Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2018 r. w Lublinie

sprawy E. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do renty rodzinnej

na skutek apelacji E. O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 10 lutego 2017 r. sygn. akt IV U 1318/15

oddala apelację.

Małgorzata Pasek Elżbieta Czaja Małgorzata Rokicka-Radoniewicz

Sygn. akt III AUa 276/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23.10.2015 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na podstawie art. 70 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 poz. 748) odmówił E. O. przyznania prawa do renty rodzinnej, gdyż Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 16.10.2015 r. nie uznała ubezpieczonej za niezdolną do pracy.

Od decyzji tej odwołanie złożyła E. O., która wnosiła o jej zmianę i przyznanie prawa do renty rodzinnej. W uzasadnieniu odwołania, ubezpieczona zarzuciła, iż zarówno Lekarz Orzecznik ZUS, jak i Komisja Lekarska nie korzystali przed wydaniem orzeczenia z usług lekarzy konsultantów. Ponadto, zdaniem skarżącej, organ rentowy nie wziął pod uwagę choroby zawodowej stwierdzonej przez Państwowego Inspektora Sanitarnego w W. orzeczonej dnia 21.07.2011 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2017 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

E. O., ur. (...), złożyła w dniu 8.10.2013 r., wniosek o przyznanie jej prawa do renty rodzinnej po zmarłym w (...) mężu, S. O.. Decyzją z dnia 9.05.2014 r. pozwany ZUS odmówił wnioskodawczyni przyznania prawa do renty rodzinnej, gdyż w chwili śmierci męża nie osiągnęła ona wieku 50 lat i nie była niezdolna do pracy. Wieku tego również nie osiągnęła w ciągu 5 lat od śmierci męża, ani też w tym okresie nie stała się niezdolna do pracy. Ponadto, wnioskodawczyni nie sprawuje pieczy nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz niezdolnym do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej. Wyrokiem z dnia 19.02.2015 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie ubezpieczonej E. O.. Wyrok ten ubezpieczona zaskarżyła do Sądu wyżej instancji. Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 18.06.2015 r. uchylił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję ZUS Oddział w S. i przekazał sprawę organowi rentowemu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wymienionego wyroku Sąd Apelacyjny wskazał, iż nie zostało ustalone w postępowaniu przed organem rentowym to, czy E. O. po dacie 30.11.2012 r. była niezdolna do pracy z powodu zgłaszanych przez nią schorzeń, a w szczególności, czy niezdolność, która powstała w 2010 r., tj. przed upływem 5 lat od ukończenia przez dziecko 18. roku życia trwa nieprzerwanie nadal i jaki jest przewidywany okres jej trwania. Ustalenie tej okoliczności było warunkiem ustalenia prawa do renty rodzinnej dla wdowy.

Po przekazaniu sprawy do rozpoznania ZUS Oddział w S., ubezpieczona została skierowania na badanie przez Lekarza Orzecznika ZUS i Komisję Lekarską ZUS. Ten ostatni organ po przebadaniu ubezpieczonej stwierdził u niej: zwyrodnienia wielostawowe i kręgosłupa bez zespołu neurologicznego z przebytymi obustronnymi operacjami nadgarstków z niewielkimi przykurczami obu rozcięgień dłoniowych, przewlekłe zaburzenia nastroju. W ocenie Komisji Lekarskiej ZUS dysfunkcja układu nerwowego, ruchu, psychicznego, stwierdzona badaniem bezpośrednim, narusza sprawność organizmu w stopniu niewielkim. Naruszona sprawność nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy. Orzeczenie to wydane w dniu 16.10.2015 r. stało się podstawą do wydania zaskarżonej decyzji z dnia 23.10.2015 r., na mocy której pozwany ZUS odmówił E. O. przyznania prawa do renty rodzinnej.

W toku postępowania rozpoznawczego, w następstwie odwołania przez ubezpieczoną od decyzji z dnia 23.10.2015 r., Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy neurologa, ortopedy, psychiatry i psychologa. Biegli po zaznajomieniu się z dokumentacją z dotychczasowego leczenia ubezpieczonej oraz po przeprowadzeniu badania przedmiotowego, zdiagnozowali u niej następujące schorzenia: stan po leczeniu operacyjnym zespołu cieśni nadgarstka obustronnie w 2009 r. i 2010 r., bez istotnego upośledzenia siły i sprawności obu rąk, obustronny, niewielki przykurcz rozcięgień dłoniowych bez wpływu na sprawność rąk, chorobę zwyrodnieniowo- dyskopatyczną kręgosłupa (...), (...) i (...) z nawracającym zespołem bólowym, bez ograniczenia jego ruchomości, chondropatię stawów kolanowych bez ograniczenia ruchomości stawów i sprawności chodu, chorobę zwyrodnieniową wielostawową bez istotnego ograniczenia funkcji stawów, dystymię. W ocenie biegłych, schorzenia te nie powodują niezdolności do pracy ubezpieczonej. Zachowane zostały bowiem funkcje sprawności ruchowej przy wydolnym chodzie. Ubezpieczona w toku postępowania przedłożyła dwa nowe dokumenty medyczne tj. kartę informacyjną leczenia szpitalnego na Oddziale(...)z dnia 31.08.2016 r., a także wynik badania endoskopowego z dnia 5.09.2016 r. Biegli lekarze w opinii uzupełniającej stwierdzili, iż ubezpieczona przebyła operację usunięcia łękotki kolana lewego, jednakże nie kwalifikuje to do orzeczenia długotrwałej niezdolności do pracy. Odnosząc się do złożonych kolejnych dokumentów medycznych, biegli w opinii uzupełniającej stwierdzili, iż wyniki badań, które przedłożyła ubezpieczona oraz karty informacyjne z leczenia operacyjnego kolana lewego, a także wyniki badań (...) nie dają podstaw do oceny, iż ubezpieczona jest niezdolna do pracy. Wynik badania mammografii piersi nie wskazuje, by ubezpieczona miała rozpoznaną chorobą nowotworową. E. O. nie zgadzała się również z opinią uzupełniającą argumentując, iż ma dalej problemy z kolanem i rękoma. Zarzuciła również biegłym, iż nie wspomnieli o chorobie zawodowej, jednak w toku rozprawy ubezpieczona nie zgłaszała wniosków dowodowych.

