Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XVI GC 2082/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący –

SSO Ewa Teofilak

Protokolant –

sekretarz sądowy Ewelina Romaniuk

po rozpoznaniu w dniu 05 grudnia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. T. i M. T.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. na rzecz powoda A. T. kwotę 81.253,60 zł ( osiemdziesiąt jeden tysięcy dwieście pięćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt groszy ) płatną w następujący sposób :

- 28.278 zł ( dwadzieścia osiem tysięcy dwieście siedemdziesiąt osiem złotych ) wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 06 lipca 2013r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

- 52.975,60 zł ( pięćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt groszy ) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21 listopada 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

tytułem odszkodowania za spadek wartości 4/5 części zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. (...) (dz. ew. (...), obręb (...)), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), na skutek objęcia jej obszarem ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.;

2.  zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. na rzecz powodów A. I. i M. małżonków T. kwotę 20.313,40 zł ( dwadzieścia tysięcy trzysta trzynaście złotych czterdzieści groszy ) płatną w następujący sposób :

- 7.069,00 zł ( siedem tysięcy sześćdziesiąt dziewięć złotych ) wraz z wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 06 lipca 2013 do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

- 13.244,40 ( trzynaście tysięcy dwieście czterdzieści cztery złote czterdzieści groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21 listopada 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

tytułem odszkodowania za spadek wartości 1/5 części zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. (...) (dz. ew. (...), obręb (...)), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), na skutek objęcia jej obszarem ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.;

1.  oddala pozostałym zakresie powództwo o odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości;

2.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 20.000 zł ( dwadzieścia tysięcy złotych ) tytułem roszczenia o odszkodowanie za rewitalizację akustyczną ;

3.  kosztami procesu obciąża w 65 % pozwanego Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W., a w 35 % powodów pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

SSO Ewa Teofilak

Sygn. akt XVI GC 2082/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 lipca 2014r. ( data prezentaty ) powodowie M. i A. T. wnieśli pozew w Elektronicznym Postepowaniu Upominawczym o zasądzenie od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. kwoty 80.000 złotych, w tym kwoty 60.000 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości oraz 20.000 zł tytułem odszkodowania za koszt wykonania właściwej izolacji akustycznej budynku wraz z odsetkami od dnia 05/07/2013 do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

Powodowie wskazali , iż są właścicielami zabudowanej nieruchomości gruntowej, położonej w W. przy ul. (...) ( działka nr (...) obręb (...) ) o pow. 450 m ( 2) która na skutek wejścia w życie Uchwały (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20/06/2011 r. znalazła się w strefie Z2 obszaru ograniczonego użytkowania ustanowionego dla (...) im (...) w W. . Skutkiem wejścia w życie uchwały nieruchomość utraciła na wartości a nadto na powodów został nałożony obowiązek zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynku z uwagi na emitowany przez pozwanego hałas co wiąże się koniecznością poniesienia kosztów. Jako podstawę roszczeń wskazano art. 129 ust. 2 POŚ oraz subsydiarnie art. 435 §1 KC w zw. z art. 322 POŚ.

(pozew w wersji elektronicznej k. 2-17)

Z uwagi na brak podstaw do wydania nakazu zapłaty Sąd Rejonowy w Lublinie Lublin – Zachód VI Wydział Cywilny przekazał sprawę do rozpoznania do Sądu Okręgowego w Warszawie.

( postanowienie kr 19)

W tej sytuacji w wykonaniu zarządzenia sądu do akt sprawy został złożony pozew w formie pisemnej z załącznikami.

( pozew kr 26-68)

W odpowiedzi na pozew z dnia 09/12/2014r. (data stempla pocztowego) Przedsiębiorstwo Państwowe (...) z siedzibą w W. domagało się oddalenie powództwa, w szczególności jako złożonego z przekroczeniem terminu zawitego. Pozwany wskazywał, że nieruchomość powodów znajdowała się już na terenie ograniczonego użytkowania – w strefie „M”, ustanowionego na podstawie Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 07/08/2007 r. Obciążenia wynikające z tego aktu prawnego są analogiczne, co w przypadku Uchwały (...), zatem należało w ocenie pozwanego uznać, iż wszelkie roszczenia powinny być zgłaszane w terminie zawitym upływającym z dniem 25/08/2009r. W drugiej kolejności pozwany wskazywał brak wykazania poniesienia szkody przez powodów, twierdząc, iż samo położenie nieruchomości w strefie nie powoduje „automatycznego” obniżenia wartości oraz zarzucił brak wykazania istnienia związku przyczynowo – skutkowego. W zakresie roszczenia o odszkodowanie za koszty zapewnienia prawidłowego klimatu akustycznego w pomieszczeniach budynku strony powodowej pozwany wskazywał, że powodowie nie wykazali braku istnienia prawidłowego klimatu, zgodne z wymogami Rozporządzenia nr (...) oraz zaprzeczył zwiększeniu się hałasu na nieruchomości strony powodowej na skutek wejścia w życie uchwały (...). Pozwany zanegował także możliwość dochodzenia roszczenia przez stronę powodową na podstawie art. 435 KC oraz datę początkową żądanych odsetek.

(odpowiedź na pozew k. 110-141)

Postanowieniem z dnia 27/09/2016r. Sad zawiesił postepowanie w sprawie z uwagi na zgłoszone pytanie prawne w kwestii obowiązywania Rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) .

( postanowienie k 316)

Postępowanie zostało podjęte postanowieniem z dnia 09/06/2017r.

( postanowienie kr 328)

Na rozprawie w dniu 14/11/2017 powodowie rozszerzyli żądanie pozwu o kwotę 56.914 zł i wnieśli ostatecznie o zasądzenie kwoty 136.914 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 05/07/2013r. do dnia 31/12/2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01/12/2016r. do dnia zapłaty tytułem spadku wartości nieruchomości przy czym cofnęli żądanie w zakresie kosztów izolacji akustycznej ze zrzeczeniem się roszczenia .

Pozwany wnosił o oddalenie także w stosunku do rozszerzonego powództwa .

