Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Przemysław Grochowski (spr.)

Sędziowie : Sędzia Sądu Okręgowego Agnieszka Jurkowska-Chocyk

Sędzia Sądu Okręgowego Elżbieta Jakubiec

Protokolant : Monika Ostojska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 stycznia 2018 roku w L.

sprawy z powództwa M. L.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i Gminie G.

o 26.468,24 złotych z odsetkami ustawowymi

na skutek apelacji pozwanej Gminy G. od wyroku z dnia 15 marca 2017 roku w sprawie V GC 225/16 Sądu Rejonowego Siedlcach

I. zmienia zaskarżony wyrok w jego punkcie :

- I - w ten sposób, że oddala powództwo w stosunku do pozwanej Gminy G.,

- II - w ten sposób, że zasądza od powoda M. L. na rzecz pozwanej Gminy G. kwotę 4.817 (cztery tysiące osiemset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu;

II. zasądza od powoda M. L. na rzecz pozwanej Gminy G. kwotę 3.124 (trzy tysiące sto dwadzieścia cztery złote) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO A. C. SSO P. G. SSO E. J.

IX Ga 378/17

UZASADNIENIE

Powództwo dotyczyło zasądzenia kwoty 22.468,24 zł wraz odsetkami ustawowymi od wskazanych w pozwie kwot od pozwanych solidarnie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i Gminy G. na rzecz powoda M. L..

Uzasadniając dochodzone powództwo powód wskazał, że w dniu 4 marca 2015 roku strony (powód i (...) sp. z o.o.) zawarły umowę nr (...) na podstawie której powód zobowiązał się wykonać instalacje sanitarne c.o. i wentylację na inwestycji pn. „Rozbudowa budynku Zespołu Szkół w miejscowości R.”. Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy termin wykończenia robót wyznaczono na dzień 31 lipca 2015 roku. Powód podał, iż zgodnie z treścią § 9 ust. 2 i 3 umowy, wykonawca wystawia fakturę za wykonane prace na kwotę zatwierdzoną przez Inwestora Inspektora Nadzoru, a należności wynikające z faktury, płacone są w terminie 309 dni od daty podpisania bezusterkowego protokołu odbioru częściowego robót. Dalej wskazał, że zgodnie z § 13 umowy, strony ustaliły kwestię obciążania karami umownymi, w ust. 2 c) przyjmując, iż za odstąpienie od umowy z przyczyn zależnych od Wykonawcy zapłaci on karę umowną w wysokości 10% umownego wynagrodzenia. Jak wskazał powód, wystawił pozwanemu (...) sp. z o.o. w K. fakturę VAT nr (...) na kwotę 40.771,18 zł. Pozwany dokonał zapłaty w części z przedmiotowej faktury. Ponadto powód wskazał że wykonał również roboty sanitarne na kwotę 5.258,73 zł która to nie została uiszczona przez pozwanego. Jak wskazał powód, dochodzona pozwem kwota stanowi sumę pozostałej do zapłaty faktury VAT nr (...) oraz wynagrodzenia za roboty sanitarne.

