Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V ACa 414/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lipca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Aleksandra Kempczyńska (spr.)

Sędziowie: SA Paulina Asłanowicz

SA Bernard Chazan

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. F.

przeciwko J. A., J. L., R. R. (1), (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oraz P. R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych P. R., J. A. i (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 3 czerwca 2016 r., sygn. akt II C 394/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od P. R., J. A. i (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. solidarnie na rzecz Ł. F. kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Paulina Asłanowicz Aleksandra Kempczyńska Bernard Chazan

Sygn. akt V ACa 414/17

UZASADNIENIE

W dniu 31 marca 2015 roku Ł. F. wniósł pozew przeciwko J. L., R. R. (1), (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., P. R. oraz J. A., domagając się zasądzenia od pozwanych solidarnie na swoją rzecz tytułem odszkodowania kwoty 85.786,69 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego J. L. od kwoty 75.786,69 zł i pozwanego R. R. (1) do kwoty 55.786,69 zł. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż pozwani J. L. i R. R. (1), wykorzystując dostęp do mienia powoda, w okresie od kwietnia do listopada 2012 roku ukradli na jego szkodę akumulatory o wartości 95.611,12 zł, zaś współsprawcami w tym przestępstwie byli pozwani P. R. i J. A., zatrudnieni w pozwanej spółce (...) sp. z o.o., z którymi J. L. uzgodnił, że pozwana spółka będzie nabywać kradzione akumulatory po zaniżonej cenie i bez faktur.

W odpowiedzi na pozew pozwani (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., P. R. oraz J. A. wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwani podnieśli, że nie mieli świadomości iż akumulatory zakupione od J. L. i R. R. (1) pochodzą z kradzieży dokonanej na szkodę powoda. Akcentowali również, że powód nie wykazał rzeczywistej wysokości poniesionej szkody, jak i przesłanek ich odpowiedzialności z art. 422 k.c., w szczególności to iż pozwani P. R. i J. A. są pracownikami pozwanej spółki i nie odnieśli żadnych korzyści majątkowych z zaistniałej sytuacji.

Pozwany J. L. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów postępowania, podnosząc, że domaganie się przez powoda naprawienia szkody nie znajduje oparcia w przepisach prawa i orzeczeniach, znajdujących się w obrocie prawnym. W ocenie pozwanego brak jest również podstaw do przyjęcia solidarnej odpowiedzialności pomiędzy pozwanymi w sprawie, jak i do dochodzenia zapłaty kwoty przewyższającej wysokość obowiązku naprawienia szkody ustalonego w postępowaniu karnym.

Pozwany R. R. (1) nie ustosunkował się do żądania pozwu i nie uczestniczył w rozprawie.

Wyrokiem z dnia 3 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie:

1. zasądził od pozwanego J. L. na rzecz powoda Ł. F. kwotę 75.786,69 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2015 roku do dnia zapłaty;

2. zasądził od pozwanego R. R. (1) na rzecz powoda Ł. F. kwotę 55.786,69 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2015 roku do dnia zapłaty;

3. zasądził od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., P. R. oraz J. A. na rzecz powoda Ł. F. kwotę 31.175,57 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2015 roku do dnia zapłaty;

4. orzekł, że w zakresie obowiązku zapłaty kwoty 31.175,57 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2015 roku do dnia zapłaty odpowiedzialność pozwanych J. L., R. R. (1), (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., P. R. oraz J. A. względem powoda Ł. F. jest solidarna oraz że w zakresie obowiązku zapłaty kwoty 55.786,69 zł pozwany R. R. (1) odpowiada solidarnie z pozwanym J. L.;

5. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

6. zasądził na rzecz powoda Ł. F. od pozwanego J. L. i R. R. (1) solidarnie kwotę 7.907 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., P. R. oraz J. A. solidarnie kwotę 510 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, ustalając dodatkowo, iż w zakresie obowiązku zapłaty kwoty 510 zł pozwani J. L., R. R. (1), (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., P. R. i J. A. odpowiadają solidarnie wobec powoda Ł. F.;

7. ustalił, że wyrok wobec pozwanego R. R. (1) jest zaoczny;

8 nadał wyrokowi w pkt. II i VI w stosunku do pozwanego R. R. (1) rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne i ich ocena prawna:

Ł. F. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...), której przedmiotem jest obrót akumulatorami, prostownikami i innymi akcesoriami motoryzacyjnymi. Powód stale współpracował z pozwaną (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., której sprzedawał akumulatory oraz prostowniki, przy czym strony rozliczały się bezgotówkowo.

Pracownikami powoda byli pozwani J. L. i R. R. (1). J. L. był zatrudniony jako kierowca, dowożąc towar do klientów, a R. R. (1) jako magazynier, a następnie kierowca.

Wspólnikiem i jedynym członkiem zarządu w (...) sp. z o.o. był J. R.. P. R. wykonywał w pozwanej spółce obowiązki osoby zarządzającej, a J. A. – sprzedawcy.

W kwietniu 2012 roku J. L. i R. R. (1) uzgodnili, że dokonają zaboru akumulatorów, znajdujących się w magazynie firmy powoda, dostrzegając iż współpraca osoby zatrudnionej na stanowisku magazyniera i kierowcy umożliwia kradzież towaru. J. L. zwrócił się do J. A. i P. R. z pytaniem, czy byliby zainteresowani kupnem akumulatorów w niższych niż zwykle cenach, dając do zrozumienia, iż towar będzie pochodził z kradzieży. J. L. oraz R. R. (1) uzyskali od J. A. oraz P. R. zapewnienie nabycia akumulatorów.

