Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 lutego 2018 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu Wydział V Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Stella Czołgowska

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2018 roku w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa S. O.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.

o zapłatę

postanawia:

1.  umorzyć postępowanie w sprawie z powództwa S. O. przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. o zapłatę kwoty 10.846,39 zł (dziesięć tysięcy osiemset czterdzieści sześć złotych trzydzieści dziewięć groszy) zarejestrowaną pod sygn. akt V GC 1082/16 połączoną do wspólnego rozpoznania ze sprawią zarejestrowaną pod sygn. V GC 1080/16;

2.  zasądzić od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz powoda S. O. kwotę 5.360 zł (pięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zarejestrowanego pod sygn. akt V GC 1082/16 połączonego do wspólnego rozpoznania ze sprawią zarejestrowaną pod sygn. V GC 1080/16;

3.  umorzyć postępowanie w sprawie z powództwa S. O. przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. o zapłatę kwoty 11.211,33 zł (jedenaście tysięcy dwieście jedenaście złotych trzydzieści trzy grosze) zarejestrowaną pod sygn. akt V GC 1081/16 połączoną do wspólnego rozpoznania ze sprawią zarejestrowaną pod sygn. V GC 1080/16;

4.  zasądzić od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz powoda S. O. kwotę 5.378 zł (pięć tysięcy trzysta siedemdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zarejestrowanego pod sygn. akt V GC 1081/16 połączonego do wspólnego rozpoznania ze sprawią zarejestrowaną pod sygn. V GC 1080/16;

5.  umorzyć postępowanie w sprawie z powództwa S. O. przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. o zapłatę kwoty 10.854,87 zł (dziesięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt siedem groszy) zarejestrowaną pod sygn. V GC 1080/16;

6.  zasądzić od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz powoda S. O. kwotę 5.360 zł (pięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zarejestrowanego pod sygn. V GC 1080/16.

UZASADNIENIE

Przed tut. Sądem toczą się sprawy z powództwa S. O. przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. o zapłatę: kwoty 10.846,39 zł zarejestrowaną pod sygn. akt V GC 1082/16; kwoty 11.211,33 zł zarejestrowaną pod sygn. akt V GC 1081/16; kwoty 10.854,87 zł zarejestrowaną pod sygn. V GC 1080/16. Wszystkie sprawy zostały wszczęte w dniu 17 lutego 2016 roku, a następnie połączone do wspólnego rozpoznania i prowadzone pod sygn. akt V GC 1080/16.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 27 listopada 2017 roku postępowanie zostało zawieszone na podstawie art. 177 §1 pkt 1 k.p.c. do czasu rozstrzygnięcia sprawy toczącej się przed tut. Sądem pod sygn. V GC 1263/16.

Pełnomocnik powoda S. O. pismem procesowym z dnia 25 listopada 2017 roku (data wpływu do sądu 29 listopada 2017 roku) cofnął powództwo we wszystkich wyżej skazanych sprawach wskazując, iż pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności dochodzonych przez powoda (data oświadczenia 22 sierpnia 2017 roku), a więc wierzytelności dochodzone przez powoda wygasły, a dalsze prowadzenie postępowania jest bezprzedmiotowe. Jednocześnie wniósł o zasądzenie kosztów postępowania od pozwanego na rzecz powoda.

Pełnomocnik pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. pismem z dnia 15 grudnia 2017 roku, w związku z cofnięciem powództwa, wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania we wszystkich połączonych sprawach. Wskazał, iż powód w dniu 17 lutego 2016 roku wytoczył powództwa o zapłatę wierzytelności, co do których w nierozstrzygniętym jeszcze prawomocnie procesie przed Sądem Okręgowym w Toruniu podniósł zarzut potrącenia, zatem w chwili wytoczenia powództwa pozwany pozostawał w niepewności co do swoich praw i obowiązków związanych z niniejszymi wierzytelnościami. W momencie upewnienia się przez pozwanego, że wierzytelność dochodzona pozwem nie została skutecznie potrącona złożył w dniu 22 sierpnia 2017 roku materialnoprawny zarzut potrącenia po czym zgłosił procesowy zarzut przedawnienia. W tej sytuacji uzasadnione jest żądanie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, bowiem pozwany nie dał powodu do wtoczenia powództwa, a powództwa zostały wytoczone przedwcześnie, oraz wierzytelności dochodzone pozwami wygasły na skutek potrącenia, w konsekwencji to powoda należy uznać za stronę przegrywającą proces.

