Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 czerwca 2018r.

Sąd Rejonowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSR Barbara Nowicka

Protokolant: Ewa Muzyka - Boluk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 maja 2018r. w S. sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo – akcyjnej w B.

przeciwko K. U.

o zapłatę kwoty 4.291,26 zł wraz z odsetkami

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 3499/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w B. wniósł do Sądu Rejonowego w Białymstoku pozew o zapłatę przeciwko K. U., domagając się zasądzenia kwoty 4.291,26 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 377,26 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 3.000,00 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek ustawowych maksymalnych od 31.12.2015 r. czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym i następnie od dnia 07.01.2016 r. dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5 % w stosunku rocznym - obecnie 10 % w stosunku rocznym od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty.

Ponadto, powód domagał się zwrotu kosztów zastępstwa procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej wynikającej z przepisów z uwagi na nakład pracy pełnomocnika i stopień przyczynienia się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy oraz kwoty 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnika.

Na uzasadnienie argumentował, że powód prowadzi działalność w przedmiocie udzielania m.in. pożyczek pieniężnych drogą on-line poprzez pośrednika (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o ( nastąpiła zmiana domeny, nie zastąpiło przekształcenie, podział czy połącznie spółki) będącego właścicielem portali internetowych (...) i (...) pl. (...) w ramach prowadzonej działalności zawiera z klientami umowy na odległość w rozumieniu art.5 pkt. 13 ustawy z dnia 12 maja o kredycie konsumenckim. Umowa pożyczki zawarta pomiędzy stronami stanowiła wynik kilkuetapowego procesu ubiegania się o pożyczkę - od rejestracji pozwanej na stronie pośrednika, poprzez etap badania zdolności kredytowej pozwanego, akceptacji warunków umownych, aż po zawarcie przez strony umowy pożyczki i wypłatę jej kwoty na rachunek bankowy.

W dalszej części uzasadnienia powód wyjaśnił, iż w pierwszym etapie procesu pozwana zarejestrowała się na stronie internetowej pośrednika, wprowadzając tam swoje dane osobowe i utworzyła (...) Klienta, do którego dostęp umożliwiało wprowadzenie indywidualnie ustalonego przez pozwanego hasła. W następnym etapie rejestracji, strona pozwana otrzymała na podany przez siebie adres e-mail wiadomość e –mail tylko jej przypisanym kodem rejestracji. Dodał, iż strona pozwana zgodnie z pkt 3.1.6 oraz pkt. 5.2.4 ramowej umowy pożyczki dokonała wpłaty na rachunek bankowy pośrednika opłaty rejestracyjnej, w tytule przelewu wpisując określone dane, zgodnie ze wskazówkami udzielonymi w wiadomości powoda. Wobec powyższego pozwana skutecznie złożyła oświadczenie woli, w którym potwierdziła rejestrację i wyraziła zgodę na warunki Ramowej Umowy P.. W dniu 03.06.2015 r. pozwana zaakceptowała na swoim profilu na stronie internetowej (...) zmianę pożyczkodawcy, udzielającego pożyczek przez portal. Pozwana za pośrednictwem indywidualnego Profilu Klienta w dniu 31.12.2015 r. złożyła wniosek o udzielenie pożyczki w kwocie 3000,00 zł, na okres 30 dni, z terminem płatności przypadającym na dzień 30.01.2016 r. za zapłatą kosztu pożyczki w wysokości 699,00 zł zgodnie z § 2 Umowy Pożyczki o numerze (...) ( załącznik nr 5).

Pozwana nie wywiązała się z obowiązku zwrotu pożyczki w przewidzianym umową terminie. Na żądaną pozwem kwotę składają się niezwrócona kwota kapitału pożyczki oraz koszty związane z udzielaną pożyczką, koszty związane z nieterminowym zwrotem pożyczki, w tym opłata za powiadomienie sms oraz e-mail zgodnie z § 7 umowy pożyczki – 99,00 zł, opłaty za wysłane listem poleconym wezwania do zapłaty dłużnika, łącznie w kwocie 116,00 zł, zgodnie z tabelą Opłat i Prowizji oraz § 7 umowy pożyczki, kwota skapitalizowanych odsetek za opóźnienie - 377,26 zł liczona od kwoty pożyczki od pierwszego dnia po upływie terminu zapłaty do dnia poprzedzającego wniesienie powództwa czyli do dnia 2017-05-08.

