Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V ACa 642/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Katarzyna Polańska-Farion

Sędziowie: SA Marzanna Góral

SA Katarzyna Jakubowska-Pogorzelska (spr.)

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W., Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Fundacji (...) z siedzibą w G. i M. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powódek

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 20 grudnia 2016 r., sygn. akt II C 987/14

I.  uchyla zaskarżony wyrok częściowo w punkcie trzecim i umarza postępowanie co do kwoty 7.822,80 zł (siedem tysięcy osiemset dwadzieścia dwa złote i osiemdziesiąt groszy) z powództwa Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.;

II.  zmienia zaskarżony wyrok częściowo w punkcie piątym w ten sposób, że zasądzone od Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanych Fundacji (...) z siedzibą w G. i M. K. (1) koszty zastępstwa procesowego obniża do kwot po 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych);

III.  oddala obie apelacje w pozostałym zakresie;

IV.  zasądza od Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Fundacji (...) z siedzibą w G. i M. K. (1) kwoty po 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

V.  zasądza od Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Fundacji (...) z siedzibą w G. i M. K. (1) kwoty po 2.025 zł (dwa tysiące dwadzieścia pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Marzanna Góral Katarzyna Polańska-Farion Katarzyna Pogorzelska-Jakubowska

Sygn. akt V ACa 642/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 sierpnia 2014 r. Towarzystwo (...) S.A. w W. wniosło o zasądzenie solidarnie od Fundacji (...) w G. i M. K. (1) kwoty 812.927,60 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lipca 2014 r. do dnia zapłaty. Z kolei Towarzystwo (...) na (...) S.A. w W. wniosło o zasądzenie solidarnie od pozwanych kwoty 159.706,13 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lipca 2014 r. do dnia zapłaty. Oba podmioty wniosły nadto o zasądzenie na ich rzecz od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew M. K. (1) i Fundacja (...) w G. wnieśli o oddalenie obu powództw oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W piśmie z dnia 24 listopada 2014 r. powodowie cofnęli powództwa ze zrzeczeniem się roszczeń z tytułu odszkodowania w zakresie kwot: 46.471,29 zł na rzecz Towarzystwa (...) S.A. w W. oraz 47.179,51 zł na rzecz Towarzystwa (...) S.A. w W.. Cofnięcie powództw i zrzeczenie się roszczeń obejmowało również odsetki ustawowe za opóźnienie od tych kwot.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2016 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie w punkcie pierwszym umorzył postępowanie co do kwoty 46 471,29 zł z powództwa Towarzystwa (...) S.A. w W.; w punkcie drugim umorzył postępowanie co do kwoty 47 179,51 zł z powództwa Towarzystwa (...) S.A. w W., w punkcie trzecim oddalił w pozostałej części oba powództwa; w puncie czwartym zasądził od powoda Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz pozwanych Fundacji (...) w G. i M. K. (1) kwotę po 7200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; w punkcie piątym zasądził od powoda Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz pozwanych Fundacji (...) w G. i M. K. (1) kwotę po 7 200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne:

M. K. (1) jest znanym polskim sportowcem, a jego wizerunek był wielokrotnie wykorzystywany w kampaniach reklamowych marek takich jak (...), (...), M. (...).

W 2014 r. Towarzystwo (...) S.A. wprowadziło nowy produkt tj. ubezpieczenie (...). Celem promocji nowo wprowadzonego ubezpieczenia turystycznego spółka rozpoczęła negocjacje z M. K. (1), którego wizerunek miał wzmocnić wiarygodność marki W. i promować nowy produkt. Towarzystwo (...) S.A. w W. zleciło usługę konsultingową w zakresie dopasowania wizerunku znanej osoby do promowania marki.

Dnia 14 maja 2013 r. Towarzystwo (...) S.A. w W., Fundacja (...) w G. i M. K. (1) zawarli umowę o wykorzystanie wizerunku M. K. (1) i usługi promocyjno reklamowe. W tej umowie Fundacja (...) w G. oświadczyła, że M. K. (1) zobowiązuje się do działania jako ambasador produktu W. (...), mającego charakter udziału w szeroko pojętej działalności reklamowej tego produktu. Zobowiązanie obejmowało również zachowanie wyłączności branżowej i nieudostępniania podczas obowiązywania umowy wizerunku M. K. (1) innym firmom ubezpieczeniowym i produktom bankowym. Za wykorzystanie wizerunku M. K. (1) i udział w kampanii reklamowej Towarzystwo (...) S.A. w W. zobowiązało się zapłacić Fundacji (...) w G. wynagrodzenie w wysokości 167.250 zł. Okres obowiązywania umowy strony ustaliły od 15 maja 2013 r. do 31 grudnia 2014 r.

W chwili zawarcia tej umowy wizerunek M. K. (1) był wykorzystywany w kampanii reklamowej (...) oraz M. (...).

Dnia 4 listopada 2013 r. strony zawarły aneks do umowy z dnia 14 maja 2013 r. Na podstawie tego aneksu uległ zmianie zapis dotyczący wyłączności. Zgodnie z jego nowym brzmieniem zleceniobiorca zobowiązał się do zachowania wyłączności branżowej i nie udostępniania podczas obowiązywania umowy wizerunku M. K. (1) innym firmom ubezpieczeniowym i produktom bankowym oraz zachowania wyłączności niezależnie od branży podczas obowiązywania umowy w zakresie reklamy (...) (prasa, Internet, outdoor, radio, telewizja, kino). Wyłączenie to nie dotyczyło Towarzystwa (...) S.A. w W.. Towarzystwo (...) S.A. w W. zobowiązało się zapłacić dodatkowo Fundacji (...) w G.

wynagrodzenie za udostępnienie wizerunku M. K. (1) w wysokości 492.000 zł. Jednocześnie strony przedłużyły okres obowiązywania umowy do dnia 31 grudnia 2015 r.

