Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2018r. w Gliwicach

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko Syndykowi Masy Upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (...) w upadłości w P.

o odszkodowanie w związku z zakazem konkurencji

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w T. G.

z dnia 5 czerwca 2017 r. sygn. akt IV P 263/17

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 350 zł (tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

(-) SSO Teresa Kalinka (-) SSO Jolanta Łanowy Klimek (spr.) (-) SSO Grażyna Łazowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. VIII Pa 115/17

UZASADNIENIE

Powódka E. M. w pozwie skierowanym przeciwko Syndykowi Masy Upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (...) w P. - domagała się zasądzenia od pozwanego 36.800 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 9.200 zł od dnia 3 listopada 2016 roku, od kwoty 9.200 zł od dnia 3 grudnia 2016 roku, od kwoty 9.200 zł od dnia 3 stycznia 2017 roku i od kwoty 9.200 zł od dnia 3 lutego 2017 roku, a także zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że od lutego 2016 roku pozwany nie wypłaca jej odszkodowania za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej, które należne jest powódce na podstawie umowy o obowiązku zachowania poufności oraz o zakazie konkurencji.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu od powódki.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że w dniu 29 września 2016 roku ogłoszono upadłość pozwanej, co powoduje ustanie przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji. Syndyk podkreślił także, że w istocie od dnia 21 lipca 2016 roku tj. od decyzji (...) o zawieszeniu działalności Kasy ustały przyczyny uzasadniające dalsze utrzymywanie zakazu konkurencji wobec powódki. Dodatkowo w trybie art. 110a ustawy Prawo upadłościowe syndyk złożył oświadczenie powódce o odstąpieniu od umowy, co wywołuje ten skutek, że pracownik traci prawo do wynagrodzenia przysługującego mu na mocy umowy o zakazie konkurencji z dniem ogłoszenia upadłości. Z ostrożności syndyk zakwestionował również wysokość należnego powódce odszkodowania.

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2017r. –sygn. IVP 263/17 – Sąd Rejonowy w T. G. uwzględnił powództwo w całości.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym :

Jak ustalono, w dniu 25 października 2012 roku strony zawarły umowę o obowiązku zachowania poufności oraz o zakazie konkurencji. Umowa w § 5 przewidywała, że powódka po ustaniu stosunku pracy przez okres 12 miesięcy nie będzie podejmować działalności konkurencyjnej opisanej w umowie. W zamian pracodawca zobowiązał się do wypłacania przez czas trwania ograniczenia odszkodowania w kwocie równej iloczynowi 12 miesięcy oraz 80% wartości średniego wynagrodzenia, liczonego z okresu ostatnich 6 miesięcy sprzed daty rozwiązania stosunku pracy. Odszkodowanie będzie wypłacane pracownikowi po ustaniu stosunku pracy w miesięcznych ratach co miesiąc z dołu.

Z dniem 2 lutego 2016 roku , w następstwie rozwiązania umowy z winy pracownika bez wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, rozwiązała się umowa o pracę z powódką.

Pismem z dnia 16 marca 2016 roku zarządca komisaryczny pozwanego poinformował powódkę, że na skutek zmiany sytuacji, w jakiej znalazł się (...) odpadły przesłanki powstrzymywania się przez powódkę z działań konkurencyjnych opisanych w umowie. Zarządca imieniem (...) zwolnił powódkę z obowiązku powstrzymywania się od działań opisanych w umowie i na mocy art. 495 kc oświadczył, że nie podejmuje świadczenia dotyczącego odszkodowania z tytułu powstrzymywania się od działań konkurencyjnych w związku z ustaniem takiego zakazu.

Powódka wezwała pozwanego do zapłaty odszkodowania.

Wysokość odszkodowania należnego powódce w oparciu o § 5 umowy wynosiła 9.200 zł miesięcznie.

Decyzją (...) z dnia 21 lipca 2016 roku zawieszono działalność pozwanej.

Postanowieniem z dnia 29 września 2016 roku ogłoszono upadłość pozwanej.

Syndyk pismem z dnia 14 lutego 2017 roku, doręczonym powódce w dniu 6 marca 2017 roku, odstąpił od umowy o zakazie konkurencji w trybie art. 110a ustawy Prawo upadłościowe.