Postępowanie sądowe o sygn. V GC 1263/16 zostało prawomocnie zakończone w dniu 14 grudnia 2017 roku postanowieniem Sądu Okręgowego w Toruniu.

Następnie pełnomocnik pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. pismem z dnia 10 stycznia 2018 roku podtrzymał wniosek o zasądzenie kosztów postępowania od powoda na rzecz pozwanego oraz złożył ewentualny wniosek o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Wskazał, iż powód zamiast złożyć oświadczenie o potrąceniu wierzytelności, które usiłował bezskutecznie potrącić w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Toruniu, co w prosty sposób zaspokoiłoby jego żądanie, wytoczył osiem powództw, rozdrabniając roszczenie i angażując pozwanego w wiele sporów sądowych. Nadmienił, iż jego zdanie w niniejszej sprawie występują szczególne okoliczności, które uzasadniają odstąpienie od obciążenia pozwanego kosztami procesu, bowiem zachowanie powoda jako profesjonalnego uczestnika obrotu gospodarczego bardzo odbiega od reguł uczciwości wymaganej od przedsiębiorcy. Pozwany szczegółowo opisał pięć sytuacji, które jego zdaniem świadczą o nieuczciwej postawie powoda, mają związek z przedmiotową sprawą i wykazują wystąpienie szczególnych okoliczności, które uzasadniają zastosowanie dyrektywy z art. 102 k.p.c.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

W dniu 25 maja 2015 r. powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. wniosła do Sądu Okręgowego w Toruniu pozew o zapłatę kwoty 75.569,75 zł przeciwko pozwanemu S. O. z tytułu poręczenia udzielonego przez S. O. za dług R. K. względem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą I Nc 116/15. Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 27 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w Toruniu nakazał pozwanemu S. O. zapłatę kwoty dochodzonej pozwem wraz z odsetkami oraz kosztami procesu.

Pozwany S. O. wniósł zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w sprawie I Nc 116/15 Sądu Okręgowego w Toruniu. Po wniesieniu zarzutów sprawa wpisana została pod nowy numer I C 1210/15. W toku postępowania w sprawie I C 1210/15 w dniu 30 listopada 2015 r. S. O. złożył pisemne oświadczenie o potrąceniu przysługujących mu wierzytelności wobec powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T., w tym m.in. wierzytelności z faktury VAT nr (...) z dnia 13 sierpnia 2015 r. w kwocie 10.034,09 zł, z wierzytelnością dochodzoną przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. w sprawie I C 1210/15 Sądu Okręgowego w Toruniu.

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie I C 1210/15 Sąd Okręgowy w Toruniu utrzymał w mocy nakaz zapłaty w dnia 27 maja 2015 r. w sprawie I Nc 116/15 w całości. Zarzut potrącenia dokonanego przez S. O. Sąd uznał za nieskuteczny z uwagi na fakt, że zgodnie z treścią art. 493 §3 k.p.c. w postępowaniu nakazowym do potrącenia mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami wymienionymi w art. 485 k.p.c., a żaden z przedłożonych dokumentów nie spełniał takiego wymogu.

Od powyższego wyroku pozwany S. O. wniósł apelację, która została odrzucona postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2017 r. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 18 maja 2017 r.

(dowód: pozew o zapłatę w postępowaniu nakazowym z 25 maja 2015 roku, k. 57-61; nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z 27 maja 2015 roku, k. 62-63; zarzuty od nakazu zapłaty z dnia 16 czerwca 2015 roku, k. 64-67; oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z 30 listopada 2015 roku, k. 68-70; wyrk Sądu Okręgowego w Toruniu z 17 grudnia 2015 roku wraz z uzasadnieniem, k. 73-77; apelacja pozwanego, k. 78-81; pismo Sądu Okręgowego w Toruniu, k. 347.)