Wyrokiem z dnia 15 marca 2017 roku Sąd Rejonowy w Siedlcach (pkt I) zasądził od pozwanych (...) Sp. z o. o. w K. i Gminy G. solidarnie na rzecz powoda M. L. kwotę 26.468,24 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: od kwoty 20.000,00 zł od dnia 14 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty, od kwoty 6.468,24 zł od dnia 9 lutego 2016 roku do dnia zapłaty. Ponadto (pkt II) zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 6.141,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 4.800,00 zł kosztów zastępstwa procesowego a także (pkt III) wyrokowi w stosunku do pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. nadał rygor natychmiastowej wykonalności, wskazując jako przesłanki swojego rozstrzygnięcia, że w dniu 4 marca 2015 roku w K., strony niniejszego procesu zawarły umowę nr (...). Na podstawie zawartej umowy powód (wykonawca) przyjął do wykonania do zlecającego (pozwany (...) Sp. z o.o.) zamówienie pn. Kompleksowe wykonanie instalacji sanitarnych c.o. i wentylacji na inwestycji pn. „Rozbudowa budynku Zespołu Szkół w miejscowości R.”.W umowie strony ustaliły, termin wykończenia robót na dzień 31 lipca 2015 roku oraz ustaliły, iż wykonawca (powód) wystawia fakturę za wykonane prace na kwotę zatwierdzoną przez Inwestora (Inspektora Nadzoru), a należności wynikające z faktury, płacone są w terminie 30 dni od daty podpisania bezusterkowego protokołu odbioru częściowego robót. Ponadto w umowie strony ustaliły kwestię obciążania karami umownymi przyjmując, iż za odstąpienie od umowy z przyczyn zależnych od wykonawcy zapłaci on karę umowną w wysokości 10 % umownego wynagrodzenia. W dniu 14 maja 2015 roku podpisany został protokół odbioru częściowego robót, w którym roboty zostały przyjęte bez zastrzeżeń i oszacowane na kwotę 33.147,30 zł netto. Na podstawie w/w protokołu, tj. częściowego odbioru robót powód wystawił fakturę VAT nr (...) z dnia 14 maja 2015 roku na kwotę 40.771,18 zł brutto z terminem płatności do dnia 13 czerwca 2015 roku. Faktura została doręczona kierownikowi robót N. Ł.. Wobec nieuregulowania przez pozwanego płatności przedmiotowej faktury, pismem z dnia 17 czerwca 2015 roku powód wezwał pozwanego (...) Sp. z o.o. do zapłaty, informując jednocześnie, że wobec braku płatności wstrzymane zostaną wszelkie prace, co może rzutować na dotrzymanie terminu wykonania robót. W dniu 23 czerwca 2015 roku pozwany dokonał częściowej płatności zadłużenia, uiszczając na rzecz powoda kwotę 20.771,18 zł. Wobec nieuiszczenia całej należności przez pozwanego (...) Sp. z o.o. na rzecz powoda, powód ponownie wezwał pozwanego do zapłaty pismem z dnia 2 lipca 2015 roku oraz z dnia 14 lipca 2015 roku. Pismem z dnia 27 lipca 2015 roku pozwany złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy, jako podstawę wskazując przepis art. 635 kc, jednocześnie obciążył powoda karą umowną w wysokości 11.496,55 zł oraz kwotą 8.502,45 zł z tytułu „zabezpieczenia zakończenia przedmiotu umowy przez inną firmę”. Tym samym pismem, pozwany dokonał potrącenia w/w należności z wierzytelnością powoda wynikającą z faktury VAT nr (...). Powód w ramach obowiązków wynikających z umowy, oprócz robót objętych protokołem odbioru z dnia 14 maja 2015 roku, wykonał roboty z zakresu branży sanitarnej, które nie zostały formalnie odebrane ani zafakturowane przez powoda. Wartość robót została przez powoda ustalona na podstawie kosztorysu na kwotę 5.258,73 zł netto. Zgodnie z treścią art. 647 kc przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W rozpatrywanej sprawie powództwo oparte jest na podstawie art. 647 ¹ § 5 kc – przewidujący odpowiedzialność solidarną inwestora i wykonawcy względem podwykonawcy za zapłatę wynagrodzenia z umowy o roboty budowlane.W związku z tym, że przesłanką powstania odpowiedzialności na podstawie art. 647 ¹ § 5 kc jest zawarcie umowy o generalne wykonawstwo oraz umowy o podwykonawstwo, rozstrzygnięcia wymaga zagadnienie, jaki wpływ na istnienie tej odpowiedzialności ma wygaśnięcie umowy o generalne wykonawstwo lub umowy o podwykonawstwo wskutek rozwiązania którejkolwiek z nich (actus contrarius) albo wskutek odstąpienia od którejkolwiek z nich. Rozstrzygnięcie tego zagadnienia powinno uwzględniać ochronną i gwarancyjną względem podwykonawców funkcję regulacji zawartej w art. 647 ¹ kc oraz imperatywny charakter art. 647 ¹ kc (art. 647 ¹ § 6 kc). Gwarancyjna i ochronna względem podwykonawców funkcja art. 647 ¹ kc uzasadnia stwierdzenie, że istnienie raz powstałej odpowiedzialności podmiotów wskazanych w art. 647 ¹ § 5 kc względem podwykonawcy jest niezależne od dalszego istnienia zobowiązania wynikającego z umowy o generalne wykonawstwo ani z umowy o podwykonawstwo. Ponadto jak wskazał Sądu I instancji, wprawdzie do powstania odpowiedzialności na podstawie art. 647 ¹ § 5 kc niezbędne jest zawarcie umowy o generalne wykonawstwo oraz umowy o podwykonawstwo, jednak uzależnienie dalszego istnienia odpowiedzialności wynikającej z art. 647 ¹ § 5 kc od istnienia zobowiązania wynikającego z umowy o generalne wykonawstwo oraz z umowy o podwykonawstwo powodowałoby, że odpowiedzialność ta mogłaby być w wielu przypadkach uzależniona od woli podmiotów ponoszących tę odpowiedzialność – inwestora, generalnego