Stan powyższy Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w sprawie. Okoliczności faktyczne w sprawie były bezsporne. Sporna była prawna skuteczność odstąpienia przez syndyka od umowy. W zakresie zaś wysokości odszkodowania kwestia ta została przesądzona prawomocnym wyrokiem w sprawie IV P 303/16.

W tak ustalonym stanie faktycznym, S. I instancji uznał, iż powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Wskazał w pierwszej kolejności na treść z art. 101 ¹ § 1 kodeksu pracy, zgodnie z którym , w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji). informacje o jednostce. Przy czym zgodnie z art. 101 ² kodeksu pracy przepis art. 101 ¹ § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy. Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. Odszkodowanie nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach.

Ponadto Sąd Rejonowy zaprezentował stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 12 listopada 2014 roku, I PK 86/14, LEX nr 1573969- które podzielił, a z którego wynika, iż - skorzystanie przez pracodawcę z możliwości wcześniejszego zwolnienia pracownika z zakazu konkurencji jest bezskuteczne z punktu widzenia uwolnienia się pracodawcy od zapłaty odszkodowania i nie oznacza wygaśnięcia umowy o zakazie konkurencji. W przypadku niewywiązywania się pracodawcy z wypłaty odszkodowania po zwolnieniu z zakazu, pracownik zachowuje roszczenie o odszkodowanie, gdyż niewykonanie zobowiązania z umowy wzajemnej nie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania (art. 487 k.c. - 497 k.c.). Pracownik zwolniony z zakazu konkurencji staje przed wyborem jednej z dwóch możliwości. Jeśli dalej będzie powstrzymywał się od działalności konkurencyjnej, wykonując w ten sposób własne zobowiązanie umowne, to ma prawo do żądania odszkodowania, gdyż odszkodowanie przysługuje z mocy ustawy przez cały czas obowiązywania umowy z tytułu zachowania obiektywnie zgodnego z treścią zakazu konkurencji. Jeśli zaś pracownik zwolniony z zakazu podejmuje działalność konkurencyjną, to traci wierzytelność z tytułu zobowiązania wzajemnego - art. 487 § 2 k.c.

Zdaniem Sądu Rejonowego , w realiach niniejszej sprawy niewątpliwe jest, że powódka powstrzymywała się od działalności konkurencyjnej, co uzasadnia żądanie przez nią zapłaty odszkodowania. A jednocześnie pozwany nie uchylił się skutecznie od obowiązku zapłaty odszkodowania.

Wskazał, iż Kodeks pracy wprost przewiduje w czasie obowiązywania umowy o zakazie konkurencji (art. 101 ² § 2 k.p.) dwie sytuacje, w których przestaje obowiązywać zakaz konkurencji i były pracownik może podjąć działalność objętą umową o zakazie konkurencji, mimo iż umowa obowiązuje w dalszym ciągu. Także SN w wyroku z dnia 17 listopada 1999 r., I PKN 358/99, OSNAPiUS 2001, nr 7, poz. 217, wskazał, iż ustanie obowiązywania zakazu konkurencji (art. 101 ² § 2) dotyczy tylko zobowiązania, jakie przyjął na siebie pracownik w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, a nie zobowiązania pracodawcy do wypłaty odszkodowania.

Pierwsza z tych sytuacji jest określona jako "ustanie przyczyn uzasadniających zakaz". Może to dotyczyć całej działalności objętej zakazem lub jej części (wówczas dopuszczalne jest prowadzenie działalności w tej części). Były pracownik ma wówczas wybór między podjęciem dotąd zakazanej działalności i łączącą się z tym utratą prawa do dalszych rat odszkodowania z art. 101 ² § 3 k.p. a niepodjęciem tej działalności i pobieraniem odszkodowania. Były pracodawca nie może uwolnić się od zobowiązania zapłaty odszkodowania, twierdząc, że byłego pracownika przestał obowiązywać zakaz konkurencji. Drugą sytuacją powodującą ustanie obowiązywania zakazu konkurencji jest "niewywiązywanie się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania". Także wówczas były pracownik ma prawo wyboru między podjęciem działalności dotąd zakazanej i utratą prawa do odszkodowania a dochodzeniem zapłaty odszkodowania i niepodejmowaniem działalności objętej zakazem.

Powódka powstrzymywała się od działalności konkurencyjnej a zatem w ocenie Sądu I instancji - zachowała swoje prawo do zapłaty odszkodowania za miesiące objęte pozwem.

