Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 1694/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 11 lipca 2017 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu:

1. ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków J. Z. i K. Z. (1) wchodzą następujące składniki majątkowe:

a) prawo własności nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) gmina Z. obejmującej działkę o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,4855 ha, dla której Sąd Rejonowy w Zgierzu prowadzi księgę wieczystą (...) o wartości 164.700 złotych,

b) środki finansowe w kwocie 201.000 złotych i 75 dolarów amerykańskich o wartości 278,70 złotych;

2. ustalił, że w skład spadku po J. Z. wchodzi udział wynoszący ½ w składnikach szczegółowo opisanych w punkcie 1;

3. ustalił, że doliczeniu do spadku po J. Z. i zaliczeniu na schedy spadkowe podlegają w połowie darowizny poczynione na rzecz:

a) D. D. (1) w postaci połowy własności nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) o wartości 115.500 złotych i gotówki w kwocie 10.000 złotych,

b) K. Z. (2) w postaci samochodu S. o wartości 5500 złotych i gotówki w kwocie 5000 złotych,

c) H. J. w postaci samochodu P. o wartości 3000 złotych i gotówki w kwocie 5000 złotych;

4. oddalił wniosek o zaliczenie darowizn na schedy spadkowe w pozostałym zakresie;

5. dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków J. Z. i K. Z. (1) oraz działu spadku po J. Z., w ten sposób, że:

a) przyznał K. Z. (1) na wyłączność prawo własności nieruchomości opisanej szczegółowo w punkcie 1.a) o łącznej wartości 164.700 złotych,

b) przyznał H. J. na wyłączność środki finansowe w kwocie 90.500 złotych i 75 dolarów amerykańskich o wartości 278,70 złotych,

c) przyznał D. D. (1) na wyłączność środki finansowe w kwocie 2.000 złotych,

d) przyznał B. S. na wyłączność środki finansowe w kwocie 22.000 złotych,

e) przyznał S. Z. na wyłączność środki finansowe w kwocie 22.000 złotych,

f) przyznał J. Z. na wyłączność środki finansowe w kwocie 32.000 złotych,

g) przyznał K. Z. (2) na wyłączność środki finansowe w kwocie 32.500 złotych,

h) zasądził od H. J. na rzecz K. Z. (1) kwotę 66.514,41 złotych tytułem dopłat do jej udziału w majątku wspólnym oraz w spadku po J. Z. płatną w terminie miesiąca od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności,

i) zasądził od K. Z. (2), D. D. (1) i J. Z. na rzecz K. Z. (1) kwoty po 2767,84 złotych każdy tytułem dopłaty do jej udziału w majątku wspólnym oraz w spadku po J. Z. płatne w terminie miesiąca od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności,

j) zasądził od K. Z. (2) i D. D. (1) na rzecz B. S. kwoty po 2648,42 złotych każdy tytułem dopłaty do jej udziału w spadku po J. Z. płatne w terminie miesiąca od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności,

k) zasądził od J. Z. na rzecz B. S. kwotę 967,87 złotych tytułem dopłaty do jej udziału w spadku po J. Z. płatną w terminie miesiąca od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;

6. przyznał biegłemu sądowemu J. K. wynagrodzenie za stawiennictwo na rozprawie i wydanie ustnej opinii uzupełniającej w wysokości 208 złotych i kwotę tę wypłacił tymczasowo ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu;

7. nakazał pobranie od K. Z. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 1657,60 złotych tytułem zwrotu części wydatków sądowych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa;

8. nie obciążył uczestników nieuiszczonymi kosztami sądowymi w pozostałym zakresie;

9. ustalił, że uczestnicy ponoszą we własnym zakresie koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od powyższego postanowienia wywiodła uczestniczka postępowania H. J. podnosząc zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w niniejszej sprawie, dokonanej wybiórczo wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającego na zupełnym pominięciu zeznań uczestniczki H. J. z których wynika, że zmarły J. Z. nie pozostawił kwoty 58.000,00 zł, a w konsekwencji na błędnym przyjęciu, iż uczestniczka dysponowała kwotą 20.000,00 zł oraz otrzymała w całości 58.000,00 zł.

W konkluzji uczestniczka postępowania sformułowała wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od uczestniczki postępowania kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Podczas rozprawy apelacyjnej w dniu 26 stycznia 2018 roku uczestnik postępowania J. Z. wniósł o oddalenie apelacji, a uczestnik postępowania W. Z., wnosząc o oddalenie apelacji, dodatkowo wniósł także o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Mając na uwadze, że skarżąca podniosła jedynie zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., którego zasadności upatruje w przekroczeniu przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji nieprawidłowym jej zdaniem ustaleniu, iż w chwili śmierci J. Z. dysponowała ona należącą do zmarłego kwotą 58000 złotych, rozważania nad słusznością stanowiska prezentowanego w apelacji należało ograniczyć wyłącznie do tej kwestii. Nie występowały bowiem w sprawie uchybienia, które Sąd II instancji winien wziąć pod rozwagę z urzędu.