Tytułem wynagrodzenia na podstawie powyższego aneksu do umowy Fundacja (...) w G. otrzymała od Towarzystwa (...) S.A. w W. kwotę 246.000 zł.

Dnia 4 listopada 2013 r. Towarzystwo (...) S.A. w W., Fundacja (...) w G. i M. K. (1) zawarli umowę o wykorzystanie wizerunku M. K. (1) i usługi promocyjno reklamowe. W tej umowie Fundacja (...) w G. oświadczyła, że M. K. (1) zobowiązuje się do działania jako ambasador produktów W., mającego charakter udziału w szeroko pojętej działalności reklamowej tego produktu. Zobowiązanie obejmowało również zachowanie wyłączności branżowej i nieudostępniania podczas obowiązywania umowy wizerunku M. K. (1) innym firmom ubezpieczeniowym i produktom bankowym oraz zachowania wyłączności niezależnie od branży podczas obowiązywania umowy w zakresie reklamy (...) (prasa, Internet, outdoor, radio, telewizja, kino). Wyłączenie to nie dotyczyło Towarzystwa (...) S.A. w W.. Za wykorzystanie wizerunku M. K. (1) i udział w kampanii reklamowej Towarzystwo (...) S.A. w W. zobowiązało się zapłacić Fundacji (...) w G. wynagrodzenie w wysokości 123.000 zł, płatne w dwóch ratach. Umowa miała obowiązywać do 31 grudnia 2015 r.

Z tytułu wynagrodzenia na podstawie powyższej umowy Fundacja (...) w G. otrzymała od Towarzystwa (...) S.A. w W. kwotę 61.500 zł.

Prawo do dysponowania wizerunkiem M. K. (1) w zakresie wynikającym z powyższych umów przysługiwało Fundacji (...) w G..

W kwietniu 2014 r. M. K. (1) prowadził ze spółkami ubezpieczeniowymi korespondencję przedmiocie uzyskania zgody na jego udział w kampanii (...). Wobec niewyrażenia jednoznacznego stanowiska w tej kwestii i nieotrzymania zgody na udział w tej kampanii M. K. (1) w mailu z 23 kwietnia 2014 r. poinformował kontrahenta o swoim udziale w kampanii reklamowej operatora sieci komórkowej (...), która miała trwać do końca czerwca 2014 r.

M. K. (1) w okresie obowiązywania umów z Towarzystwem (...) S.A. i Towarzystwem (...) S.A. wziął udział w kampanii reklamowej (...). Kampania ta rozpoczęła się jeszcze w kwietniu 2014 r. i trwała około 1-2 miesiące. Wizerunek M. K. (1) został wykorzystany w reklamie w prasie, Internecie i na bilbordach.

W dniu 13 maja 2014 r. przedstawiciele Towarzystwa (...) S.A. w W. i Towarzystwa (...) S.A. w W. wręczyli M. K. (1) oświadczenia o odstąpieniu od umów z dnia 14 maja i 4 listopada 2013 r. z uwagi niemożliwość świadczenia, tj. naruszenie prawa wyłączności w zakresie wykorzystania wizerunku, które to prawo było warunkiem koniecznym współpracy między stronami. Oświadczenia tej samej treści obu podmiotów ubezpieczeniowych zostały skierowane również do Fundacji (...) w G..

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, zeznań świadków, przesłuchania pozwanego M. K. (1) oraz niekwestionowanych twierdzeń stron.

Sąd Okręgowy nie dał jednak wiary zeznaniom M. K. (1), w części odnoszącej się do braku wyłączności powodów do wykorzystania jego wizerunku w kampanii (...) wynikającej z zawartych umów, uznając, iż były one sprzeczne z literalnym brzmieniem postanowień tych umów, które nie miały skomplikowanego charakteru. Pozwany wiedział, że z zawartych umów wynika prawo wyłączności powodów wykorzystania jego wizerunku we wskazanym rodzaju reklam, co znajdowało potwierdzenie w rozmowach prowadzonych z powodami mających na celu uzyskanie takiej zgody.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał powództwo za nieuzasadnione.

Odnosząc się w pierwszej kolejności Sąd do zarzutu braku po stronie pozwanego M. K. (1) legitymacji biernej, Sąd Okręgowy uznał go za nieuzasadniony. Wskazał przy tym, że umowy zawarte z powodami nie stanowią przykładu klasycznych umów o świadczenie przez osobę trzecią, a więc umów o charakterze gwarancyjnym, a M. K. (1) był stroną obu umów. Dokonując wykładni zawartych w tych umowach oświadczeń woli stron wskazał, że zamiarem stron było wykreowanie zobowiązania M. K. (1) polegającego na udziale w kampanii reklamowej, zaś Fundacji (...) do udostępnienia powodom jego wizerunku w celu wykorzystania go w tej kampanii, a umowy te kreowały zobowiązanie świadczenia obojga pozwanych.

Kierując się literalnym brzmieniem umów, Sąd Okręgowy wskazał, że od dnia 4 listopada 2013 r. wyłączne prawo wykorzystania jego wizerunku w kampaniach reklamowych (...) przysługiwało powodom. Pozwani nie kwestionowali samego udziału M. K. (1) w kampanii reklamowej (...) oraz braku pisemnej zgody powodów na udostępnienie wizerunku M. K. (1) innym podmiotom.