Unormowanie art. 101 ² kodeksu pracy wprost wskazuje na fakt, że umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest zawierana na określony czas. Umowa taka zatem ulega rozwiązaniu z nadejściem umówionego terminu, a także w razie śmierci byłego pracownika.

Umowa z powódką została zawarta na okres 12 miesięcy od ustania stosunku pracy. Co prawda wprost strony nie przewidziały końcowego terminu obowiązywania umowy, jednak § 5 umowy mówi o 12 miesiącach po ustaniu stosunku pracy, w czasie których pracownik zobowiązuje się do nie podejmowania działalności konkurencyjnej. Mając zaś na uwadze, że umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma charakter terminowy, wykładnia umowy prowadzi do jednoznacznego wniosku, że obowiązuje ona przez okres 12 miesięcy od ustania stosunku pracy.

Stosunek pracy rozwiązał się z powódką w dniu 2 lutego 2016 roku a zatem , zdaniem Sadu Rejonowego - umowa o zakazie konkurencji obowiązywała do dnia 2 lutego 2017 roku, zgodnie z art. 112 kc. Z chwilą zaś upływu terminu, na jaki umowa została zawarta, zobowiązanie wygasło.

Sad Rejonowy zwrócił uwagę na treść przepisu art. 110a Prawa upadłościowego , z którego wynika, iż syndyk może odstąpić z dniem ogłoszenia upadłości od umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101 ² ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, bez prawa do odszkodowania. Oświadczenie syndyka ma swój skutek od dnia ogłoszenia upadłości.

Odstąpienie od umowy jako prawo podmiotowe kształtujące wykonywane przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Oświadczenie to będzie złożone z chwilą dotarcia do adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią (art. 61 kc).

W realiach sprawy oświadczenie syndyka zostało złożone powódce w dniu 6 marca 2017 roku. W dacie tej zobowiązanie już wygasło. Z tych względów odstąpienie nie wywołało żadnego skutku prawnego, skoro po dniu 2 lutego 2017 roku umowa, od której syndyk odstąpił, wygasła w następstwie upływu terminu, na jaki została zawarta.

Z tych względów orzeczono jak w pkt 1 wyroku.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie orzeczono po myśli art. 481 kc.

Na podstawie art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ustalono opłatę od pozwu na kwotę 1.840 zł (5% wartości przedmiotu sporu), zaś na mocy art. 98 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu obciążono kosztami procesu pozwaną (na koszty te składa się opłata od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniony praz wynagrodzenie pełnomocnika obliczone według stawki minimalnej).

Wyrokowi nadano rygor natychmiastowej wykonalności do pkt 1 do kwoty 9.200 zł zgodnie z art. 477 ² §1 kpc.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany ,zaskarżył wyrok w całości i zarzucił :

- naruszenie przepisów prawa materialnego a to art. 110a ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe poprzez uznanie, że uprawnienie syndyka do odstąpienia od umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 1012 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, bez prawa do odszkodowania, jest ograniczone w czasie, tj. musi nastąpić przed dniem, do którego przedmiotowa umowa została zawarta, podczas gdy ustawodawca nie przewidział terminu, w którym oświadczenie syndyka musi zostać złożone byłemu pracownikowi, kształtując je jako nieograniczone w czasie.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa.

Ewentualnie zaś, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Nadto wniósł o:

- przedstawienie przez Sąd II instancji, na podstawie art. 390 § 1 k.p.c., do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu następujących zagadnień prawnych o treści:

a. „ czy syndyk może, na podstawie art. 110a ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, skutecznie odstąpić z dniem ogłoszenia upadłości od umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 1012 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, bez prawa do odszkodowania, po upływie okresu obowiązywania tej umowy?" i odroczenie w tym celu rozpoznania sprawy,-

- zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności zawartego w punkcie 5 zaskarżonego wyroku ,

- zasadzenie kosztów postepowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji wskazano, iż zgodnie z art. 110a ust.1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe Syndyk może odstąpić z dniem ogłoszenia upadłości od umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 1012 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666), bez prawa do odszkodowania. Syndyk złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji pismem z dnia 21 lutego 2017 r., które dotarło do powódki 6 marca 2017 r. Umowa o zakazie konkurencji została natomiast przez strony zawarta na okres 12 miesięcy po ustaniu stosunku pracy, a więc do 2 lutego 2017 r.

W związku z powyższym zdaniem apelującego na zagadnienie prawne sprowadzające się do pytania: „czy syndyk może, na podstawie art. 110a ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, skutecznie odstąpić z dniem ogłoszenia upadłości od umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 1012 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, bez prawa do odszkodowania, po upływie okresu obowiązywania tej umowy?”.

Podniósł, że w literaturze przedmiotu wskazuje się, że w związku z ogłoszeniem upadłości zazwyczaj będzie dochodziło do ustania przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji po zakończeniu stosunku pracy, w rozumieniu art. 1012 § 2 k.p., a w przypadku zaprzestania prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego przez syndyka dalsze utrzymywanie zakazu konkurencji byłoby wręcz bezpodstawne, (zob. dr hab. R. A., Upadłość pracodawcy a roszczenie o odszkodowanie z umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, (...) 2013, Nr 1, str. 11).Jeszcze przed wprowadzeniem do ustawy Prawo upadłościowe przepisu art. 110a, wskazywano, że ziszczenie się przesłanki z art. 101 ² § 2 k.p. skutkuje także wygaśnięciem roszczenia byłego pracownika o odszkodowanie. Sformułowanie „zakaz konkurencji" odnosi się bowiem w art. 101 ¹ -101 ⁴ k.p. nie tylko do obowiązku byłego pracownika, ale także do umowy, z której wynika obowiązek powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej.

Ponadto z żadnego przepisu prawa nie wynika w sposób jednoznaczny, że pracodawca ma obowiązek w każdym wypadku wypłacić całość odszkodowania byłemu pracownikowi. Roszczenie byłego pracownika o odszkodowanie nie jest konstrukcją jednostronnego uprzywilejowania byłego pracownika. C. dla wypłaty odszkodowania przez pracodawcę to powstrzymywanie się przez pracownika od działalności konkurencyjnej. Umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy niekiedy przyrównuje się do konstrukcji umowy wzajemnej. Z kolei mechanizmem twórczym umowy wzajemnej jest konstrukcja do ut des - daję, abyś ty dal, a świadczenia stron są ekwiwalentne. Ponadto z punktu widzenia celów postępowania upadłościowego trudno uzasadnić byt roszczenia zaspakajanego w sposób uprzywilejowany, z elitarnej umowy, w sytuacji gdy całkowicie straciło racie bytu utrzymywanie zakazu konkurencji, (zob. dr hab. R. A., Upadłość pracodawcy a roszczenie o odszkodowanie z umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, (...) 2013, Nr 1, str. 11).Ustawodawca rozstrzygając w art. 110a ust. 1 PrUp o uprawnieniu syndyka do odstąpienia od umowy o zakazie konkurencji przesądził, że odstąpienie od przedmiotowej umowy będzie następowało z dniem ogłoszenia upadłości, równocześnie jednak ustawodawca nie wskazał terminu końcowego, w którym syndyk może skorzystać z ww. uprawnienia.

Co prawda regułą jest, że odstąpienie od umowy powinno nastąpić w dacie jej obowiązywania, jednak w przepisach prawa występuje również wiele takich sytuacji, w których możliwe jest odstąpienie od umowy także po upływie terminu jej wykonania. Sytuacja taka ma miejsce chociażby w przypadku umowy o dzieło (art. 635 k.c.). O takiej możliwości świadczy też ukształtowanie uprawnień rękojmi kupującego (art. 560 § 1 k.c.) lub uprawień wierzyciela w razie nienależytego wykonywania umowy o dzieło, co wynika z brzmienia art. 635 k.c. oraz z art. 637 § 2 k.c. i z art. 638 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 stycznia 2012 r., sygn. akt: IV CSK 182/11, Legalis 447440).

Natomiast modyfikacją, na którą zdecydował się ustawodawca jest określenie momentu, na który następuje odstąpienie od umowy. Momentem tym jest dzień ogłoszenia upadłości. Oznacza to, że nawet w razie odstąpienia syndyka od umowy o zakazie konkurencji, pracownik do dnia ogłoszenia upadłości zachowuje prawo do wynagrodzenia za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej.

W tym kontekście nie można mówić również o pokrzywdzeniu pracownika.