wykonawcy oraz podwykonawcy będącego kontrahentem dalszego podwykonawcy. W ocenie Sądu I instancji wydaje się to nie do pogodzenia z niebudzącą wątpliwości ochronną i gwarancyjną względem podwykonawców funkcją art. 647 ¹ kc. Uzależnienie istnienia raz powstałej odpowiedzialności wynikającej z art. 647 ¹ § 5 kc od dalszego istnienia zobowiązania wynikającego z umowy o generalne wykonawstwo oraz z umowy o podwykonawstwo budzi wątpliwości również z punku widzenia wynikającej z art. 353 § 1 kc zasady pacta sunt servanda z tego powodu, że umożliwia ono dłużnikom podwykonawcy doprowadzenie do wygaśnięcia przysługującego mu roszczenia bez jego zgody i bez zaspokojenia w drodze jednostronnej czynności prawnej (odstąpienia) lub w drodze umowy rozwiązującej będącej dla podwykonawcy res inter alios acta. Za samodzielnością i niezależnością istnienia raz powstałej odpowiedzialności wynikającej z art. 647 ¹ § 5 kc od dalszego istnienia zobowiązań wynikających zarówno z umowy o generalne wykonawstwo, jak i z umowy o podwykonawstwo przemawia również imperatywny charakter art. 647 ¹ kc. Przyjęcie, że istnienie raz powstałej odpowiedzialności wynikającej z art. 647 ¹ § 5 kc zależy od dalszego istnienia zobowiązania wynikającego z umowy o generalne wykonawstwo oraz umowy o podwykonawstwo powodowałoby, że ograniczenie swobody umów wynikające z art. 647 ¹ § 6 kc można byłoby obejść poprzez dokonywanie czynności prawnych nieodnoszących się bezpośrednio do odpowiedzialności wynikającej z art. 647 ¹ § 5 kc, lecz do zobowiązań wynikających z umowy o generalne wykonawstwo lub umowy o podwykonawstwo. Ponadto samodzielność i niezależność raz powstałej odpowiedzialności wynikającej z art. 647 ¹ § 5 kc od dalszego istnienia zobowiązania wynikającego z umowy o generalne wykonawstwo oraz umowy o podwykonawstwo nie oznacza, że jej zakres może zwiększyć się po wygaśnięciu zobowiązań będących przesłankami jej powstania. W konsekwencji odpowiedzialność wynikająca z art. 647 ¹ § 5 kc może obejmować jedynie roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę do dnia wygaśnięcia któregokolwiek z zobowiązań warunkujących jej powstanie. Sąd Rejonowy uznał w niniejszej sprawie pełną odpowiedzialność obu pozwanych, bowiem z materiału dowodowego wynika, że inwestor Gmina G. doskonale wiedziała, że powód jest podwykonawcą robót o charakterze instalacyjno – sanitarnych, c.o. i wentylacji. Stan faktyczny sprawy odpowiada podanemu w uzasadnieniu pozwu – co do zasadności roszczenia o wynagrodzenie, zaś zebrany w sprawie materiał dowodowy w pełni potwierdza, że inwestor wyraził w sposób dorozumiany zgodę na zawarcie umowy między wykonawcą a podwykonawcą. Inwestor znał elementy umowy powoda z wykonawcą, negocjował wspólnie z nimi warunki rozszerzenia umowy.Do zgody wyczerpującej poz. art. 647 ¹ § 2 i 3 kc nie stosuje się art. 63 § 2 kc; zgoda ta może być wyrażona przez każde zachowane, które ujawnia ją w sposób dostateczny (art. 60 kc). W ocenie Sądu Rejonowego z pewnością pozwana Gmina G. w osobie Wójta Gminy i odpowiedzialnych za inwestycję pracowników Gminy posiadała wiedzę o podziałach i przedmiocie umowy, jaką zawarł powód z wykonawcą (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 roku III CZP 108/15 z uzasadnieniem OSN nr 2/2017). Przesłuchany w sprawie świadek D. B. – inspektor nadzoru instalacji sanitarnej zeznał, że powoda widywał na budowie oraz rozmawiał na temat robót z zakresu instalacji sanitarnej, wentylacji. Zeznający jako strona pozwana Wójt Gminy G. przyznał, że spotykał się z powodem, potwierdził okoliczności, że w czasie jednego ze spotkań gdzie omawiano potrzebę robót dodatkowych i trwały negocjacje również co do wynagrodzenia – to prezes firmy pozwanej (...) Sp. z o.o. wyszedł wraz z powodem na korytarz celem uzgodnienia warunków finansowych. W ocenie Sądu pierwszej instancji była to znamienna okoliczność świadcząca, że wbrew zeznaniom świadków strony pozwanej, powód nie był traktowany jako pracownik firmy (...) Sp. z o.o. ale jako osobny podmiot będący podwykonawcą. Za okolicznością, że uczestnicy procesu budowlanego w R. wiedzieli, że powód jest podwykonawcą, w szczególności wiedzę taką miała Gmina G. jako inwestor i akceptowała tę umowę, a świadczy o tym korespondencja pisemna, bowiem powód pisma kierował do spółki (...), przesyłając jednocześnie do wiadomości właśnie Gminie G., ponadto są wpisy powoda w Dzienniku Budowy. D. są: wezwania do zapłaty z dnia 2 lipca i 14 lipca 2015 roku, pisma pozwanego z dnia 8 lipca 2015 roku, pisma pozwanego z dnia 27 lipca 2015 roku, protokół z dnia 25 marca 2015 roku. Przede wszystkim Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom powoda M. L., bowiem zeznania te są wyczerpujące i składają się na logiczną całość.. Ponadto w ocenie Sadu Rejonowego znamiennym jest, jak to zeznał Wójt Gminy G., że cała należność za wykonane roboty została uregulowana na rzecz pozwanego (...) Sp. z o.o. Zeznał, że pisma powoda o braku płatności otrzymywał gdy już zapłacił pozwanej spółce. Mając powyższe na względzie, Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w całości. W odniesieniu do roszczenia o odsetki wskazał, że zgodnie z art. 476 kc dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie.

