Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Legionowie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSR Anna Szeląg

Protokolant Kinga Grzywacz

w obecności

Prokuratora Anny Krysińskiej

po rozpoznaniu dnia 12.06.2018 r.

sprawy Ł. R. , urodz. (...) w R.

syna J. i J. z d. D.

oskarżonego o to, że: w okresie od dnia 05.06.2014 r. do dnia 25.09.2016 r. i od dnia 19.11.2016 r. do dnia 30.01.2018 r. w Legionowe, woj. (...) uchylał się do wykonania obowiązku alimentacyjnego wobec S. R. i J. R. określonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 04.11.2013r. o sygn. akt III RC 340/13 w wysokości po 500 zł miesięcznie to jest w łącznej kwocie 1000 zł miesięcznie, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń miesięcznych, narażając uprawnionych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne; -

tj. o czyn z art.209§1a k.k. w zw. z art.64§1 k.k.

orzeka:

oskarżonego Ł. R. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art.209§1a k.k. w zw. z art.64§1 k.k. skazuje oskarżonego, a na podstawie art.209§1a k.k. w zw. z art.64§1 k.k. wymierza oskarżonemu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności; -

- na podstawie art.624§1k.p.k. zwalnia oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych i obciąża nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II K 401/18

UZASADNIENIE

W oparciu o ujawniony w sprawie materiał dowodowy Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od 2008 roku do lipca 2013 roku oskarżony Ł. R. oraz M. M. pozostawali w związku konkubenckim. W dniu (...) urodził im się pierwszy syn S. R., zaś w dniu 17.12.2011r. drugi syn J. R.. Po zakończeniu związku, M. M. złożyła przeciwko oskarżonemu do Sądu Rejonowego w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich, w imieniu małoletnich dzieci, powództwo o alimenty. Po jego rozpoznaniu wyrokiem wydanym w sprawie sygn. akt III RC 340/13 zasądzono od Ł. R. na rzecz J. R. oraz S. R. alimenty po 500 zł miesięcznie, tj. w łącznej kwocie 1000 zł miesięcznie. Alimenty miały być płacone przez oskarżonego do rąk przedstawicielki ustawowej małoletnich M. M. do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 27.08.2013r. Z powodu niewywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego przeciwko Ł. R. na wniosek M. M., zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne przez Komornika Sądowego przy Sadzie Rejonowym w Dębicy (sygn. akt (...)). W trakcie całego postępowania komornik nie wyegzekwował od oskarżonego żadnej kwoty na poczet zaległych alimentów. Na skutek wniosku pokrzywdzonej wydano decyzję przyznającą prawo do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego dla obu małoletnich synów. W związku z powyższym Fundusz Alimentacyjny wypłacał na rzecz S. R. oraz J. R. świadczenie w kwocie po 500 zł miesięcznie.

Oskarżony posiada wykształcenie zawodowe i z zawodu jest murarzem. Od momentu wyprowadzki z domu Ł. R. praktycznie nie utrzymywał kontaktów z synami, nie interesował się dziećmi, nie płacił dobrowolnie alimentów. W tym czasie oskarżony nie podejmował stałego zatrudnienia, utrzymywał się jedynie z prac dorywczych z wynagrodzeniem około 2000 zł netto. Mieszkał wraz z nową partnerką, z którą wspólnie prowadził gospodarstwo domowe. Nie był również zarejestrowany w Urzędzie Pracy, jako osoba bezrobotna. W efekcie wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie II Wydział Karny sygn. akt II K 464/14 Ł. R. został skazany za uporczywe uchylanie się do ciążącego na nim obowiązku opieki nad małoletnimi synami w okresie od 01.04.2013r. do 04.06.2014r. Karę jednego roku pozbawienia wolności oskarżony odbył w okresie od 25.09.2016r. do 18.11.2016r.. Następnie uzyskał zgodę na odbywanie reszty kary w systemie dozoru elektronicznego, co miało miejsce do 20.11.2016r. do 30.06.2017r., ponieważ zgoda została odwołana, to z dniem 12.03.2018r. Ł. R. ponownie został osadzony w zakładzie karnym, który opuścił z dniem 08.06.2018r. Jednakże nie zmieniło to jego postawy i nadal uchylał się od płacenia alimentów i kontaktów z dziećmi, nawet w okresie trwania dozoru elektronicznego. Z tego też powodu, z braku jakiegokolwiek zainteresowania synami, postanowieniem z dnia 07.10.2016r. sygn. akt III Nsm 340/13 Sąd Rejonowy w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich, z wniosku M. M., pozbawił oskarżonego władzy rodzicielskiej nad małoletnimi S. R. oraz J. R..

W okresie objętym zarzutem, tj. od czerwca 2014r. do stycznia 2018r. M. M. również nie miała stałego zatrudnienia, podejmowała jedynie prace dorywcze, co było podyktowane potrzebą sprawowania stałej opieki nad dziećmi oraz niewidomą babcią i mamą chorą na padaczkę. Jednocześnie pobierała z OPS w L. na rzecz obu synów świadczenie wychowawcze, rodzinne w łącznej kwocie 248 zł, świadczenie z funduszu alimentacyjnego w łącznej kwocie 1000 zł oraz świadczenie „500 plus”.