Klauzula "konkurencyjna" ma charakter umowy odpłatnej, terminowej i wzajemnej (art. 1012 § 1 KP). Świadczenie odszkodowawcze pracodawcy stanowi ekwiwalent świadczenia pracownika, polegającego na powstrzymywaniu się przez pracownika od działalności konkurencyjnej, przy czym świadczenie pracownika ma charakter ciągły, pracodawcy zaś - jednorazowy, choć może być realizowane w ratach rozłożonych w czasie (art. 1012 § 3 k.p.) (S. Gurgul, Prawo upadłościowe [w:] S. Gurgul, Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2016).

Skoro więc umowa o zakazie konkurencji jest umową wzajemną to należy stosować do niej per analogiam art. 98 ust. 2 PrUp zgodnie, z którym na żądanie drugiej strony złożone w formie pisemnej z datą pewną, syndyk w terminie trzech miesięcy oświadczy na piśmie, czy od umowy odstępuje, czy też żąda jej wykonania. Niezłożenie w tym terminie oświadczenia przez syndyka uważa się za odstąpienie od umowy.

Powódka nie wystąpiła do syndyka o oświadczenie czy ten odstępuje od umowy o obowiązku zachowania poufności oraz o zakazie konkurencji z dnia 3 grudnia 2012 r.

Uzasadniając wniosek o przedstawienie przez Sąd II instancji, na podstawie art. 390 § 1 k.p.c., do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego opisanego powyżej, wskazał apelujący, że rozstrzygnięcie problemu prawnego polegającego na tym, czy syndyk może, na podstawie art. 110a ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, skutecznie odstąpić od umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 1012 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, bez prawa do odszkodowania, po upływie okresu obowiązywania tej umowy, pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym z podjęciem decyzji co do istoty sprawy. Istnieją bowiem dwa możliwe rozstrzygnięcia w tym zakresie zaznaczył apelujący. Sąd I instancji przyjął przy tym, że skoro w dacie złożenia przez syndyka oświadczenia o odstąpieniu od umowy o obowiązku zachowania poufności oraz o zakazie konkurencji z dnia 3 grudnia 2012 r., umowa ta już wygasła, w następstwie upływu terminu, na jaki została zawarta, to oświadczenie syndyka nie wywołało żadnego skutku.

Skarżący stanął jednak na stanowisku, iż uprawnienie syndyka do odstąpienia od umowy o zakazie konkurencji ma charakter bezterminowy. Przemawia za tym fakt, że po ogłoszeniu upadłości ustają co do zasady przyczyny uzasadniające utrzymywanie zakazu konkurencji po zakończeniu stosunku pracy. Dla masy upadłości dalsze obowiązywanie takiej umowy nie ma racji bytu. Ochronie pracownika służy przy tym art. 98 ust. 2 PrUp. Nadto nierzadko syndyk po ogłoszeniu upadłości nie otrzymuje od członków byłych organów zarządzających (czy zarządcy komisarycznego) pełnej dokumentacji finansowej, rachunkowej czy pracowniczej upadłego. W niniejszej sprawie fakt obowiązywania umowy o obowiązku zachowania poufności oraz o zakazie konkurencji z dnia 3 grudnia 2012 r. dotarł do wiadomości syndyka dopiero 20 lutego 2017 r., wobec skierowania do syndyka wezwania do zapłaty przez powoda.

Takie szczególne okoliczności jak i sam cel postępowania upadłościowego powinny przemawiać za przyjęciem nieograniczenia syndykiem terminem odstąpienia od umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego za II Instancje według norm przepisanych.

Społecznych zważył co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest uzasadniona.

W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżony wyrok jest trafny albowiem odpowiada prawu. Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie zgłoszonego roszczenia i Sąd Okręgowy te ustalenia przyjął za własne.

Zdaniem Sądu II instancji, Sąd Rejonowy przeprowadził właściwą ocenę prawną stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie. Argumentacja zaprezentowana przez Sąd I instancji w pisemnych motywach rozstrzygnięcia nie wymaga dodatkowej argumentacji, jest wyczerpująca, albowiem ma oparcie w obowiązujących przepisach trafnie wskazanych przez Sąd, a nadto odzwierciedla stanowisko doktryny i judykatury.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że słusznie uznał Sąd Rejonowy , że w chwili, kiedy oświadczenie woli Syndyka dotarło do powódki tj. 6 marca 2017r. umowa o zakazie konkurencji już nie obowiązywała , gdyż koniec jej trwania przypadał na dzień 2 lutego 2017r. i zobowiązanie wygasło. Nie wywołało zatem zamierzonego skutku prawnego.