Po uzyskaniu zapewnienia zbytu akumulatorów, przez okres kilku miesięcy R. R. (1) podczas załadunku akumulatorów do samochodu firmowego, przydzielonego J. L., ładował o kilka lub kilkanaście sztuk więcej niż ilość przewidziana dla klientów powoda. Po rozwiezieniu klientom powoda zamówionych akumulatorów J. L. zawoził pozostałe akumulatory do sklepu prowadzonego przez pozwaną spółkę przy ul. (...) w M., gdzie były one odbierane przez J. A. i P. R., którzy uiszczali za nie należność gotówką z pieniędzy pobieranych z kasy spółki, bez faktury i bez pokwitowania.

Akumulatory kradzione przez pozwanych J. L. i R. R. (1) nie były oznakowane. Łącznie w okresie od kwietnia do listopada 2012 roku pozwani J. L. oraz R. R. (1) zabrali z magazynu firmy powoda w celu przywłaszczenia 481 akumulatorów o łącznej wartości 95.611,12zł, z czego dostarczyli – za pośrednictwem J. A. i P. R. spółce (...) akumulatory w ilości 200 sztuk, a pozostałą ilość sprzedali na giełdzie oraz innym firmom. Za sprzedaż jednego akumulatora J. L. i R. R. (1) uzyskiwali przeciętnie 200 zł. Pozwana Spółka oraz pozwani J. A. i P. R. nie żądali od J. L. i R. R. (1) zwrotu zapłaconych pieniędzy i nie zaoferowali zwrotu nabytego od nich towaru.

Po wykryciu niedoborów towaru w magazynie (...) złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i wszczęto dochodzenie w sprawie o przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. W jego toku dokonano przeszukania pomieszczeń siedziby, magazynów i sklepu (...) sp. z o.o. przy ul. (...) w M., w wyniku którego dobrowolnie wydano łącznie 36 sztuk akumulatorów o wartości na kwotę 8.824,43 zł. Akumulatory te zostały zwrócone powodowi.

J. L. i R. R. (1) zostali oskarżeni o to, że od bliżej nieokreślonego czasu, nie wcześniej niż od kwietnia 2012 roku do dnia 19 listopada 2012 roku w W. przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu, dokonali zaboru w celu przywłaszczenia 481 sztuk akumulatorów o łącznej wartości 95.611,12 zł na szkodę firmy (...). Prawomocnym wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe uznał J. L. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, czyn ten zakwalifikował jako występek z art. 278 § 1 k.k. i skazał J. L. na karę jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 3 lat próby, zobowiązując na podstawie art. 46 § 1 k.k. J. L. do naprawienia wyrządzonej szkody w części poprzez uiszczenie na rzecz Ł. F. kwoty 10.000 zł. Natomiast R. R. (1) został uznany za winnego popełnienia ww. czynu prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 29 maja 2014 roku i skazany na karę jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 3 lat próby z zobowiązaniem na podstawie art. 46 § 1 k.k. do naprawienia wyrządzonej szkody w części poprzez uiszczenie na rzecz Ł. F. kwoty 30.000 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz znajdujących się w aktach sprawy III K 590/13 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie, jak również na podstawie zeznań świadków oraz przesłuchania stron w zakresie, w jakim korelowały z pozostałym materiałem dowodowym oraz zasadami logiki i doświadczenia życiowego. W szczególności za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka M. Z. (1), który potwierdził fakt sporządzenia notatki urzędowej znajdującej się na k. 22 akt sprawy III K 590/13, jak i opisał okoliczności jej sporządzenia, w tym swobodny przebieg wypowiedzi pozwanego J. L., dotyczących okoliczności kradzieży akumulatorów. Podobnie ocenione zostały zeznania świadków M. G., P. C., M. C. oraz M. Z. (2), którzy w sposób zbieżny i wzajemnie się uzupełniający opisali przebieg współpracy powoda i pozwanej spółki, w tym bezgotówkowy sposób rozliczeń i brak znakowania akumulatorów w czasie dokonywania kradzieży. Zeznania świadków M. G., P. C. oraz M. Z. (2) opisują również okoliczności dokonania i ujawnienia kradzieży akumulatorów, będąc zasadniczo spójne, a jednocześnie korelując z treścią zeznań złożonych w postępowaniu karnym przez P. C., M. Z. (2), P. D. i K. G.. Z kolei zeznania świadka W. P. Sąd uwzględnił jedynie w zakresie, w jakim nie pozostają one w sprzeczności z relacją wcześniej wskazanych świadków oraz pozostałym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym. Oceniając zeznania stron Sąd miał na uwadze, że jako osoby bezpośrednio zaangażowane w spór, nie mogą być traktowane jako całkowicie obiektywne źródło dowodowe. Niemniej Sąd uznał relację powoda Ł. F. za zasługującą na wiarę, gdyż znajduje ona oparcie w zeznaniach świadków M. G., P. C., M. C. oraz M. Z. (2) oraz dowodach z dokumentów, zgromadzonych w sprawie. Odnosząc się z kolei do dowodu z przesłuchania pozwanych Sąd wskazał, że wiedza J. R. przesłuchanego w charakterze reprezentanta pozwanej spółki o okolicznościach nabycia skradzionych powodowi akumulatorów opiera się na relacji jego syna, pozwanego w niniejszej sprawie P. R. oraz pozwanego J. A., które należało ocenić szczególnie krytycznie, a jednocześnie uzyskana została dopiero po podjęciu czynności w postępowaniu karnym. Jednocześnie z zeznań J. R. wynika, że nie był on zaangażowany w działalność pozwanej spółki i faktycznie obowiązki związane z zarządzaniem spółką przejął jego syn. W konsekwencji Sąd uwzględnił jego zeznania jedynie co do faktu dostarczania skradzionych akumulatorów do sklepu pozwanej spółki oraz zapłaty za skradziony towar z kasy spółki bez faktury. Z kolei pozostali pozwani, zeznając w niniejszej sprawie oraz w postępowaniu karnym, w różny sposób relacjonowali okoliczności, dotyczące dostarczania skradzionych akumulatorów do sklepu pozwanej spółki, co wobec wzajemnej sprzeczności i braku spójności ich zeznań nakazuje krytyczną ich ocenę. W szczególności dotyczy to twierdzeń, że wiedza pozwanych J. A. oraz P. R. ograniczała się jedynie do tego, iż dostarczane akumulatory miały pochodzić z likwidowanego sklepu w P., a J. L. oraz R. R. (1) mieli być jedynie pośrednikami w ich zbyciu przez właścicieli sklepu. Wersja ta jest niewiarygodna, jeśli się zważy, że w pierwszych zeznaniach i wyjaśnieniach złożonych w postępowaniu karnym przez J. L. (na k. 36 akt III K 590/13) i J. A. (na k. 30 akt III K 590/13) nie ma mowy o likwidacji sklepu w P., jak i o fakturze za dostarczone akumulatory. Zeznania i wyjaśnienia te, złożone bezpośrednio po zatrzymaniu J. L., Sąd uznał za spontaniczne, złożone bez możliwości uprzedniego przygotowania się i uzgodnienia treści relacji z pozostałymi uczestnikami zaboru i sprzedaży kradzionych akumulatorów. Natomiast cechy takiego przygotowania noszą już zeznania J. A. złożone później, kiedy to wycofał się z pierwotnych zeznań. Zdaniem Sądu było to wynikiem obawy związanej z ewentualną odpowiedzialnością karną J. A. i P. R.. Ponadto zeznania pozwanych J. A. i P. R. składane podczas rozprawy są sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, ponieważ nie sposób uznać, by w imieniu pozwanej spółki przez dłuższy okres czasu godzili się nabywać partiami akumulatory od nieustalonych osób („właścicieli likwidowanego sklepu w P.”), dokonując ustaleń co do ceny nabycia z kierowcą, zatrudnianym przez innego przedsiębiorcę niż ów sprzedawca i odbierając od niego towar, wiedząc jednocześnie, że przywożony jest on samochodem firmowym (...), płacąc za towar gotówką bez żądania pokwitowania i nie otrzymując faktury. Tezy pozwanych P. R. i J. A. nie wytrzymują krytyki także i z tego powodu, że pozwani nie żądali zwrotu zapłaconych pieniędzy i nie oferowali pozwanemu L. i R. zwrotu nabytych a niesprzedanych przez pozwaną spółkę akumulatorów w sytuacji, gdy oczywiste było, iż otrzymanie faktury za nabyte akumulatory jest nierealne, co powinni byli uczynić gdyby transakcje te dokonywane były na warunkach opisywanych przez pozwanych.