W dniu 22.05.2017 r. referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Białymstoku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygnaturze akt XI Nc 2248/17.

W dniu 20.06.2017 r. pozwana K. U. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty i wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanej kosztów procesu. Pozwana zaprzeczyła, aby zawierała umowę z firmą (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytowo- akcyjną wskazała, iż nie została powiadomiona o zakupie konkretnych wierzytelności, co wiąże się z posiadaniem legitymacji procesowej.

Dokument przedstawiony przez powoda zatytułowany „zawiadomienie o przelewie wierzytelności” przy ocenie jego rzeczywistej treści należy traktować nie jako formę skutecznego przelewu wierzytelności , który prowadzi do powstania następstwa prawnego i zmiany wierzyciela, a jedynie jego zawiadomienia o przekazaniu do prawnej obsługi wyegzekwowania przez wierzyciela roszczeń.

Przyznając, iż korzystała z usług (...) pozwana zarzucała, iż postanowienie przy pierwszej pożyczce o dokonaniu przelewu opłaty rejestracyjnej nie jest obligatoryjne już w kolejnych pożyczkach, ponieważ w kolejnych takiej opłaty nie było. Argumentowała, że powód nie przestawił dowodów potwierdzających wskazane przez siebie okoliczności. Przedłożone przez stronę powodową dowody są jedynie wydrukiem wzorów tych dokumentów na co ewidentnie wskazuje brak podpisu pozwanej, brak numeru pożyczki i daty zawarcia umowy. Ani jeden egzemplarz zaoferowanych wydruków nie zawiera własnoręcznie złożonego przez pozwaną podpisu. Z powołanych kserokopii wydruków bankowych nie wynika także kto jest posiadaczem rachunku bankowego na które została przelana kwota 0,01 zł oraz kwota 3000,00 zł. Pozwana nadto zarzucała, że całkowite koszty tj. prowizja opłata przygotowawcza, opłata weryfikacyjna, opłata za monity telefoniczne jak i e-maile były niezgodne z normami prawa. Umowa pożyczki zawiera niedozwolone klauzule umowne, które nie są wiążące. Ustalane przez powoda opłaty są nieproporcjonalne do wysokości pożyczki, które prowadzą do korzyści powoda z rażącym pokrzywdzeniem konsumenta.

Postanowieniem z dnia 11 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku w sprawie XI C 1926/17 stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego Wydziału Cywilnego w S. jako właściwemu miejscowo.

W odpowiedzi na sprzeciw z dnia 13.11.2017 powód wskazał, iż to pozwana złożyła powodowi wniosek o pożyczkę za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość tj. ofertę zawarcia umowy o kredyt konsumencki na odległość. Pozwana w momencie składania wniosku znała podstawowe warunki umowy przedstawione na formularzu informatycznym – bowiem na stornie internetowej pośrednika po wyborze przez klienta kwoty okresu kredytowania, każdorazowo udostępniony jest formularz informacyjny zawierający dane wg wzoru z ustawy o kredycie konsumenckim. Powód przyjął ofertę pozwanej zawarcia umowy na odległość. Na profilu klienta pozwanej jest dostęp do umów- pożyczki i ramowej umowy pożyczki. Informacja o zmianie umowy ramowej pojawia się po każdej zmianie Umowy Ramowej przez pożyczkodawcę i bez jej akceptacji niemożliwe jest złożenie kolejnego wniosku o pożyczkę. Zarzut strony pozwanej co do niezasadności żądania powoda w zakresie prowizji od umowy pożyczki nie zasługują na uwzględnienie bowiem w chwili gdy strony zawierały pożyczkę nie obowiązywał przepis limitujący pobieranie pozaodsetkowych kosztów kredytu.