Natomiast w myśl art. 481 § 1 kc jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwani dopuścili się zwłoki w związku z czym powodowi oprócz żądania zapłaty przysługują również odsetki za czas opóźnienia.

O kosztach postępowania w kwocie 6.141,00 zł, na którą składają się opłata wniesiona przez powoda w wysokości 1.324,00 złotych oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 4.800 złotych ustalone na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 205 roku, poz. 507 z późn. zm.) wraz z opłatą od pełnomocnictwa – 17 zł, .Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 98 § 1 kpc.

W apelacji od tego wyroku pozwana Gmina G. wniosła o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa w całości w stosunku do niej a także o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych, zarzucając :

l. naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez:

a) niezastosowanie art. 233 § l kpc poprzez oparcie ustaleń faktycznych na zeznaniach powoda, co spowodowało nierozważenie zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny;

b) błędne zastosowanie art. 233 § l kpc w zw. z art. 60 kc poprzez przyjęcie, że inwestor wyraził zgodę na umowę o podwykonawstwo w sposób dorozumiany, podczas gdy taka zgoda nie miała miejsca;

c) błędne zastosowanie art. 233 § l kpc w zw. z art. 60 kc poprzez; brak wskazania zdarzenia lub komunikatu, które mogłoby stanowić wyrażenie zgody na zawarcie umowy o podwykonawstwo w sposób dorozumiany;

d) błędne zastosowanie art. 233 § l kpc w zw. z art. 60 kc poprzez brak wykazania na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, że wyrażenie zgody ujawniło się w sposób dostateczny;

e) niezastosowanie art. 328 § 2 kpc poprzez brak wskazania przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom D. B., L. B., Wójta Gminy M. K. w związku z okolicznością, iż nie mieli świadomości, że powód jest podwykonawcą, a jedynie pracownikiem oraz K. K., że powzięła wiadomość o fakcie, że powód jest podwykonawcą w momencie, gdy zaczął domagać się zapłaty;

f) niezastosowanie art. 328 § 2 kpc poprzez brak wskazania dowodów, na których Sąd I instancji oparł wniosek, iż miało miejsce dokonanie zgody inwestora na umowę o podwykonawstwo;