W ocenie Sądu powództwo okazało się w znacznej części uzasadnione.

W rozpoznawanej sprawie powód domagał się zasądzenia od pozwanych solidarnie kwoty 85.786,69 zł, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego J. L. do kwoty 75.786,69 zł oraz pozwanego R. R. (1) do kwoty 55.786,69 zł, tytułem odszkodowania za skradzione mu akumulatory, wskazując iż pozwani J. L. i R. R. (1) ponoszą odpowiedzialność za doznaną przez niego w następstwie kradzieży szkodę na podstawie art. 415 k.c., a pozwani P. R., (...) sp. z o.o. – na podstawie art. 422 k.c.

Dokonując oceny zasadności żądania pozwu Sąd wskazał, że poza sporem pozostaje i znajduje potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym fakt uznania pozwanych J. L. oraz R. R. (1) w wyrokach, wydanych w postępowaniu karnym, za winnych popełnienia czynu z art. 278 § 1 kk polegającego na tym, że działając wspólnie i w porozumieniu dokonali zaboru w celu przywłaszczenia 481 sztuk akumulatorów o łącznej wartości 95.611,12 zł na szkodę firmy (...), a ściślej - na szkodę powoda Ł. F., prowadzącego działalność gospodarczą pod wskazaną firmą. Zgodnie z art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, wyrok karny skazujący z reguły nie wiąże sądu cywilnego w zakresie wysokości wskazanej przez sąd karny szkody, ale wyjątek od tej zasady stanowią przypadki dotyczące prawomocnego skazania w postępowaniu karnym za zabór mienia w celu przywłaszczenia lub przywłaszczenie konkretnej rzeczy - wówczas określona w wyroku karnym wartość rzeczy będącej przedmiotem zagarnięcia lub przywłaszczenia staje się elementem istoty przypisanego sprawcy przestępstwa i jako taka wiąże sąd cywilny (zob. wyroki SN: z dnia 27 listopada 2013 r., V CSK 556/12, LEX nr 1413608; z dnia 18 sierpnia 2009 r., I PK 60/09, OSNP 2011, nr 7-8, poz. 101; z dnia 22 stycznia 1963 r., II CR 1118/61, OSNPG 1963, nr 8, poz. 46; z dnia 10 czerwca 1963 r., II CR 114/62, OSNPG 1963, nr 9, poz. 53; orzeczenia SN: z dnia 17 kwietnia 1961 r., I CR 467/60, OSNCP 1963, nr 1, poz. 13; z dnia 17 czerwca 2005 r., III CK 642/04; z dnia 10 listopada 1972 r., II PR 294/71, LEX nr 7181). Istotne jest jednak, iż związanie sądu cywilnego ustaleniami sądu karnego co do wartości zagarniętych lub przywłaszczonych rzeczy nie oznacza, że poszkodowanemu nie należy się w procesie cywilnym odszkodowanie w innej wysokości. Fakt zagarnięcia bądź przywłaszczenia konkretnej rzeczy czy określonej kwoty nie przesądza bowiem ostatecznie o wysokości uszczerbku majątkowego po stronie powoda, np. z tytułu utraconych korzyści (tak SN w wyroku z dnia 10 lipca 2013 r., V CSK 393/12, Gazeta Prawna 2013, nr 133, s. 8), a z drugiej strony - po wydaniu wyroku karnego mogą zajść okoliczności powodujące, że poszkodowanemu należy się odszkodowanie w niższej wysokości.

