Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 20 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Łowiczu dokonał wpisu ujawniającego w dziale II księgi wieczystej Nr (...) prawo M. W. do udziału wynoszącego ½ część we współwłasności nieruchomości objętej księgą w miejsce takiego samego udziału przysługującego A. P.. Do wpisu doszło na wniosek M. W., a jego podstawą była załączona do wniosku w poświadczonym odpisie ugoda sądowa z dnia 13 lipca 2017 r. zawarta w sprawie I Co 296/17 Sądu Rejonowego w Łowiczu, którą wnioskodawca i A. P. zgodnie znieśli współwłasność przedmiotowej nieruchomości poprzez przyznanie jej na wyłączną własność M. W. ze spłatą na rzecz A. P. w kwocie 250.000,00 zł, płatną w dwóch ratach, z których pierwsza w kwocie 200.000,00 zł płatna do dnia 31 grudnia 2017 r., a druga w kwocie 50.000,00 zł płatna do dnia 30 czerwca 2018 r., z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z nich.

Apelację od tego wpisu złożyła uczestniczka postępowania A. P., zaskarżając go w całości i wnosząc o „(…) wstrzymanie wykreślenia jej ze współwłasności nieruchomości (…)”. W ramach podnoszonej argumentacji skarżąca powoływała się na fakt, że do chwili obecnej nie odnotowała wpływu na konto pierwszej raty należnej jej spłaty, co skłania ją do wszczęcia postępowania zmierzającego do wyegzekwowania długu.

W dniu 31 stycznia 2018 r. uczestniczka złożyła do Sądu pismo procesowe będące uzupełnieniem wniesionego uprzednio środka zaskarżenia, w którym to piśmie podtrzymała zaskarżenie wpisu w całości i domagała się zmiany tego orzeczenia poprzez oddalenie wniosku M. W., ewentualnie uchylenia wpisu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, jak również zasądzenia od wnioskodawcy na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. Zaskarżonemu wpisowi zarzucono naruszenie:

⚫

art. 626 ⁹ k.p.c. w związku z art. 626 ² k.p.c. i art. 626 ⁸ k.p.c. poprzez uwzględnienie wniosku o dokonanie przedmiotowego wpisu w dziale II księgi z jednoczesnym wykreśleniem udziału uczestniczki w sytuacji, gdy ugoda sądowa będąca jego podstawą nie została przez wnioskodawcę wykonana w żadnej części, gdyż wierzycielka nie otrzymała od niego jakiejkolwiek kwoty – ani w ramach raty już wymagalnej, ani też raty, której płatność ma nastąpić w czerwcu 2018 r.;

⚫

art. 626 ⁹ k.p.c. w związku z art. 626 ² k.p.c. poprzez uznanie, że złożony wniosek zasługiwał na uwzględnienie w sytuacji, gdy z dołączonej do niego ugody wynika, że istnieją przeszkody do dokonania wpisu i brak do tego podstaw, gdyż ugoda ta nie została wykonana przez M. W. w jakiejkolwiek części;

⚫

art. 233 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej, oceny zebranego materiału dowodowego, a w szczególności załączonej do wniosku ugody sądowej, skutkujące błędnym przyjęciem, że zostały spełnione warunki formalne do dokonania wpisu prawa własności na rzecz M. W. w sytuacji, gdy nie wywiązał się on w ugody w żadnej mierze, a sam oczekuje, że prawo własności będzie wpisane przez Sąd do księgi wieczystej z tym skutkiem, że będzie mógł rozporządzać nieruchomością wedle swego uznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. wynika, że rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej, a art. 626 ⁹ k.p.c. stwierdza, że odmowa wpisu może nastąpić jedynie wtedy, gdy w wyniku tego badania okaże się, że brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania. Nie ma podstaw do dokonania wpisu wtedy, gdy wniosek jest bezzasadny, a zwłaszcza jeśli wnioskodawcy nie przysługuje prawo, którego ujawnienia się domaga, o przeszkodach do dokonania wpisu możemy natomiast mówić wówczas, gdy wniosek o dokonanie wpisu spełnia wymagania formalne, lecz załączony do niego dokument jako podstawa wpisu, w zestawieniu ze stanem prawnym, wynikającym z księgi wieczystej, czyni wpis bezzasadnym, np. z tego powodu, że w księdze figuruje inny właściciel niż zbywca nieruchomości. Wbrew temu, co sądzi skarżąca, żadna z tych sytuacji nie zachodzi w sprawie niniejszej, ponieważ załączony do wniosku dokument w zestawieniu z treścią księgi prowadzi do oczywistego wniosku, że M. W. nabył od osoby ujawnionej w przedmiotowej księdze wieczystej jako uprawniona prawo do udziału wynoszącego ½ część we współwłasności nieruchomości objętej księgą. Autorka apelacji wydaje się czynić założenie, że złożenie przez nią w ramach zawartej ugody oświadczenia o przeniesieniu rzeczowego prawa własności na wnioskodawcę nie wywiera skutków prawnych aż do chwili uiszczenia całości spłaty jako świadczenia wzajemnego nabywcy, a w związku z tym M. W. prawo to wciąż jeszcze skutecznie nie przysługuje i tym samym nie może on się domagać jego ujawnienia w księdze. Założenie takie jest jednak zupełnie fałszywe i nie znajduje jakiegokolwiek oparcia ani w przepisach prawa, ani też w treści wyrażonego w ugodzie porozumienia stron. Ujmując rzecz możliwie najprościej, należy zaznaczyć, że prawo własności udziału, które uprzednio przysługiwało skarżącej, przeszło na wnioskodawcę w momencie zawarcia ugody sądowej, natomiast po stronie A. P. z tą samą chwilą powstała wobec M. W. wierzytelność o zapłatę sumy uzgodnionej tytułem spłaty, której uiszczenia – jeśli w istocie kontrahent ze swych obowiązków się nie wywiązał – może dochodzić także z pomocą przymusu państwowego, wszczynając przeciwko dłużnikowi – jak to trafnie stwierdziła w swej apelacji – postępowanie egzekucyjne. Nie ma to jednak żadnego wpływu na zakres praw wnioskodawcy do nieruchomości objętej księgą, gdyż – jak należy podkreślić – strony ugody nie uzależniły zaistnienia skutku prawnego zawieranej ugody w postaci przejścia tych praw od uiszczenia części czy całości spłaty, a co więcej – taki warunek byłby z mocy prawa nieważny jako sprzeczny z treścią art. 157 § 1 k.c. Wykraczając już bardzo daleko poza materię sprawy niniejszej – w celu wyjaśnienia skarżącej jej sytuacji prawnej – można dodać jeszcze, że choć nie miała możności zapobieżenia uwzględnieniu wniosku uprawnionego o wpis prawa do księgi, to dla zabezpieczenia własnych interesów mogła bez przeszkód po ewentualnym bezskutecznym nadejściu terminu wymagalności pierwszej z rat wnioskować o nadanie ugodzie klauzuli wykonalności, a następnie wykorzystać uzyskany tytuł wykonawczy w celu dokonania w księdze wieczystej wpisu hipoteki przymusowej, dzięki któremu byłaby uprawniona do prowadzenia egzekucji swej wierzytelności z przedmiotowej nieruchomości, niezależnie od tego, czyją byłaby ona wówczas własnością.

Odnosząc się wprost do postawionych w apelacji zarzutów, nie można zatem podzielić tezy o naruszeniu przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c., gdyż treść dołączonej do wniosku ugody została należycie zbadana i ustalono trafnie na tej podstawie, że M. W. nabył w sposób ważny i skuteczny prawo do udziału we współwłasności nieruchomości objętej księgą, który uprzednio przysługiwał A. P.. Jednocześnie nie uchybiono też art. 626 ² k.p.c., art. 626 ⁸ k.p.c., a w szczególności art. 626 ⁹ k.p.c., gdyż Sąd meriti po zapoznaniu się z treścią wniosku i księgi oraz z treścią i formą załączonego do wniosku dokumentu słusznie stwierdził, że doszło do ważnego i skutecznego nabycia przez wnioskodawcę udziału we współwłasności od osoby wpisanej do księgi, a zatem nie mamy do czynienia z sytuacją, w której brak jest podstaw do dokonania żądanego wpisu, ani też nie zachodzą ku temu przeszkody. Wobec niespełnienia przesłanek zastosowania art. 626 ⁹ k.p.c. Sąd Rejonowy podjął prawidłową decyzję o dokonaniu wpisu, a w konsekwencji złożona apelacja musi zostać oddalona w oparciu o art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.