Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 1958/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Gabriela Sobczyk

SO Teresa Kołeczko – Wacławik (spr.)

SR (del.) Maryla Majewska-Lewandowska

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2018 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z siedzibą w W.

przeciwko M. H. (H.) i S. C.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego S. C.

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 30 czerwca 2017 r., sygn. akt I C 1376/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w pkt 1 o tyle , że oddala powództwo w stosunku do pozwanego S. C. i oddala wniosek powoda o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu od pozwanego S. C.,

b)  w pkt 2 o tyle, że nie obciąża pozwanego S. C. kosztami sądowymi,

c)  w pkt 3 zasądza od powoda na rzecz pozwanego S. C. 2417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście zł) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

d)  punktowi „3” nadaje numerację”4”,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego S. C. 3203 zł ( trzy tysiące dwieście trzy zł) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego,

III.  oddala wniosek pozwanego M. H. o zasądzenie kosztów procesu od pozwanego S. C..

SSR(del.) Maryla Majewska-Lewandowska SSO Gabriela Sobczyk SSO Teresa Kołeczko-Wacławik

Sygn. akt III Ca 1958/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem (zaocznym w stosunku do pozwanego M. H.) Sąd Rejonowy w Gliwicach zasądził od pozwanych M. H. i S. C. na rzecz powoda Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w (...) solidarnie 28.051,63 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 stycznia 2013r., orzekł o kosztach procesu, a w stosunku do pozwanego M. H. nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd ustalił, że 2 czerwca 2011r. pozwany S. C. prowadził należący do pozwanego M. H. samochód ciężarowy marki S.. Pozwany M. H. jako podwykonawca wykonywał usługę transportową na zlecenie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym dniu pozwany S. C. przewoził samochodem produkty spożywcze, a w czasie jazdy nie udzielił pierwszeństwa przejazdu samochodowi osobowemu doprowadzając do zderzenia. Na skutek zderzenia samochód osobowy został uszkodzony, a obrażeń ciała doznały trzy osoby. W dniu zdarzenia samochód S. nie był objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone w związku z ruchem pojazdu. Pozwany S. C. wyjeżdżając w trasę nie sprawdził czy pojazd ma ważną polisę ubezpieczeniową, a o tym, że samochód jest sprawny i może brać udział w ruchu drogowym zapewnił go jego właściciel, pozwany M. H.. Wobec braku ubezpieczenia, powód wypłacił poszkodowanym łącznie 28.051,63 zł z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia. Wysokość szkody w samochodzie poszkodowanych została zweryfikowana poprzez opinię biegłego, który wyliczył ją na 22.700 zł brutto. Dalej ustalił sąd I instancji, że pozwany S. C. nie wykazał, by był pracownikiem pozwanego M. H., a jedynie na podstawie karty doręczeń, listu przewozowego, dokumentu WZ oraz polecenia wydania towaru wykazał, że w dniu zdarzenia wykonywał zlecenie transportu pojazdem stanowiącym własność pozwanego M. H.. Z tego względu Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do wyłączenia odpowiedzialności pozwanego S. C. w stosunku do powoda na podstawie art. 120 k.p.

Ustalając powyższe uznał sąd I instancji, że na podstawie art. 828 § 1 k.c. w zw. z art. 415 k.c. w zw. z art. 436 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 361 k.c. i 363 § 1 k.c. powództwo należało uwzględnić w całości albowiem zachowania pozwanych były bezprawne. Pozwany M. H. jako właściciel pojazdu S. nie objął go obowiązkowym ubezpieczeniem OC, natomiast pozwany S. C. nie zachował należytej ostrożności jako uczestnik ruchu drogowego i doprowadził do kolizji drogowej.

O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c., o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., a o rygorze natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 339 k.p.c.