Z powyższego wynika, że poza faktem popełnienia przestępstwa kradzieży przez pozwanych J. L. oraz R. R. (1) na szkodę powoda, kwalifikacją prawną tego czynu, stopniem winy, okolicznościami jego popełnienia w postaci czasu, miejsca i sposobu, sąd rozpoznający niniejszą sprawę związany jest również określoną w wyrokach karnych wydanych wobec w/w pozwanych wartością zagarniętych akumulatorów. Nakazywało to przyjęcie, iż pozwani J. L. i R. R. (1) ukradli Ł. F. akumulatory o łącznej wartości 95 611,12 zł. Zgodnie zaś z art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia, przy czym naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.). Dla możliwości domagania się przez powoda odszkodowania rekompensującego wysokość poniesionej szkody nie ma - wbrew stanowisku pozwanego J. L. - tamującego znaczenia fakt, iż pozwani J. L. i R. R. (1) zobowiązani zostali przez sąd karny do zapłaty na rzecz Ł. F. kwoty 10.000 zł i 30.000 zł tytułem naprawienia szkody. Art. 415 § 2 k.p.k. stanowi bowiem, iż jeżeli orzeczony obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązka orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym. Z możliwości tej powód korzystał, występując z powództwem w niniejszej sprawie. W konsekwencji - odpowiedzialność pozwanych J. L. i R. R. (1) za wyrządzoną powodowi szkodę, wysokość owej szkody, a także możliwość żądania od pozwanych odszkodowania w takim zakresie, w którym nie orzeczono o obowiązku naprawienia szkody w wyroku wydanym w postępowaniu karnym, nie budziła wątpliwości Sądu.

Stosownie do art. 422 k.c. za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody. Powód twierdził, iż pozwani J. A. i P. R. ponoszą odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez niego w następstwie kradzieży akumulatorów dokonanej przez J. L. i R. R. (1), gdyż byli pomocnikami przy dokonaniu kradzieży. Sąd wskazał, iż w judykaturze przyjmuje się, że pomocnikiem w wyrządzeniu drugiemu szkody jest również osoba, która przed wyrządzeniem szkody zapewniła sprawcę o gotowości udzielenia pomocy do ukrycia lub nabycia rzeczy uzyskanej za pomocą czynu niedozwolonego (por. Sąd Najwyższy w uchwale z 13 listopada 1969 roku sygn. III PZP 39/69 i wyroku z 30 października 1963 roku sygn. II PR 363/65). W ocenie Sądu, dowody zgromadzone w niniejszej sprawie uzasadniają przypisanie pozwanym P. R. i J. A. pomocnictwa w dokonaniu przez J. L. i R. R. (1) kradzieży akumulatorów, ponieważ pozwani ci udzielili bezpośrednim sprawcom szkody przed dokonaniem kradzieży obietnicy nabywania od nich akumulatorów, zapewniając im zbyt skradzionych przedmiotów, mając przy tym świadomość, iż akumulatory te pochodzić będą z czynu niedozwolonego. Pozwani P. R. i J. A. zaprzeczali temu, by godząc się na zakup akumulatorów od pozwanych J. L. i R. R. (1) wiedzieli, że będą to akumulatory skradzione przez te osoby. Zeznaniom tej treści Sąd nie dał wiary z przyczyn powyżej omówionych. Dodatkowo Sąd zauważył, iż nie znajdują one potwierdzenia w wyjaśnieniach R. R. (1), złożonych w postępowaniu karnym, a nadto iż pozwany J. L. zeznając w niniejszej sprawie, jak i zmieniając wcześniejsze wyjaśnienia w postępowaniu karnym podawał, że informował potencjalnych nabywców o tym, iż akumulatory pochodzić będą ze zwrotów od klientów powoda (a więc - iż były przeznaczone dla powoda i pozwani, jako pracownicy powoda, nie byli uprawnieni by nimi dysponować). Sąd także podkreślił, iż pozwani A. i R. dokonywali ustaleń co do nabycia akumulatorów z pozwanym L. i R. wiedząc, że są oni zatrudniani przez powoda Ł. F. jako kierowcy i nie mają kompetencji do działania w charakterze przedstawicieli handlowych powoda czy innych przedsiębiorców, odbierali od nich towar przywożony samochodem firmowym powoda i w toku wykonywania obowiązków jako pracowników powoda, nie informując o tym postępowaniu przez wiele miesięcy samego powoda, z którym równolegle spółka (...) utrzymywała stałą współpracę handlową na odmiennych warunkach (obrót bezgotówkowy, faktury, specjalizacja pracowników). Sam fakt, iż pozwani L. i R. przez wiele miesięcy, przy okazji dostarczania towaru zakupionego przez pozwaną spółkę od powoda, sprzedawali pozwanej spółce reprezentowanej przez pozwanych R. i A. akumulatory, bez obaw o poinformowanie ich pracodawcy o ich dodatkowym zajęciu, wykonywanym w czasie pracy i przy użyciu narzędzi pracy (samochodu służbowego), potwierdza tezę o istnieniu wcześniejszego porozumienia ww. pozwanych co do opisanego bezprawnego procederu. Z powyższych przyczyn Sąd uznał za uzasadnione przypisanie pozwanym J. A. i P. R. odpowiedzialności na gruncie art. 422 k.c. jako pomocnikom za doznaną przez powoda szkodę. Odnosząc się zaś do podstaw odpowiedzialności pozwanej spółki, Sąd wskazał, iż nabywanie od pozwanych L. i R. skradzionych akumulatorów dokonane zostało w interesie i na rzecz pozwanej spółki, poprzez działanie pozwanego J. A. i P. R. spółka weszła w ich posiadanie akumulatorów, a następnie dokonywała ich dalszej sprzedaży, uzyskując w ten sposób korzyść z wyrządzonej powodowi szkody. Powyższe uzasadnia przypisanie pozwanej odpowiedzialności za doznaną przez powoda szkodę na podstawie art. 422 k.c. w zw. z art. 430 k.c.