W piśmie przygotowawczym z dnia 15.02.2018 r. powód wskazał m.in., iż podważane przez pozwaną wydruki z sytemu teleinformatycznego stanowią tzw. inne środki dowodowe. Wymagane dokumenty tj. umowa pożyczki, umowa ramowa pożyczki zostały przesłane pozwanej na trwałym nośniku, co spełnia warunki formy dokumentowej oraz wymogi z ustawy o kredycie konsumenckim. Powód wskazał, iż zawieranie umów pożyczek w oparciu o wzorce umowne np. w oparciu o umowę ramową jest zjawiskiem powszechnym, funkcjonuje nie tylko w instytucjach pożyczkowych, ale również w bankach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. SKA w B. świadczy przez Internet usługi finansowe, w tym udziela pożyczek gotówkowych, działając przez pośrednika kredytowego (...) Sp. z o.o. (obecnie (...) Sp. z o.o.), będącego właścicielem portali internetowych (...).s..pożyczka.pl i (...) W celu uzyskania pożyczki pożyczkobiorca rejestruje się na stronie internetowej pośrednika, badana jest jego zdolność kredytowa, wysyłana jest wiadomość e-mail z przypisanym klientowi kodem rejestracji, pożyczkobiorca uiszcza opłatę rejestracyjną, akceptując warunki umowy, a następnie przelewana jest kwota udostępnionych środków pieniężnych. K. U. korzystała z usług świadczonych za pośrednictwem (...) Sp. z o.o. (bezsporne).

W dniu 06.05.2015r. K. U. dokonała przelewu kwoty 0,01 zł na rzecz Małej P., wskazując w tytule operacji „Potwierdzam kod rejestracji (...) i akceptuję warunki umowy”.

dowód: potwierdzenie przelewu k. 9 akt.

W dniu 03.06.2015 r. powód sporządził na trwałym nośniku umowę ramową pożyczki nr (...), w której jako pożyczkobiorcę wskazano K. U.. Przedmiotem umowy było udzielenie pożyczki, którą pożyczkobiorca zobowiązany był zwrócić pożyczkodawcy na warunkach określonych w umowie pożyczki. W momencie dokonania rejestracji na stronie internetowej pożyczkobiorca składa jednocześnie wniosek o pierwszą pożyczkę. W pkt 8.1. umowy ramowej wskazano, że pożyczkodawca udzieli pożyczkobiorcy kolejnych pożyczek każdorazowo na podstawie odrębnych umów pożyczki.

W dniu 31.12.2015r. powód sporządził na trwałym nośniku umowę pożyczki nr (...), w której jako pożyczkobiorcę wskazano K. U.. Przedmiotem umowy było udzielenie pożyczki kwocie 3.000,- zł.

dowód: wydruk umowy ramowej z 03.06.2015r. nr (...)k. 10-11 akt/, wydruk umowy nr (...) z 31.12.2015r. /k 12 akt/.

W dniu 31.12.2015 r. (...) Spółka z o.o. dokonała przelewu kwoty 3.000,00 zł na rachunek bankowy (...) w tytule przelewu wskazując „wypłata pożyczki zgodnie kodem rejestracji nr (...)”.

dowód: potwierdzenie wykonania operacji /k. 13 akt/, zaświadczenie pośrednika kredytowego /k. 60 akt/.

(...) Sp. z o.o. nadała przesyłki:

- nr (...) w dniu 25.02.2016 r.;

- nr (...) w dniu 07.03.2016 r.

- nr (...) w dniu 21.03.2016 r.

K. U. została wskazana jako odbiorca przesyłki.

dowód: k. 15-17 - potwierdzenia nadania przesyłek

Sąd zważył:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stanowczego podkreślenia w pierwszej kolejności wymagało, iż jako podstawę faktyczną dochodzonego roszczenia powód wskazywał umowę pożyczki z 31.12.2015r. zawartą na odległość poprzez Internet z pozwaną, twierdząc, że pożyczył jej kwotę 3.000,- zł, a pozwana zobowiązała się kwotę pożyczki zwrócić na warunkach określonych w umowie.

Stosownie do treści art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Jak wynika z przytoczonej regulacji, określa ona przedmiotowo istotne elementy umowy pożyczki. Powód wywodził przy tym, że była to umowa na odległość w rozumieniu art. 15 pkt 13 ustawy z dnia 12.05.2011r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2011, Nr 126, poz. 715 z późn. zm.).