Odnosząc się do twierdzenia powodów, iż udział M. K. (1) i wykorzystanie jego wizerunku w kampanii (...) uczyniło niemożliwym spełnienie jego świadczeń wynikających z umów z dnia 14 maja i 4 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy zauważył, że nie może być mowy o niemożliwości całkowitej, gdyż umowa była przez strony wykonywana - odpowiednio wobec każdego z powodów przez niespełna rok i pół roku. Nie budziło zatem wątpliwości, że miało miejsce korzystanie przez powodów z wizerunku M. K. (1) i jego udziału w kampanii reklamowej tych podmiotów ubezpieczeniowych, tym samym rozważeniu podlegało jedynie istnienie częściowej następczej niemożliwości świadczeń pozwanych i to w zakresie kampanii (...).

Wobec tak sformułowanej podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń Sąd Okręgowy uznał, że powodowie swoje roszczenia wywodzą z art. 493 § 1 i 2 k.c., który mówi o następczej niemożliwości świadczenia wzajemnego. O skutkach odstąpienia od umowy mówi z kolei art. 494 § 1 k.c., zgodnie z którym strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać zwrotu nie tylko tego co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. W myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia skuteczności odstąpienia od umowy, a w tym przypadku okoliczności, że świadczenia pozwanych stało się niemożliwe ciąży na powodach, jako stronie procesowej, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy podkreślił, że zawarcie umowy z (...) i wyrażenie zgody na wykorzystanie wizerunku pozwanego M. K. (1) w kampanii reklamowej tego podmiotu nie skutkowało niemożliwością świadczenia wynikającego z umów z powodami zawartych 14 maja i 4 listopada 2013 r. Świadczenie niemożliwe to takie zachowanie, którego żadna osoba, nie tylko sam dłużnik, nie może zrealizować. Świadczenie, którego nie zdoła wykonać dłużnik, lecz które może być wykonane przez inną osobę, traktowane jest na gruncie przepisu, jako możliwe, ale reguła ta nie ma zastosowania, gdy z umowy, ustawy, właściwości zobowiązania wynika obowiązek jego spełnienia przez dłużnika. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach niniejszej sprawy nie budziło wątpliwości, że zobowiązanie pozwanych polegało na osobistym świadczeniu M. K. (1). Niemożliwość świadczenia musi mieć przy tym charakter obiektywny, co oznacza, że nie tylko kontrahent danej umowy, ale nikt nie może wykonać określonego świadczenia. Świadczenie jest obiektywnie niemożliwe jedynie wtedy, gdy przyczyna niemożliwości leży poza sferą działalności i aktywności dłużnika, tkwi w przedmiocie świadczenia, czyli jest niemożliwością "samą z siebie". Niemożliwość subiektywna zachodzi wtedy, gdy tylko dłużnik nie może spełnić określonego świadczenia, ale może je spełnić jakakolwiek inna osoba. Powołanie się na skutki wynikające z niemożliwości świadczenia jest uzasadnione również tylko wtedy, gdy przeszkody mają cechy trwałości i zupełności.

W tym kontekście nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowego, że świadczenia pozwanych wynikające z kontraktów reklamowych zawartych z powodami były możliwe. Niesporna między stronami była gotowość M. K. (1) do dalszego udziału w kampanii reklamowej powodów, który nie tylko chciał, ale mógł spełnić swoje świadczenia wynikające z tych umów. Obiektywnie rzecz ujmując, nawiązanie współpracy z (...) i udział w kampanii reklamowej tego podmiotu nie czyniło niemożliwym wykonania zobowiązania względem powodów, a udział w kampanii (...) nie kolidował w zakresie faktycznego wykonywania czynności z obowiązkami wynikającymi z zawartych z powodami umów (udział w spotkaniach, nagraniach, sesjach zdjęciowych itp.). Tym bardziej nie sposób uznać, że taka niemożliwość miała charakter zupełny i trwały, ponieważ kampania (...) w stosunku do okresu obowiązywania umów z powodami miała charakter krótkotrwały i w czasie jej trwania pozwany M. K. (1) nie był zobowiązany do udziału w przedsięwzięciach w sferze reklamy (...) na rzecz któregokolwiek z powodów.

Spełnienie obowiązków z obu tych umów łącznie było fizycznie możliwe, czego powodowie w zasadzie nie kwestionowali, wskazywali jednak, że wykorzystanie wizerunku M. K. (1) przez inny podmiot w celach reklamowych nie pozwoli na osiągnięcie celu dokładnie takiego, jaki przyświecał zawarciu aneksu do umowy przez (...) S.A. oraz umowy z (...) S.A. Powodowie twierdzili bowiem, że oczekiwali kojarzenia znanego sportowca, jakim jest M. K. (1) tylko i wyłącznie z ich marką. W związku z powyższym do umów łączących strony wprowadzono klauzulę wyłączności na wykorzystanie wizerunku pozwanego M. K. (1). Cel ten w ocenie powodów został unicestwiony przez udział pozwanego M. K. (1) właśnie w kampanii reklamowej (...). Tym niemniej Sąd Okręgowy uznał, że niezrealizowanie wszystkich założeń, które zdecydowały o zawarciu umowy nie powoduje w rozumieniu obiektywnym niemożliwości świadczenia. Ponadto wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. powodowie nie wykazali, aby złamanie zasady wyłączności miało jakikolwiek wpływ na skuteczność prowadzonej kampanii reklamowej z udziałem M. K. (1). Sąd Okręgowy podkreślił przy tym, że wizerunek M. K. (1) był już uprzednio wykorzystywany w kampaniach zarówno W., jak i(...) (wówczas (...)), a w chwili zawarcia umowy z powodami był również wykorzystywany w kampaniach reklamowych (...) oraz M. (...), o czym powodowie wiedzieli.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie zostało zatem wykazane, że wykorzystanie wizerunku pozwanego przez (...) obniżyło do niego zaufanie i spowodowało, że kojarzenie jego osoby z innymi jeszcze markami aż tak znacząco wzrosło. Powodowe spółki nie były jedynymi podmiotami wykorzystującymi wizerunek M. K. (1) i okoliczność ta nie powodowała zastrzeżeń co do udziału pozwanego w kampaniach reklamowych powodów. Kampania prowadzona przez (...) nie wykorzystywała również wizerunku pozwanego na tak wielu polach eksploatacji, jak ta prowadzona przez powodowe spółki. Ponadto decyzja o złożeniu oświadczenia o odstąpieniu od zawartych z pozwanymi umów została podjęta jeszcze przed oceną zakresu i skutków złamania zasady wyłączności dla powodów. Podstawą takiej decyzji było założenie, że nawiązanie współpracy z inną marką uniemożliwi osiągnięcie celów wynikających z zawartych z pozwanymi umów. Należy podkreślić, że powodowe spółki oraz (...) prowadzą działalność w zupełnie innych rodzajowo branżach, które w żaden sposób ze sobą nie konkurują, nie przenikają się. Nadto, jak sama strona powodowa przyznała brak zgody na współpracę M. K. (1) z (...) wynikał z braku dla niej wymiernych korzyści. Oznacza to, że powodowe spółki w sposób pośredni przyznały, że możliwa była współpraca z (...) w zakresie wspólnego, równoległego wykorzystania wizerunku pozwanego M. K. (1), a przeszkodą w jej podjęciu był jedynie brak czasu. W ocenie Sądu Okręgowego wskazuje to na brak przeszkód w realizowaniu w kwietniu - czerwcu 2014 roku udziału pozwanego w reklamie (...) i równocześnie realizowanie umowy z powodami. Z materiału dowodowego nie wynikało aby w tym czasie były zaplanowane działa w sferze (...) do realizacji w kampanii powodowych spółek. Nie było więc równoczesności wykorzystywania wizerunku M. K. (1) przez inny podmiot niż powodowie.

Sformułowanie podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń wskazywało więc zdaniem Sądu pierwszej instancji na subiektywne rozumienie przez powodów niemożliwości świadczenia, które de facto było możliwe, choć nie realizowało w pełni założonego celu. Zdaniem Sądu wykorzystanie wizerunku M. K. (1) w kampanii reklamowej (...) czyniło dla powodów dalsze wykonywanie umów jedynie niesatysfakcjonującym (a nie niemożliwym), co skutkowało złożeniem oświadczenia woli o odstąpieniu od tych umów.

Wobec nie zawarcia w umowach zapisu o prawie odstąpienia od umowy, jak również braku zaistnienia przesłanki pozwalającej na skorzystanie z odstąpienia ustawowego, powodowie złożyli oświadczenia o odstąpieniu z powołaniem się na niemożliwość świadczeń drugiej strony, jednak powyższą czynność prawną Sąd Okręgowy uznał za bezskuteczną, wobec niespełnienia przesłanki niemożliwości świadczenia.

Mając powyższe na względzie, wobec nieskutecznego odstąpienia od umów zawartych z pozwanymi, Sąd Okręgowy nie znalazł podstawy prawnej dla żądania przez powodów zwrotu wynagrodzenia uiszczonego na rzecz pozwanej fundacji (...) w G., a tym bardziej żądania odszkodowania wobec niewykonania zobowiązań wynikających z tych umów. Abstrahując od kwestii naruszenia prawa wyłączności, Sąd Okręgowy zauważył, że to powodowie jako pierwsi zaprzestali wykonywania przedmiotowych umów. Reasumując, powództwa obu podmiotów Sąd Okręgowy uznał za bezzasadne, wskazując na

Marginesie, że świadczenie pozwanych polegające na udziale M. K. (1) w kampanii reklamowej W. oraz zgodzie na wykorzystanie jego wizerunku na różnych polach eksploatacji w tej kampanii miały charakter ciągły, w związku z czym odstąpienie od umowy ma skutek ex nunc. Zatem jeżeli przypadające za pewien okres świadczenia ciągłe zostały już wykonane, to nakładanie na obie strony obowiązku zwrotu wszystkiego, co sobie wzajemnie już świadczyły, nie byłoby uzasadnione ani interesem wierzyciela, ani względami gospodarczymi. Tym bardziej, że niemożliwy był w zasadzie zwrot pozwanym ich świadczeń już wykonanych. Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy zaznaczył, że nawet gdyby hipotetycznie uznać, że powodowie skutecznie odstąpili od zawartych z pozwanymi umów to z całą pewnością nie przysługiwało im roszczenie o zwrot całego uiszczonego wynagrodzenia, a jedynie tej części, która nie znalazłaby pokrycia w świadczeniu wzajemnym spełnionym przez drugą stronę.

Jako podstawę do częściowego umorzenia postępowania Sąd Okręgowy wskazał art. 203 § 1 k.p.c. oraz art. 355 § 1 k.p.c. , umarzając postępowanie w zakresie żądania zapłaty kwot: 46.471,29 zł i 47.179,51 zł.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od wyroku wywiedli powodowie, zarzucając:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

1) art. 65 § 2 k.c. oraz art. 353 § 1 i 2 k.c. poprzez ich niezastosowanie w niniejszej sprawie, co skutkowało nieprawidłowym ustaleniem celu jaki miały: Umowa o wykorzystanie wizerunku M. K. (1) i usługi promocyjno-reklamowe zawarta przez powoda Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. z pozwanymi w dniu 14 maja 2013 r., zmieniona Aneksem nr (...) z dnia 4 listopada 2013 r. (dalej jako „Umowa I") oraz Umowa o wykorzystanie wizerunku M. K. (1) i usługi promocyjno- reklamowe zawarta przez powoda Towarzystwa (...) S.A. w W. z pozwanymi w dniu 4 listopada 2013 r. (dalej jako „Umowa II", przy czym Umowa I oraz Umowa II łącznie określane są dalej jako „Umowy"), jak również nieprawidłowym ustaleniem przedmiotu świadczeń składających się na treść zobowiązań pozwanych wynikających z tych umów i w konsekwencji oddaleniem powództwa;