Powyższe ustalenia nie warunkują jednak zasadności żądania skierowanego przeciwko J. A., P. R. i (...) sp. z o.o. Odpowiedzialność pomocników uzależniona jest bowiem od istnienia związku przyczynowego między działaniem pomocnika a powstałą szkodą. Powyższe obligowało powoda, stosownie do art. 6 k.c., do udowodnienia, iż działanie w/w pozwanych ułatwiło pozwanym L. i R. kradzież 481 sztuk akumulatorów. Okoliczność ta została w niniejszej sprawie wykazana, przy czym zagadnienie jaka ilość skradzionych akumulatorów została dostarczona pozwanej spółce, za pośrednictwem jej pracowników, przez pozwanego J. L. i R. R. (1) była zagadnieniem spornym w niniejszej sprawie. Pozwani odmiennie opisywali ilość nabytych akumulatorów, przy czym ich relacje nie korelowały ze sobą, a przy tym były przez nich zmieniane (tu: J. L.). W ocenie Sądu działanie to było podyktowane dążeniem do pomniejszenia zakresu swej odpowiedzialności odszkodowawczej. Ustalenie, iż pozwana spółka nabyła 200 sztuk akumulatorów, pochodzących z kradzieży dokonanej na szkodę powoda, Sąd poczynił w oparciu o treść notatki urzędowej (k. 22 akt sprawy III K 590/13), potwierdzoną w zeznaniach świadka M. Z. (1), a także informacje podawane podczas wysłuchania 21 listopada 2012 roku w postępowaniu przygotowawczym przez J. L. (tu: 15 sztuk, dziesięć razy po kilka-kilkanaście sztuk i później 70 - 80 sztuk) i podczas pierwszych przesłuchań przez J. A. (tu: 15 - 18 sztuk, 5 - 6 razy po 10 - 20 sztuk i 6 - 7 razy po 10 - 20 sztuk). Znaczące jest przy tym, iż w toku postępowania pozwany P. R. zaniechał przedłożenia do akt notatnika, w którym – jak wynika z jego zeznań – odnotowywał wszystkie dostawy, dokonywane przez pozwanego J. L. i R. R. (1). W ocenie Sądu, gdyby notatki te potwierdzały nabycie mniejszej niż wskazywana w toku postępowania karnego ilości akumulatorów, niewątpliwie wniosek o przeprowadzenie dowodu z treści owych zapisów zostałby złożony. W konsekwencji, Sąd uznał, iż pozwani nie będącymi bezpośrednimi sprawcami szkody ponoszą odpowiedzialność wobec powoda za szkodę powstałą w wyniku zaboru 200 sztuk akumulatorów, które zostały przez nich nabyte. Ścisłe udowodnienie wysokości poniesionej przez powoda w następstwie działań pozwanych P. R., J. A. i (...) sp. z o.o. szkody było niemożliwe, wobec faktu odsprzedaży przez pozwaną spółkę znacznej ilości skradzionych powodowi akumulatorów i braku dokumentacji wykazującej, które z 481 skradzionych akumulatorów wykazanych w protokole inwentaryzacji trafiły do pozwanej spółki. Sąd był jednak uprawniony do zasądzenia na rzecz powoda tytułem odszkodowania odpowiedniej sumy według swojej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy (art. 322 k.p.c.). Kierując się treścią protokołu inwentaryzacyjnego, zeznaniami powoda oraz zeznaniami P. R., iż za około 30 akumulatorów zapłacił około 7.000 zł, Sąd ustalił wartość jednego akumulatora na 200 zł i przyjął iż pozwani ponoszą odpowiedzialność za szkodę w wysokości 40.000 zł.

Reasumując, w ocenie Sądu uzasadnione okazało się żądanie zasądzenia na rzecz powoda Ł. F.:

od pozwanego J. L. kwoty 75.786,69 zł, uwzględniając orzeczony wyrokiem wydanym w postępowaniu karnym obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w części przez uiszczenie kwoty 10.000 zł, częściowe spełnienie świadczenia w kwocie 1.000 zł oraz fakt odzyskania przez powoda akumulatorów o wartości 8.824,43 zł;

od pozwanego R. R. (1) kwotę 55.786,69 zł, uwzględniając orzeczony wyrokiem wydanym w postępowaniu karnym obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w części przez uiszczenie kwoty 30.000 zł oraz fakt odzyskania przez powoda akumulatorów o wartości 8.824,43 zł;

od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., P. R. oraz J. A. kwotę 31.175,57 zł, uwzględniając fakt odzyskania przez powoda akumulatorów o wartości 8.824,43 zł.