Powyższy stan faktyczny są ustalił na podstawie zeznań świadka M. M. (k.17, 102-103) oraz na podstawie dowodów w postaci (k.1, 16-17) zawiadomienia o przestępstwie, (k.2) kserokopii decyzji, (k.12, 14-15) pisma PUP, (k.13, 29, 34) pisma OPS, (k.20-22, 24, 30-31, 91-92), kserokopii orzeczeń, (k.25, 45-46) notatek urzędowych, (k.32-33) zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji, (k.35) pisma komornika, (k.40-41) karty karnej, (k.49, 68) odpisu wyroku, (k.65-66, 69-75, 89-90) wydruku z NOE SA oraz częściowo na podstawie wyjaśnień oskarżonego Ł. R. (k.54, 102).

Oskarżony Ł. R. przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że nie wykonywał obowiązku alimentacyjnego, bo „z wypłaty zostawało mi mało pieniędzy” (k.54). Nie zaprzeczył również, że nie utrzymywał żadnego kontaktu z synami.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie oskarżony wprawdzie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, jednakże w swoich wyjaśnieniach umniejszał stopień swojej winy, twierdząc, że pracował jedynie dorywczo i uzyskiwane wynagrodzenie, po dokonaniu niezbędnych opłat, musiało mu starczyć jeszcze „na jedzenie dla siebie” (k.54). Z drugiej jednak strony nie potrafił wytłumaczyć dlaczego zaprzestał sprawowania opieki nad dziećmi w jakiejkolwiek formie, choćby poprzez odwiedziny, zabranie do siebie na wakacje. W końcu Ł. R. wprost stwierdził, że „ja nie wiem dlaczego tak właściwie to ja nie wpłacałem tej pozostałości pieniędzy na dzieci” (k.55). Tym samym, odnosząc się do wiarygodności tych wyjaśnień, to sąd uznał je zasadniczo za wiarygodne, albowiem w większości znajdują one potwierdzenie w pozostałych wiarygodnych dowodach ujawnionych w niniejszej sprawie, a w szczególności w zeznaniach M. M.. Jednakże, co zostało już wyżej opisane sama motywacja oskarżonego jest nacechowana zamiarem uchylania się od obowiązku alimentacyjnego i nie wynikała ze złej sytuacji materialnej oskarżonego, jak sam próbował do tego przekonać sąd. Nadto wskazać należy, że w toku całego postępowania Ł. R. nie kwestionował faktu, że w okresie objętym zarzutem nie płacił alimentów oraz nie łożył na utrzymanie dzieci w jakikolwiek inny sposób (np. w postaci przesłania pieniędzy, kupienia prezentu, czy też partycypowania w kosztach utrzymania synów). Oskarżony również nie podważał faktu, że nie kontaktował się z synami.

Sąd uznał także za wiarygodne zeznania M. M., ponieważ zeznania te logicznie korespondują z pozostałymi dowodami, a tym samym są one zgodne z ustalonym w sprawie stanem faktycznym. Świadek zeznała, że głównym powodem jej rozstania z Ł. R., był to, że nadużywał on alkoholu i gdy „wchodził do domu pod wpływem alkoholu, to dzieci omijały go szerokiemu łukiem” (k.102). Swoją sytuację materialną opisała jako bardzo trudną, albowiem w okresie objętym zarzutem utrzymywała się wraz z dziećmi głównie ze świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. W miarę możliwości M. M. podejmowała także prace dorywcze, co było jednak utrudnione, ponieważ nie miała z kim zostawić synów, którzy z racji wieku wymagali stałej opieki. Świadek jednoznacznie stwierdziła, że gdyby nie pieniądze, które otrzymywała z Funduszu oraz zasiłki z OPS dla synów, to nie byłabym w stanie zaspokoić ich podstawowych potrzeb.

Prawdziwość, autentyczność i rzetelność sporządzenia pozostałych ujawnionych w sprawie dowodów nieosobowych, w tym również dokumentów zgromadzonych w aktach komorniczych Kmp 25/13, nie była przedmiotem zarzutów stron oraz nie wzbudziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone poprawnie, kompleksowo i w sposób zgodny ze standardami rzetelnego postępowania, z tych też względów sąd nie odmówił im wiarygodności.