Powód S. O. w dniu 17 lutego 2016 roku wytoczył powództwa przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. o zapłatę: kwoty 10.846,39 zł (faktura VAT nr (...) z dnia 16 maja 2014 roku) zarejestrowane pod sygn. akt V GC 1082/16; kwoty 11.211,33 zł (faktura VAT nr (...) z dnia 21 maja 2014 roku) zarejestrowane pod sygn. akt V GC 1081/16; kwoty 10.854,87 zł (faktura VAT nr (...) z dnia 18 czerwca 2014 roku) zarejestrowane pod sygn. V GC 1080/16.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 21 listopada 2016 roku sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania i prowadzone pod sygn. akt V GC 1080/16.

W toku postępowania w niniejszej sprawie w dniu 22 sierpnia 2017 r. pozwana (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. złożyła oświadczenie o potrąceniu przysługującej jej względem S. O. wierzytelności z łącznej kwocie 80 131,75 zł (wynikającej z prawomocnego nakazu zapłaty w sprawie I Nc 116/15 Sądu Okręgowego w Toruniu) z wierzytelnościami przysługującymi S. O. względem pozwanej, w tym m.in. wierzytelnością z tytułu należności z faktury VAT nr (...) z dnia 16 maja 2014 roku, (...) z dnia 21 maja 2014 roku, (...) z dnia 18 czerwca 2014 roku.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu, k. 334; oświadczenie o potrąceniu z dnia 22 sierpnia 2017 roku, k. 368)

Pełnomocnik powoda S. O. pismem procesowym z dnia 25 listopada 2017 roku (data wpływu do sądu 29 listopada 2017 roku) cofnął powództwo we wszystkich wyżej skazanych sprawach wskazując, iż pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności dochodzonych przez powoda, a więc wierzytelności dochodzone przez powoda wygasły.

Zgodnie z art. 203 §1 i §3 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia -
aż do wydania wyroku. Ponadto w myśl art. 355 §1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie
o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

W niniejszej sprawie powód S. O. cofnął pozwy w całości po przeprowadzeniu rozprawy z uwagi na wygaśnięcie zobowiązania na skutek złożenia przez pozwanego w dniu 22 sierpnia 2017 roku oświadczenia o potrąceniu wierzytelności dochodzonych pozwem. Pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. wyraził zgodę na cofnięcie powództwa. Uznając, że cofnięcie pozwu w niniejszej sprawie nie było sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.) Sąd na podstawie art. 355 §1 k.p.c. w zw. 203 §1 k.p.c. orzekł jak w punktach 1, 3, 5 sentencji postanowienia.

Zgodnie z art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Za wynik procesu ponosi odpowiedzialność z reguły strona przegrywająca sprawę (merytorycznie lub formalnie), bez względu na to – w zasadzie – czy to z jej inicjatywy toczył się proces oraz z jakich przyczyn przegrała sprawę, a mianowicie – istniejących od początku procesu czy powstałych w jego toku (np. wskutek zmiany stanu sprawy). Jednakże zaspokojenie przez stronę pozwaną roszczenia powoda dopiero po wytoczeniu powództwa jest równoznaczne z przegraniem przez nią sprawy. W razie umorzenia postępowania decydujące znaczenie mają przyczyny, wskutek których to nastąpiło. Powód uważany będzie za stronę wygrywającą sprawę, gdy cofnął pozew właśnie na skutek zaspokojenia jego roszczenia przez stronę pozwaną w toku procesu (tak: B. P., Rozstrzygnięcie
o kosztach procesu, [w:] B. B., Metodyka pracy sędziego cywilisty, LEX 2013)