Przy tym, na gruncie art. 441 § 1 k.c. Sąd uznał, że odpowiedzialność pozwanych za szkodę wyrządzoną powodowi jest solidarna, mimo różnej wysokości świadczeń, do których zobowiązani są pozwani. W takim przypadku bowiem górną granicę zobowiązania objętego solidarnością wyznacza wysokość najniższego świadczenia. Zatem zapłata kwoty 31.175,57 zł objęta jest odpowiedzialnością solidarną wszystkich pozwanych, natomiast ponad tę kwotę a do kwoty 55.786,69 zł solidarne jest zobowiązanie pozwanych J. L. oraz R. R. (1). Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie powołanych przepisów orzekł jak w pkt. I - V sentencji wyroku.

Orzeczenie w pkt. VI sentencji wyroku o kosztach procesu znajduje zaś oparcie w art. 98 k.p.c., art. 100 k.p.c. oraz art. 105 k.p.c. W tym zakresie Sąd miał w szczególności na uwadze, że w sprawie, w której jest kilku pozwanych, wysokość podlegających zwrotowi kosztów procesu zależna jest od tego, w jakim stopniu każdy z nich uległ w procesie w stosunku do dochodzonego roszczenia i w jakim stopniu względem pozwanych strona powodowa ulega w sporze. Rozliczenie powinno być zatem dokonane indywidualnie, może być zaś dokonane grupowo w razie połączenia węzłem solidarności członków danej grupy. W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanych J. L. oraz R. R. (1), którzy są osobami przegrywającymi sprawę w całości, na rzecz powoda solidarnie kwotę 7.907 zł, na którą składają się opłata od pozwu w wysokości 4.290 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600 zł (ustalone na podstawie § 6 pkt 6 i § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu) oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Natomiast od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., P. R. oraz J. A. Sąd zasądził solidarnie na rzecz powoda kwotę 510 zł. Porównując bowiem wielkość ostatecznie dochodzonych roszczeń i to, w jakiej części zostały uwzględnione w stosunku do ww. pozwanych, Sąd ustalił, że roszczenie powoda zostało uwzględnione w 36 % i w takiej części powinien otrzymać od wskazanych pozwanych zwrot kosztów procesu. Odpowiednio, pozwani (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., P. R. oraz J. A. powinni otrzymać od powoda zwrot 64 % poniesionych kosztów procesu. Koszty procesu poniesione przez powoda wyniosły 7.907 zł, stąd przysługuje mu od ww. pozwanych zwrot kwoty 2.846 zł (36 % x 7.907 zł). Na koszty procesu poniesione przez pozwanych składają się natomiast: wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 3.600 zł oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 51 zł. Pozwanym przysługuje więc od powoda zwrot kwoty 2.336 zł (64 % x 3.651 zł). Po potrąceniu powyższych wzajemnych należności stron z tytułu kosztów procesu, otrzymujemy zaś kwotę 510 zł, którą należało zasądzić na rzecz powoda.

Ponieważ pozwany R. R. (1) nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę oraz nie złożył odpowiedzi na pozew, Sąd na podstawie art. 339 § 1 k.p.c. orzekł, że w stosunku do ww. pozwanego wyrok wydany w rozpoznawanej sprawie jest wyrokiem zaocznym i na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. z urzędu nadał wyrokowi w pkt II i VI w stosunku do pozwanego R. R. (1) rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego orzeczenia wnieśli pozwani ad. 3, ad. 4 i ad. 5, zaskarżając wyrok w części co do punktu III w zakresie zasądzającym od pozwanych (...) sp. z o.o., P. R. oraz J. A. na rzecz powoda kwotę w wysokości 31.175,57 zł oraz w pkt IV w zakresie zasądzenia od pozwanych (...) sp. z o.o., P. R. oraz J. A. na rzecz powoda kosztów procesu. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucili:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 422 k.c. - poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że pozwany P. R. wraz z pozwanym J. A. wypełnili znamiona pomocnictwa w dokonaniu przez pozwanych ad. 1 i ad. 2 kradzieży akumulatorów stanowiących własność powoda, podczas gdy pozwani ad. 4 i ad. 5 nie mieli świadomości o pochodzeniu akumulatorów z czynu zabronionego i w konsekwencji nie mogli udzielić pozwanym ad. 1 i ad. 2 obietnicy ich nabycia oraz zbyt;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 422 k.c. w zw. z art. 430 k.c. - poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że pozwana Spółka (...) sp. z o.o. uzyskała korzyść majątkową z wyrządzonej powodowi szkody na skutek nabycia w jej interesie i na jej rzecz przez pozwanych ad. 4 i ad. 5 od pozwanych ad. 1 i ad. 2 skradzionych akumulatorów, podczas gdy pozwana spółka nie miała świadomości o pochodzeniu akumulatorów z czynu zabronionego i w konsekwencji nie mogła odnieść korzyści, o której mowa w art. 422 k.c.;

3.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6 k.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c., które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy - poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i ustalenie, iż powód wykazał rzeczywistą wysokość poniesionej szkody w wysokości 31.175,57 zł spowodowanej działaniem pozwanych ad. 3 - 5, polegającą na nabyciu przez pozwanego ad. 4 i ad. 5, 200 sztuk akumulatorów od pozwanych ad. 1 i ad. 2, oraz ich dalszej odsprzedaży przez pozwaną spółkę, gdyż Sąd I instancji nie wskazał żadnego wyliczenia/zestawienia, wskazującego wysokość poniesionej szkody oraz zgromadzony materiał dowodowy w sprawie nie daje podstaw do ustalenia zasady, jak i wysokości poniesionej przez powoda szkody,