Sąd Okręgowy, zaznaczył, że biegli szczegółowo odnieśli się do schorzeń stwierdzonych u wnioskodawczyni przyjmując, iż stopień ich zawansowania nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy. Podstawowymi schorzeniami ubezpieczonej były schorzenia w postaci cieśni nadgarstków oraz narządu ruchu, tj. kręgosłupa i podstawy stawu kolanowego lewego. Ubezpieczona w przeszłości była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w zw. z chorobą zawodową i prawo do tego świadczenia miała przyznane do 30.11.2012 r. Na dalszy okres tego świadczenia E. O. organ rentowy nie przyznał renty, oddalając jej żądanie w drodze decyzji z dnia 23.11.2012 r. Decyzja ta była przedmiotem kontroli w postępowaniu odwoławczym w sprawie IV U 1097/12. W postępowaniu tym Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłego lekarza neurologa, a także dopuścił dowód z opinii innych biegłych, tj. lekarza pulmonologa, specjalisty chorób wewnętrznych, lekarza psychiatry oraz reumatologa (k. 13-14 akt IV U 1097/12). Z treści tych opinii wynika, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy zarówno w zakresie następstw choroby zawodowej, tj. zespołu cieśni nadgarstka jak i z powodu chorób towarzyszących. W związku z tym Sąd Okręgowy oddalił odwołanie od decyzji ZUS z dnia 23.11.2012 r.

Ubezpieczona miała w przeszłości przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia i uprawnienie do tego świadczenia ustało z dniem 30.11.2012 r.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w związku z ustaleniem w przedmiotowej sprawie, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy, nie przysługuje jej prawo do renty dla wdowy na podstawie art. 70 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 i ust. 2 ustawy o FUS, gdyż warunkiem kontynuowania renty rodzinnej jest niezdolność do pracy, która powstała w 2010 r., tj. przed upływem 5 lat od ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Ubezpieczona nie wykazała, aby była niezdolna do pracy. Bezsporne jest, iż E. O. nie spełniała innych przesłanek wymienionych w powołanym przepisie.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy odwołanie z mocy art. 477 ¹⁴ par. 1 kpc oddalił.

Od tego wyroku apelację złożyła wnioskodawczyni zaskarżając wyrok w całości.

Wyrokowi zarzuciła:

- błędną ocenę stanu jej zdrowia, brak rozpoznania okoliczności sprawy podnoszonych w odwołaniu w tym w szczególności zasad współżycia społecznego, dowolną ocenę materiału dowodowego, pominięcie tego, że w latach wcześniejszych była uprawniona do renty.

Skarżąca wnosiła o zmianę wyroku i przyznanie prawa do renty.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył.

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe przez dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych ortopedy W. P. oraz chirurga onkologa Z. D.. Specjalista chirurg onkolog w opinii po zbadaniu odwołującej i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną stwierdził brak podstaw do uznania niezdolności do pracy ( k. 136 137).

Biegły ortopeda rozpoznał u wnioskodawczyni stan po leczeniu operacyjnym zespołu cieśni nadgarstków w z bardzo dobrym wynikiem klinicznym - bez istotnego upośledzenia sprawności i siły rąk, początkowy obustronny przykurcz rozcięgien dłoniowych - bez wpływu na sprawność rąk, niedomogę bólową kręgosłupa w przebiegu początkowych zmian zwyrodnieniowych, osteopenię - pod stałą kontrola poradni leczenia osteoporozy, niedomogę bólowa prawego stawu kolanowego po leczeniu artroskopowym uszkodzenia łękotki przyśrodkowej bez ograniczenia ruchomości i funkcji statyczno - ruchowej kończyn dolnych i uznał, że stan zdrowia badanej nie sprowadza u sprowadza u niej niezdolności do pracy. Biegły ortopeda zgodził się z orzeczeniem poprzednich biegłych z dnia 13.06.2016 roku oraz z orzeczeniem komisji lekarskiej. Podał, że stan morfologicznno - czynnościowy narządów mchu nie wskazuje na istnienie schorzenia, które naruszałoby funkcjonowanie organizmu w stopniu usprawiedliwiającym stwierdzenie długotrwałej niezdolności do pracy. Zmiany w obrębie narządów ruchu są dość typowe dla wieku i typowe do obciążenia związanego z charakterem wykonywanej pracy. Wnioskodawczyni zdaniem biegłego może dalej pracować - wykonywać czynności związane z pracą sprzątaczki czy krawcowej.