Zgodnie z prezentowanym w doktrynie stanowiskiem umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku (tak: Tomasz Czech, Komentarz do art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim, LEX, podobnie B. Kobyliński, Uwagi dotyczące wymogów formy jako czynnika determinującego możliwość zawarcia umowy kredytu konsumenckiego na odległość, Młody Jurysta, grudzień 2013 r., s. 5 i n.; D. Rogoń, Uprawnienia..., s. 14; por. też G. Kott, [w:] M. Chruściak i in., Ustawa..., s. 122–124; Z. Ofiarski, Ustawa..., s. 239; J. Pisuliński, [w:] System Prawa Prywatnego..., t. 8, s. 443).

Podzielając w zupełności przytoczone stanowisko Sąd zważył, iż zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1). Przez kredyt konsumencki zawierany na odległość rozumie się umowę o kredyt konsumencki zawieraną z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość (art. 5 pkt 13). Umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepis przewidują inną szczególną formę (art. 29 ust. 1). W przypadku umowy kredytu konsumenckiego zawartej na odległość, ustawodawca na kanwie art. 2 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta przewidział, że może być ona zawarta z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość.

Na tle przytoczonych regulacji uprawnionym było stwierdzenie, iż zawarcie umowy kredytu konsumenckiego nie wymaga zachowania formy pisemnej i co do zasady umowa taka może być zawarta również za pomocą środków porozumiewania się na odległość. W konsekwencji sam brak podpisu pozwanej pod umową pożyczki nie stanowił o uznaniu, że między stronami nie doszło do zawarcia umowy pożyczki. Pozwana jednakże w toku procesu konsekwentnie negowała, że wpłacając kwotę 1 gr. akceptowała warunki umowy, na którą powoływał się powód oraz że łączyła ją z powodem umowa z 31.12.2015r. nr (...) o treści jak na k. 12 akt.

Podkreślenia w tym miejscu wymagało, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z obowiązującą procedurą cywilną nie do sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Innymi słowy sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 kpc). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc ) spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Spostrzeżenie powyższe miało w niniejszej sprawie takie znaczenie, że wobec kwestionowania twierdzeń pozwu przez pozwaną, obowiązkiem strony powodowej stało się wykazanie - zgodnie z regułą ciężaru dowodu wynikającą z art. 6 k.c. - że w jakikolwiek inny sposób pozwana złożyła oświadczenie woli wyrażające zgodę na zawarcie umowy pożyczki na warunkach wynikających ze ww. dokumentu oraz że doszło do złożenia zgodnych oświadczeń woli stron mających na celu zawarcie tej konkretnej umowy pożyczki z 31.12.2015r.

W ocenie Sądu powód nie zdołał wykazać w niniejszym postępowaniu, że łączyła go z pozwaną umowa z 31.12.2015r., o treści jak na k.12 akt.

Niewątpliwym było, że dokument ten nie został podpisany przez pozwaną, a strona powodowa nie przedłożyła żadnego dowodu dla wykazania, że pozwana złożyła określone w nim wyrażenie woli. Dowodem na okoliczność zaakceptowania przez pozwaną warunków tej konkretnej umowy pożyczki nie mogło być również potwierdzenie przelewu kwoty 0,01 zł na rachunek pożyczkodawcy, skoro wpłata tej kwoty nastąpiła w maju 2015r., a zatem pół roku wcześniej, aniżeli miała być zawarta sporna umowa. W tytule przelewu pozwana wpisała potwierdzenie kodu rejestracji (...), czyli o innym numerze niż umowa z 31.12.2015r. wskazując jednocześnie, że akceptuje warunki umowy. Na tle tego dokumentu uprawnionym było ustalenie, iż akceptacja ta nie mogła dotyczyć również warunków umowy ramowej, datowanej na czerwiec 2015r., o nr (...). W konsekwencji czynności w postaci przelania przez pozwaną na rachunek bankowy powódki kwoty 0,01 zł nie można było przypisywać znaczenia skutecznego zawarcia umowy pożyczki z dnia 31.12.2015r., na której oparte było roszczenie w niniejszej sprawie. Brak było podstaw ku temu, aby samemu tylko faktowi uiszczenia tej opłaty - stanowiącej jedynie wyraz akceptacji kodu rejestracji i warunków umowy znanych pozwanej w maju 2015r. - przypisywać jeszcze inne znaczenie nie wynikające z wyraźnego oświadczenia woli pozwanej, tj. że miałoby to świadczyć o tym, iż pozwana zaakceptowała także warunki zupełnie innej umowy zawartej kilka miesięcy później. Nie można było z faktu zaakceptowania przez pozwaną jednej umowy pożyczki wywodzić automatycznie wniosku, że każda inna, późniejsza umowa też była przez nią akceptowana. Dowodu takie nie mogły również stanowić załączone potwierdzenia nadania przesyłek w miesiącach lutym i marcu 2016r. /k.15-17 akt/, czy wykaz logowań strony pozwanej na portalu. Na tle przedstawionego materiału dowodowego nie było jasnym jakiej treści oświadczenie wprowadziła pozwana do środka komunikacji elektronicznej.