4.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy - poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego tj. zeznań świadków M. G., P. C., polegające na uznaniu ich za wiarygodne, spójne, korelujące z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie, zasadami logiki i doświadczeniem życiowym, podczas gdy ww. świadkowie są pracownikami powoda, a więc z uwagi na łączący ich z powodem stosunek prawny ich zeznania budzą wątpliwości i są niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy;

5.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy - poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na uznaniu za wiarygodne zeznania świadków strony powodowej tj. M. G., P. C. oraz M. Z. (2) z pominięciem zeznań świadka W. P., podczas gdy zeznania świadka W. P. są spójne, logiczne i korespondują ze zeznaniami pozostałych świadków oraz zeznań pozwanych;

6.  naruszenie przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 § 1 k.p.c. - polegające na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie poprzez pominięcie przez Sąd I instancji zeznań pozwanych ad. 3 - 5 w części, w której wyjaśnili, iż zostali poinformowani przez pozwanych ad. 1 i ad. 2 o pochodzeniu akumulatorów z likwidowanego sklepu z P., zapewnieniom otrzymania faktury VAT za zakupione od akumulatory oraz o braku ich oznakowania, a co w konsekwencji doprowadziło do błędnego przypisania pozwanym ad. 4 - 5 pomocnictwa w dokonaniu przez pozwanego ad. 1 i ad. 2 kradzieży 200 akumulatorów o wartości 31.175,57 zł i tym samym spowodowania szkody wobec powoda o wartości 31.175,57 zł oraz przypisania pozwanej spółce odpowiedzialności za osiągnięcie korzyści w kwocie 31.175,57 zł;

7.  naruszenie przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 § 1 k.p.c. - polegające na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie poprzez pominięcie przez Sąd I instancji zeznań pozwanej Prezesa pozwanej spółki w zakresie informowania pozwanych ad. 1 i ad. 2 przez pozwanych ad. 4 i ad. 5 o pochodzeniu akumulatorów z likwidowanego sklepu z P., zapewnieniom otrzymania faktury VAT za zakupione od akumulatory oraz o braku ich oznakowania, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego przypisania pozwanej odniesienia korzyści z tytułu dalszej odsprzedaży skradzionych akumulatorów, które zostały nabyte przez pozwanych ad. 4 i ad. 5 od pozwanych ad. 1 i ad. 2 powodując jednocześnie szkodę w majątku powoda w wysokości 31.175,57 zł.

Mając powyższe na uwadze pozwani wnieśli o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt III i IV poprzez oddalenie powództwa w stosunku do pozwanej spółki (...) sp. z o.o., pozwanego P. R. oraz pozwanego J. A. i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych ad. 3 - 5 kosztów procesu za obydwie instancje,

ewentualnie,

2.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji wraz z rozstrzygnięciem o kosztach procesu za instancję odwoławczą.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanych nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne, trafnie uznając, iż dają one podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanych ad 3 – 5 na podstawie art. 422 k.c.

Sąd Apelacyjny nie znalazł też podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, przy użyciu wyłącznie argumentów jurydycznych, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000/7-8 poz. 139 i z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, OSNC 2000/10 poz. 189).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 października 2004 r., sygn. III CK 245/04, przepis art. 233 § 1 k.p.c. określający obowiązujące zasady oceny dowodów może zostać naruszony w wyniku nieuwzględnienia przez sąd przy ocenie poszczególnych dowodów zasad logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego, całokształtu zebranego materiału dowodowego, przeprowadzenia określonych dowodów niezgodnie z zasadami procedury cywilnej, na przykład niezgodnie z zasadą bezpośredniości. Postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wskazania przez skarżącego konkretnych zasad lub przepisów, które naruszył sąd przy ocenie poszczególnych, określonych dowodów.

Zasada swobodnej oceny dowodów określona powyższym przepisem wyraża się w jej ocenie według własnego przekonania Sądu, opartego na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Jej istotną cechą jest bezstronność, brak arbitralności i dowolności, przestrzeganie zasad logicznego rozumowania i zasad doświadczenia życiowego w wyciąganiu wniosków.

Ocena dokonana przez Sąd I instancji w ocenie Sądu Apelacyjnego odpowiada wskazanym wyżej kryteriom, wszystkie przeprowadzone dowody zostały przez Sąd Okręgowy przywołane i omówione w sposób obiektywny, rzetelny i wszechstronny.

Dokonując oceny dowodów sąd określa, czy środek dowodowy z uwagi na jego cechy indywidualne i okoliczności obiektywne zasługuje na wiarę. Podstawą selekcji dowodów jest zatem ich wiarogodność. Natomiast kryteriami oceny wiarogodności są doświadczenie życiowe, inne źródła wiedzy, poprawność logiczna, prawdopodobieństwo wersji. W orzecznictwie wskazuje się, że „ramy swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1) wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego” (tak wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, Lex nr 41437, wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 września 2008 r., I ACa 1195/06, Lex nr 516569).