2) art. 493 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w odniesieniu do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego i przyjęcie, iż świadczenie, do którego zobowiązani byli pozwani po dniu 4 listopada 2013 r. na podstawie umów zawartych z powodami było możliwe do wykonania, co skutkowało oddaleniem powództwa;

II. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1)  art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 355 § 1 k.p.c. polegające na dwukrotnym wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania co do kwoty 46.471,29 zł dla powoda Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. oraz co do kwoty 47.179,51 zł dla powoda Towarzystwa (...) S.A. w W. (postępowanie co do wskazanych kwot zostało umorzone postanowieniem Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2015 r. oraz zaskarżonym wyrokiem w punkcie 1 i 2 sentencji tego wyroku), zaniechaniem natomiast wydania postanowienia o umorzeniu postępowania co do kwoty 7.822,80 zł dla Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W., w zakresie której powód Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia na rozprawie w dniu 23 lutego 2016 r.;

2)  art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490) w zw. z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) poprzez nakazanie powodowi Towarzystwu (...) S.A. w W. w punkcie 5 sentencji zaskarżonego wyroku zapłaty na rzecz pozwanych kwoty po 7.200 zł, podczas gdy - z uwagi na wartość roszczeń dochodzonych przez powoda Towarzystwa (...) S.A. w W. względem pozwanych - wysokość kosztów zastępstwa procesowego wyliczona na podstawie wskazanych przepisów powinna zostać ustalona na kwotę 3.200 zł.

W oparciu o powyższe zarzuty powodowie wnieśli o:

1.  zmianę punktu 1 wyroku i ograniczenie zawartego w tym punkcie postanowienia o umorzeniu postępowania do kwoty 7.822,80 zł z powództwa powoda Towarzystwa (...) S.A. w W.,

2.  uchylenie punktu 2 wyroku,

3.  zmianę punktu 3 wyroku poprzez: zasądzenie solidarnie od pozwanych Fundacji (...) i M. K. (1) na rzecz powoda Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 758.633,51 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 8 lipca 2014 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie solidarnie od pozwanych Fundacji (...) i M. K. (1) na rzecz powoda Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 112.526,62 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 8 lipca 2014 r. do dnia zapłaty;

4.  zmianę punktów 4 i 5 wyroku poprzez zasądzenie od pozwanych na rzecz powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów opłaty od pełnomocnictw, według norm przepisanych.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy wskazać, że apelacja powodów w części w jakiej odnosiła się do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1 i 2 wyroku Sądu Okręgowego, w istocie stanowiła zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania i w takim trybie została ostatecznie rozpoznana, pomimo błędnego oznaczenia tego środka zaskarżenia przez stronę powodową. Wobec wydania przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w dniu 27 października 2017r. postanowienia o uchyleniu postanowień Sądu Okręgowego zawartych w punkcie pierwszym i drugim wyroku, nie zachodzi już potrzeba ponownego odnoszenia się do zarzutów apelacji skierowanych przeciwko temu rozstrzygnięciu.

Tym niemniej, Sąd Okręgowy bezzasadnie umarzając po raz drugi postępowanie co do kwot 46 471,29 zł i 47 179,51 zł, nie dostrzegł jednocześnie, iż powód Towarzystwo (...) S.A. skutecznie cofnął powództwo w stosunku do obu pozwanych także co do dalszej kwoty 7 822,80 zł (k. 571) i w tym zakresie niewątpliwie powinno nastąpić umorzenie postępowania. Zważywszy, że Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 27 października 2017r. uchylił postanowienia o umorzeniu postępowania, na obecnym etapie należało uchylić częściowo punkt trzeci wyroku Sądu Okręgowego i umorzyć postępowanie co do kwoty 7 822,80 zł z powództwa Towarzystwa (...) S.A. w W. na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. w zw. z art. 355 § 1 k.p.c. i art. 203 § 1 k.p.c..

Częściowo należy także podzielić stanowisko skarżącego Towarzystwa (...) S.A., odnoszące się do kosztów procesu zasądzonych przez Sąd Okręgowy, ponieważ wysokość należnego wynagrodzenia ustanowionego w sprawie pełnomocnika procesowego pozwanych, przy wartości przedmiotu sporu określonej na 159 706,13 zł powinno wynosić 3 600 zł stosownie do § 6 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. 2013.490), nie zaś 7 200 zł, jak przyjął to Sąd Okręgowy, ale też nie 3 200 zł, jak twierdzi skarżący. Skutkowało to koniecznością częściowej zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartego w punkcie piątym zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie zasądzonej kwoty wynagrodzenia do kwot po 3 600 zł.

W pozostałej części apelacja wywiedziona przez powodów jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

W sprawie niniejszej nie budziła wątpliwości ocena materiału dowodowego zaprezentowana przez Sąd Okręgowy, ani też poczynione na tej podstawie ustalenia faktyczne, a powodowie nie sformułowali żadnych zarzutów procesowych w tym zakresie. Sąd Apelacyjny przyjmuje zatem powyższe ustalenia faktyczne za podstawę także własnego rozstrzygnięcia.

Apelacja powodów koncentrowała się na zarzutach naruszenia prawa materialnego, kładąc przede wszystkim nacisk na aspekt niemożliwości świadczenia pozwanych i wynikającej stąd skuteczności odstąpienia przez każdego z powodów od zawartych z pozwanymi umów.