Mając na uwadze powyższe Sąd doszedł do wniosku, że strona powodowa nie wykazała, aby istotnie łączyła ją z pozwaną umowa pożyczki z dnia 31.12.2015 r. oznaczona numerem (...) o treści stwierdzonej wydrukiem na k.12 akt.

Na podstawie załączonego potwierdzenia przelewu oraz zaświadczenia pośrednika kredytowego uprawnionym było ustalenie, że w dniu 31.12.2015 r. przekazała na rachunek bankowy pozwanej kwotę 3.000 zł. Fakt wypłaty tej kwoty nie mógł stanowić jeszcze dostatecznej podstawy do uznania, że powództwo o zapłatę oparte na umowie pożyczki w kształcie zgłoszonym w tym postępowaniu winno podlegać uwzględnieniu.

W myśl art. 321 § 1 k.p.c. sąd związany jest żądaniem zgłoszonym przez powoda w pozwie. Sąd nie może zatem wbrew żądaniu powoda (art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c.) zasądzić czegoś jakościowo innego albo w większym rozmiarze czy też zasądzić powództwo na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda. Co istotne, związanie sądu granicami żądania obejmuje nie tylko związanie co do samej treści (wysokości) żądania, ale także co do uzasadniających je elementów motywacyjnych. Żądanie powództwa określa bowiem nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna.

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, oparcie wyroku na podstawie faktycznej niepowołanej przez powoda jest orzeczeniem ponad żądanie w rozumieniu art. 321 k.p.c.(por. wyrok SN z dnia 18 marca 2005 r., II CK 556/04, OSNC 2006/2/38, Biul.SN 2005/5/10).

Podzielając w zupełności przytoczone stanowisko Sąd zważył, iż skoro powódka w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości podstawy swego roszczenia upatrywała w łączącej strony umowie pożyczki, to rozpoznając sprawę w granicach żądania pozwu sąd był obowiązany dokonać oceny zasadności zgłoszonego przez nią roszczenia jako roszczenia o zwrot przedmiotu pożyczki. Innymi słowy, winien był ocenić zasadności żądania pozwu przez pryzmat przepisów regulujących umowę pożyczki, jak również przepisów dotyczących kredytu konsumenckiego i umów zawieranych na odległość. Sąd nie mógł zatem przedmiotowego żądania rozpoznać pod kątem innej podstawy prawnej lub faktycznej, tym bardziej, że postępowanie prowadzono w trybie uproszczonym, w którym zmiana powództwa jest niedopuszczalna (por. art. 505 ⁴§ 1 kpc). Zgodnie z poglądem prezentowanym w doktrynie zakaz przedmiotowej zmiany powództwa jest zakazem bezwzględnym, co oznacza, że dotyczy zarówno zmiany żądania, jak i zmiany podstawy faktycznej żądania zgłoszonego w pozwie. (por. Jacek Gudowski, Komentarz do art. 505 ⁴_@POCZ@_Art. 505 ⁴.§ 1. _§ 1 kpc, Serwis Prawniczy LexisNexis – LexPolonica).

Mając na uwadze wszystkie te argumenty Sąd orzekł jak w sentencji i powództwo oddalił.