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000/7-8 poz. 139 i z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, OSNC 2000/10 poz. 189). Jeżeli zatem z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy bardzo wnikliwie odniósł się do zeznań złożonych przez pozwanych, szczegółowo wyjaśniając przyczyny, dla których zeznania te uznał za niewiarygodne. Oceniając zeznania złożone przez pozwanych Sąd Okręgowy trafnie wskazał na sprzeczności z ich zeznaniami złożonymi w postępowaniu karnym, nie naruszając art. 235 § 1 k.p.c. Zeznania pozwanych złożone w innym postępowaniu nie były bowiem podstawą dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych, a posłużyły jedynie dla oceny wiarygodności zeznań złożonych bezpośrednio przed Sądem Okręgowym, zaś w trakcie przesłuchania pozwanych Sąd Okręgowy zadawał pytania, zmierzające do wyjaśnienia zauważonych rozbieżności, nie uzyskując na te pytania odpowiedzi.

Nie zachodzi także wskazywana przez skarżących sprzeczność między zeznaniami powoda a pozostałymi dowodami przeprowadzonymi przez Sąd Okręgowy, w tym zeznaniami świadka W. P., mogąca prowadzić do podważenia wiarygodności tego dowodu. Świadek ten potwierdzał wersję pozwanych, iż wiedza J. A. oraz P. R. ograniczała się jedynie do tego, iż dostarczane akumulatory miały pochodzić z likwidowanego sklepu w P.. Wersja ta jest niewiarygodna, jeśli się zważy, że w pierwszych zeznaniach i wyjaśnieniach złożonych w postępowaniu karnym przez J. L. (na k. 36 akt III K 590/13) i J. A. (na k. 30 akt III K 590/13) nie ma mowy o likwidacji sklepu w P., jak i o fakturze za dostarczone akumulatory. Zeznania i wyjaśnienia te, złożone bezpośrednio po zatrzymaniu J. L., Sąd Okręgowy prawidłowo uznał za spontaniczne, złożone bez możliwości uprzedniego przygotowania się i uzgodnienia treści relacji z pozostałymi uczestnikami zaboru i sprzedaży kradzionych akumulatorów. Natomiast cechy takiego przygotowania noszą już zeznania J. A. złożone później, kiedy to wycofał się z pierwotnych zeznań. Sąd Okręgowy słusznie wskazał, że tłumaczenia pozwanych, poparte zeznaniami świadka W. P., przedstawiane na potrzeby niniejszego procesu są sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, nie sposób bowiem uznać, by osoby działające w imieniu pozwanej spółki przez dłuższy czas godziły się nabywać partiami akumulatory od nieustalonych właścicieli rzekomo likwidowanego sklepu, dokonując ustaleń co do ceny nabycia z kierowcą zatrudnianym przez innego przedsiębiorcę, odbierając od tego kierowcy towar bez żadnych pokwitowań i nie otrzymując faktury. Niewiarygodnie też brzmią twierdzenia skarżących, że dawali się zwodzić J. L., iż kiedyś przywiezie im fakturę, ale nadal kupowali od niego przez wiele miesięcy kolejne partie akumulatorów, zamiast zażądać zwrotu pieniędzy i oddać akumulatory.

W świetle zgromadzonych dowodów zdaniem Sądu Apelacyjnego uzasadnione jest przypisanie pozwanym J. A. i P. R. odpowiedzialności na gruncie art. 422 k.c. jako pomocnikom za doznaną przez powoda szkodę, zaś pozwanej spółce na podstawie art. 422 k.c. w zw. z art. 430 k.c., gdyż poprzez działanie pozwanego J. A. i P. R. spółka weszła w posiadanie akumulatorów, a następnie dokonywała ich dalszej sprzedaży, uzyskując w ten sposób korzyść z wyrządzonej powodowi szkody.

Spór między stronami dotyczył także kwestii wykazania przez powoda wysokości szkody i możliwości zastosowania przez Sąd Okręgowy art. 322 k.p.c. Niewątpliwie przepis art. 322 k.p.c. ma charakter wyjątkowy, co nie pozwala na dokonywanie rozszerzającej wykładni tej normy. Z uprawnienia zawartego w art. 322 k.p.c. sąd może dopiero skorzystać wówczas, gdy po wyczerpaniu wszystkich dostępnych dowodów okaże się, że ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione.

W wyroku z dnia 2 marca 2012 r. II CSK 362/11 Sąd Najwyższy wskazał, że w sytuacji, gdy szkoda jest bezsporna, a tylko nie została w procesie wykazana jej wysokość, sąd, mając do dyspozycji materiał dowodowy zgromadzony na chwilę zamknięcia rozprawy, ustala jej ostateczną wysokość. Temu celowi służy art. 322 k.p.c. , który zezwala sądowi na zasądzenie odszkodowania w wysokości ustalonej przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy. Sąd nie może zaś, mając wątpliwości, jaka ma być ostateczna wysokość odszkodowania, oddalić w całości powództwo jeżeli poza sporem jest, że strona skarżąca szkodę poniosła.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwalał na ustalenie wysokości szkody poniesionej przez powoda w wysokości wskazanej w wyroku.

W sprawie zostało wykazane bowiem, że średnia wartość odsprzedawanych akumulatorów wynosiła 200 zł. Uzasadnione jest także stwierdzenie, że pozwana spółka nabyła 200 sztuk akumulatorów pochodzących z kradzieży dokonanej na szkodę powoda. Ustalone przez Sąd Okręgowy odszkodowanie odpowiada kwocie uzyskanej z przemnożenia powyższych danych. Od kwoty 40.000 zł Sąd prawidłowo odjął wartość odzyskanych przez powoda akumulatorów w wyniku przeszukania pomieszczeń (...) sp. z o.o. przez Policję.

Mając powyższe na względzie i uznając podniesione w apelacji zarzuty za bezzasadne, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 5 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji.

Paulina Asłanowicz Aleksandra Kempczyńska Bernard Chazan