Apelację od wyroku wniósł pozwany S. C. w części uwzględniającej powództwo w stosunku do niego i w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu Zarzucił naruszenie przepisów postępowania, a to art. 232 zd. 1 w zw. z art.230 k.p.c. polegające na przyjęciu, że pozwany nie udowodnił, że był pracownikiem pozwanego M. H. w sytuacji, gdy powód nie kwestionował tego faktu, a tym samym fakt ten winien zostać przez sąd I instancji uznany za przyznany i jako taki nie wymagający dowodu, art. 233 § 1 w zw. z art. 299 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegające na uznaniu za niewiarygodne zeznań pozwanego ad. 2 o łączącym go z pozwanym ad. 1 stosunku pracy oraz o wprowadzeniu w błąd co do posiadania ważnego ubezpieczenia OC, art. 232 zd. 2 k.p.c. polegające na niedopuszczeniu z urzędu dowodu z umowy o pracę, a w konsekwencji powyższych naruszeń zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, że apelujący nie będąc pracownikiem pozwanego M. H. powinien ponosić odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej w pełnej wysokości, podczas gdy powinien on skorzystać z ochrony przewidzianej w art. 120 k.p. na mocy którego wyłączną odpowiedzialność za szkodę ponosi pracodawca.

Przedstawiając powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w stosunku do niego i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Z ostrożności procesowej na podstawie art. 380 k.p.c. wniósł o dopuszczenie dowodu z umowy o pracę łączącej go w chwili zdarzenia z pozwanym M. H..

Powód wniósł o oddalenie apelacji, oddalenie wniosku dowodowego z umowy o pracę i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja była uzasadniona.

Przy prawidłowym w zasadzie ustaleniu przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego sprawy nie sposób odmówić zasadności zarzutom apelacji co do błędnej oceny i ustalenia, iż pozwany S. C. nie wykazał, że w dniu zdarzenia wyrządzającego szkodę był pracownikiem pozwanego M. H..

W piśmie procesowym z 11 maja 2015r. wykonując wezwanie sądu do usunięcia braków formalnych pozwu, powód odniósł się do sprzeciwu pozwanego S. C., w którym pozwany powoływał się na wyłączenie swej odpowiedzialności jako pracownika, którego pracodawcą był pozwany M. H.. Wdając się w polemikę co do regulacji art. 120 k.p., powód w piśmie tym nie zakwestionował w żaden sposób twierdzeń apelującego, iż w dniu zdarzenia był pracownikiem, którego pracodawcą był pozwany M. H.. Wręcz przeciwnie, treść pisma i podniesione w nim argumenty dotyczące odpowiedzialności kierowcy-pracownika wskazują, że powód przyjmował za oczywiste, że pozwany S. C. w dniu zdarzenia był pracownikiem (pismo k. 45-52 akt). Dopiero w piśmie z 12 stycznia 2016r. stanowiącym odpowiedź na sprzeciw powód zarzucił, że „pozwany nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów potwierdzających fakt świadczenia pracy u właściciela pojazdu w rozumieniu przepisów prawa pracy oraz spowodowanie kolizji przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych”. Dalej podniósł, że „ Pozwany zakwestionował jednak swoją odpowiedzialność gołosłownie twierdząc, że był w podróży służbowej w chwili zdarzenia. Powyższe stwierdzenie nie poparł jednak żadnym dowodem” ( pismo k. 158-159 akt).

W tych okolicznościach pełnomocnik pozwanego S. C., dla wykazania służbowego charakteru wyjazdu pozwanego jako pracownika M. H., wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentacji wyjazdu służbowego pozwanego w dniach 2-3 czerwca 2011r.( pismo k. 167). Dowód ten został dopuszczony na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2016r., na której również pozwany został przesłuchany jako strona. Sąd I instancji co prawda ograniczył ten dowód do okoliczności związanych z przyczyną i przebiegiem kolizji z 3 czerwca 2011r., faktem wprowadzenia apelującego w błąd przez pozwanego M. H. co do aktualności polisy OC, ale pozwany w czasie przesłuchania zeznał też, że w dniu zdarzenia pracował u pozwanego na podstawie umowy o pracę. Zeznania w tej części stały się podstawą ustaleń faktycznych w sprawie, gdyż w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, sąd I instancji ocenił zeznania powoda w tej części jako niewiarygodne, gdyż nie poparte żadnymi dowodami.