W świetle zasad logiki, doświadczenia życiowego, a także obowiązujących przepisów prawa, Sąd Apelacyjny podzielił w całości opinie biegłych W. P. oraz Z. D..

Biegli wskazali w opinii, konkretne i merytoryczne argumenty na poparcie wywiedzionych wniosków, które wyprowadzili po przeprowadzeniu badania jak i analizie zebranej dokumentacji medycznej. Obiektywny walor opinii wynika przed wszystkim z analizy stanu zdrowia poczynionego przez biegłych sądowych posiadających odpowiednie i wysokie kwalifikacje umożliwiające dokonanie właściwej oceny zdrowia wnioskodawczyni, a co więcej, z zachowaniem kryteriów orzekania o niezdolności do pracy, które to pojęcia określone zostały w obowiązujących przepisach prawa.

Powyższa opinia jest całkowicie zgodna ze stanowiskiem biegłych opiniujących uprzednio w niniejszej sprawie, jak też z opinią biegłych opiniujących w sprawie IV U 1097/12. W tym opinii biegłego lekarza neurologa,, pulmonologa, specjalisty chorób wewnętrznych, lekarza psychiatry oraz reumatologa (k. 13-14 akt IV U 1097/12).

Po uzupełnieniu materiału dowodowego Sąd Apelacyjny stwierdza, że ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji, są prawidłowe, nie ma potrzeby ich powtarzania, jak również zbędnym jest powtarzanie, prawidłowo przytoczonych i zinterpretowanych przepisów prawa mających w sprawie zastosowanie. Rozstrzygnięcie zasadności odwołania od decyzji organu rentowego odmawiających prawa do prawa do renty rodzinnej wymagało ustalenia czy ubezpieczona po dacie 30.11.2012 r. była niezdolna do pracy, a w szczególności, czy niezdolność, która powstała w 2010 r., tj. przed upływem 5 lat od ukończenia przez dziecko 18 roku życia trwa nieprzerwanie nadal i jaki jest przewidywany okres jej trwania.

Ubezpieczona w przeszłości była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w zw. z chorobą zawodową i prawo do tego świadczenia miała przyznane do 30.11.2012 r. Na dalszy okres tego świadczenia E. O. organ rentowy nie przyznał renty, oddalając jej żądanie w drodze decyzji z dnia 23.11.2012 r. Decyzja ta była przedmiotem kontroli w postępowaniu odwoławczym w sprawie IV U 1097/12. W postępowaniu tym Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych, lekarza neurologa, pulmonologa, specjalisty chorób wewnętrznych, lekarza psychiatry oraz reumatologa (k. 13-14 akt IV U 1097/12). Z treści tych opinii wynika, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy zarówno w zakresie następstw choroby zawodowej, tj. zespołu cieśni nadgarstka jak i z powodu chorób towarzyszących.

Stan zdrowia wnioskodawczyni był przedmiotem badania przez kolejnych biegłych, bowiem Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 18.06.2015 r. uchylił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przekazał sprawę organowi rentowemu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wymienionego wyroku Sąd Apelacyjny wskazał, iż nie zostało ustalone w postępowaniu przed organem rentowym to, czy E. O. po dacie 30.11.2012 r. była niezdolna do pracy z powodu zgłaszanych przez nią schorzeń, a w szczególności, czy niezdolność, która powstała w 2010 r., tj. przed upływem 5 lat od ukończenia przez dziecko 18 roku życia trwa nieprzerwanie nadal i jaki jest przewidywany okres jej trwania. Ustalenie tej okoliczności było warunkiem ustalenia prawa do renty rodzinnej dla wdowy. Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe, jednoznacznie wskazało, że wnioskodawczyni nie jest, jak też po dacie 30.11.2012 roku nie była niezdolna do pracy.

W związku z ustaleniem, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy, nie przysługuje jej prawo do renty dla wdowy na podstawie art. 70 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 i ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Warunkiem kontynuowania renty rodzinnej jest niezdolność do pracy, która powstała w 2010 r., tj. przed upływem 5 lat od ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy, a bezsporne jest, że nie spełniała innych przesłanek wymienionych w powołanym przepisie. Dodać należy, że zasady współżycia społecznego, na które skarżąca powołuje się w apelacji nie mogą stanowić samodzielnej podstawy dochodzenia roszczenia. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych art. 5 kc nie ma zastosowania, a materialną podstawą świadczeń emerytalno-rentowych mogą być tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego.

Z tych względów na podstawie art. 385 kpc Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.