W tym kontekście powodowie wskazywali na naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 65 § 2 k.c. i 353 § 1 i 2 k.c., do czego miało dojść przez niewłaściwe określenie celu umów i przedmiotu świadczenia, przy czym zarzut ten został poparty bardzo szerokim wywodem teoretycznym, z którym co do zasady należy się zgodzić, tym niemniej nie przekłada się on w istotny sposób na okoliczności niniejszej sprawy.

Odniesienie się do eksponowanych przez powodów problemów teoretycznych, należy jednak poprzedzić stwierdzeniem, że w okolicznościach sprawy nie budziło wątpliwości, iż w wyniku podjęcia przez M. K. (1) współpracy ze spółką (...) i udostępnienia jego wizerunku w kampanii reklamowej tej spółki w prasie, na billboardach oraz w internecie, została naruszona klauzula wyłączności obejmująca zakaz reklamy (...) (prasa, internet, outdoor, radio, telewizja, kino), zawarta w § 1 pkt. 11 umowy z 14 maja 2013r. (w wersji aneksowanej w dniu 4 listopada 2013r.) pomiędzy Towarzystwem (...) S.A. i pozwanymi M. K. (1) i Fundacją (...) oraz w § 1 pkt. 11 umowy z dnia 4 listopada 2013r. pomiędzy Towarzystwem (...) S.A. i pozwanymi (k. 48-56).

Wbrew odmiennej ocenie Sądu Okręgowego ale także skarżących, zdaniem Sądu Apelacyjnego, analiza zapisów obu umów dokonana w zestawieniu z dowodem z przesłuchania pozwanego M. K. (1) nie potwierdza tezy, że w wyniku zawartych umów M. K. (1) zaciągnął w stosunku do powodów własne zobowiązanie. Sytuacja prawna obu pozwanych podmiotów jest bowiem odmienna i wymaga odrębnej analizy.

Należy zauważyć, że zawarcie umów przez Fundację (...) jako zleceniobiorcę, wynikało z wyłącznego prawa tego podmiotu do dysponowania wizerunkiem M. K. (1), co znalazło odzwierciedlenie chociażby w preambule obu umów oraz w § 5, zawierającym odesłanie do załącznika w postaci pisemnej zgody M. K. (1) na wykorzystanie jego wizerunku przez zleceniobiorcę ( Fundację (...)), a okoliczność ta nie była kwestionowana w toku procesu. Dysponując tym prawem, Fundacja (...) zobowiązała się więc w obu umowach do udostępnienia wizerunku M. K. (1) na potrzeby kampanii powodów i z obowiązku tego wywiązywała się do momentu odstąpienia od umowy przez powodów. Brak jest bowiem dowodów na to, ażeby w którymkolwiek momencie współpracy Fundacja uniemożliwiła powodom korzystanie z tego wizerunku. Co więcej, powodowie tego rodzaju twierdzeń w ogóle w toku procesu nie formułowali.

Tym niemniej, obie umowy (z 14 maja 2013r. i z 4 listopada 2013r.) noszą także znamiona umowy o świadczenie przez osobę trzecią uregulowanej w art. 391 k.c., która zakłada przyjęcie przez zobowiązanego odpowiedzialności odszkodowawczej za zaciągnięcie przez osobę trzecią określonego zobowiązania albo spełnienie przez nią określonego świadczenia. Taka konstrukcja obu zawartych przez strony umów wynikała niewątpliwie z faktu, iż udostępnienie wizerunku w takiej postaci jak to przewidywał § 1, musiało się wiązać z osobistym udziałem M. K. (1) w realizacji całego zamierzenia reklamowego, bowiem nie chodziło w nim np. o udostępnienie zdjęć sportowca lecz zaangażowanie jego osoby do promocji marki powodowych spółek. Skoro uprzednio M. K. (1) ustanowił Fundację (...) dysponentem własnego wizerunku, to jedynie ten podmiot stał się uprawniony do dysponowania tym wizerunkiem, w tym także do uzyskania stosownego wynagrodzenia za jego udostępnienie, co potwierdziły strony w treści § 2 umów z dnia 14 maja 2013r. (k. 49) i 4 listopada 2013r. (k. 55) oraz aneksu z 4 listopada 2013r. (k. 52).

Wprawdzie wszystkie umowy zostały podpisane przez 3 podmioty, jednakże wykreowały one z jednej strony zobowiązanie Fundacji (...) (zleceniobiorcy) do udostępnienia wizerunku M. K. (1) i gwarancję określonego zachowania M. K. (1), z drugiej zaś strony obowiązek obu powodowych spółek do zapłaty na rzecz Fundacji (...) określonego wynagrodzenia za udostępnienie wizerunku M. K. (1) zgodnie z § 1 umów. Potwierdza to wstępna część umowy, gdzie wyraźnie jest mowa o upoważnieniu Fundacji (...) do dysponowania wizerunkiem oraz ujawniony w niej cel, jakim było wykorzystanie wizerunku M. K. (1) do promocji marki powodów i reklamy. Koresponduje z tym treść § 1 umów, w którym Fundacja (...) jako zleceniobiorca oświadczyła, że M. K. (1) zobowiązuje się do wymienionych w umowach świadczeń. Co istotne, także wynagrodzenie za świadczenie Fundacji (...) zostało zastrzeżone na jej rzecz, w czym należy upatrywać wzajemnego charakteru obu umów. Oznacza to, iż Fundacja (...), udostępniając wizerunek M. K. (1), stała się względem każdego z powodów gwarantem określonych zachowań ze strony M. K. (1) (świadczeń). Nie można jednak uznać, że którakolwiek z umów wykreowała własne zobowiązanie M. K. (1) w stosunku do powodów, co zresztą jest cechą charakterystyczną umowy o świadczenie przez osobę trzecią, uregulowanej w art. 391 k.c..