W przedmiotowej sprawie wytoczenie powództwa o zapłatę spowodowane było nieuregulowaniem przez pozwanego wymagalnych wierzytelności względem powoda wynikających z faktur VAT nr: (...) z dnia 16 maja 2014 roku, (...) z dnia 21 maja 2014 roku, (...) z dnia 18 czerwca 2014 roku. Z kolei cofnięcie powództwa przez stroną powodową nastąpiło, na skutek złożenia w dniu 22 sierpnia 2017 roku przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu przysługującej mu względem S. O. wierzytelności z łącznej kwocie 80 131,75 zł (wynikającej z prawomocnego nakazu zapłaty w sprawie I Nc 116/15 Sądu Okręgowego w Toruniu) z wierzytelnościami przysługującymi S. O. względem pozwanego, w tym m.in. wierzytelnością z tytułu należności z faktury VAT nr (...) z dnia 16 maja 2014 roku, (...) z dnia 21 maja 2014 roku, (...) z dnia 18 czerwca 2014 roku. Na skutek złożonego oświadczenia o potrąceniu, wierzytelność powoda wygasła, więc dalsze prowadzenie postępowania stało się zbędne, a to pozwanego należy uznać za stronę przegrywającą postępowanie. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Toruniu w postanowieniu z dnia 14 grudnia 2017 roku w sprawie VI Gz 255/17 odmiennego stanowiska nie uzasadnia to, że stosownie do art. 499 zd. 2 k.c. oświadczenie stało się skuteczne od chwili kiedy potrąceni stało się możliwe, bowiem przepis ten dotyczy skutku materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu, a nie wpływa na ustalenie strony przegrywającej sprawę, a tym samym na rozstrzygnięcie o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c.

Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., który stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tego sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu. Zakwalifikowanie przypadku jako szczególnie uzasadnionego wymaga rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Ingerencja w to uprawnienie, w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia o kosztach procesu, następuje jedynie w sytuacji stwierdzenia, że dokonana ocena jest dowolna, oczywiście pozbawiona uzasadnionych podstaw (post. SN z 15.6.2011 r., V CZ 23/11, L.). W przedmiotowej sprawie nie nastąpiły szczególne okoliczności, które uzasadniałyby nieobciążenie strony pozwanej kosztami postępowania. Wbrew twierdzeniom pozwanego, powodowi przysługuje jedynie uprawnienie, a nie obowiązek potrącenia wzajemnych wymagalnych wierzytelności i nie można czynić zarzutu z faktu, iż powód postanowił dochodzić swoich wierzytelności na drodze procesu cywilnego. Ponadto uprawnienie do dokonania potrącenia przysługuje zarówno jednej jak i drugiej stronie stosunku zobowiązaniowego. Również opisane przez pełnomocnika pozwanego sytuacje nie stanowią dostatecznej podstawy na nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania, a świadczą jedynie o silnym skonfliktowaniu stron niniejszego postępowania.

Podsumowując, Sąd orzekł o kosztach postępowania w każdej ze spraw zgodnie z art. 98 §1 i §3 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie to powód jest stroną wygrywającą postępowania, więc to pozwany winien zwrócić pozwanym poniesione przez nich koszty procesu.

Na koszty postępowania zarejestrowanego pierwotnie pod sygn. V GC 1082/16 składa się koszt zastępstwa procesowego w kwocie 4.800 zł ustalone zgodnie z §2 pkt 5. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) w brzmieniu sprzed wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictw w kwocie 17 zł i opłatą sądową od pozwu w kwocie 543 zł. Łączne koszty postępowania wyniosły zatem 5.360 zł.

Nadto na koszty postępowania zarejestrowanego pierwotnie pod sygn. V GC 1081/16 składa się koszt zastępstwa procesowego w kwocie 4.800 zł ustalone zgodnie z §2 pkt 5. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) w brzmieniu sprzed wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictw w kwocie 17 zł i opłatą sądową od pozwu w kwocie 561 zł. Łączne koszty postępowania wyniosły zatem 5.378 zł.

Z kolei na koszty postępowania zarejestrowanego pierwotnie pod sygn. V GC 1082/16 składa się koszt zastępstwa procesowego w kwocie 4.800 zł ustalone zgodnie z §2 pkt 5. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) w brzmieniu sprzed wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictw w kwocie 17 zł i opłatą sądową od pozwu w kwocie 543 zł. Łączne koszty postępowania wyniosły zatem 5.360 zł.

Sędzia:

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować i zakreślić w rep. (...)

2.  odpis postanowienia doręczyć pełnomocnikom stron;

3.  przedłożyć z zażaleniem lub po 12 dniach.