g) błędne zastosowanie art. 231 kpc cywilnego poprzez stwierdzenie, że okoliczność, iż prezes pozwanej firmy (...) Sp. z o.o. wyszedł wraz z powodem na korytarz celem uzgodnienia warunków finansowych z Wójtem Gminy G. oznacza, że Wójt Gminy G. wiedział, że powód jest podwykonawca;

h) błędne zastosowanie art. 231 kpc poprzez przyjęcie, że zeznania D. B. w których stwierdza, że „widywał powoda na budowie oraz rozmawiał na temat robót z zakresu instalacji sanitarnej, wentylacji" oznacza, że miał świadomość, że powód jest podwykonawcą, podczas gdy w swoich zeznaniach wskazał wprost, że powód był jego zdaniem pracownikiem pozwanej spółki (...) Sp. z o.o.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego:

a) błędne zastosowanie art. 647§ 2 kc poprzez przyjęcie, że brak przedstawienia inwestorowi umowy z podwykonawcą lub jej projektu nie wyklucza dokonania skutecznej zgody na umowę o podwykonawstwo;

b) błędne zastosowanie art. 647 ¹ § 2 w zw. z § 5 kc poprzez przyjęcie, że solidarna odpowiedzialność inwestora może powstać w sposób skuteczny bez wiedzy o istotnych postanowieniach umowy o podwykonawstwo tj. wysokość wynagrodzenia podwykonawcy oraz zakresu jego prac;

c) błędne zastosowanie art. 60 kc poprzez błędną jego wykładnię uznającą, że brak jakiekolwiek komunikatu ze strony inwestora nie stanowi przeszkody do uznania, że miało miejsce dokonanie zgody na umowę o podwykonawstwo w sposób dorozumiany, podczas gdy art. 60 stanowi o swobodnej formie wyrażenia woli, nie można natomiast mieć do czynienia z wyrażeniem woli w sposób dorozumiany w sytuacji braku jakiekolwiek oświadczenia oraz czynności konkludentnych;

d) błędne zastosowanie art. 876 §1 kc poprzez dokonanie wykładni konstruującej odpowiedzialność poręczyciela w sposób szeroki, podczas gdy uznanie odpowiedzialności za dług cudzy powinno mieć charakter wyjątkowy;

e) błędne zastosowanie art. 876 § 2 kc poprzez przyjęcie, że zgoda na poręczenie za cudzy dług może zostać dokonana w sposób dorozumiany, przepis stanowi natomiast o tym, że oświadczenie poręczyciela powinno być dokonane pod rygorem nieważności w formie pisemnej.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja pozwanej okazała się zasadna, zaś zaskarżony wyrok podlegał zmianie poprzez oddalenie powództwa w całości względem pozwanej Gminy G..

Dokonując weryfikacji zgromadzonego materiału dowodowego w niniejszej sprawie Sad Okręgowy doszedł do przekonania o trafności zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów zawartej w treści art. 233 § 1 kpc. Skarżący podniósł szereg zarzutów naruszenia wskazanej wyżej normy, w zakresie ustaleń dotyczących okoliczności wyrażenia przez pozwaną Gminę zgody na zawarcie umowy przez pozwaną (...) sp. z o.o. w K. z powodem a także dotyczących wiedzy skarżącej na temat roli powoda na budowie. Ponadto w ocenie Sadu II instancji trafnym były twierdzenia skarżącej dotyczące naruszenia art. 328 § 2 kpc w zakresie wskazanym w treści zarzutów. Czyniąc kilka uwag natury teoretycznej wskazać należy, że jak zgodnie przyjmuje orzecznictwo i doktryna, o naruszeniu przepisu art. 233 § 1 kpc można zasadnie mówić tylko wtedy, gdy ustalony stan faktyczny nie jest możliwy do wywiedzenia w oparciu o przedstawione przez sąd dowody, a także wówczas, gdy sąd bezzasadnie pomija pewne dowody, opierając się przy dokonywaniu ustaleń faktycznych jedynie na części zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Błąd w ustaleniach faktycznych następuje, gdy zachodzi dysharmonia pomiędzy materiałem zgromadzonym w sprawie a konkluzją, do której dochodzi sąd na skutek przeinaczenia dowodu oraz wszelkich wypadków wadliwości wynikających z naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 roku, sygn. akt II UKN 685/98, Legalis nr 48876; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 grudnia 2014 roku, sygn. akt. I ACa 704/14, Legalis nr 1180052). Przy czym, nawet w takiej sytuacji, skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc będzie możliwe tylko wtedy, gdy prawidłowa ocena wszystkich dowodów prowadziłaby do ustaleń faktycznych mających wpływ na treść zapadłego w sprawie orzeczenia.