W ocenie Sądu Apelacyjnego, sam fakt podpisania umowy przez M. K. (1) nie podważa tej koncepcji, oznaczał bowiem akceptację jej warunków, uwiarygadniając status Fundacji (...) jako dysponenta wizerunku M. K. (1) ale nie rodził jednocześnie dla M. K. (1) samoistnego zobowiązania w stosunku do powodów. Ponieważ w przypadku umów o świadczenie przez osobę trzecią chodzi właśnie o zagwarantowanie określonego zachowania przez tę osobę ale nie prowadzi do powstania po jej stronie zobowiązania względem uprawnionego, to w rezultacie naruszenie warunku wyłączności przez M. K. (1), nie mogło skutkować powstaniem po jego stronie obowiązku zwrotu wynagrodzenia na rzecz powodów, tym bardziej, że takiego wynagrodzenia od powodów nigdy nie otrzymał, ani też powstaniem jego odpowiedzialności za nienależyte wykonanie zobowiązania w oparciu o art. 471 k.c., skoro nie zobowiązał się względem powodów do świadczenia na ich rzecz.

Prowadzi to do wniosku o braku legitymacji procesowej po stronie pozwanego M. K. (1), zarówno w zakresie żądania zwrotu wynagrodzenia, jak i odszkodowania za nienależyte wykonanie zobowiązania.

W konsekwencji powództwo w stosunku do M. K. (1) zostało słusznie oddalone przez Sąd Okręgowy, mimo błędnej oceny co do istnienia legitymacji procesowej biernej po jego stronie.

Odnośnie zaś odpowiedzialności pozwanej Fundacji (...), to Sąd Apelacyjny, podzielając pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy, iż oświadczenia o odstąpieniu od umowy były bezskuteczne wobec braku przesłanki następczej niemożliwości świadczenia, o której mowa w art. 493 § 2 k.c., wskazuje jednocześnie, że biorąc pod uwagę przyjętą w umowach konstrukcję zobowiązania o świadczenie przez osobę trzecią, nie może być mowy o niemożliwości świadczenia ze strony Fundacji (...). Istotą umowy o świadczenie przez osobę trzecią jest bowiem wykreowanie gwarancyjnej odpowiedzialności zobowiązanego, a przedmiotem świadczenia zobowiązanego, nie jest określone zachowanie osoby trzeciej lecz zagwarantowanie przez zobowiązanego takiego zachowania i przyjęcie odpowiedzialności odszkodowawczej w razie braku umówionego zachowania przez osobę trzecią.

W tej sytuacji można mówić wyłącznie o odpowiedzialności odszkodowawczej Fundacji (...), o czym wprost stanowi art. 391 k.c., a wskazywanie na niemożliwość świadczenia zobowiązanego jest w tym przypadku całkowicie chybione. Z punktu widzenia zobowiązania gwaranta następcza niemożliwość świadczenia przez osobę trzecią musi bowiem być uznana za okoliczność nieistotną, skoro w każdym wypadku braku przyrzeczonego świadczenia ze strony osoby trzeciej, gwarant ponosi odpowiedzialność o charakterze odszkodowawczym.

Tym niemniej, nawet rozpatrując naruszenie obowiązków wyłącznie na płaszczyźnie świadczenia M. K. (1), za nietrafny należałoby uznać pogląd skarżącego, że zawarcie umowy z (...) i udział M. K. (1) w kampanii reklamowej tego podmiotu skutkowały niemożliwością świadczenia wnikającego z umów z 14 maja 2013r. i 4 listopada 2013r.. Otóż w tym przypadku nie mamy do czynienia z niemożliwością obiektywną, trwałą i zupełną, o jaką chodzi w art. 493 k.c., który stanowi, że jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana druga strona może , według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania, zobowiązania, albo od umowy odstąpić. W przypadku częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.

Odnosząc się do definicji pojęcia niemożliwości świadczenia, Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony m.in. w wyroku z dnia 8 maja 2002r. (III CKN 1015/99, Lexis.pl nr 388711), w którym Sąd Najwyższy, odwołując się do wymaganej w tym wypadku obiektywnej niemożliwości świadczenia stwierdził, że chodzi o takie świadczenie, którego nie może spełnić nie tylko dłużnik, ale żadna inna osoba. Chodzi tu o świadczenie rzeczywiście niewykonalne. Podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2014r. (I ACa 1622/13 LEX nr 151176) wyjaśnił, że świadczenie niemożliwe to takie zachowanie, którego żadna osoba, nie tylko sam dłużnik, nie może zrealizować. Świadczenie, którego nie zdoła wykonać dłużnik, lecz które może być wykonane przez inną osobę, traktowane jest na gruncie przepisu, jako możliwe, ale reguła ta nie ma zastosowania, gdy z umowy, ustawy, właściwości zobowiązania wynika obowiązek jego spełnienia przez dłużnika i wówczas niemożliwość świadczenia przez dłużnika, jest tożsama z niemożliwością świadczenia w rozumieniu normatywnym, zarówno pierwotną na podstawie art. 387 k.c., jak i następczą, która uregulowana jest w art. 493 § 1 k.c..