Reasumując, w świetle poczynionych przez sąd ustaleń, wina Ł. R. nie budzi żadnych wątpliwości i czynem swym wyczerpał on dyspozycję art.209§1ak.k. w zw. z art.64§1kk. W okresie od dnia 05.06.2014r. do dnia 25.09.2016r. i od dnia 19.11.2016r. do dnia 30.01.2018r. w Legionowe, uchylał się do wykonania obowiązku alimentacyjnego wobec S. R. i J. R. określonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 04.11.2013r. o sygn. akt III RC 340/13 w wysokości po 500 zł miesięcznie, to jest w łącznej kwocie 1000 zł miesięcznie, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń miesięcznych, narażając uprawnionych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Dobrami, które chroni przepis art.209§1ak.k., jest zabezpieczenie materialnych podstaw egzystencji osób dla sprawcy najbliższych oraz tych, których prawa w tym zakresie zabezpieczone są orzeczeniem sądowym lub ustawą. W ocenie sądu, Ł. R. swoim niefrasobliwym działaniem naraził synów na taki niedostatek, który nie pozwalałby im na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, gdyby nie korzystali z pomocy finansowej z funduszu alimentacyjnego, świadczeń socjalnych pobieranych przez matkę M. M.. Do potrzeb podstawowych zalicza się w szczególności potrzeby w zakresie wyżywienia, odzieży, mieszkania oraz niezbędnej nauki. Jak wynika z zeznań M. M., jej sytuacja materialna, a tym samym i dzieci, była bardzo trudna. Zdaniem sądu, jest oczywiste i nie wymaga żadnych szczegółowych wyliczeń, że M. M. nie byłaby w stanie samodzielnie utrzymać synów, zwłaszcza że nie podejmowała żadnego stałego zatrudnienia i nie miała żadnego realnego wsparcia do oskarżonego, jak i jego rodziny. W dużej mierze obowiązek zaspokojenia finansowych potrzeb dzieci oskarżonego przejął na siebie Skarb Państwa. Z analizy ujawnionych w sprawie dowodów wynika, że Ł. R. wypełnił również drugie znamię, jakim jest uchylanie się do wykonywania obowiązku alimentacyjnego. W pojęciu „uchyla się” zawarty jest zawsze negatywny stosunek psychiczny osoby zobowiązanej do świadczenia, powodujący, że nie dopełnia ona nałożonego na nią obowiązku, mimo że ma obiektywną możliwość jego wykonania. Sąd nie neguje wyjaśnień oskarżonego, w których podawał źródła swojego utrzymania, jednakże nie powoduje to wyłączenia jego winy. W tej konkretnej sprawie, przy ocenie postępowania Ł. R., należy brać pod uwagę jego realne możliwości realizacji zasądzonych alimentów. W ocenie sądu, na bazie ujawnionych w sprawie dowodów, oskarżony nie przedstawił żadnych rzeczywistych przeszkód, aby mógł podjąć stałe zatrudnienie i wykonywać obowiązek alimentacyjny choćby w części.

Jeśli chodzi o przyjęcie recydywy, to Ł. R. był już wielokrotnie karany, w tym odbył także karę pozbawienia wolności w okresie 25.09.2016r. do 18.11.2016r. i od 20.11.2016r. do 30.06.2017r. (w systemie dozoru elektronicznego) oraz od 12.03.2018r. do 08.06.2018r. za takie samo przestępstwa, tj. z art.209§1kk (k.74-75).

Wymierzając Ł. R. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, sąd kierował się dyrektywami wynikającymi z treści art.53kk oraz z art.64§1kk. Za przestępstwo z art.209§1akk ustawodawca przewidział karę grzywny, ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do lat 2, czyli orzeczona wobec oskarżonego kara pozbawienia wolności w w/w wysokości, jest karą w górnych granicach ustawowego zagrożenia. Zdaniem sądu tylko kara pozbawienia wolności spełni pokładane w niej cele w zakresie wychowawczego oddziaływania na oskarżonego, jak również w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Ł. R. swoim czynem niejako zaniechał udzielenia jakiejkolwiek pomocy synom. Orzeczona kara, zdaniem sądu, uwzględnia działanie oskarżonego w warunkach art.64§1kk. Te wszystkie okoliczności wskazują, że oskarżony jest osobą zdemoralizowaną i wymaga dłuższego procesu resocjalizacji. Należy w pierwszej kolejności wskazać, że w sprawie sygn. akt II K 464/14 wymierzono oskarżonemu karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próbny 3 lat. Jednak tak prowadzona resocjalizacja nie dała żadnego rezultatu, Ł. R. nie tylko nadal nie płacił alimentów, ale także unikał kontaktu z kuratorem i postanowieniem sygn. akt II Ko 706/16 Sąd Rejonowy w Legionowie zarządził wykonanie w/w kary pozbawienia wolności. Na skutek jego niewłaściwej postawy, także sąd penitencjarny odwołał zgodę na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego. Taka postawa Ł. R., tylko przekonuje sąd, co zostało już wyżej podniesione, że po prostu nie chciał on wykonywać swoich obowiązków alimentacyjnych wobec synów, stojąc niejako na stanowisku, że skoro mieszkają oni z matką, a on sam nie ma dobrej sytuacji materialnej, to obowiązki oskarżonego, jako ojca ustają.

Na podstawie art.624§1kpk Ł. R. został zwolniony od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, którymi został obciążony Skarb Państwa. Powyższe rozstrzygnięcie wynika z tego, że oskarżony nie ma stałego źródła dochodów, utrzymuje się z prac dorywczych. W ocenie sądu w pierwszej kolejności oskarżony winien regulować alimenty z uzyskiwanych dochodów, które deklaruje w graniach 1800 zł miesięcznie.