Na wstępie podkreślić jednak należy, że aby skutecznie podnieść zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. skarżący powinien wskazać, jaki konkretnie dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd uznał za wiarygodny i mający moc dowodową albo za niewiarygodny i niemający mocy dowodowej, i w czym przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów (por. wyrok SN z 18 stycznia 2002 r. sygn. I CKN 132/01, Lex nr 53144). Kwestionowanie dokonanej przez Sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (por. post. SN z 10 stycznia 2002 r. sygn. II CKN 572/99, Lex nr 53136). Stwierdzić także należy, że jeżeli z materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok SN z 27 września 2002 r. sygn. II CKN 817/00, Lex nr 56906).

Apelacja tak wymaganych zarzutów nie przedstawia i nie wykazuje, aby ocena dowodów oraz oparte na niej wnioski były dotknięte powyższymi uchybieniami. Uzasadnienie apelacji sprowadza się do przedstawienia własnego stanowiska skarżącej w oparciu o dokonanie korzystnej dla niej oceny materiału dowodowego. Nie jest to wystarczające do wykazania naruszenia omawianego przepisu. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy dokonał w sprawie prawidłowej oceny dowodów i w jej wyniku doszedł do trafnego wniosku, że spadkodawca pozostawił do dyspozycji skarżącej kwotę 58000 złotych, z której nie rozliczyła ona się z pozostałymi jego spadkobiercami. Powyższe znajduje potwierdzenie nie tylko w zeznaniach wnioskodawczyni oraz uczestników W. Z., B. S., D. D. (2), K. Z. (2), J. Z., a także świadka J. S.. Do przeciwnych wniosków w tym zakresie nie mogą natomiast prowadzić twierdzenia skarżącej, której stanowisko jest odosobnione w świetle pozostałej części materiału dowodowego. Ocena ta jest zasadna tym bardziej, że stanowisko uczestniczki co do spornej kwoty było wyjątkowo niekonsekwentne, albowiem w toku postępowania kilkukrotnie zmieniała ona przedstawianą przez siebie wersję zdarzeń. Początkowo uczestniczka przyznała, że dysponowała przedmiotową kwotą pieniędzy, ale z woli spadkodawcy przekazała je innym członkom rodziny, ale w dalszej części postępowania wskazała, że kwota 58000 złotych pochodziła z zaciągniętego przez nią kredytu i środków jakie otrzymała z racji wykonywania obowiązków rodziny zastępczej. Diametralnie odmienne stanowisko skarżąca zajęła już w toku postępowania apelacyjnego twierdząc, że kwoty tej nigdy nie posiadała. W tym świetle, stanowisko uczestniczki postępowania należy ocenić jako całkowicie niespójne i wewnętrznie sprzeczne, a co za tym idzie także niewiarygodne. W rezultacie uznać trzeba, że konstruowane w oparciu o powyższe twierdzenia zarzuty apelacji nie mogą skutecznie podważyć prawidłowości ustaleń poczynionych w omawianym zakresie przez Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy oddalił w oparciu o art. 381 k.p.c. wniosek skarżącej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków S. Z. i A. L. na okoliczność niepozostawienia kwoty 58000 złotych przez J. Z. oraz otrzymywania przez uczestniczkę zasiłku z tytułu rodziny zastępczej i źródła pochodzenia 20000 złotych na jej koncie. Zgodnie z tym przepisem Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. W rozpoznawanej apelacji uczestniczka postępowania nie wykazała istnienia przyczyn usprawiedliwiających w rozumieniu art. 381 k.p.c. potrzebę powołania dowodu dopiero przed Sądem drugiej instancji. Pomijając już okoliczność, że jedna ze zgłoszonych w charakterze „świadków” osób, to uczestnik postępowania S. Z..

Zachodzi potrzeba wyjaśnienia, że gromadzenie materiału procesowego powinno następować przede wszystkim w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji. Przedłożone w postępowaniu apelacyjnym dowody skarżąca powinna była przytoczyć przed Sądem pierwszej instancji. Innymi słowy już w Sądzie pierwszej instancji powstała potrzeba powołania się przez stronę na te fakty i dowody. Strona zainteresowana wprowadzeniem do sprawy w jej fazie apelacyjnej określonych nowości powinna wykazać, że wcześniej nie miała możności powołania się na nie. Skarżąca zaś tego nie uczyniła.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, że apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zaś na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. uznając, że wszyscy uczestniczy postępowania byli w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania, a ich interesy były wspólne, gdyż zmierzały do wyjścia ze stanu wspólności.