Co prawda należy zgodzić się ze skarżącym, że stosownie do treści art. 353 § 2 k.c. świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu, a co za tym idzie powstrzymywanie się od udziału w kampaniach innych podmiotów bez wątpienia mieściłoby się w definicji świadczenia mającego postać zaniechania, to jednak złamanie zakazu udziału w kampaniach innych podmiotów nie jest równoznaczne z niemożliwością takiego świadczenia, gdyż ma ono charakter ciągły. Na tym tle za słuszne należy zaś uznać rozważania Sądu Okręgowego, który zwrócił uwagę, że realizowanie przez M. K. (1) obowiązków, o których mowa w § 1 umów, było w dalszym ciągu możliwe tak w zakresie jego aktywnego udziału w prowadzeniu kampanii powodów, jak również dalszego powstrzymywania się od udostępniania wizerunku w reklamie innych podmiotów (co do reklamy (...)).

W konsekwencji należy zgodzić się z oceną wyrażoną przez Sąd Okręgowy co do tego, iż oświadczenia powodów o odstąpieniu od zawartych umów były nieskuteczne na gruncie powołanej podstawy prawnej, jaką jest art. 493 k.c., wobec niespełnienia przesłanki niemożliwości świadczenia warunkującej skuteczność odstąpienia. Tym samym brak jest podstaw do żądania zwrotu uiszczonego wynagrodzenia, w szczególności, że jednocześnie nie mogłoby dojść do zwrotu wzajemnego świadczenia przez powodów, na których rzecz były prowadzone kampanie z udziałem M. K. (1). W sytuacji wywodzenia przez powodów roszczeń z faktu odstąpienia od umowy, uznanie iż owo odstąpienie nie było uzasadnione, a zatem pozostało nieskuteczne, nie daje podstaw do domagania się przez powodów zwrotu wynagrodzenia, które nie uzyskało w tym wypadku charakteru świadczenia nienależnego.

Co się zaś tyczy odpowiedzialności pozwanej Fundacji (...), to może być ona rozpatrywana wyłącznie w aspekcie odpowiedzialności odszkodowawczej Fundacji, a nie ujmowana jako niemożliwość świadczenia.

W tej mierze należy podzielić stanowisko Sądu Okręgowego, który uznał, że nie zostały wykazane przesłanki tej odpowiedzialności w postaci szkody i związku przyczynowego, tym bardziej, że każdy z powodów domagał się odszkodowania obejmującego koszt produkcji i publikacji materiałów reklamowych zawierających wizerunek M. K. (1) oraz koszt organizacji wydarzeń reklamowych, twierdząc, że zostały one poniesione po dniu 4 listopada 2013r. (k. 11), a także kosztów wycofania i utylizacji materiałów promocyjnych, wywodząc swe roszczenie z twierdzenia o skuteczności odstąpienia od umowy. Ustalenie, iż odstąpienie nie znajdowało podstawy prawnej, musi jednocześnie prowadzić do wniosku o braku konieczności wycofania materiałów przez powodów, a co za tym idzie wyłącza związek przyczynowy pomiędzy tak ujętą szkodą, a zachowaniem M. K. (1).

Nie mając podstaw do odstąpienia od umów, powodowie nie wykazali jednocześnie, że zachowanie pozwanego spowodowało w ich majątku innego rodzaju szkodę, która mieściłaby się w kwocie dochodzonej pozwem. Powodowie nie wskazywali bowiem na to, ażeby udział M. K. (1) w kampanii innego podmiotu ((...)) wpłynął na postrzeganie ich marki, powodując spadek zainteresowania klientów produktami powodów, utratę zysków tudzież konieczność podjęcia innego rodzaju działań pozostających w związku z naruszeniem klauzuli wyłączności. Poprzestanie na złożeniu faktur i umów na produkcję materiałów reklamowych i ich późniejsze wycofanie nie było w tym przypadku wystarczające. Ostatecznie nie wiadomo również, czy w jakimś zakresie materiały te nie zostały jednak wykorzystane w ramach przeprowadzonej kampanii reklamowej powodów, ani też, czy poniesione koszty dotyczyły wyłącznie materiałów z wykorzystaniem wizerunku M. K. (1). W tej sytuacji, w ocenie Sądu Apelacyjnego, związek pomiędzy naruszeniem klauzuli wyłączności przez M. K. (1), a wydatkami poniesionymi przez powodów jest zbyt luźny by podzielić stanowisko skarżących co zasadności dochodzonych przez nich roszczeń, w szczególności biorąc pod uwagę, że były one wywodzone z twierdzenia o skutecznym odstąpieniu od obu zawartych umów, co jednak nie znalazło odzwierciedlenia w okolicznościach sprawy, a próba odwołania się do instytucji odstąpienia od umowy z uwagi na niemożliwość świadczenia okazała się chybiona.

W końcu należy także zauważyć, że żaden z powodów nie zastrzegł na swoją rzecz umownego prawa odstąpienia od umowy (art. 492 k.c.), kary umownej, ani jakiegokolwiek innego świadczenia o charakterze gwarancyjnym, którego mógłby w toku niniejszego procesu skutecznie dochodzić.

W rezultacie apelacja powodów w tym zakresie podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., o czym Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie trzecim wyroku.

O kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym rozstrzygnięto zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c., uznając powodów za stronę przegrywającą proces. Zobowiązani są oni więc do zwrotu na rzecz pozwanych całości poniesionych kosztów, obejmujących wynagrodzenie ustanowionego w sprawie profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Wysokość tego wynagrodzenia Sąd Apelacyjny określił w oparciu o § 2 pkt. 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016 poz. 1804) w odniesieniu do roszczenia powoda Towarzystwa (...) S.A. w W. oraz w oparciu o § 2 pkt. 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 tego Rozporządzenia w stosunku do roszczenia zgłoszonego przez powoda Towarzystwo (...) S.A. w W., obciążając wynikającymi stąd kwotami każdego z powodów w częściach równych na rzecz każdego z pozwanych (po 4 050 zł i po 2 025 zł).

Katarzyna Jakubowska-Pogorzelska Katarzyna Polańska-Farion Marzanna Góral