Z kolei przepis zawarty w dyspozycji art. 328 § 2 kpc, wskazuje na elementy obligatoryjne uzasadnienia orzeczenia zgodnie z którym uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W orzecznictwie wskazuje się, iż o skutecznym zaskarżeniu wskazanego przepisu można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2015 roku, sygn. akt V CSK 671/14, Legalis nr 1331224, por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 sierpnia 2015 roku, sygn. akt I ACa 199/15, Lex nr 1797178; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 czerwca 2015 roku, sygn. akt I ACa 388/15, Legalis 1315354).

Dokonując ponownej weryfikacji zgromadzonego w aktach przedmiotowego postępowania materiału dowodowego, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania o błędnej jego analizie przez Sąd Rejonowy a w konsekwencji błędnym uznaniu solidarnej odpowiedzialności Gminy G. za wykonanie zobowiązania. Wskazać przy tym należy, że o ile ustalony stan faktyczny nie wzbudził zastrzeżeń o tyle wyciągnięte przez Sąd I instancji wnioski ocenić należało za nieprawidłowe. W pierwszej kolejności wskazać należy że pozwana Gmina G. wniosła szereg zarzutów naruszenia dyspozycji art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 60 kc. Oceniając ich treść a także ich uzasadnienie wskazać należy, że sprowadzają się one do negacji ustaleń Sądu Rejonowego o solidarnej odpowiedzialności pozwanej Gminy wespół z pozwaną (...) sp. z o.o. w K..

I tak wskazać należy, że rację miała skarżąca wskazując, że ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika by pozwana Gmina, wyraziła chociażby w dorozumiany sposób zgodę na zawarcie umowy o podwykonawstwo przez pozwaną (...) sp. z o.o. w K. z powodem M. L.. Ponadto brak jest też informacji potwierdzających by miała ona możliwość zapoznania się z przedmiotową umową nr (...) najpóźniej w chwili jej zawarcia. Analizując uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie sposób tez stwierdzić na podstawie których dowodów Sąd I instancji uznał, że strona powodowa udowodniła w świetle dyspozycji art. 6 kc w zw. z art. 232 kpc zasadność roszczenia względem pozwanej gminy. Dlatego też, Sąd Okręgowy dokonał ponownej analizy dowodów z zeznań świadków i strona oraz dowodów z dokumentów.

W pierwszej kolejności odnieść się należy do oceny dowodów z zeznań świadków a także reprezentanta pozwanej Gminy G. w osobie wójta M. K. oraz zeznań powoda. I tak wskazać należy, że z analizy zeznań świadka K. K. wynika, że o udziale powoda jako podwykonawcy dowiedziała się od niego, gdy pozwany D. zszedł z budowy. Świadek wskazała też, że wykonawca nie zgłaszał żadnych podwykonawców a także że powód był traktowany jako przedstawiciel wykonawcy i doradzał mu. Wskazała też że pozwana Gmina nie posiadała informacji kto wykonuje prace sanitarne na budowie. Ponadto zeznała też, że wykonawca nie informował o obecności powoda na budowie. Dodała też, że w posiadanej przez Gminę dokumentacji nie znajdowały się dane powoda (zeznania k. 338-339).

Z kolei z zeznań świadka D. B., pełniącego funkcje inspektora instalacji sanitarnej wynika, że nie został on poinformowany o pełnionej przez powoda funkcji na budowie. Co prawda miał on wiedzę na temat zakresu wykonywanych przez niego prac, lecz nie miał wiedzy na temat jego roli. W jego ocenie powód był pracownikiem pozwanej spółki. Wskazał też, że powód co prawda przedstawił mu się osobiście lecz w rozmowie wskazał jedynie, że wykonuje wentylację na budowie. Ponadto w dalszej części zeznań wskazał, że brał udział w spotkaniu Gminy, spółki (...) a także powoda, lecz nie było mu wiadome w jakiej roli występował powód, zaś M. L. nie brał aktywnego udziału w rozmowach (zeznania k. 339-340).

Zeznający w sprawie świadek A. B. –dyrektor szkoły – wskazał, że nie miał on wiedzy na temat roli powoda na budowie. Wskazał, że nie widział umowy pozwanej spółki z powodem ani nie miał wglądu do kosztorysu sporządzonego przez powoda (zeznania k. 340-341).

Z kolei świadek L. B. przesłuchany w niniejszej sprawie zeznał, że będąc inspektorem nadzoru budowlanego, nie został poinformowany przez powoda o swojej roli jako podwykonawcy w zakresie robót sanitarnych, przy czym miał on wiedze, że spółka (...) nie wykonywała wszystkich zleconych prac. Wskazał przy tym, że nie miał on wiedzy jakie prace wykonywał powód (zeznania k. 341)

Ponadto jak w wynika z analizy zeznań wójta Gminy G. M. K. pozwana spółka (...) nie zgłosiła powoda jako podwykonawcy. Wójt wskazał, iż osobiście bywał na budowie lecz nie widywał pracowników powoda na placu budowy. Wskazał przy tym że na spotkaniu w dniu 25 marca 2015 roku (protokół z dnia 25 marca 2015 roku k. 31 i v.) był obecny przedstawiciel D.. Został on poinformowany że powód jest osobą która będzie wykonywała pracę lecz nie został on przedstawiony jako podwykonawca. Wskazał też, że informacje na temat roli powoda powziął dopiero po otrzymaniu wezwania do zapłaty (zeznania k. 352-353).

Ponowna analiza wskazanych wyżej zeznań doprowadziła Sąd Okręgowy do wniosku o błędnej ich analizie przez Sąd Rejonowy. Jak wynika bowiem z analizy wskazanych wyżej zeznań, wbrew ustaleniom Sądu I instancji, nie wynika by skarżąca miała wiedzę na temat udziału strony powodowej na budowie a w szczególności nie wynika z nich by było wiadome, że M. L. był podwykonawcą (...) sp. z o.o. w K.. Świadkowie a także zeznający w charakterze strony wójt M. K., co prawda mieli wiedzę na temat faktu wykonywaniu prac sanitarnych przez powoda lecz dokładna analiza treści ich zeznań wskazuje, że byli oni przekonani iż był on pracownikiem pozwanej spółki. Co do spotkań powoda z przedstawicielami Gminy a także poszczególnymi świadkami to wskazać należy, że z treści zeznań wynika, że powód nikomu nie oświadczył, iż jest podwykonawcą, zaś tematyka rozmów dotyczyła głównie kwestii technicznych wykonywanych prac. Błędnie zatem Sąd Rejonowy ustalił, że obecność powoda na spotkaniu z przedstawicielami Gminy podczas którego omawiano kwestie centralnego ogrzewania oznaczała, iż automatycznie należało przyjąć, że skarżąca miała wiedzę na temat udziału powoda w charakterze podwykonawcy. Nie sposób też na podstawie wskazanych dowodów uznać, by skarżąca miała możliwość zapoznania się z treścią umowy wiążącej powoda z pozwana spółką ani nie sposób uznać by powzięła wiedzę na temat rzeczywistej roli powoda wcześniej aniżeli przed otrzymaniem wezwania do zapłaty. Powyższe ustalenia nakazują ocenić wskazane zeznania za wiarygodne w całości, ponieważ wszyscy świadkowie zgodnie stwierdzili, że pozwanej nie miała wiedzy na temat roli powoda na budowie. W tym zakresie wszystkie powyższe zeznania są spójne, rzeczowe co w konsekwencji doprowadziło Sąd Okręgowy do wniosku o ich wiarygodności. Dodatkowo wskazać należy, że wskazane przez Sąd Rejonowy dowody z dokumentów w postaci umowy (k. 18 – 22), faktury (k. 23), protokołu odbioru (k. 24), wezwań do zapłaty (k. 25, k. 26, k. 28), i oświadczenie o odstąpieniu od umowy (k. 30) również nie potwierdzają by skarżąca choćby w dorozumiany sposób wyrażała zgodę na zawarcie przez (...) sp. z o.o. w K.. Dowody te na tle zeznań świadków potwierdzają tezy skarżącej, iż nie miała ona wiedzy na temat roli powoda na budowie. Ze wskazanych dokumentów wynika jedynie fakt zawarcia umowy przez powoda z pozwaną spółką (...) w K., brak zapłaty za całość prac powodowi a także wzywanie do zapłaty dochodzonej pozwem kwoty.

