe towary handlowe w nieustalone miejsce, tj. o czyn z art. 300 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Garwolinie wyrokiem 21 września 2017 r.:

I. oskarżonego M. K. w ramach zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w dniu 8 lipca 2015 r. w G. w woj. (...), prowadząc działalność gospodarczą pod firmą (...), będąc zobowiązanym na podstawie orzeczenia Sądu Rejonowego Lublin Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku Wydział VII Gospodarczy - Rejestru Zastawów z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. LU. VII. Ns-Rej. Za (...) o wpisaniu do rejestru zastawów, zastawu na towarach handlowych do wysokości 1 550 253,89 zł z zastrzeżeniem dotyczącym zbycia przedmiotu zastawu, wydanego w wykonaniu umowy z dnia 25 września 2014 r. o ustanowienie zastawu rejestrowego na towarach znajdujących się w magazynie (...) położonym w G., zawartej pomiędzy C. M. K., a P., w celu udaremnienia wykonania przedmiotowego orzeczenia, uszczuplił zaspokojenie (...) Grupa (...)-RONDO (...). z o.o. z/s w J. ponad kwotę 48.724,37 zł poprzez usunięcie zajętych składników swojego majątku w postaci towarów handlowych zabezpieczonych w/w zastawem, w ten sposób, że umową przeniesienia własności przedsiębiorstwa z dnia 8 lipca 2015r zawartą pomiędzy M. K. a (...) sp. z o. o. z siedzibą w W., przeniósł na w/w spółkę, własność przedsiębiorstwa prowadzonego pod firmą (...), w skład którego wchodziły m.in. towary handlowe, a następnie w okresie po 8 lipca 2015r. do 16 października 2015r. wywiózł z magazynu położonego w G. przy Al. (...) przedmiotowe towary handlowe w nieustalone miejsce, tj. popełnienia występku z art. 300 § 2 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 300 § 2 k.k. skazał go i wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat;

III. na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. orzekł wobec oskarżonego karę grzywny w rozmiarze 300 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 złotych;

IV. na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. zobowiązał oskarżonego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby;

V. zasądził od oskarżonego M. K. na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) Grupa (...)-RONDO (...). z o.o. z/s w J. kwotę 929,88, w tym 23% podatku VAT tytułem zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem jednego pełnomocnika;

VI. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 918 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 396,36 złotych tytułem zwrotu pozostałych kosztów sądowych.

Apelację od wyroku Sądu I instancji wniósł oskarżyciel publiczny. Zaskarżając wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i konsekwencji z nią związanych na niekorzyść oskarżonego, orzeczeniu temu zarzucił:

I.  obrazę prawa materialnego - art. 74 § 1 k.k. w zw. a art. 72 § 1 pkt 1 k.k. poprzez nieokreślenie w wyroku czasu i sposobu wykonywania przez oskarżonego nałożonego na niego obowiązku;

II.  rażącą niewspółmierność orzeczonej kary grzywny – ustalenia rażąco niskiej wysokości stawki dziennej grzywny w kwocie 30 złotych, w sytuacji skorzystania z dobrodziejstwa zawieszenia wykonania kary, gdy rozmiar szkody, warunki rodzinne, stosunki majątkowe oraz możliwości zarobkowe, ale i motywacja sprawcy, nakazują określenie wysokości jednej stawki w wyższym wymiarze.

W konsekwencji tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zobowiązanie oskarżonego w okresie próby, by w terminie raz na trzy miesiące pisemnie informował kuratora o przebiegu okresu próby oraz określenie jednostkowej stawki dziennej grzywny na kwotę 200 złotych. Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł także obrońca oskarżonego. Zaskarżając wyrok w całości na korzyść oskarżonego orzeczeniu temu zarzucił:

I.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 300 § 2 k.k. poprzez jego błędną wykładnię, a w konsekwencji błędne zastosowanie polegające na:

- przyjęciu, że oskarżony M. K. swym działaniem wypełnił ustawowe znamiona przestępstwa egzekucyjnego niezaspokojenia wierzyciela, w sytuacji gdy z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego jednoznacznie i bezsprzecznie wynika, iż towary handlowe stanowiące składniki majątku oskarżonego nie były objęte zajęciem ani też zagrożone zajęciem, a tym samym działania M. K. nie nosiły znamienia zbycia składników majątku zajętych lub zagrożonych zajęciem;

- przyjęciu, iż zbycie towarów handlowych zabezpieczonych zastawem rejestrowym wypełnia znamiona przestępstwa stypizowanego w art. 300 § 2 k.k., w sytuacji, gdy zastaw rejestrowy nie stanowi zajęcia w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, administracyjnego i karnego, a ponadto z istoty zastawu rejestrowego wynika, że zastawca (dłużnik) może przedmiotem zastawu rozporządzać, co jest zupełnie wyłączone w przypadku zajęcia, czego konsekwencją winno być stwierdzenie, że działanie M. K. nie nosiło znamion przestępstwa z art. 300 § 2 k.k.;

- przyjęciu, iż M. K. udaremnił wykonanie orzeczenia Sądu Rejonowego Lublin Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku, Wydział VII Gospodarczy – Rejestr Zastawów z dnia 12 listopada 2014 r., sygn. akt LU. VII. Ns – Rej. Za (...) o wpisaniu do rejestru zastawów, zastawu na towarach handlowych znajdujących się w magazynie (...) w G., podczas gdy orzeczenie o wpisie zastawu do rejestru zastawów nie stanowi tytułu wykonawczego i nie może być podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, a tym samym nie podlega ochronie, o której mowa w art. 300 § 2 k.k. typizującym przestępstwo egzekucyjnego niezaspokojenia wierzyciela.

II. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. polegającą na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny zeznań świadka K. S., a w szczególności uznaniu za wiarygodne zeznań dotyczących wynoszenia na początku września 2015 r. przez pracowników hurtowni (...) paczek i kabli z magazynu położonego w G., przy Al. (...), podczas gdy zeznania te pozostają w jawnej sprzeczności z zeznaniami świadków K. T. i A. O., którzy wskazali, iż towar znajdował się na półkach i nie był z nich zdejmowany, a ponadto świadek K. S. nie wyjaśnił, co miałoby się znajdować w paczkach wynoszonych przez pracowników, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, iż M. K. w okresie po 8 lipca 2015 roku do 16 października 2015 roku wywiózł do magazynu (...) towary objęte zastawem rejestrowym.

II.  mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku błąd w ustaleniach faktycznych sądu przyjęty za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na przyjęciu, iż oskarżony M. K. w okresie po 8 lipca 2015 r. do 16 października 2015 r. wywiózł z magazynu położonego w G. przy Al. (...), towary handlowe będące przedmiotem zastawu, w konsekwencji popełnił zarzucany mu czyn z art. 300 § 2 k.k., w sytuacji, gdy brak jest jakichkolwiek obiektywnych dowodów świadczących o tym, że M. K. wywoził jakiekolwiek towary z magazynu oraz, że towary zostały wywiezione z magazynu w okresie 8 lipca 2015 r. do 16 października 2015 r., a zeznania tego świadka K. S., który miał widzieć opróżnianie magazynu (...) pozostają w rażącej sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym. W konsekwencji tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Garwolinie. W toku rozprawy apelacyjnej prokurator poparł apelację i wniosek w niej zawarty oraz wniósł o nieuwzględnienie apelacji prokuratora.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Wywiedziona w niniejszej sprawie apelacja prokuratora okazała się o tyle zasadna, iż skutkowała wydaniem orzeczenia o charakterze reformatoryjnym, zaś apelacja obrońcy oskarżonego nie mogła spowodować postulowanych w jej treści skutków. Przed przystąpieniem do analizy zarzutów apelacyjnych, celem uporządkowania niniejszego uzasadnienia wskazać należy, że z uwagi na fakt kwestionowania przez obrońcę oskarżonego wyroku w całości, Sąd Okręgowy odniesie się w pierwszej kolejności do wywiedzionego przez niego środka odwoławczego.

Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie wykazała, aby Sąd Rejonowy dopuścił się uchybień podnoszonych przez tego skarżącego, które poddałyby w wątpliwość sprawstwo M. K. w zakresie przypisanego mu czynu. W treści środka odwoławczego skarżący obrońca zawarł zarzut obrazy przepisów postępowania w postaci art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w tym zakresie kwestionując głównie dokonaną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności zeznań świadków K. T., A. O. oraz K. S. oraz zbliżony w swej treści zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Zdaniem Sądu Okręgowego, ocena zeznań osobowych źródeł dowodowych nie nosi znamion dowolności. K. S. jest osobą dla oskarżonego obcą, wielokrotnie na sali sądowej podkreślał, że nie rozpoznaje M. K., zatem brak jest podstaw do kwestionowania jego obiektywizmu. Świadek wskazał, że w trakcie jednego z jego dyżurów miał okazję zaobserwować pakowanie do samochodu typu bus, przedmiotów znajdujących się w magazynie, co trwało ok. 3 – 4 godzin, o czym poinformował, jednego z pracowników pokrzywdzonej spółki (...). W świetle tej relacji, a także przedstawionych fotografii, zeznania K. T. oraz A. O., nie mogą stanowić podstawy do ustalenia stanu faktycznego oraz uznania, iż z polecenia oskarżonego M. K. nie dokonano przemieszczenia towaru objętego zastawem w nieustalone miejsce. Faktem jest, że żaden ze świadków nie wskazał, aby to M. K. dokonywał wywozu przedmiotowych towarów, jednakże w dalszym ciągu to on pozostawał osobą decyzyjną w zakresie przedmiotu zastawu, zatem jeżeli takie czynności miały miejsce, zostały przez oskarżonego zlecone. Obdarzając walorem wiarygodności zeznania K. S., Sąd Rejonowy nie dokonał obrazy wskazanych przez skarżącego norm proceduralnych ani też nie poczynił błędu w ustaleniach faktycznych. Sąd Okręgowy nie podzielił również argumentów obrony, odnoszących się błędnej – w ocenie skarżącego – interpretacji i zastosowania art. 300 § 2 k.k. Przypomnieć w tym względzie należy, że w dniu 24 września 2014 r. oskarżony oraz pokrzywdzona spółka zawarli umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego na kwotę 1.550.253,89 złotych na towarach handlowych znajdujących się w magazynie (...) w G. przy Al. (...). W treści umowy oskarżony zobowiązał się do niezbywania przedmiotu zastawu pod jakimkolwiek tytułem prawnym ani nieobciążania przedmiotu zastawu ani jego poszczególnych składników żadnym prawem na rzecz osoby trzeciej, bez uprzedniej zgody pokrzywdzonej spółki wyrażonej na piśmie. W dniu 12 listopada 2014 r. umowa ta została wpisana do Rejestru Zastawów Sądu Rejonowego Lublin - Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku (sygn. LU VII Ns. Rej. Za (...)). Oskarżony zawierając umowę przeniesienia własności przedsiębiorstwa z dnia 8 lipca 2015 r. wraz z towarami handlowymi objętymi zastawem rejestrowym na rzecz (...) sp. z.o.o. miał świadomość istnienia zastawu i związanych z nim ograniczeń w rozporządzaniu tym mieniem. M. K. nie tylko nie wystąpił o wyrażenie zgody na dokonanie tej czynności, ale też nie poinformował niezwłocznie (...) Rondo (...). z .o.o. o zbyciu przedsiębiorstwa wraz z towarami będącymi przedmiotem zastawu. Zauważyć należy, że treść art. 21 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym wskazuje, że zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego następuje w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, o ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej. Jak słusznie wskazuje skarżący obrońca, zastaw rejestrowy nie stanowi tytułu wykonawczego, jednakże jest podstawą do jego uzyskania. W świetle tychże okoliczności przyjąć należy, iż znajdujące się w magazynie przy Al. (...) w G. towary objęte tymże zastawem rejestrowym, były zagrożone zajęciem. Oskarżony zatem dokonując przeniesienia własności przedsiębiorstwa , w skład którego wchodziły przedmiotowe towary handlowe bez uprzedniego poinformowania i zgody pokrzywdzonej spółki, pomimo zakazu rozporządzania mieniem objętym zastawem, a następnie wywiezienie tych towarów w nieustalone miejsce, uszczuplił zaspokojenie (...) sp. z o.o. ponad kwotę 48.724,37 złotych, gdyż tylko taką sumę zdołano uzyskać w wyniku egzekucji komorniczej. Prawidłowość przyjętego czasookresu, kiedy to oskarżony miał dokonać wywozu przedmiotów objętych zastawem nie budzi wątpliwości. W dniu 8 lipca 2015 r. oskarżony bowiem dokonał przeniesienia własności przedsiębiorstwa na rzecz (...) sp. z o.o., zatem od tego okresu mogło nastąpić sukcesywnie fizyczne przenoszenie składników majątku. Datę końcową natomiast wyznacza przeprowadzenie egzekucji komorniczej, która ujawniła stan magazynu i w której toku, zabezpieczono pozostawione w nim towary. Sąd Okręgowy został zobligowany do dokonania zmian w treści przypisanego oskarżonemu czynu, gdyż zauważyć należy, że towary, których wywozu dokonał oskarżony nie zostały zajęte w wyniku egzekucji komorniczej, ale były zagrożone takim zajęciem. Działanie oskarżonego niewątpliwie wypełniło znamiona czynu z art. 300 § 2 k.k. o czym świadczą przedstawione powyżej okoliczności. W tym miejscu należy odnieść się do kwestii apelacji oskarżyciela publicznego, a tym samym wymierzonej oskarżonemu kary grzywny, którą Sąd Okręgowy uznał za rażąco niewspółmierną, chociaż nie w stopniu takim, na jaki wskazuje prokurator. Mając na uwadze stopień społecznej szkodliwości, zaplanowany charakter działań M. K. oraz ich skuteczność, a także wysokość szkody wyrządzonej przestępstwem, karę grzywny w wymiarze 300 stawek dziennych po 30 złotych uznać należy za zbyt łagodną. Przypomnieć w tym względzie należy, że oskarżonemu wymierzono także karę jednego roku pozbawienia wolności z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia wykonania kary na okres 3 lat tytułem próby. W sytuacji poprawnego zachowania oskarżonego w oznaczonym okresie, kara ta nie będzie stanowiła dla niego żadnej dolegliwości. Koniecznym było zatem ukształtowanie kary grzywny w ten sposób, żeby oskarżony w sposób realny odczuł konsekwencje wynikające z popełnienia przestępstwa, a jednocześnie tak, aby wymiar ten uwzględniał dyrektywy wymiaru kary wskazane w art. 53 k.k. Z tego też względu Sąd Okręgowy orzekł o podwyższeniu stawki dziennej grzywny do kwoty 150 złotych, uznając ją za adekwatną do popełnionego przez oskarżonego przestępstwa. Zasadnym okazał się także zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w postaci art. 74 § 1 k.k. w zw. a art. 72 § 1 pkt 1 k.k., gdyż Sąd Rejonowy w okresie próby zobowiązał oskarżonego do informowania kuratora o jej przebiegu, nie określając czasu i sposobu wykonywania tego obowiązku. Sąd Okręgowy został zatem zobligowany do uzupełnienia orzeczenia w tym zakresie poprzez wskazanie, iż oskarżony M. K. zobowiązany jest pisemnie raz na 3 miesiące informować kuratora o przebiegu okresu próby. Kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia, zainicjowana wywiedzionymi środkami odwoławczymi, była podstawą do ingerencji w treść zaskarżonego orzeczenia w zakresie przyjętym w wyroku Sądu Okręgowego. Sąd Okręgowy na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego M. K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 9180 złotych tytułem opłaty za obie instancje oraz kwotę 20 złotych tytułem wydatków postępowania, ustalając wysokość tych kosztów na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych oraz Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. oraz art. 456 k.p.k.