Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 887/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 roku

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia SR Edyta Telenga

Protokolant:

st. sekr. sąd. Małgorzata Mucha

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2016 roku w Lublinie

sprawy A. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o prawo do zasiłku pogrzebowego

na skutek odwołania A. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 21 kwietnia 2015 roku, nr (...) - (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt VII U 887/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawca A. R. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 21 kwietnia 2015 roku, znak (...) - (...), odmawiającej przyznania prawa do zasiłku pogrzebowego po zmarłej w dniu 07 listopada 2014 roku babci S. K.. Zdaniem organu rentowego zasiłek pogrzebowy nie przysługuje, gdyż babcia wnioskodawcy nie jest członkiem rodziny, nie podlegała też ubezpieczeniom społecznym ani nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty (decyzja k. 1 a. ZUS).

W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca podniósł, że strona pozwana dokonała błędnej analizy przepisów ustawy, gdyż wnuk w przypadku śmierci członka rodziny jest uprawniony do zasiłku pogrzebowego, nadto pokrył on w całości koszty pogrzebu (odwołanie k. 1 a.s.).

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na złożone odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację z zaskarżonej decyzji.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Zmarła w dniu 07 listopada 2014 roku S. K. nie był osobą ubezpieczoną, nie otrzymywała świadczenia emerytalno – rentowego. Źródłem jej utrzymania był zasiłek z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Przed śmiercią swojego męża ok. 2000 roku S. K. prowadziła z nim wspólnie gospodarstwo rolne (zaświadczenia k. 5 i k. 25 a. ZUS, por. wyjaśnienia wnioskodawcy k. 12v w zw. z k. 28-28v).

Z wnioskiem o wypłatę zasiłku pogrzebowego po zmarłej wystąpił do ZUS wnioskodawca A. R., który jest wnukiem zmarłej. Do wniosku dołączył rachunki na pokrycie kosztów pogrzebu oraz oświadczenie, że pokrył całkowity jego koszt. Wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu od dnia 01 sierpnia 2014 roku do dnia 23 grudnia 2014 roku i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu (wniosek k. 7-9, kserokopie aktów stanu cywilnego k. 11-15, faktura k. 17, zaświadczenie z parafii k. 19, zaświadczenie k. 27 a. ZUS, por. wyjaśnienia wnioskodawcy k. 12v w zw. z k. 28-28v).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody, w zakresie w jakim posłużyły do ustalenia stanu faktycznego Sąd obdarzył wiarą. Sąd uznał za wiarygodne załączone do niniejszych akt i akt ZUS dokumenty, gdyż nie były one kwestionowane przez strony.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniesione odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W toku procesu wnioskodawca – jako osoba ubezpieczona, która w całości pokryła koszty pogrzebu – wnosił o przyznanie mu prawa od zasiłku pogrzebowego w związku ze śmiercią członka swojej rodziny, babci S. K. zmarłej w dniu 01 listopada 2014 roku.

Przesłanki nabycia prawa do zasiłku pogrzebowego określa ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 z późn. zmianami; dalej ustawa). W dacie zgonu S. K. (tj. 01 listopada 2014 roku) ww. ustawa obowiązywała w brzmieniu ustalonym tekstem jednolitym z dnia 26 sierpnia 2009 roku (Dz. U. Nr 153, poz. 1227; dalej: ustawa poprzednio obowiązująca). Przepis art. 77 ust. 1 pkt 1 – 4 ustawy poprzednio obowiązującej określa katalog osób, z których śmiercią ustawodawca wiąże prawo do zasiłku pogrzebowego. By zatem móc mówić o tym, że prawo do zasiłku pogrzebowego powstaje, musi nastąpić śmierć:

1.  ubezpieczonego (w rozumieniu ustawy – art. 4 pkt 13);

2.  osoby pobierającej emeryturę lub rentę;

3.  osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania;

4.  członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 tego artykułu (tj. ubezpieczonego) i pkt 2 tego artykułu (tj. osoby pobierającej emeryturę lub rentę).

Pojęcie „członka rodziny” użyte w art. 77 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy ma swoją definicję w art. 67 ustawy poprzednio obowiązującej, zgodnie z którym członkami rodziny np. ubezpieczonego, których śmierć uprawnia do zasiłku pogrzebowego są:

1.  dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;

2.  wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;

3.  małżonek (wdowa i wdowiec);

4.  rodzice.

W aktualnym brzmieniu określonym ustawą z dnia 23 października 2014 roku (Dz. U. z 2014, poz. 1682; dalej: ustawa nowelizująca), która weszła w życie z dniem 01 marca 2015 roku przepis art. 77 ust. 2 w pkt 6 cyt. ustawy w brzmieniu obecnie obowiązującej (Dz. U. 2015, poz. 748), wliczył w zakres pojęciowy „członków rodziny” również dziadków.

W związku z tym należało ocenić, czy przepis art. 77 cyt. ustawy do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy będzie miał zastosowanie w brzmieniu poprzednio obowiązującym (tj. niezaliczającym do kręgu „członków rodziny” dziadków), czy też aktualnie obowiązującym (tj. zaliczającym do kręgu „członków rodziny” dziadków).

Ustawa nowelizująca nie zawierała żadnych dyrektyw interporalnych, określała wyłącznie datę wejścia w życie przepisów znowelizowanych (tj. 01 marca 2015 roku). Tymczasem na gruncie prawa interporalnego (inaczej: prawo międzyczasowe, określające zasady stosowania przepisów dotychczasowych i znowelizowanych) zasadą ogólną jest nie działalnie prawa wstecz (por. art. 3 k.c.). Oznacza to, że nową ustawę należy stosować do oceny skutków zdarzeń prawnych, które nastąpiły po jej wejściu w życie. Odstąpienie od tej zasady natomiast zachodzi wtedy, gdy ustawodawca nakazuje jej stosowanie również do oceny skutków określonych w nich zdarzeń prawnych, które nastąpiły przed wejściem w życie tych przepisów, i do określenia sytuacji podmiotów w tym wcześniejszym okresie, tak jakby już wtedy, w szczególności w chwili nastąpienia danego zdarzenia obowiązywały te przepisy. Znowelizowany przepis ma charakter materialonoprawny. W związku zaś z zasadą nie działania prawa wstecz sporny art. 77 ust. 2 pkt 6 ustawy obecnej nie miał zastosowania do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Ponieważ przepis ten obowiązywał od 01 marca 2015 roku, a więc po dacie zdarzenia prawnego, z którym ustawa wiąże skutki (ściślej: po dacie zgonu, z którym ustawa wiąże prawo do zasiłku pogrzebowego).

W tym stanie rzecz Sąd Rejonowy uznał, że do oceny odwołania A. R. należy stosować art. 77 w brzmieniu określonym ustawą poprzednio obowiązującą. Z literalnej interpretacji zaś przepisów obowiązujących w dacie zgonu S. K. wynika, że wśród kręgu osób uznanych za członków rodziny ustawodawca nie zaliczył dziadków. Pamiętając, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych podlegają ścisłej interpretacji i absolutnie wykluczone jest stosowanie interpretacji rozszerzającej, a tym bardziej orzekanie na podstawie zasad słuszności Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącego A. R..

Ponadto, Sąd Rejonowy miał na uwadze fakt, że zmarła S. K. w dacie śmierci nie podlegała ubezpieczeniom społecznym (z ZUS), nie pobierała też emerytury ani renty (z ZUS), a także nie spełniała warunków do ich uzyskania i pobierania. Natomiast z materiału dowodowego wynika, że zmarła ostatnio prowadziła wspólnie ze swoim mężem gospodarstwo rolne. Nie wykluczone więc, że zasiłek pogrzebowy winien wnioskodawcy przysługiwać z KRUS na gruncie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1991, Nr 7, poz. 342 z późn. zmianami, por. art. 35 tej ustawy).

Stąd też w oparciu o cytowane powyżej przepisy oraz art. 477 14 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy oddalił wniesione odwołanie. Natomiast na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2014, poz. 1025) Sąd postanowił przejąć na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe.

Mając na uwadze powyższe i na podstawie powołanych przepisów Sąd Rejonowy orzekł, jak w sentencji wyroku.