Z kolei w odniesieniu do zeznań powoda M. L., Sąd Okręgowy ocenił je co do zasady za wiarygodne. Powód potwierdził okoliczności dotyczące spotkania z dnia 25 marca 2015 roku a także fakt rozmów z wójtem pozwanej Gminy a także kierownikiem budowy (L. B.) i dyrektorem szkoły (A. B.). Jednakże okoliczności wskazane w zeznaniach ocenić należy za niewystarczające do uznania, że skarżąca wyrażała zgodę na umowę o podwykonawstwo czy też miała wiedzę o takiej umowie i roli powoda jaką pełnił on na budowie. Nie sposób na ich podstawie ustalić momentu w którym skarżąca uzyskała wiedzę o roli powoda. Wskazać przy tym należy, że niezasadnie Sąd Rejonowy uznał je za wiarygodne w zakresie okoliczności istotnych dla przedmiotowego rozstrzygnięcia, takich jak zgoda pozwanej na zawarcie umowy o podwykonawstwo. Powód nie wskazał też kiedy był zgłoszony jako podwykonawca. Dodatkowo twierdzeń powoda nie potwierdzają też dowody ze wskazanych wyżej dokumentów. Świadczą one jedynie o wskazanych wyżej okolicznościach dotyczących związania powoda umową ze spółką (...) w K.. Dlatego też wbrew ustaleniom Sadu Rejonowego, nie można było wskazanych zeznań uznać za wiarygodne w zakresie dotyczącym solidarnej odpowiedzialności skarżącej razem z pozwaną spółką.

Mając na względzie powyższe ustalenia wskazać należało, że zasadnym były zarzuty pozwanego dotyczące naruszenia przepisów prawa procesowego tj. art. 233 kpc. Sąd pierwszej instancji dokonał błędnej oceny zgromadzonych w aktach sprawy dowodów poprzez uznanie, że pozwana Gmina G. ponosi solidarną odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązania z pozwaną (...) spółką z ograniczona odpowiedzialnością w K.. Sąd ten nie wskazał precyzyjnie dowodów, które jednoznacznie wskazywałyby na fakt wyrażenia dorozumianej zgody na zawarcie umowy o podwykonawstwo wykonawcy z powodem czy też fakt wiedzy skarżącej na temat roli powoda. Ponadto trafnym były twierdzenia skarżącej dotyczące naruszenia art. 328 § 2 kpc. Wskazać bowiem należy, że uzasadnienie zaskarżonego orzeczenie nie zawiera oceny zeznań wskazanych wyżej świadków i powodów które dyskwalifikowałyby ich wiarygodność co uniemożliwiło Sądowi Okręgowemu weryfikację przesłanek którymi kierował się Sad I instancji uznając powództwo za zasadne względem skarżącej. Ponadto Sąd ten nie wskazał też wprost, które dowody wskazywały jednoznacznie, iż miała miejsce zgoda inwestora na umowę o podwykonawstwo. Powód w ocenie Sądu II instancji nie wykazał w postępowaniu dowodowym by, po za bezsprzeczną odpowiedzialnością (...) sp. z o.o. w K., solidarną odpowiedzialność ponosiła też pozwana Gmina. Wskazane wyżej dowody nie pozwalały w świetle art. 6 kc w zw. z art. 232 kpc uznać roszczenia za udowodnione względem pozwanej gminy, dlatego też mając na względzie powyżej poczynione ustalenia, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo w stosunku do pozwanej Gminy G..

Pozostałe zarzuty apelacji nie oddziaływały na ocenę prawidłowości zaskarżonego wyroku. W istocie stanowiły bowiem stanowią one rozwinięcie powyżej analizowanych zarzutów które okazały się skuteczne i doprowadziły do zmiany przedmiotowego rozstrzygnięcia, zatem ich analiza w kontekście poczynionych ustaleń nie była konieczna.

W związku z wygraniem procesu, pozwanemu należały się jego koszty na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc oraz art. 99 kpc w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 386 § 1 kpc, Sad Okręgowy orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł, zważywszy na jego wynik, w oparciu o art.98 § 1 kpc, za należność z tego tytułu objęła, w myśl art. 98 § 3 kpc w zw. z art. 99 kpc opłatę od apelacji oraz wynagrodzenie radcy prawnego (zw. §2 pkt 5 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych).

SSO A. C. SSO P. G. SSO E. J.