( pismo z rozszerzeniem kr 339, protokół rozprawy z dnia 14/11/2017r , pismo pozwanego kr 345)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie są właścicielami zabudowanej nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) (dz. nr ew. (...) obręb (...)) o pow. 450m ( 2) zabudowanej budynkiem mieszkalnym o pow. 116m2 na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej w odniesieniu do 1/5 udziału i prawie własności do 4/5 udziału powoda A. T.. Powodowie przedmiotowe prawo własności nabyli na mocy umowy zniesienia współwłasności i zamiany zawartej przed notariuszem E. B. dnia 19/09/1996r. , za Rep A (...). Dla przedmiotowej nieruchomości prowadzona jest księgę wieczysta nr (...).

(dowód: wydruk z KW k. 46-55, wypis z rejestru gruntów k. 56, wypis z kartoteki budynków k. 57 )

Rozporządzeniem Wojewody (...) nr (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku
w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., które weszło w życie w dniu 25 sierpnia 2007 roku (dalej: OOU 2007), został utworzony obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...). Podstawą wydania Rozporządzenia była treść art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 roku, Nr 129, poz. 902 ze zm.).

Zgodnie z treścią § 4 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania zabroniono:

1)przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także pod zabudowę mieszkaniową;

2)zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie M – także na cele mieszkaniowe – z zastrzeżeniem ust. 2;

3)budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem ust. 2.

Ponadto dopuszczono zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

Zaś § 5 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadził następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1)w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych;

2)w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach.

Rozporządzenie nr (...) weszło w życie 14 dni od jego ogłoszenia tj. 25 sierpnia 2007 r. Termin zawity do zgłaszania roszeń upływał z dniem 25/08/2009 r.

Na mocy powyższego rozporządzenia nieruchomość strony powodowej znalazła się w całości w obszarze ograniczonego użytkowania ( dalej OOU 2007) , w całości w strefie „M” tego obszaru.

(bezsporne, dowód: Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2007 roku, Nr 156, poz. 4276 z załącznikami)

Wnioskiem z dnia 16 czerwca 2009r. doręczonym pozwanemu w tej samej dacie powodowie zgłosili swoje roszczenia w zakresie obniżenia wartości nieruchomości oraz wykupu nieruchomości na podstawie ww. Rozporządzenia . Powodowie analogiczny wniosek złożyli także 9 listopada 2005r. Mimo zgłoszonych roszczeń pozwany nie wypłacił powodom żądanego odszkodowania ani nie wszczął postępowania w tym zakresie.

(dowód : wnioski powodów kr 75- 82, bezsporne )

Na skutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania i objęcia strefą „M” Rozporządzenie nr (...) wartość nieruchomości powodów obniżyła się o 35. 347 zł .

( opinia biegłego k 219-271)

Na skutek m.in. zmiany w 2009 r. procedur operacji lotniczych na kierunku północno-zachodnim (M.U.) pozwany, jako administrator lotniska O., został zobowiązany do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego dla (...) im. (...) w W. w zakresie oddziaływania akustycznego. Przedłożony przez pozwanego Przegląd Ekologiczny dla (...) im. (...) w W. wykazał, że oddziaływanie akustyczne portu znacznie wykracza poza teren, do którego zarządca posiada tytuł prawny. W tej sytuacji z uwagi także na powiększenie się obszaru, na którym dochodziło do przekroczeń hałasu Uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku, która weszła w życie 04 sierpnia 2011 roku (dalej: OOU 2011), utworzono obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W..

Zgodnie z powyższą uchwałą w strefie OOU (§6) określono wymagania techniczne dotyczące budynków: w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić odpowiednią izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z ustawą z dnia 07 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235, dalej: Prawo budowlane) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy, zaś w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach – zgodnie z ustawą Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi do tej ustawy.

Na mocy tej uchwały nieruchomość strony powodowej znalazła się w obszarze ograniczonego użytkowania, w strefie Z2.

(bezsporne, dowód: uchwała nr (...) z dnia 20/06/2011 r. Sejmiku Województwa (...) wraz z załącznikiem nr 6 )

Wnioskiem z dnia 05 lipca 2013r. nadanym do Sądu w tym samym dniu (kopia potwierdzenia nadania ) strona powodowa zawezwała pozwanego do próby ugodowej żądając zapłaty odszkodowania w łącznej kwocie 400 000 zł z tytułu ubytku wartości nieruchomości oraz z tytułu nakładów na rewitalizację akustyczną jako podstawę odszkodowania wskazując art. 129 ust. 2 i 4 POŚ. .

(dowód: zawezwanie z dowodem nadania kr 41-45)

Na skutek położenia nieruchomości powodów w obszarze ograniczonego użytkowania i objęcia strefą „Z2” z tytułu wejścia w życie uchwały nr (...) wartość nieruchomości powodów obniżyła się o dalsze 66 220 łącznie o 101 567 zł .

( opinia biegłego k 219-278, wyjaśnienia na rozprawie w dniu 13.09.2017r. )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody złożone przy pozwie, odpowiedzi na pozew oraz pismach dopuszczonych stosownymi decyzjami Sądu.

Wobec wniosków stron Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości. Sąd oparł się na opinii tego biegłego z dnia 11/03/2016 r. ( 219-273) wraz z ustnymi wyjaśnieniami do opinii złożonymi na rozprawie w dniu 11/09/2016r ( kr 310-311) . Biegły potwierdził aktualność sporządzonej opinii w dniu 16/07/2017r. ( k 334)

W ocenie Sądu opinia została sporządzona w sposób logiczny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał, na czym opierał się wydając opinię, z jakich źródeł korzystał i którą posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały i przekonujący przedstawił wnioski opinii oraz w jaki sposób do nich doszedł. Sąd nie miał także wątpliwości odnośnie tego, że biegły posiada odpowiednie kompetencje i doświadczenie do wydania opinii w sprawie. Należy podkreślić, iż biegły jest rzeczoznawcą majątkowym od 15 lat i w tym okresie był i nadal jest wpisany na listę biegłych sądowych oraz wykonał kilkanaście opinii w tego rodzaju sprawach. Zatem należy uznać, iż posiada niezbędne doświadczenie w przedmiocie objętym zakresem niniejszej sprawy. Biegły wyjaśnił metodę swojego działania w szczególności, jakie okoliczności uwzględnił przy doborze nieruchomości do przeprowadzenia analizy porównawczej zarówno na terenie objętym OOU 2007 i 2011 jak i na terenie pobliskim, ale nieobjętym tą strefą. Powyższe przekonuje, iż przyjęta metoda jest prawidłowa i prowadzi do uzyskania adekwatnych wyników końcowych.

Również w ocenie Sądu sposób sporządzenia opinii odpowiada prawu, w szczególności jest zgodny z wymogami Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz.U. 2004 nr 207 poz. 2109 ze zm.). W § 4 ust. 2 powołanego rozporządzenia wskazano metody sporządzania operatu szacunkowego. Z treści ww. przepisu nie wynika, aby któraś z nich była nadrzędna w stosunku do innych, zatem to do biegłego należy wybór, która z nich będzie najodpowiedniejsza i najbardziej adekwatna do uzyskania rzetelnego wyniku.

Z uwagi na cel wyceny, rodzaj, położenie nieruchomości , przeznaczenie oraz dostępne dane o cenach i cechach nieruchomości podobnych biegły zastosował podejście porównawcze, metodę porównania parami ( przy ustalaniu wartości nieruchomości ze względu na położenie w strefie M i Z2 ) oraz podejście porównawcze , metodę korygowania ceny średniej ( przy ustalaniu wartości nieruchomości dla hipotetycznego położenia nieruchomości poza OOU ). Biegły zastosował dwa podejścia z uwagi na ilość transakcji zawieranych w zanalizowanych obszarach .

Do opinii biegłego zastrzeżenia zgłosiła strona pozwana wskazując na brak obliczeń trendu czasowego, wzięcie pod uwagę przez biegło hałasu lotniczego, pomimo że istniał on wcześniej przed ustanowieniem strefy, oraz brak związku przyczynowego spadku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a także zarzut ,ze wyliczony spadek powstał na skutek kryzysu gospodarczego a nie w związku z utworzeniem obszaru . Strona powodowa nie zgłosiła zastrzeżeń do opinii biegłego ustosunkowując się jedynie do stanowiska pozwanego.

Wobec wskazanych zarzutów do opinii Sąd wezwał biegłego na rozprawę celem złożenia ustnych wyjaśnień. Wyjaśnienia tego biegłego są kompletne, jasne i weryfikowalne, a także w sposób kategoryczny odpowiadają na zakreśloną biegłemu tezę dowodową. W zakresie żądania strony pozwanej ustalenia zmiany wartości nieruchomości powódki w formie procentowej oraz kwestionowania metodyki, którą posłużył się biegły Sąd wskazuje, że to do biegłego należy wybór metody a Sąd nie mam prawa mu jej narzucić (art. 154 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami). Zatem tylko opinia sporządzona przez biegłego w odniesieniu do nieruchomości wskazanej przez Sąd w postanowieniu dowodowym może być brana pod uwagę przy wyrokowaniu. Odnośnie poszczególnych kwestii Sąd wypowiada się w części dotyczącej oceny prawnej.

Sąd oddalił wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego, uznając, że wyjaśnienia do opinii, które biegły złożył na rozprawie były w zupełności wystarczające dla uznania prawidłowości sporządzonej opinii oraz rozstrzygnięcia sprawy w zakresie roszczenia o odszkodowania za spadek wartości nieruchomości powódki .

W judykaturze uznaje się, że Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub opinii instytutu, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wtedy gdy przeprowadzona już opinia zawiera istotne luki, jest niekompletna, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona opinia nie pozwala sądowi zweryfikować zawartego w niej rozumowania co do trafności wniosków końcowych. Dlatego nie można przyjąć, że sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych, czy też opinii instytutu w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Dowód z opinii biegłych ma szczególny charakter, gdyż korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, których sąd nie posiada. Z tego też względu funkcją wymaganego uzasadnienia opinii biegłego jest jej weryfikowalność. Chodzi o to, aby przez uzewnętrznienie mechanizmu rozumowania biegłego sąd mógł kontrolować zasadność jego stanowiska. Ewentualne wątpliwości co do treści opinii, zarówno własne, jak i podnoszone przez stronę, sąd usuwa w ten sposób, że żąda ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, a w razie potrzeby żąda też dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych (art. 286 KPC). Sąd nie jest jednak obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinią biegłego zostały przekonane również strony. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco też ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę (por. wyrok z dnia 19 maja 1998 r., II UKN 55/98, OSNAPiUS 1999 nr 10, poz. 351). Szczególny charakter dowodu z opinii biegłych powoduje, że nie mają do niego zastosowania wszystkie zasady dotyczące postępowania dowodowego, a w szczególności art. 217 § 1 KPC (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2010 r., II CSK 119/10, i powołane w nim wcześniejsze orzecznictwo).

Z uwagi na stanowisko strony powodowej , która cofnęła żądanie pozwu w zakresie odszkodowania tytułem rewitalizacji sąd oddalił wnioski dowodowe złożone na tę okoliczność.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zakresie o roszczenia o odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości, natomiast w pozostałej części ze względu na wygaśnięcie - podlegało oddaleniu.

Jak wskazano w stanie faktycznym, strona powodowa dochodziła odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za zmniejszenie wartości nieruchomości na skutek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. oraz kosztów rewitalizacji akustycznej w lokalu mieszkalnym, na podstawie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2007 ze zm. na podstawie art. 129 ustawy Prawo ochrony środowiska. W pierwszej kolejności Sąd dokonał kwalifikacji prawnej roszczeń powodów .

Treść powołanego przepisu, mówi, że jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części (ust. 1). W tej sytuacji, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości (ust. 2). Roszczenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, przysługuje również użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, a roszczenie, o którym mowa w ust. 2, także osobie, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości. (ust. 3) Z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości (ust. 4).

Zgodnie z treścią art. 136 ust. 1 - 3 POŚ w razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska w wyniku ustanowienia OOU, właściwymi w sprawach spornych dotyczących wysokości odszkodowania lub wykupu nieruchomości są sądy powszechne. Obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem OOU. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Roszczenia formułowane na podstawie art. 129 ust. 1 i 2 POŚ podlegają ograniczeniom. Według art. 129 ust. 4 POŚ można wystąpić z nimi w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.

W tej sytuacji koniecznym było ustalenie istnienia legitymacji po stronie powodowej do występowania z roszczeniem w niniejszej sprawie oraz czy dochowano terminu wynikającego z art. 129 ust. 4 POŚ, bowiem Sąd bada te przesłanki z urzędu.

Nie budziła wątpliwości Sądu legitymacja czynna powodów, bowiem zgodnie z przedstawionymi dokumentami nabyli ona własność przedmiotowej nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) na mocy umowy zniesienia współwłasności i zamiany zawartej przed notariuszem E. B. dnia 19/09/1996r. , za Rep A (...).. Jednoczenie przesłuchiwany w charakterze strony powód podał , że jest właścicielem nieruchomości od lat 70-tych. Świadczy to bezspornie, że wypełniona została przesłanka z art. 129 ust. 2 POŚ, ponieważ w dacie wejścia w życie aktu ustanawiającego ograniczenia tj. 24/08/2007r. powodowie byli właścicielami zabudowanej nieruchomości gruntowej objętej OOU.

W drugiej kolejności Sąd rozważył zachowanie terminu zawitego do dochodzenia przez powoda jego roszczenia, bowiem było to podstawowe zagadnienie, podnoszone przez stronę pozwaną, jako podstawa do oddalenia pozwu.

W ocenie Sądu obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. został utworzony w drodze rozporządzenia z dnia 07 sierpnia 2007 r. wydanego przez Wojewodę (...). Podstawą prawną do wydania rzeczonego aktu stanowił art. 135 ust. 2 POŚ w wówczas obowiązującym brzmieniu. W oparciu o powyższy przepis kompetencja do utworzenia OOU została powierzona wojewodzie. Na skutek nowelizacji dokonanej na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. z 2005 r. Nr 175 poz. 1462 ze zm.), kompetencja do utworzenia OOU została powierzona sejmikowi województwa, który taki obszar tworzy w drodze uchwały. Powyższa nowelizacja zgodnie z art. 48 pkt 2 POŚ weszła w życie z dniem 01 stycznia 2008 r. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. zawierała także przepisy przejściowe, stanowiące, iż akty prawa miejscowego wydane na podstawie przepisów zmienianych niniejszą ustawą z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu ustawą zachowują moc do czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące zadania i kompetencje (art. 47 ust. 2 ww. ustawy).

W dacie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., tj. w dniu 24 sierpnia 2007 roku (data wejścia w życie rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku), art. 135 ust 2 POŚ wskazywał, że obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, w drodze rozporządzenia tworzy wojewoda.

Przepis ten uległ zmianie, na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. z 2005 r. nr 175, poz. 1462), w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2008 roku. Według tej nowelizacji, OOU dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy w drodze uchwały sejmik województwa. Zmieniono zatem jedynie organ uprawniony do utworzenia OOU – w miejsce wojewody – sejmik województwa oraz wskazano, że następuje to w formie uchwały, a nie jak dotychczas w formie rozporządzenia.

Zgodnie z treścią § 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. 2002, Nr 100, poz. 908), jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Zgodnie zaś z treścią ust. 3 przywołanego wyżej §32 powyższego rozporządzenia, jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, w takim przypadku organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu. Przepis ten stosuje się przy tym odpowiednio, na podstawie § 143 rozporządzenia, do aktów prawa miejscowego.

Zatem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego z wojewody na sejmik województwa nie wpłynęła na moc obowiązującą Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku, bowiem w przypadku zmiany treści przepisu upoważniającego, polegającej na zmianie organu upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, jak wywiedziono powyżej. Oznacza to, iż zmiana ustawy z dnia 03 października 2008 r. miała jedynie charakter redakcyjny i określała, kiedy tracą moc przepisy wykonawcze określające, które przedsięwzięcia mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko.

Zmiany art. 135 ust. 2 POŚ w zakresie organu, rodzaju aktu prawnego oraz określenia rodzaju przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w żaden sposób nie wpłynęły na skuteczność obowiązywania Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku, bowiem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego nie wpłynęła na moc jego obowiązywania; kwestia formy aktu została rozstrzygnięta w przepisach przejściowych, to jest art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., a zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym przedmiotowo pozostał ten sam - nie zmieniła go ani nowelizacja dokonana ustawą z dnia 03 października 2008 roku, ani nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

W tej sytuacji należy podzielić stanowisko, że przepisy rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 r. zachowały moc obowiązującą do czasu wejścia w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., zaprezentowaną w uzasadnieniach szeregu wyroków Sądu Apelacyjnego w Warszawie (sprawy o sygnaturach: VI ACa 1156/10, VI ACa 1058/10, VI ACa 194/11, VI ACa 14/11, VI ACa 140/11). Słuszność tej linii orzeczniczej potwierdził także w swoim orzeczeniu Sąd Najwyższy z dnia 25 czerwca 2015 r. (III CZP 34/15) oraz w uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 22 listopada 2016 r. (sygn. akt III CZP 62/16). W uzasadnieniu do tego wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, że analiza przyczyn wprowadzenia zmiany art. 135 POŚ ustawą z 03/10/2008 wskazuje, że nie wpłynęły one na zakres przedmiotowy regulacji dotyczącej ustanowienia OOU a były wynikiem usuwania usterek powstałych przy włączaniu do systemu prawa wewnętrznego regulacji unijnych, które podlegały uwzględnieniu także przed zmianą w procesie interpretacji implementującej je ustawy. Sąd podkreślił także, że nie ma wyroków sądów administracyjnych stwierdzających nieważność rozporządzenia nr (...) Wojewody (...). Oba orzeczenia na których opierają się strony wskazujące brak ciągłości pomiędzy OOU 2007 i 2011 tj. II OSK 445/09 i II OSK 502/09, mają charakter formalny, bowiem dotyczą kwestii procesowej jaką stanowi umorzenie postępowania a wypowiedziany w ich uzasadnieniach pogląd o nieaktualności Rozporządzenia nr (...) nie został poparty szczegółową analizą zmiany art. 135 ust. 2 POŚ w wyniku nowelizacji z 03/10/2008 r.

Ze względu na powyższe należy uznać, że Rozporządzenie nr (...) Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku obowiązywało do czasu wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W..

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego nieruchomość strony powodowej położona w W. znajdowała się w całości się w obszarze ograniczonego użytkowania ustalonym Rozporządzeniem nr (...) Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W. – była położona w strefie „M” OOU 2007, zatem roszczenia z tego tytułu należało zgłosić do dnia 24 sierpnia 2009r. Do akt sprawy zostały złożone wnioski jakie powodowie składali pozwanemu : z dnia 09/11/2005r. doręczony pozwanemu w tym samym dniu ( k 75-78) , oraz wniosek z dnia 16/06/2009r. doręczony pozwanemu w dniu 17/06/2009r ( k 79-82) . Fakt złożenia wniosków u pozwanego potwierdzają jego prezentaty . Obydwa wnioski zostały podpisane przez powoda i w zasadzie identycznie wypełnione . Dane wskazane w wnioskach dotyczące nieruchomości pokrywają się z danymi dotyczącymi przedmiotowej nieruchomości - pkt D i E z obydwu wniosków. Tak samo zostały też wypełnione punkty H i J „ Wniosek dotyczy:” dotyczące zgłoszenia roszczenia . W obydwu powód wypełnił rubryki dotyczące wykupu nieruchomości wpisując kwoty raz 800 000 zł a kolejny raz 1 200 000 zł (1) , pozostawiając niewypełnione rubryki dotyczące odszkodowania z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości ( 2,3) oraz odszkodowania z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości oraz przekreślając w całości rubrykę „ odszkodowanie z tytułu wykonania zabezpieczeń przed hałasem„ ( 4) . Podkreślić należy, iż wnioski te zostały skrupulatnie wypełnione w pozostałym zakresie tj. nie pozostawiono w nich żadnych wolnych rubryk wymagających wypełnienia, a jedynie te dwie wskazane wyżej rubryki pozostawiono puste. Słuchany na rozprawie powód ( k. 314) podał , że działalność pozwanego była uciążliwa, pozwany nie uznawał swojej odpowiedzialności za hałas stąd kolejne wnioski . Powód nie był stanie sam oszacować wysokości odszkodowania z tytułu spadku wartości nieruchomości ani z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, dlatego te rubryki pozostawił puste. Podał , że nikt od pozwanego go nie wzywał do ich uzupełnienia a odpowiedzi otrzymywał oddalające jego roszczenia. Na marginesie wskazać należy iż sądowi nie jest znany żaden przypadek w którym pozwany dobrowolnie bez ingerencji sądu przyznał odszkodowanie za ustanowienie strefy .

W tym miejscu wskazać należy, iż treść tych formularzy została ustalona przez pozwanego i udostępniana właścicielom nieruchomości w pobliżu terenu lotniska celem zgłaszania ewentualnych roszczeń . Analizując złożone do akt sprawy wnioski powoda oraz po jego przesłuchaniu sąd przyjął, że intencją powoda było zgłoszenie roszczeń związanych ze zmniejszeniem wartości nieruchomości, bo nie zaszły przesłanki z art. 129 § 1 POŚ czyli żądanie wykupu bo korzystanie z nieruchomości lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone. Uznać zatem należało , że powód zgłosił swoje roszczenie pozwanemu poprzez skierowanie do niego wniosku. Skutkiem takiego działania było zachowanie dwuletniego terminu dla zgłoszenia roszczenia.

Odnośnie roszczenia o odszkodowanie za koszty rewitalizacji akustycznej powodowie cofnęli w tej części pozew ze zrzeczeniem się roszczenia, zatem w tym zakresie Sąd postępowanie umorzył o czym orzeczono w pkt 4 wyroku .

Wobec ustalenia, iż powodom przysługiwała legitymacja czynna, a termin zawity do wystąpienia z roszczeniem w zakresie odszkodowania za spadek wartości nieruchomości został dochowany, należało ustalić, czy wystąpiła szkoda i czy nastąpiła ona w wyniku wprowadzenia OOU.

W ocenie Sądu powodowie wykazali powyższe poprzez opinię biegłego.

Zgodnie z art. 129 ust. 2 POŚ właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, w tym zmniejszenie wartości nieruchomości, w związku z o ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, przy czym ograniczeniem takim jest także samo ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania. W związku z tym pozostaje nie tylko obniżenie wartości nieruchomości będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści rozporządzenia o utworzeniu OOU, zwłaszcza ograniczeń zabudowy i przeznaczenia budynków do niektórych rodzajów działalności, lecz także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że dochodzi do zawężenia granic własności i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właściciela względem nieruchomości położonej w OOU. Bowiem o ile przed wejściem w życie OOU właściciel mógł żądać zaniechania immisji przekraczającej standard ochrony środowiska, o tyle w wyniku ustanowienia OOU takiej możliwości został pozbawiony. Innymi słowy szkodą podlegającą naprawie jest swoisty przymus znoszenia dopuszczalnych na tym obszarze immisji, co wywołuje skutki ekonomiczne tego stanu prawnego. Obniżenie wartości nieruchomości stanowi wymierną stratę niezależnie od tego czy właściciel ją zbył czy też nie, bowiem nieruchomość jest dobrem o charakterze inwestycyjnym. W praktyce orzeczniczej zwraca się uwagę na to, że przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 POŚ nie jest zbycie nieruchomości a odszkodowanie nie jest ograniczone do rzeczywistej straty, obowiązuje bowiem zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (por. wyrok SN z dnia 25 lutego 2009, sygn. akt II CSK 546/08, LEX nr 503415).

Sporządzający opinię biegły ustalił, że nieruchomość strony powodowej położona jest w W., w południowo – zachodniej części dzielnicy U. , przy ulicy (...). Jest to teren z umiarkowaną intensywnością zabudowy , charakteryzujący się różnorodnością obiektów budowalnych. W bezpośrednim otoczeniu nieruchomości znajdują się niezabudowane się działki gruntu bądź zabudowa jednorodzinna. Na tym terenie jest pełne uzbrojenie techniczne. Dostęp do komunikacji miejskiej ( przy ul (...) ), do stacji kolejowej W.- D. jest ok 2000 m. Działka numer ewidencyjny to (...) , ma kształt regularny o wymiarach 30m x 14m , nieruchomości jest ogrodzona. Na nieruchomości posadowiony jest budynek mieszkalny jednorodzinny.

Biegły zgodnie z wytycznymi sądu dokonał wyceny nieruchomości powodów w dwóch wariantach : faktycznego położenia jej w strefie Z2 obszaru oraz „ tak jakby nie była ona objęta ograniczeniami z obszaru ograniczonego użytkowania”. Biegły zgromadził dane o 45 transakcjach nieruchomościami z poza OOU i 8 transakcji nieruchomościami położnymi w strefie Z2 . Przy obliczaniu wartości rynkowej nieruchomości biegły za jednostkę porównawczą przyjął 1m ( 2) powierzchni użytkowej budynku. Cechy rynkowe nieruchomości określił na podstawie rynku lokalnego oraz podobnych rynków równoległych, uwzględniając preferencje potencjalnych nabywców tego typu nieruchomości. Jako atrybuty istotnie wpływające na wartość nieruchomości przyjął położenie nieruchomości, otoczenie, standard i stan techniczny, zagospodarowanie, dojazd i inne, intensywność zabudowy, rodzaj strefy OOU . Ostatecznie obliczenia wartości biegły wykonał w oparciu o nieruchomości wykazujące największe podobieństwo do nieruchomości wycenionej. Z uwagi na fakt, że należało zbadać wpływ na wartość nieruchomości Rozporządzenia Wojewody nr (...) z dnia 07/08/2007r. biegły analizował także transakcje z okresu wrzesień 2009 - 03 sierpnia 2011. Ceny zostały zaktualizowane przez biegłego na datę sporządzania opinii - tzn poprzez indeks hedoniczny , który odzwierciedla „ czystą” zmianę cen wynikająca z innych czynników niż różnice w jakości mieszkań( k 246) . Z uwagi na cel wyceny, rodzaj, położenie nieruchomości , przeznaczenie oraz dostępne dane o cenach i cechach nieruchomości podobnych biegły zastosował podejście porównawcze, metodę porównania parami ( przy ustalaniu wartości nieruchomości ze względu na położenie w strefie M i Z2 ) oraz podejście porównawcze , metodę korygowania ceny średniej ( przy ustalaniu wartości nieruchomości dla hipotetycznego położenia nieruchomości poza OOU ). Biegły zastosował dwa podejścia z uwagi na ilość transakcji zawieranych w zanalizowanych obszarach.

Po zastosowaniu wzoru logarytmicznego , uwzględnieniu indeksu hedonicznego i przeprowadzeniu obliczeń biegły ustalił wartość nieruchomości powodów na dzień 24 sierpnia 2007r. - na kwotę 600.929 zł , przy jej faktycznym położeniu w strefie Z2 – na kwotę 499.362 zł oraz przy uwzględnieni cen na dzień 03/08/2011r. ze względu na położenie w strefie M obszaru OOU utworzonego na podstawie Rozporządzenia nr 50- na kwotę 565.582 zł.

W konsekwencji biegły ustalił , że nieruchomość powodów po wejściu w życie rozporządzenia wojewody (...) nr (...) spadła o 35.347 zł . Na skutek wejścia w życie uchwały nr (...) jej wartość obniżyła się do kwoty 101.567 zł .

Odpowiadając na pytania sądu zawarte w tezie dowodowej postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości biegły wyjaśnił , że wartość nieruchomości powodów po wejściu w życie uchwały dodatkowo obniżyła się łącznie do kwoty 101 567 zł , ale nie z uwagi na ograniczenia zawarte w uchwale, bo nie były one większe jak wprowadzone rozporządzeniem nr (...) . Wg biegłego wynikało to z większej świadomości potencjalnych nabywców o występującym hałasie przy danej lokalizacji oraz braku możliwości żądania zaprzestania emitowania tegoż hałasu. Jako ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości znajdującej się w strefie Z2 OOU biegły wskazał obowiązek znoszenia przez właściciela nieruchomości immisji w postaci hałasu lotniczego. Podkreślił , że metoda którą zastosował eliminuje inne czynniki wpływające na wartość nieruchomości powodów zatem wyliczony spadek jest skutkiem ustanowienia obszaru i objęcia nim przedmiotowej nieruchomości . Jednoznacznie wskazał, że wyliczona wartość odszkodowania z tytułu objęcia nieruchomości strefą M ( 35.347 zł ) zawarta jest w wyliczonym odszkodowaniu z tytułu objęcia nieruchomości strefą Z2 ( 101.547 zł ).

Słuchany na rozprawie biegły wyjaśnił, że stwierdził utratę wartości nieruchomości powódki wynikającą z lokalizacji w obszarze ograniczonego użytkowania a wskazane przedziały czasowe w jakich nastąpił spadek dotyczą czasu po wejściu w życie rozporządzenia ( lata 2007- 2011) i po wejściu w życie uchwały ( lata 2007-2015). Wyliczone przez biegłego zmiany wartości nieruchomości wynikają z samego faktu lokalizacji nieruchomości w strefie ograniczonego użytkowania poprzez zawężenie granic własności. Jednocześnie biegły wyjaśnił, że na zmiany wartości nieruchomości miały również wpływ tendencji w zakresie kształtowania się cen nieruchomości na rynku lokalnym.

Według biegłego i dokonanych przez niego obliczeń spadek wartości nieruchomości nastąpił już w czasie wprowadzenie obszaru w 2007 roku. W konkluzji biegły podkreślił, że wyliczony przez niego spadek wartości nieruchomości wynika tylko i wyłącznie z lokalizacji nieruchomości powodów w obszarze ograniczonego użytkowania.

Zarzuty do sporządzonej opinii przedstawił pozywany wskazując, że opinia nie daje pełnej odpowiedzi na kluczowe i postawione przez sąd pytanie, czy w ogóle rzekoma zmiana wartości nieruchomości mogła nastąpić związku z wejściem życie uchwały. Nadto, nieprawidłowym jest przyjęcie transakcji nieruchomościami z odmiennego zakresu czasowego dla badania trendu czasowego na rynku nieruchomości położonych w obszarze i poza obszarem na datę 03/08/2015r. Według pozwanego biegły nie zbadał trendów cenowych w obszarze i poza obszarem przy przyjęciu tych samych standardów oraz uwzględnił transakcje wykraczające poza okres 2 lat od daty wyceny. Zmiany cen nieruchomości położonych w obszarze i poza nim podlegają takim samym wpływem czynników gospodarczych i ekonomicznych jak nieruchomości położone poza nim . Pozywany zarzucił, że przyjęta przez biegłego metodologia nie uwzględnia okoliczności, że sąsiedztwo lotniska mogło spowodować spadek wartości szacowanej nieruchomości jeszcze przed wejściem w życie uchwały.

Biegły przesłuchany na rozprawie wyjaśnił wątpliwości pozwanego dotyczące trendu czasowego wskazując, że obliczył wartość nieruchomości przed wprowadzeniem obszaru na podstawie ceny okresu dwuletniego a następnie obliczył wartość nieruchomości po wprowadzeniu obszaru na podstawie cen z aktualizowanych z okresu po wprowadzeniu obszaru. Ceny z różnych dat musiały zostawać sprowadzona do dat granicznych w 2007 , 2011 i 2015 roku, do czego biegłemu posłużył indeks hedoniczny . Odnośnie przyjęcia do porównania transakcji nieruchomościami w obszarze biegły wyjaśnił , że jest tak mało transakcji dotyczących nieruchomości w strefie Z2 , że nie ma fizycznej możliwości uwzględnienia takiej cechy w analizie a jedynie cechę jako położenie w obszarze ograniczonego użytkowania .

W ocenie sądu rozważania , wyliczenia i wnioski biegłego są prawidłowe a wyliczony spadek wartości realnie odzwierciedla zmianę wartości prawa własności przysługującego powodom . Należy także wskazać, iż spadek wartości nie następuje na skutek wystąpienia samego hałasu na nieruchomości strony powodowej, jak sugerował w czasie składania ustnych wyjaśnień opinii biegłego pełnomocnik strony pozwanej, a na skutek zawężenia prawa własności do nieruchomości, co związane jest z koniecznością zanoszenia immisji hałasu lotniczego oraz brakiem możliwości żądania ich zaprzestania .

Nie budzi wątpliwości Sądu fakt, że występowanie hałasu wpłynęło na ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania. Niemniej jednak zapisy artykułu 129 i następne POŚ jednoznacznie wskazują że odszkodowanie należne jest za ograniczenia spowodowane objęciem nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania a nie hałasem. Tym samym nie ma prawnych możliwości badania i przyznania odszkodowania za immisje i występowanie hałasu na wskutek działalności pozywanego, a jedynie za ograniczenia spowodowane ustanowieniem strefy. Te ograniczenia wprost zostały wskazane akcie prawa lokalnego ustanawiającego obszar ( uchwała nr (...) ). Wyliczony przez biegłego spadek wartości przekłada się na świadomość potencjalnych nabywców, że nieruchomość objęta jest obszarem a co za tym idzie mogą ją dotykać inne immisje związane z działalnością portu , nie tylko hałas , który nie wątpliwie jest najistotniejszym czynnikiem. Wyliczanie spadku wartości wywołanego tylko i wyłącznie hałasem nie znajdowałoby uzasadnienia w tym stanie prawnymi faktycznym.

Wobec jasnych, czytelnych i zdecydowanych twierdzeń biegłego nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego z zakresu szacowania wartości.

Niezasadne są też twierdzenia, że wyliczony przez biegłego spadek wartości został spowodowany kryzysem gospodarczym. Dla sądu oczywistym jest, że jeśli nastąpiły na rynku procesy i ruchy cen wywołane sytuacją gospodarczą to dotyczyły one niezmiennie wszystkich transakcji nieruchomościami bez względu na ich położenie w strefie czy poza strefą. Okoliczności te potwierdzają także inni biegli w analogicznych sprawach.

Biorąc pod uwagę powyższe należało uznać, iż opinia biegłego jest prawidłowa.

W tej sytuacji należało uznać, iż powodowie ponieśli szkodę w postaci spadku wartości ich nieruchomości, położonej w W. , przy ul. (...) na kwotę 101 567 zł na skutek objęcia jej obszarem ograniczonego użytkowania wprowadzonym Rozporządzeniem nr (...) i Uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20/06/2011 r.

Strona powodowa rozszerzyła żądanie pozwu o kwotę 56.914 zł i zmodyfikowała żądanie odsetkowe . W ocenie sądu modyfikacja ta pozostawała w zgodzie z treścią art. 193 KPC zatem była dopuszczalna i w rezultacie skuteczna .

Z uwagi na fakt, że powodom przysługuje na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej 1/5 udziału w prawie własności przedmiotowej nieruchomości a 4/5 udziału należy do powoda A. T. sąd zasadził wyliczoną przez biegłego kwotę 101.567 zł stosowanie do wielkości udziału z jednoczesnym uwzględnieniem jaki spadek nastąpił wyniku wejścia życie rozporządzenia a jaki wyniku wejścia uchwały . Skoro powód jest właścicielem 4/5 udziału sąd zasadził na jego rzecz 4/5 z kwoty 101.567 zł czyli 81.253,60zł. Kwota ta następnie została rozbita na spadek z tytułu rozporządzenia - 28.278 zł i spadek tytułu uchwały - 52.975,60 zł . Analogicznie zasądzono odszkodowanie dotyczące 1/5 udziału przysługującego małżonkom na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej .

Powodowie wykazali również istnienie związku przyczynowego pomiędzy powstałą szkodą a wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W..

W myśl art. 361 §1 KC zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Kryterium adekwatności, jakie zostało przyjęte we wskazanym przepisie odwołuje się do „normalnych" następstw działania i zaniechania wywołującego szkodę. Innymi słowy adekwatne są „normalne" następstwa działania i zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wszystkie inne zaś są „nieadekwatne". Dla stwierdzenia istnienia związku przyczynowego nie wystarcza, więc jakiekolwiek powiązanie przyczynowe między i zachowaniem poszkodowanego a powstaniem zwiększeniem szkody, gdyż musi to być związek przyczynowy normalny w rozumieniu art. 361 § 1 KC (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2008 r., IV CSK 127/08, M. Praw. 2009, nr 19, s. 1065). Jak wynika z opinii biegłego wartość nieruchomości powodów obniżyła się o wskazaną przez niego kwotę. Prowadzi to do jednoznacznego wniosku, iż obliczone obniżenie, biorąc pod uwagę wszelkie czynniki porównawcze, nastąpiło wyłącznie z powodu wprowadzenia OOU.

Nie było podstaw do uznania alternatywnego roszczenia opartego na art. 435 KC po pierwsze z racji uwzględnienia go na podstawie art. 129 POŚ oraz ze względów jak poniżej. Sąd orzekający popiera stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia
09 kwietnia 2010 r. (III CZP 17/10, LEX nr 584036; zob. także wyrok SN z dnia 6 maja
2010 r., II CSK 602/09, LEX nr 585768 oraz postanowienie SN z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09, LEX nr 578138) podkreślił, że: „Przepisy art. 435 KC w związku z art. 322 POŚ i art. 129 POŚ przewidują rozłączne reżimy odpowiedzialności. Za taką interpretacją przemawia również dążenie do kompleksowego uregulowania skutków ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w zakresie szkody polegającej na obniżeniu wartości nieruchomości. Rozszczepienie tych skutków na szkody wynikające z ograniczeń przewidzianych wprost w rozporządzeniu o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania oraz szkody wynikające w emisji hałasu byłoby zresztą sztuczne”. Zresztą nawet gdyby przyjąć dopuszczalność zastosowania art. 435 KC jako alternatywnej podstawy odpowiedzialności, to port lotniczy nie jest przedsiębiorstwem w całości (jak wymaga ugruntowany w orzecznictwie pogląd) wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody
w rozumieniu tego przepisu, bowiem siły elementarne są wykorzystywane jedynie do części jego działalności (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 7 marca 2014 r., VI ACa 1047/13, http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl/, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2012 r., I CSK 509/11, LEX nr 1215402, z dnia 23 maja 2012 r,, I PK 198/11, LEX nr 1219494). Nadto należy zauważyć, że przyjęcie dopuszczalności zastosowania art. 435 KC jako podstawy odpowiedzialności prowadziłoby do ominięcia 2-letniego terminu zawitego przewidzianego w art. 129 ust. 4 POŚ i niweczyłoby funkcję gwarancyjną tego przepisu, który pozwala podmiotowi nadmiernie ingerującemu w środowisko naturalne na prowadzenie racjonalnej gospodarki finansowej, umożliwiając mu zaspokojenie roszczeń poszkodowanych w przewidywalnym terminie.

Zgodnie z art. 481 §1 KC, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Chwilę, w której dłużnik dopuszcza się opóźnienia, określić należy na podstawie art. 476 KC - dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. W ocenie Sądu regułą jest, że dłużnik odpowiedzialny za wyrównanie szkody pozostaje w opóźnieniu z zapłatą świadczenia bezterminowego, jakim jest odszkodowanie za wyrządzoną szkodę, na zasadach ogólnych tj. od wezwania go przez poszkodowanego o spełnienie tego świadczenia (art. 455 KC). Dotyczy to także odszkodowań dochodzonych w oparciu o przepisy art. 129 ust 2 oraz art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 14 lipca 2016 r. (sygn. akt III CSK 170/16) potwierdził swoje wcześniejsze stanowisko zawarte w wyroku z 4 grudnia 2013 r., (sygn. akt II CSK 161/13), w którym wyjaśniono, że roszczenie przewidziane w art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. powstaje od dnia wprowadzenia ograniczeń korzystania z nieruchomości w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, a roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie z wypłatą dochodzonego odszkodowania może powstać jeszcze przed wydaniem wyroku zasądzającego odszkodowanie, jeżeli strona pozwana była skutecznie wzywana do wypłaty odszkodowania przed takim wyrokiem (art. 455 KC). Zatem prawidłowo odsetki powinny zostać naliczone od daty zgłoszenia roszczeń, ewentualnie od daty wskazanej jako data zapłaty w tym piśmie.

Strona powodowa żądała odsetek od dnia 06 lipca 2013r. czyli od dnia następnego po złożeniu wniosku zawezwanie do próby ugodowej . Sąd zasądził takie odsetki od wyliczonego spadku wartości z tytułu wejścia w życie rozporządzenia, bowiem powodowie zgłosili swoje roszczenie z tego tytułu przed tym terminem . Odnośnie roszczenia odsetkowego za odszkodowanie z tytułu wejścia w życie uchwały przyjąć należało, że pozwany powziął informację o zgłoszonym roszczeniu dopiero z chwilą doręczenia mu odpisu pozwu. Mimo tego, że do akt sprawy dołączono odpis wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wraz z dowodem nadania do sądu z dnia 05/07/2013r. , nie pozwoliło to na skuteczne wykazanie, kiedy odpis wniosku został doręczony pozwanemu . Zatem sąd zasądził odsetki od dnia 22/11/2014r, bo w dniu 21/11/2014 pozwanemu doręczono odpis pozwu .

W tej sytuacji orzeczono jak w pkt 1 i 2 wyroku.

Ze względu na zmianę brzmienia art. 481 §2 KC od dnia 01 stycznia 2016 r. Sąd zasądził odsetki ustawowe do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetki za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Jak wyżej wskazano, strona powodowa cofnęła żądanie odszkodowawcze z tytułu kosztów rewitalizacji akustycznej ze zrzeczeniem się roszczenia . Jako podstawę tej decyzji powodowej wskazali chęć przyspieszenia zakończenia postepowania . W ocenie sądu cofnięcie to nie było sprzeczne z prawem ani nie zmierzało do jego obejścia w konsekwencji należało umorzyć postępowanie w tym zakresie, o czym sąd orzekł w pkt 4 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 i 108 KPC, dokonując ustalenia procentowego wygranej powodów – w 65 % . Powodowie po zmodyfikowaniu żądania wnosili o zasądzenie kwoty 136. 914 zł z tytułu spadku wartości a w z pozwie zasądzenia kwoty 20 000 zł z tytułu kosztów rewitalizacji akustycznej czyli łącznie 156. 914 zł . Sąd zasądził kwotę 101 567 zł zatem w zakresie kwoty 55.347,00 zł sąd oddalił powództwo – pkt 3 wyroku - a powodów w tej sytuacji uznać należy za przegranych. Jednocześnie sąd pozostawił szczegółowe wyliczenie kosztów sądowych referendarzowi, o czym orzeczono jak w punkcie 5 wyroku .

SSO Ewa Teofilak

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

SSO Ewa Teofilak