Taka ocena zeznań powoda co do pozostawania w zatrudnieniu u pozwanego M. H., przy braku wypowiedzenia się przez powoda o tych twierdzeniach i uwzględnieniu złożonych przez pozwanego dokumentów związanych z wyjazdem w dniu 2 czerwca 2011r., które w związku z zarzutami powoda zawartymi w odpowiedzi na sprzeciw oraz wcześniejszym nie zakwestionowaniem odpowiedzialności pozwanego jako pracownika, zmierzały do wykazania służbowego charakteru wyjazdu, nie była zasadna. Cały ciężar argumentacji powoda zwalczającej możliwość zastosowania w sprawie art. 120 k.p. jako podstawy wyłączenia odpowiedzialności pozwanego S. C. jako pracownika-kierowcy zaprezentowany w piśmie z 11 maja 2015r., przy zawartym w piśmie z 12 stycznia 2016r. końcowym zarzucie, iż pozwany nie wykazał, że w dniu zdarzenia był w podróży służbowej, mógł u powoda wywołać przekonanie, że powód kwestionuje w zasadzie jedynie charakter wyjazdu jako pozostającego w związku z zatrudnieniem u pozwanego M. H., a nie sam fakt łączącej pozwanych umowy o pracę.

W tych okolicznościach za zasadny uznać należało zarzut naruszenia przepisów art. 232 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 230 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. Tym samym zasadne było przeprowadzenie w postępowaniu odwoławczym na podstawie art. 381 k.p.c. dowodu z umowy o pracę łączącej pozwanych, co pozwoliło na bezsporne ustalenie, przy potwierdzeniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ubezpieczenia pozwanego S. C., że w dniu zdarzenia był on pracownikiem w firmie pozwanego M. H. (...).

Przy bezspornym ustaleniu, że w dniu zdarzenia pozwany S. C. był pracownikiem w firmie pozwanego M. H., rozważyć należało, czy pozwany jako pracownik odpowiada za szkodę wyrządzoną ruchem kierowanego przez niego pojazdu osobom trzecim, czy też jego odpowiedzialność jest wyłączona na podstawie art. 120 k.p., a odpowiedzialność tę ponosi wyłącznie pracodawca.

W okolicznościach niniejszej sprawy i mając na uwadze niejednolitość poglądów w tym względzie, sąd odwoławczy podzielił pogląd, iż nieumyślne spowodowanie wypadku wyrządzającego szkodę przez kierowcę w czasie wykonywania przez niego obowiązków pracowniczych, wyłącza stosownie do regulacji art. 120 § 1 k. p. jego odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobom trzecim, nawet, gdy szkodę pokrywa inny podmiot niż pracodawca.

Z przyjętym przez sąd odwoławczy poglądem, koresponduje też stanowisko powoda zawarte w odpowiedzi na apelację, w której powód zawarł stwierdzenie „Wprawdzie art. 120 § 1 Kodeksu Pracy wyłącza opartą na przepisach prawa cywilnego odpowiedzialność pracownika wobec osób trzecich za szkodę wyrządzoną z winy nieumyślnej przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych”… a w dalszej części zakwestionował wykazanie przez apelującego statusu pracownika.

Niezależnie od przedstawionego wyżej stanowiska podnieść należy, że to na pozwanym M. H. ciążył obowiązek opłacenia składki z tytułu ubezpieczenia OC samochodu S. i przekazania samochodu pozwanemu S. C. w celu wykonania wyjazdu służbowego z ważnym ubezpieczeniem. Zaniechanie powyższego przez pracodawcę nie może prowadzić do obciążenia odpowiedzialnością kierowcy, który wyrządził szkodę w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Gdyby pracodawca ubezpieczył samochód, szkodę likwidowałby ubezpieczyciel. W tych okolicznościach, mając na uwadze relacje pracodawca-pracownik, obciążenie pozwanego S. C. odpowiedzialnością za skutki zdarzenia z 3 czerwca 2011r. uznać należałoby za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego na gruncie art. 5 k.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., przy czym w pierwszej instancji, z uwagi na wniesienie pozwu w dniu 17.10.2014r. - w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.9.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. 2013.461 t.j.) i na tej podstawie zasądzono od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego w wysokości 2.400 zł z opłatą od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. , natomiast w drugiej instancji z uwagi na wpływ apelacji w dniu 16.8.2017r. – w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800) z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 3.10.2016r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. 2016.1668) i na tej podstawie zasądzono od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego w wysokości 1800 zł. oraz zwrot opłaty od apelacji w wysokości 1403 zł.

SSR(del). Maryla Majewska-Lewandowska SSO Gabriela Sobczyk SSO Teresa Kołeczko-Wacławik