Zdaniem Sądu Okręgowego, warunki umowy o zakazie konkurencji nie mogą być tak ustalone, aby umożliwiały pracodawcy w każdej dogodnej dla niego chwili i bez wskazywania jakiegokolwiek powodu doprowadzenie do ustania obowiązywania umowy i uwolnienia się od zapłaty odszkodowania swoim jednostronnym oświadczeniem. Taka sytuacja pozostawia bowiem pracownika w stanie ciągłej niepewności i w sposób istotny ogranicza nie tylko swobodę podjęcia innego zatrudnienia, ale także możliwość przygotowania się do podjęcia zgodnej z kwalifikacjami działalności zarobkowej w czasie trwania umowy .

Warunki i podstawy realizacji przez pracodawcę takiego uprawnienia muszą być zatem przez strony wyraźnie określone w postanowieniach umowy. Z jednej strony zapewni to pracownikowi względną stabilizację, wyrażającą się tym, że skrócenia czasu trwania umowy o zakazie konkurencji będzie mógł się spodziewać tylko w razie wystąpienia ściśle określonych w umowie sytuacji, z drugiej zaś spowoduje, że pracodawca będzie musiał liczyć się z okolicznością, iż rozwiązanie umowy o zakazie konkurencji przed terminem, na jaki umowa ta została zawarta, wywrze skutek tylko wówczas, gdy spełnią się przesłanki i warunki uzgodnione wcześniej przez strony i że w razie sporu, to do pracodawcy będzie należało wykazanie, iż przyczyną wcześniejszego rozwiązania umowy była przyczyna z góry w umowie przewidziana.

W rozpoznawanej zaś sprawie powódka wywiązała się z nałożonego na nią postanowieniami umowy zobowiązania, przez cały okres jej trwania, tj. przez okres 12 miesięcy powstrzymywała się od działalności konkurencyjnej.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, wskazać należy, iż nie są zasadne, albowiem nie doszło do naruszenia art. 110a ust.1 prawa upadłościowego.

Przepis cyt. w. art. 110a stanowi lex specialis do art. 98 i 99, wyłączając ich zastosowanie. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy może złożyć tylko syndyk i ta czynność prawna nie wymaga zgody sędziego-komisarza ani zgody rady wierzycieli. Odstąpienie od umowy wywołuje ten skutek, że pracownik traci prawo do odszkodowania, niemniej jednak zostaje zwolniony z zakazu konkurencji.

N. zaś od umowy o zakazie konkurencji wywołuje ten skutek, że zobowiązania z tego tytułu powstałe za okres po dacie ogłoszenia upadłości stanowią zobowiązania masy upadłości. W art. 230 ust. 2 mowa jest bowiem o należnościach ze stosunku pracy przypadających za czas po ogłoszeniu upadłości. Przyjmuje się, iż pojęcie to należy rozumieć szeroko i obejmuje ono wszystkie należności, jakie powstają na tle stosunku pracy. Zaliczyć do niego należy także odszkodowanie za zakaz konkurencji po rozwiązaniu stosunku pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego, brak podstaw do uwzględnienia wniosku apelującego w zakresie przedstawienia Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego o treści wskazanej w apelacji, bowiem oczywistym jest , iż tylko w czasie trwania stosunku prawnego strony mogą go modyfikować, tudzież składać skuteczne oświadczenia woli co do jego treści. Po wygaśnięciu stosunku prawnego , co miało miejsce w niniejszej sprawie, oświadczenie woli w postaci odstąpienia syndyka masy upadłości nie mogło wywrzeć skutku prawnego wobec powódki, bowiem w dacie gdy do niej dotarło nie była już stroną umowy. A kwestia ta nie została odmiennie uregulowana przez ustawodawcę w cyt. w. przepisach prawa upadłościowego.

Ze wskazanych wyżej przyczyn Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach procesu w postepowaniu apelacyjnym orzeczona na mocy art. 98 kpc w zw. z przepisami Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

(-) SSO Teresa Kalinka (-) SSO Jolanta Łanowy Klimek (spr.) (-) SSO Grażyna Łazowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia