Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 stycznia 2018 roku (data nadania w placówce pocztowej) powódka (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w imieniu której działała wewnętrzna jednostka organizacyjna Oddział - Centrum Restrukturyzacji i Windykacji Biuro (...), Zespół w Ł. wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zasądzenie od pozwanego A. N. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. N. (1) w Ł. kwoty 351.481,56 zł, na którą składały się należność główna w kwocie 300.000 zł z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP ale nie wyższej niż odsetki maksymalne od dnia 30 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty oraz skapitalizowane odsetki za okres do dnia 29 stycznia 2018 r. w kwocie 51.481,56 zł. Ponadto, powódka żądała również zasądzenia zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż na podstawie ksiąg rachunkowych powodowego banku stwierdzone zostało, iż na dzień 30 stycznia 2018 r. figuruje wymagalna i niespłacona wierzytelność powódki przysługująca od pozwanego wynikająca z gwarancji de minimis, udzielonej przez Bank (...) na podstawie umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis numer (...) z dnia 4 marca 2013 roku, jako zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego (...) postawionego do dyspozycji jako kredyt obrotowy odnawialny nr (...) z dnia 30 września 2013 roku, udzielonego pozwanemu A. N. (1). Kwota została przelana przez Bank (...) na rzecz (...) Bank (...) S.A. na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 13 czerwca 2016 roku

(pozew, k. 5-5v)

Sprawa z postępowania nakazowego została skierowana zarządzeniem Przewodniczącego do rozpoznania w postępowaniu zwykłym rozpoznawczym.

(zarządzenie, k. 49)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył, aby wskazana przez powódkę kwota roszczenia była prawidłowa. Ponadto, wskazał również, iż dochodzone przez powódkę roszczenie było już przedmiotem toczącego się przed Sądem Okręgowym w Ł. (...) postępowania o sygn. akt X GC 650/17.

(odpowiedź na pozew, k. 59-60)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 września 2013 roku pozwany A. N. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. N. (1) zawarł z powodowym bankiem umowę kredytu obrotowego (...) o numerze (...) pozostawionego do jego dyspozycji jako kredyt odnawialny.

Zgodnie z § 1 umowy (...) S.A. udzieliło kredytobiorcy A. N. (1) kredytu obrotowego odnawialnego w wysokości 500.000 zł. Kredytobiorca oświadczył, że środki z kredytu przeznaczy na finansowanie bieżących zobowiązań wynikających z prowadzonej działalności gospodarczej. W myśl § 2 umowy okres wykorzystania i okres spłaty kredytu upływał z dniem zakończenia okresu kredytowania tj. w dniu 29 września 2015 roku. W § 4 umowy wskazano, że kwota wykorzystanego kredytu jest oprocentowana wg zmiennej stopy procentowej. Stopa procentowa równa była wysokości stawki referencyjnej WIBOR 3M powiększonej o marżę banku, wynoszącą 5,65 punktów procentowych. W § 5 umowy strony uregulowały sposób naliczania odsetek od kredytu – okresy obrachunkowe. Przepisy § 6 i § 7 umowy regulowały opłaty i prowizje należne bankowi. W myśl § 10 ust. 1 niespłacenie odsetek w uzgodnionym w § 5 ust. 1 terminie, powodowało, że po upływie umownego terminu spłaty zadłużenie z tytułu niespłaconych odsetek stawało się wymagalne. Zgodnie z § 12 umowy w przypadku opóźnienia w spłacie kredytu (...) SA miał pobierać odsetki od niespłaconej kwoty za okres od dnia następującego po dniu, w którym powinna nastąpić spłata do dnia dokonania spłaty, według stopy procentowej przewidzianej dla kredytów przeterminowanych i postawionych w stan natychmiastowej wymagalności wskutek ich wypowiedzenia. Stopa procentowa należności przeterminowanych określona była w uchwale Zarządu (...) SA, w dniu zawarcia umowy wynosiła ona 16 % w stosunku rocznym. W § 13 strony uzgodniły sposób zaliczania wpłat kredytobiorcy w kwotach mniejszych niż wynikające z bieżącego zadłużenia, wskazując w szczególności, że zaliczenie następować będzie w następującej kolejności na: zadłużenie przeterminowane z tytułu kredytu, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zapadłe – zaległe, odsetki bieżące, zadłużenie z tytułu kredytu, pozostałe należności banku w tym koszty banku i opłaty. W okolicznościach opisanych w § 15 umowy, bank uprawniony był do obniżenia kwoty przyznanego kredytu lub wypowiedzenia umowy kredytu. Załącznik do umowy stanowiła tabela opłat i prowizji banku.

(umowa, k. 15-17)

Powyższy kredyt objęty był gwarancją de minimis na podstawie wniosku pozwanego oraz umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis numer (...) z dnia 4 marca 2013 roku.

(okoliczność bezsporna)

W związku z niewywiązywaniem się kredytobiorcy z obowiązku spłaty wskazanego kredytu, w dniu 12 maja 2016 roku (...) wypłacił bankowi kredytującemu kwotę 300.000 zł tytułem gwarancji (§1 ust. 3 i 4 umowy).

W dniu 13 czerwca 2016 roku doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności pomiędzy Bankiem (...) a powodem. Przelew objął wierzytelność wynikającą z dokonanej przez (...) zapłaty w związku z realizacją gwarancji de minimis. Stosownie do treści § 2 umowy, (...) przelało na bank kredytujący wymienioną wyżej wierzytelność wraz z prawami z nią związanymi, w tym roszczeniem o zapłatę odsetek naliczanych od dnia wypłaty kwoty z gwarancji w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP. Kredytodawca oświadczył zaś, iż przyjmuje powyższy przelew wierzytelności w celu ich windykacji.

(umowa przelewu wierzytelności, k. 14-14v, potwierdzenia dokonania przelewu, k. 12-13; historia operacji na koncie kredytowym, k. 69)

Pismem oznaczonym datą 21 września 2017 roku pozwany został powiadomiony przez powódkę o dokonaniu przez Bank (...) wypłaty gwarancji na spłatę umowy nr (...) oraz o przelewie wierzytelności z tytułu powyższej wypłaty na rzecz powódki. W tym samym piśmie (...) S.A. wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 340.714,48 zł przysługującej bankowi z tytułu kapitału (do kwoty 300.000 zł) oraz z tytułu odsetek (w pozostałej kwocie) a także dalszych odsetek naliczanych na bieżąco według zmiennej stopy procentowej w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

(wezwanie do zapłaty, k. 9)

Powyższe wezwanie pozwany odebrał w dniu 3 października 2017 roku. A. N. (1) nie ustosunkował się do jego treści ani poprzez uregulowanie należności, ani też poprzez złożenie wniosku o zawarcie porozumienia lub ugody.

(potwierdzenie odbioru, k. 10-11; okoliczność bezsporna)

W dniu 30 stycznia 2018 roku powodowy bank wystawił wyciąg z ksiąg bankowych nr (...). Stwierdzano w nim, iż na dzień wystawienia w księgach bankowych figuruje wymagalne zadłużenie wobec (...) A. N. (2) z tytułu gwarancji de minimis udzielonej przez Bank (...) na podstawie umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...) z dnia 4 marca 2013 r. z późn. zm. Jako zabezpieczenia spłaty kredytu, na podstawie umowy kredytu obrotowego (...) postawionego do dyspozycji jako kredyt obrotowy odnawialny nr (...) z dnia 30 września 2013 r. przelana przez (...) na (...) S.A. na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 13 czerwca 2016 r. na wymagalne zadłużenie składał się kapitał główny w kwocie 300.000 zł oraz odsetki na dzień 29 stycznia 2018 r. w wysokości 51.841,56 zł.

(wyciąg z ksiąg bankowych)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów.

Należy podnieść, że praktycznie wszystkie istotne dla sprawy okoliczności wynikały z przedłożonych przez stronę powodową dokumentów prywatnych.

Zgodnie z art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego wyraża się w tym, że zawarte w nim oświadczenie pochodzi od osoby, która złożyła podpis na dokumencie, jednakże nie rozciąga się ona na okoliczności towarzyszące złożeniu oświadczenia. Nie przesądza ona sama przez się o mocy materialnej dokumentu (kwestii jego ważności, skuteczności, a także prawdziwości). Dokument prywatny nie jest więc dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2015 r. VI ACa 1031/14 LEX nr 1794400).

Podobnie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Ł. (...) z dnia 26 sierpnia 2015 r. (I ACa 238/15 LEX nr 1797159) wskazano, że dokument prywatny nie korzysta z domniemania zgodności z prawdą złożonych w nim oświadczeń - formalna moc dowodowa tego dokumentu nie przesądza jego mocy materialnej. Dokument prywatny nie jest sam przez się dowodem rzeczywistego stanu rzeczy.

Umowa kredytu, umowa o przelew wierzytelności oraz wyciągi z ksiąg rachunkowych są dokumentami prywatnymi w rozumieniu art. 245 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 15 lipca 2015 r. V ACa 174/15 LEX nr 1842230).

Należy wskazać, że Sąd Apelacyjny w Ł. (...) w wyroku z dnia 20 maja 2015 r. (I ACa 1702/14 LEX nr 1771284) analizował charakter wyciągów z ksiąg bankowych jako dowodów w sprawie. Sąd Apelacyjny w tym uzasadnieniu wskazał, iż „nie ulega wątpliwości, że złożony przez stronę powodową wyciągi z ksiąg bankowych stanowią dokumenty prywatne, zawierają bowiem pieczęć banku i treść określonego oświadczenia wiedzy wynikającej z ksiąg bankowych oraz są podpisane przez pracownika banku. Wyciągi te, zgodnie z art. 245 k.p.c., stanowią dowód tego, że osoba która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Jak podkreślane jest w literaturze, dokument prywatny stanowi pełnoprawny środek dowodowy, który Sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania. Moc dowodowa dokumentu prywatnego jest jednak słabsza aniżeli moc dowodowa dokumentu urzędowego, ponieważ dokumenty prywatne nie korzystają z podstawowego w tym zakresie domniemania, że ich treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym (domniemania zgodności z prawdą). Nie przeszkadza to jednak w tym, aby Sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c.) uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy”.

Orzecznictwo sądów powszechnych idzie jeszcze dalej, zauważając nawet, że sam fakt, że dane pismo nie spełnia warunków dokumentu określonego w art. 244 k.p.c. i art. 245 k.p.c. nie oznacza, że nie może ono stanowić dowodu w sprawie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 września 2015 r. III AUa 611/15 LEX nr 1820426).

Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału", a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (por. wyrok SN z dnia 17 listopada 1966 r., II CR 423/66, OSNPG 1967, nr 5-6, poz. 21; uzasadnienie wyroku SN z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 382; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, LEX nr 80266; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, LEX nr 80267; wyrok SA w Poznaniu z dnia 12 czerwca 2013 r., III AUa 51/13, LEX nr 1356634).

Jak twierdzi się w literaturze, moc dowodowa oznacza siłę przekonania uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych na potwierdzenie prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń na temat okoliczności faktycznych, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Wiarygodność zaś decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 21 marca 2013 r., III AUa 1431/12, LEX nr 1322011; wyrok SA w Ł. (...) z dnia 5 czerwca 2013 r., I ACa 50/13, LEX nr 1345548; wyrok SA w Ł. (...) z dnia 23 lipca 2013 r., I ACa 90/13, LEX nr 1356578).

Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 20 marca 1980 r., II URN 175/79, OSNC 1980, nr 10, poz. 200; uzasadnienie wyroku SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 15 lutego 2000 r., III CKN 1049/99, LEX nr 51627; uzasadnienie wyroku SN z dnia 16 maja 2000 r., IV CKN 1097/00, LEX nr 52624; uzasadnienie wyroku SN z dnia 29 września 2000 r., V CKN 94/00, LEX nr 52589; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 listopada 2000 r., IV CKN 1383/00, LEX nr 52544; wyrok SN z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 423/00, OSNP 2003, nr 5, poz. 137; uzasadnienie wyroku SN z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 859/00, LEX nr 53923; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1050/00, LEX nr 55499; uzasadnienie wyroku SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906; uzasadnienie wyroku SN z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273).

W przedmiotowej sprawie, Sąd uznał dokumenty prywatne złożone przez stronę powodową za wiarygodne, potwierdzające rzeczywisty stan rzeczy, tym bardziej, że podniesiony przez pozwanego zarzut dotyczący nieprawidłowości w obliczaniu przysługującej powódce należności był bardzo ogólnikowy.

Przedłożone przez powódkę dokumenty prywatne potwierdzają rzeczywisty stan zadłużenia pozwanego względem powódki jako wierzyciela pierwotnego, w tym wysokość naliczonych odsetek umownych, co uzasadnia treść §12 umowy kredytowej. W sprawie bezsporne jest, że powódka udzieliła pozwanemu kredytu zgodnie z załączoną umową kredytową, pozwany wykorzystał kredyt, spłata kredytu była zabezpieczona gwarancją, która została zrealizowana na kwotę 300.000,00zł. co zostało wskazane w załączonych przez bank dokumentach. Następne Bank (...) dokonał przelewu przysługującej mu wierzytelności z tytułu realizacji gwarancji na powódkę bank (...) S.A.

Konkludując, pozwany nie przedstawił żadnych dowodów mogących podważyć wiarygodność, bądź rzetelność złożonych przez stronę powodową wyciągów z ksiąg bankowych, wysokości zadłużenia. Pozwany nie przedstawił jakiegokolwiek dokumentu, z którego wynikałoby, że dokonał spłaty zadłużenia, oraz czy doszło do zawarcia ugody lub restrukturyzacji kredytu

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

W pierwszej kolejności Sąd, odnosząc się do zarzutu pozwanego, iż o te same roszczenia toczyła się sprawa w Sądzie Okręgowym w Ł. (...) pod sygnaturą X GC 650/17, dokonał analizy podstaw faktycznych i prawnych powództwa z prawomocnie już zakończonej sprawy. W sprawie o podanej przez pozwanego sygnaturze dochodzone przez powódkę – Bank (...) S.A. z siedzibą w W. – roszczenie wynikało z umowy kredytu obrotowego oznaczonej numerem (...), zawartej w dniu 19 grudnia 2012 roku. Roszczenie zatem dotyczyło innej umowy kredytowej i wpłaty innej gwarancji bankowej. Nie zachodzi zatem tożsamość podstaw faktycznych w obu powództwach, co mogłoby prowadzić do odrzucenia pozwu w przedmiotowej sprawie.

Przechodząc z kolei do merytorycznego rozpoznania sprawy, Sąd wyszedł od ustalenia podstawy możliwości dochodzenia przedmiotowego roszczenia.

Źródłem zobowiązania gwarancyjnego banku jest przede wszystkim umowa istniejąca między bankiem-gwarantem i beneficjentem gwarancji (uzasadnienie wyr. SN z 16.4.1996 r., II CRN 38/96, OSNC 1996, Nr 9, poz. 122). Wtórne znaczenie ma już sam sposób dojścia do zawarcia takiej umowy (np. w wyniku przyjęcia przez beneficjenta dokumentu zawierającego oświadczenie woli gwaranta, tzw. listu gwarancyjnego lub w inny sposób, art. 78 KC, art. 7 PrBank – elektroniczny dokument gwarancyjny). W orzecznictwie SN od dawna przyjmuje się umowę między bankiem - gwarantem i beneficjentem-wierzycielem jako źródło stosunku gwarancyjnego. W wyroku SN z 20.9.2013 r., II CSK 670/12, OSNC 2013, Nr 5, poz. 53, stwierdzono, że gwarancja bankowa w rozumieniu art. 81 PrBank nie jest jednostronną czynnością prawną, a w obrocie bankowym (też ubezpieczeniowym) wytworzyła się praktyka wystawiania przez bank tzw. dokumentu gwarancji (obejmującego oświadczenie woli banku-gwaranta) i przesyłania go beneficjentowi gwarancji, wskazanemu w zleceniu udzielania gwarancji. Umowny stosunek gwarancyjny powstaje jeszcze na pewno przed datą wystąpienia przez beneficjenta z żądaniem zapłaty. Z reguły też beneficjent gwarancji inicjuje przecież sekwencję tworzenia stosunku gwarancyjnego, wybierając tę formę zabezpieczenia w stosunku podstawowym (art. 60k.c.).

Beneficjentem gwarancji (wierzycielem gwarancyjnym) jest zawsze podmiot imiennie określony w umowie gwarancyjnej (art. 81 PrBank). Stosownie do treści wskazanego przepisuj, staje się on uprawniony do uzyskania świadczenia gwarancyjnego (wypłaty sumy gwarancyjnej, nie odszkodowania) od banku-gwaranta w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania łączącego z reguły beneficjenta ze zlecającym udzielenie gwarancji.

Gwarancja bankowa służy z reguły do umocnienia (zabezpieczenia) wierzytelności wynikających z oznaczonych stosunków obligacyjnych. Najogólniej mówiąc, istotą zobowiązania gwarancyjnego banku-gwaranta jest zatem zobligowanie się banku wobec beneficjenta gwarancji do spełnienia na jego rzecz świadczenia w postaci oznaczonej sumy pieniężnej (gwarancyjnej) w razie wystąpienia tzw. wypadku gwarancyjnego, tj. określonej w zobowiązaniu gwarancyjnym postaci niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego ze stosunku podstawowego lub pojawienia się innego zdarzenia wskazanego w oświadczeniu banku o udzieleniu gwarancji.

Zobowiązanie banku ma charakter pieniężny (art. 81 PrBank) i nieodszkodowawczy (inaczej – art. 391 k.c.). Gwarant odpowiada do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie gwarancji (w walucie polskiej lub obcej). Suma ta może być mniejsza niż rozmiar wierzytelności objętej gwarancją. W praktyce spotyka się klauzule modyfikujące zakres odpowiedzialności gwaranta.

Z reguły w umowie gwarancyjnej oznacza się też termin (okres) istnienia zobowiązania gwarancyjnego banku, skorelowany odpowiednio z terminem zapłaty wierzytelności objętej gwarancji. Termin gwarancji określa czas trwania zobowiązania gwarancyjnego (wyr. SA w Warszawie z 22.4.2009 r., VI ACa 1369/08, niepubl.). Żądanie zapłaty powinno być zgłoszone przez beneficjenta (a nie przez zlecającego) w takim okresie obowiązywania gwarancji (niekiedy – w pewnym czasie przed ukończeniem okresu skuteczności gwarancji). Żądanie zapłaty może być dokonane w odpowiednio oznaczonej postaci (art. 81 PrBank) i połączone z przedstawieniem bankowi - gwarantowi odpowiednich dokumentów potwierdzających pojawienie się warunków gwarancji („warunków zapłaty”).

Umowa gwarancyjna jest umową konsensualną, zobowiązującą jedynie gwaranta, losową, odpłatną. Prowizję gwarancyjną (uzależnioną od wysokości sumy gwarancyjnej i czasu trwania zobowiązania gwarancyjnego) płaci gwarantowi z reguły zlecający udzielenie gwarancji, a więc podmiot, wobec którego gwarant kieruje roszczenie kompensacyjne po wykonaniu zobowiązania gwarancyjnego.

Zobowiązanie gwarancyjne ma charakter samodzielny (niezależny) i nieakcesoryjny (por. np. uzasadnienie wyr. SN z 16.4.1996 r., II CRN 38/96, OSNC 1996, Nr 9, poz. 122, s. 50–53 oraz powołana tam judykatura; wyr. SN z 27.3.2013 r., I CSK 630/12, OSNC-ZD 2014, Nr A, poz. 14) w odniesieniu do zobowiązania podstawowego. Nie istnieje tu zatem więź prawna charakterystyczna dla poręczenia (art. 876 k.c.). Stąd jakiekolwiek próby (nawet ostrożnej) analogii z przepisów o poręczeniu byłyby niedopuszczalne, nawet gdyby bank-gwarant był zobowiązany (co jest regułą) do wypłaty beneficjentowi sumy gwarancyjnej w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania podstawowego. Rozbudowywanie treści umów gwarancyjnych w obecnej praktyce nie stwarza jednak, jak się wydaje, potrzeby powoływania się na przepisy dotyczące poręczenia. Przyznanie jednak gwarantowi roszczenia subrogacyjnego (art. 16 OchrNabU, art. 518 § 1 pkt 4 k.c.) prowadzi do wniosku, że sytuacja prawna poręczyciela i gwaranta po wykonaniu zobowiązania poręczenia i z gwarancji jest podobna.

Związek między zobowiązaniem gwaranta a wierzytelnością podstawową polega jedynie na tym, że to pierwsze zobowiązanie służy do umocnienia (zabezpieczenia) wierzytelności podstawowej (kreuje stan zabezpieczenia), nawet jeżeli określona w umowie suma gwarancyjna nie pokrywa się z rozmiarem zabezpieczonej wierzytelności.

Dla zaktualizowania się obowiązku świadczenia przez gwaranta niezbędne jest pojawienie się odpowiednich wymagań (przesłanek) takiej aktualizacji (verba legis: warunki zapłaty, art. 81 ust. 1 PrBank). W umowie gwarancyjnej mogą być one rozbudowane lub zminimalizowane, co wpływa na walor prawny udzielonego zabezpieczenia. Podstawowe wymagania aktualizacji obowiązku gwarancyjnego to pojawienie się tzw. wypadku gwarancyjnego (niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania podstawowego) oraz zgłoszenie przez beneficjenta wobec gwaranta określonego żądania o określonej treści, w oznaczonym czasie i w odpowiedni sposób. Beneficjent mógłby być ponadto zobligowany do przedstawienia określonych dowodów pojawienia się wypadku gwarancyjnego.

Umowa gwarancji może zatem formułować nie tylko odpowiednie wymagania co do formy i treści żądania zapłaty (funkcja korzystania z zabezpieczenia), lecz także wymagania zmierzające do wykazania istnienia i wysokości roszczenia objętego gwarancją (funkcja dowodowa lub uprawdopodobnienia żądania).

W wyroku SN z 20.9.2013 r., II CSK 670/12, OSNC 2014, Nr 5, poz. 53, wyjaśniono, że przedstawienie bankowi-gwarantowi w okresie gwarancji żądania zapłaty bez zachowania tych wymagań oznaczało w istocie niewykonanie postanowień umowy gwarancyjnej i uzasadniało odmowę wypłaty sumy gwarancyjnej. Takie dodatkowe postanowienia umowy gwarancji mogą służyć pewniejszemu wykazywaniu zdarzeń objętych gwarancją i identyfikowaniu podmiotu uprawnionego do wypłaty sumy gwarancyjnej, a przepis art. 81 PrBank nie ogranicza treści stosunku gwarancyjnego w tym zakresie.

Termin spełnienia świadczenia kreowany jest niezależnie od przyjętych w umowie gwarancji przesłanek (wymogów) aktualizacji obowiązku gwarancyjnego. Gwarant byłby zobowiązany zapłacić sumę gwarancyjną bezzwłocznie po złożeniu żądania przez beneficjenta (por. też uzasadnienie wyr. SN z 16.4.1996 r., II CRN 38/96, OSNC 1996, Nr 9, poz. 122, s. 50). Beneficjent mógłby też określić stosowny czas zapłaty po złożeniu żądania. Określenie terminu spełnienia świadczenia przez gwaranta pozwalałoby na oznaczenie ewentualnego początku stanu opóźnienia przez gwaranta (art. 481 k.c.).

Poza umorzeniem zobowiązania gwarancyjnego najistotniejszym skutkiem wykonania zobowiązania gwarancyjnego jest powstanie roszczeń kompensacyjnych gwaranta (tzw. regresu w szerokim znaczeniu), z reguły wobec zlecającego udzielenie gwarancji. Należy przyjąć, że nie wchodziła tu jednak w grę subrogacja legalna (art. 518 k.c.), przy czym analogia do sytuacji płacącego poręczyciela (art. 518 § 1 k.c.) nie byłaby uzasadniona. W praktyce bankowej oraz w dotychczasowym orzecznictwie (por. np. wyr. SN z 25.11.2004 r., II CK 561/03, niepubl.; post. SN z 4.11.2004 r., V CK 199/04, L.; wyr. SN z 4.11.2004 r., V CK 200/04, L.) nie przyjmuje się konstrukcji subrogacji płacącego gwaranta na podstawie art. 518 § 1 k.c. W literaturze polskiej wyrażano jednak odmienne zapatrywanie z różnym uzasadnieniem jurydycznym. W literaturze zgłaszane są propozycje wyposażenia gwaranta w sposób generalny w roszczenie na podstawie art. 518 k.c., podobnie jak poręczyciela.

Poza sporem jest w niniejszej sprawie , że strony procesu zawarły umowę kredytu, która zdefiniowana została w art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. - Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.), zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Powód oprócz roszczeń, które ma z podstawowego stosunku kontraktowego - umowy kredytowej, jest również uprawniony do dochodzenia roszczeń z tytułu zapłaty gwarancji bankowej, bowiem nabył skutecznie na podstawie umowy cesji wierzytelność z tego tytułu od Banku (...) jako gwaranta spełniającego świadczenie. Umowa przelewu wierzytelności (art. 509 k.c.) została zawarta w dniu 13 czerwca 2016 roku .

Powód dochodzi w niniejszej zwrotu wypłaconej gwarancji, przy czym prawidłowość wyliczenia dochodzonej kwoty, a tym samym długu zaspokojonego za kredytobiorcę wynika z dokumentów prywatnych - warunków umowy oraz wyciągu z ksiąg banku. Jak wynika z analizy umów, gwarancja obejmowała również świadczenia uboczne oprócz kapitału. Ponadto, w §2 pkt 2 umowy przelewu wierzytelności dokonanej przez Bank (...) na rzecz powódki zastrzeżono, że „wraz z przelaną wierzytelnością na Bank (...) przechodzą prawa związane z tą wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek naliczanych od dnia wypłaty kwoty z gwarancji w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, oraz poniesionych przez (...) kosztów, a także przysługujące (...) zabezpieczenia wierzytelności „– k.14v.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w całości uwzględnił powództwo.

W przedmiocie odsetek Sąd orzekł w oparciu o dyspozycję art. 481 k.c. oraz postanowienia umowy, z których wynikało, że od kwoty pożyczki bank będzie pobierał odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, nie większe jednak niż odsetki maksymalne.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd kierował się dyspozycją art. 98 k.p.c., wprowadzającego zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik procesu. Ponieważ pozwany przegrał postępowanie w całości, zasadnym było obciążenie go kosztami procesu. Na koszty te złożyły się opłata od pozwu poniesiona przez powódkę w wysokości 4.394 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 10.800 zł stosownie do treści § 2 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 t.j. z dnia 2018.01.30) oraz opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Ponadto, w punkcie 3 Sąd postanowił o pobraniu od A. N. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Ł. (...) kwoty 13.182 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu.

ZARZĄDZENIE

1.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.

2.  Projekt uzasadnienia wyroku sporządzony przez asystenta.