Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 14 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi oddalił wniosek A. W. o założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Sąd Rejonowy ustalił, że J. B. jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej Towarzystwo (...) w Ł. i przysługuje jej udział wynoszący 2/3 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) w bloku przy ul. (...). Pozostałe udziały wynoszące po 1/6 części przysługują A. W. i K. S..

Budynek w którym znajduje się przedmiotowe prawo do lokalu mieszkalnego położony jest na działce, objętej księgą wieczystą KW (...), KW (...) i Rep. (...). Właścicielem nieruchomości objętych księgą wieczystą (...) (ul. (...)) i (...) (ul. (...)) jest Gmina Ł.. Księga dawna Rep (...) została zamknięta z uwagi na utratę mocy prawnej i przekazana do Archiwum Państwowego w Ł.. Dla nieruchomości objętej tą księgą dawną założono księgę wieczystą (...) prowadzoną dla działek drogowych (ul. (...)), których właściciel jest Spółdzielnia Mieszkaniowa Towarzystwo (...) w Ł..

Sąd Rejonowy rozpoznając wniosek wskazał, że wprawdzie wnioskodawczyni załączyła do niego wszelkie niezbędne dokumenty, jednakże z uwagi na treść zaświadczenia Spółdzielni Mieszkaniowej Towarzystwo (...) z dnia 1 sierpnia 2017 r. niemożliwym jest założenie księgi wieczystej. Z ustaleń wynika bowiem, że budynek, w którym znajduje się lokal nr (...) położony jest na nieruchomościach niestanowiących własności Spółdzielni Mieszkaniowej Towarzystwo (...). Tym samym Sąd Rejonowy uznał, że nie doszło do skutecznego, definitywnego ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jako ograniczonego prawa rzeczowego. Spółdzielnia nie mogła bowiem obciążyć takim prawem nieruchomości, której nie była właścicielem.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła wnioskodawczyni wraz z uczestniczkami zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego, które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego postanowienia tj.:

⚫

art. 1 ust. 3, art. 24 ¹ ust. 1, art. 65 ust. 2 pkt 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece przez ich niezastosowanie dla rozstrzygnięcia sprawy, w sytuacji gdy strona wnioskuje o założenie księgi wieczystej dla ustalenia stanu prawnego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, a ustawa przewiduje prowadzenie księgi wieczystej i wpisy w niej, dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

⚫

art. 3 k.c. i 244 § 1 k.c. przez ich niezastosowanie do rozstrzygnięcia sprawy, przez co Sąd błędnie uznał, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w Ł. przy ul. (...) przekształcone z lokatorskiego pod rządami przepisu art. 219 § 1 i art. 223 § 1 ustawy z dnia 16.09.1982 r. (tj. Dz.U. z 1995 r. nr 54 poz. 288) nie istnieje, a jest wyłącznie ekspektatywą tego prawa, a to na skutek błędnego zastosowania stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 24.05.2013 r. III CZP 104/12, gdyż uchwała ta nie dotyczy praw powstałych przed wejściem w życie ustawy z dnia 14.06.2007 r. czyli przed dniem 31.07.2007 r.,

⚫

art. 17 ² ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych przez jego niezastosowanie do sprawy w sytuacji gdy przepis ten stanowi, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest zbywalne i jest ograniczonym prawem rzeczowym,

⚫

art. 7 ust 1 ustawy z dnia 14.06.2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2007.125.873) przez zaakceptowanie jego zastosowania w sprawie w sytuacji gdy przepis ten dotyczy ustanawiania spółdzielczych własnościowych praw do lokali po wejściu w życie tej ustawy a nie do uprzednio ustanowionych spółdzielczych własnościowych praw do lokali,

⚫

art. 626 ⁹ k.p.c. przez zastosowanie go do sprawy w sytuacji gdy wniosek jest zasadny i nie ma przeszkód do dokonania wpisu, zaś wskazana jako przeszkoda treść zaświadczenia Spółdzielni Mieszkaniowej Towarzystwo (...) z dnia 01.08.2017 i uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.05.2013 r. III CZP 104/12, me mogą stanowić podstawy odmowy wpisu,

⚫

art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. przez brak wskazania w uzasadnieniu postanowienia wydanego w trybie rozpoznania sprawy po utracie mocy orzeczenia referendarza sądowego, podstawy prawnej i jej wyjaśnienia, a poprzestanie na powołaniu się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24.05.2013 r. III CZP 104/12 podjętą w innej sprawie, oraz art. 626 ⁹ k.p.c.,

⚫

art. 398 ¹⁷ § 2 k.p.c. przez jego niezastosowanie i uznanie, że uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.05.2013 r. III CZP 104/12 wydana w innej sprawie wiąże w tej sprawie,

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. przez nielogiczną ocenę dowodu z zaświadczenia Spółdzielni Mieszkaniowej Towarzystwo (...) z dnia 01.08.2017 r. z którego w ocenie Sądu wynika brak możliwości założenia księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, podczas gdy zaświadczenie to potwierdza istnienie od dnia 07.04.1993 r. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), a pozostałe dane z tego zaświadczenia bliżej nie wskazane przez Sąd nie są przedmiotem treści tego dokumentu, ani mieszczą się w uprawnieniach spółdzielni mieszkaniowej,

⚫

art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z zw. z art. 228 § 2 k.p.c. i art. 64 ust. 1-3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez ich niezastosowanie i pogwałcenie zasady równego traktowania osób posiadających takie samo majątkowe prawo tj. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz ograniczenie prawa do założenia księgi wieczystej mimo, że żaden ustawowy przepis tego prawa nie ogranicza, wobec znanego Sądowi z urzędu stanu prawnego, w którym inne spółdzielcze własnościowe prawa do lokali w tym samym budynku mają założone księgi wieczyste.

W konkluzji skarżące wniosły o jego uchylenie lub zmianę i założenie księgi wieczystej dla przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego zgodnie z wnioskiem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew odmiennemu stanowisku skarżących, Sąd Rejonowy słusznie oddalił wniosek o założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Zgodnie z zaświadczeniem Spółdzielni Mieszkaniowej Towarzystwo (...) z dnia 1 sierpnia 2018 r. działka, na której zlokalizowany jest budynek mieszkalny przy ul. (...), posiada założone księgi wieczyste o numerach: (...), (...) oraz Rep (...). 476 (...) (zaświadczenie – k. 7). W tym miejscu wskazać należy, że księga (...) założona jest dla działek zabudowanych nr (...) położonych w Ł. przy ul. (...), zaś wyłącznym właścicielem jest Gmina Ł.. Księga (...) założona jest dla działek zabudowanych nr (...) położonych w Ł. przy ul. (...), zaś jako wyłączny właściciel wpisana jest także Gmina Ł.. Z kolei księga dawna oznaczona numerem Rep (...). 476 (...) została zamknięta z uwagi na utratę mocy prawnej i przekazana Archiwum Państwowego w Ł., jednakże dla nieruchomości objętej tą księgą dawną prowadzona jest księga wieczysta nr (...), obejmująca jedynie działki drogowe – ul. (...), których właścicielem jest Spółdzielnia Mieszkaniowa Towarzystwo (...) (treść ksiąg wieczystych).

Mając na uwadze zaświadczenie Spółdzielni Mieszkaniowej oraz treść wskazanych w treści w/w zaświadczenie zdaniem Sądu Okręgowego, co słusznie zauważył Sąd Rejonowy, że zachodzą okoliczności uniemożliwiające założenie księgi wieczystej dla przedmiotowego lokalu mieszkalnego, albowiem mamy do czynienia z ekspektatywą spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) pozostającego w Spółdzielni Mieszkaniowej Towarzystwo (...) w Ł.. Konstatacja ta związana jest z, słusznie przywołaną w treści uzasadnienia Sądu I instancji, uchwałą siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r., sygn. akt III CZP 104/12, zgodnie z którą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ustanowione w budynku położonym na gruncie, do którego spółdzielni nie przysługuje własność albo użytkowanie wieczyste, stanowi ekspektatywę tego prawa, w związku z czym niedopuszczalne jest założenie księgi wieczystej w celu jej ujawnienia.

Jednocześnie wskazać należy, że ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze, obowiązująca z dniem 1 stycznia 1983 r. regulowała w/w kwestię w art. 213 § 3 i nast., wskazując, że spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu może być ustanowione tylko w budynku stanowiącym własność lub współwłasność spółdzielni. Prawo to mogło być następnie przekształcone w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Z powyższego uregulowania wynika, że spółdzielcze prawo do lokalu, czy to własnościowe, czy lokatorskie mogło zostać ustanowione tylko i wyłącznie w budynku stanowiącym własność spółdzielni. Spółdzielnia Mieszkaniowa Towarzystwo (...) zarówno w chwili dokonania przydziału jak i obecnie nie jest ani właścicielem, ani użytkownikiem wieczystym gruntu, na którym posadowiony jest budynek, a w nim przedmiotowy lokal. Tym samym nie doszło skutecznego i definitywnego ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jako ograniczonego prawa rzeczowego, albowiem Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) była i nie jest władna do obciążania takim prawem nieruchomości, której nie była i nie jest właścicielem.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację.