Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2018 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: Z. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 8 marca 2017 r., znak: (...)

w sprawie: Z. P.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu Z. P. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 30 listopada 2016 r. do 31 grudnia 2018 r. ;

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 615/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 marca 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpatrzeniu wniosku Z. P. z dnia 8 listopada 2016r. – odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy – powołując się na art.57 w zw. z art.58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 14 grudnia 2016r. ustalił, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do 31 grudnia 2018r. oraz ustalił datę powstania tej niezdolności na dzień 1 czerwca 2016r.

Organ rentowy powołując się na orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 14 grudnia 2016r. (które ustaliło, iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 31 grudnia 2018r. oraz ustaliło datę powstania tej niezdolności na dzień 1 czerwca 2016r.), podał że w dziesięcioleciu przed powstaniem tej niezdolności, tj. w okresie od 1 czerwca 2006r. do 31 maja 2016r. ubezpieczony udokumentował 2 lata 3 miesiące i 16 dni, w tym:

-

okresy składkowe: od 1 kwietnia 2007r. do 30 listopada 2008r., od 22 sierpnia 2011r. do 11 października 2011r. – 1 rok 9 miesięcy i 21 dni;

-

okresy nieskładkowe: od 27 października 2011r. do 30 kwietnia 2012r. – 0 lat 5 miesięcy i 25 dni.

Organ rentowy wyjaśnił w związku z powyższymi ustaleniami, iż odmówił ubezpieczonemu prawa do renty ponieważ ubezpieczony:

-

nie udokumentował 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych przed powstaniem niezdolności do pracy;

-

nie udokumentował 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w 10-leciu przed złożeniem wniosku o świadczenie;

-

nie jest całkowicie niezdolny do pracy;

-

nie udokumentował 30 lat okresów składkowych;

-

niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia.

Ponadto organ rentowy nie uwzględnił okresu od 13 stycznia 2014r. do 14 grudnia 2016r. ze względu na brak złożenia przez pracodawcę deklaracji rozliczeniowych i opłacania składek.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony Z. P., wskazując iż w okresie od 13 stycznia 2014r. do 14 grudnia 2016r. był zatrudniony w firmie (...) w B., a okresu tego nie zaliczono mu do stażu pracy.

Zaliczenie powyższego okresu zatrudnienia pozwoliłoby na uzyskanie powodowi renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczony powoływał się na dołączone do odwołania dokumenty:

-

świadectwo pracy z dnia 15 grudnia 2016r.,

-

pisma ZUS z dnia 10 listopada 2015r. i 5 listopada 2015r.;

-

deklaracje PIT za lata 2014, 2015, 2016.

W pismach ZUS widnieje informacja o zgłoszeniu go przez powyższego pracodawcę do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy o pracę oraz o braku dokumentów rozliczeniowych za okres od stycznia 2014r. do października 2015r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczony Z. P. (urodz. (...)) w dniu 8 listopada 2016r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w B. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Orzeczeniem z dnia 14 grudnia 2016r. Lekarz Orzecznik ZUS ustalił:

-

iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 31 grudnia 2018r.;

-

datę powstania częściowej niezdolności do pracy na dzień 1 czerwca 2016r.

Zaskarżona odwołaniem decyzja odmawiała ubezpieczonemu prawa do renty z powodu niespełnienia przez niego przesłanek stażowych (brak wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę i w dziesięcioleciu przed powstaniem orzeczonej przez Lekarza Orzecznika ZUS częściowej niezdolności do pracy). Istotnym motywem organu rentowego przy negatywnym rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego było także nieuwzględnienie do wymaganego stażu ubezpieczeniowego powoda okresu od 13 stycznia 2014r. do 14 grudnia 2016r. z powodu braku złożenia przez pracodawcę deklaracji rozliczeniowych i opłacanie składek.

Rozważając tę kwestię Sąd Okręgowy wskazuje, iż w toku niniejszego procesu ubezpieczony Z. P. wykazał, iż w okresie od 13 stycznia 2014r. do 15 grudnia 2016r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę w firmie (...) w B. na stanowisku murarza. Okoliczności tej organ rentowy w postępowaniu administracyjnym i w toku procesu nie kwestionował, uważając za relewantną dla rozstrzygnięcia o wniosku rentowym powoda okoliczność nieskładania przez pracodawcę deklaracji rozliczeniowych oraz nieopłacania za powoda przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.

Tymczasem w orzecznictwie za utrwalone uznaje się stanowisko, zgodnie z którym nierzetelne wypełnianie przez pracodawcę obowiązków w przedmiocie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za zatrudnionego pracownika nie może wywołać ujemnych konsekwencji dla tego ostatniego. W uzasadnieniu wyroku z dnia 7marca 2017r. III UK 84/16 (LEX nr 2278301) Sąd Najwyższy wskazał, iż w aktualnym stanie prawnym obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne , zarówno w części obowiązującej pracodawcę jak i pracownika, spoczywa na pracodawcy – płatniku (art.17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Wykonywanie przez pracodawcę tego obowiązku jest niezależne od pracownika, zatem zaleganie pracodawcy ze składkami lub uchylanie się od ich opłacania powodowałoby brak środków na indywidualnym koncie pracownika, co miałoby wpływ na wysokość przyszłych świadczeń. W związku z tym został wprowadzony mechanizm chroniący pracownika przed skutkami niezależnego od niego zaniechania. W trybie określonym przepisem art.40 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje na koncie ubezpieczonego uzupełnienia kwoty składek nieuregulowanych przez płatnika. Jeżeli tryb ten zostanie wyczerpany okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w którym pracownik otrzymuje wynagrodzenie, jest okresem ubezpieczenia, czyli okresem składkowym w rozumieniu art.6 ust.1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach, niezależnie od tego czy pracodawca opłacił składki na ubezpieczenie.

Analogiczny pogląd wyrażono w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2016r. II UK 194/15 (LEX nr 2048969), w którym wskazano, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy składkowe uwzględnia się jako okresy ubezpieczenia (art.6 ust.1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), bez względu na to, czy płatnik niebędący ubezpieczonym opłacił należne za niego składki, ponieważ przy weryfikacji okresów uwzględnianych do ustalenia prawa i wysokości emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki tylko, gdy płatnik składek zobowiązany do opłacenia składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (płatnikami takich składek) nie opłacił składek na takie ubezpieczenia społeczne.

W powołanym judykacie wskazano jednocześnie, iż przeciwne stanowisko, zgodnie z którym skutki zaniechania opłacania składek przez niebędących ubezpieczonymi płatników obarczałoby ubezpieczonych ryzykiem „utraty” składkowych okresów ubezpieczenia byłoby zaprzeczeniem istoty i automatyzmu prawnego powstawania i podlegania obowiązkowym stosunkom ubezpieczeń społecznych oraz obliczania i opłacania przez płatników całości należnych składek za ubezpieczonych, choćby w części finansowanych z przychodów samych ubezpieczeniowych.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób nie budzący wątpliwości Sądu potwierdza, iż ubezpieczony Z. P. w okresie od 13 stycznia 2014r. do 15 grudnia 2016r. był zatrudniony na podstawie stosunku pracy przez M. K.. Okoliczność ta wynika nie tylko z dowodów z dokumentu (świadectwo pracy z dnia 15 grudnia 2016r. – k.60 akt niniejszej sprawy o raz sprostowane świadectwo pracy – k. 35 akt sprawy Sądu Rejonowego o sygn.. VIIP 161/17), ale także zeznań świadków R. P. (e-protokół rozprawy k.60 a.s., skrócony protokół rozprawy k.62 – 63 a.s.), R. K. (e-protokół rozprawy k.91 a.s. i skrócony protokół rozprawy k.88 – 89 a.s.) oraz dowody z dokumentów z akt sprawy Sądu Rejonowego w (...) o sygn.. akt VII P 161/17, w tym prawomocny wyrok tego Sądu z 26 września 2017r., zasądzający od M. K. na rzecz Z. P. kwotę 2.096 zł 78 gr tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany przez niego urlop wypoczynkowy w wymiarze 8 dni za rok 2015 i w wymiarze 26 dni za rok 2016 (k.71 akt sprawy Sądu Rejonowego w (...) o sygn. akt VII U 161/17). Zgodnie z art.365 § 1 K.p.c. orzeczenie to wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Skoro ubezpieczony z tytułu łączącej go z M. K. umowy o pracę nabył prawo do świadczeń w postaci ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w latach 2015 i 2016 (co potwierdził powyższy prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy), to okres zatrudnienia u tego pracodawcy, w którym ubezpieczony faktycznie wykonywał pracę musi być – zgodnie z art.6 ust.1 pkt 1 powołanej ustawy emerytalno – rentowej – uznany za okres składkowy i jak już wcześniej zaznaczono, fakt niewywiązywania się przez płatnika – pracodawcy z obowiązku składania deklaracji i opłacania składek na to ubezpieczenie – nie pozbawienie powoda prawa do zaliczenia tego okresu ubezpieczenia do stażu uwzględnianego przy ocenie nabycia prawa do emerytury czy renty.

Analogicznie przedstawia się kwestia z okresami niezdolności do pracy powoda mieszczącymi się w okresie zatrudnienia u M. K..

Ubezpieczony w dniu 24 kwietnia 2015r. uległ wypadkowi w drodze do pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art.57 b ust.1, ust.2 i ust.3). Okoliczność tę potwierdza dowód z karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy z dnia 8 maja 2015r. wraz z notatką kolegialną, z których wynika że organ rentowy uznawał, iż zdarzenie to odpowiada definicji wypadku w drodze z domu do pracy.

(dowody: dokumentacja wypadkowa (...) Oddziału w B. złożone do akt niniejszej sprawy)

Okolicznością niesporną między stronami i mającą istotne znaczenie dla wymiaru posiadanych przez powoda okresów składkowych i nieskładkowych - uwzględnianych przy ocenie jego uprawnień rentowych - było także to, iż pracodawca powoda M. K. wypłacił powodowi należność pieniężną za okres niezdolności do pracy spowodowanej tym wypadkiem, przez pierwsze 14 dni wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (od 24 kwietnia do 7 maja 2015r.), a następnie należność z tytułu zasiłku chorobowego (za okres od 8 maja 2015r. do 6 lipca 2015r., którą organ rentowy powinien zakwalifikować jako zasiłek chorobowy i rozliczyć w ciężar składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne powoda (dowody z dokumentów ZUS dotyczących rozliczenia z pracodawcą wypłaconych powodowi świadczeń pieniężnych za okres niezdolności do pracy – w osobnej teczce złożonej do akt sprawy przez organ rentowy). W złożonej przez ZUS do akt sprawy dokumentacji znajdują się druki ZUS ZLA potwierdzające niezdolność powoda do pracy po wypadku w dniu 24 kwietnia 2015r. za okres od 24 kwietnia 2015r. do 6 lipca 2015r. (w ciągłości), a w dniu 7 lipca 2015r. ubezpieczony powrócił do pracy u M. K..

W piśmie procesowym z dnia 3 lipca 2017r. (k.44 a.s.) organ rentowy przyznał, iż w przypadku doliczenia do posiadanego przez powoda stażu ubezpieczeniowego w dziesięcioleciu poprzedzającym złożenie wniosku o rentę (od 8 listopada 2006r. do 7 listopada 2016r.) legitymował się on okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 5 lat 1 miesiąca i 13 dni (w tym 4 lata , 7 miesięcy i 18 dni okresów składkowych i 5 miesięcy i 25 dni nieskładkowych). Niezależnie od tego organ rentowy powinien doliczyć do stażu ubezpieczeniowego okres nieskładkowy przypadający po dacie zgłoszenia wniosku o rentę (ubezpieczony do 29 listopada 2016r. korzystał z zasiłku chorobowego – okoliczność niesporna) albowiem ten okres nieskładkowy był znany organowi rentowemu w dacie wydania zaskarżonej decyzji i nie było powodów aby wymagać od ubezpieczonego ponowienia złożenia wniosku o rentę np. w dniu 30 listopada 2016r. Organ rentowy powinien brać bowiem pod uwagę stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wydania zaskarżonej decyzji. Zatem okres nieskładkowy z art.7 pkt 1 lit.b i d ustawy emerytalno – rentowej przypadający od 7 listopada 2016r. do 29 listopada 2016r. także dodatkowo powiększał staż ubezpieczeniowy powoda, który przed 30 listopada 2016r. nie mógł nabyć prawa do renty właśnie z powodu pobierania zasiłku chorobowego (art.100 ust.2 ustawy).

Wobec spełnienia przez powoda warunków stażowych koniecznych do nabycia prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wskazanych w art.57 ust.1 punktach od 1 do 3 oraz art.58 ust.1 pkt 5 w zw. Z art.58 ust.2 ustawy emerytalno – rentowej oraz niespornej jego niezdolności do pracy ustalonej orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 14 grudnia 2016r., Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 K.p.c. orzekł o zmianie zaskarżonej decyzji w zakresie wskazanym w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego wskazanej w art.118 ust.1a ustawy emerytalnej albowiem istotne dla rozstrzygnięcia sporu ustalenia dokonane zostały w postępowaniu sądowym na podstawie dowodów z zeznań świadków i dowodów z dokumentów, które nie były znane organowi w postępowaniu administracyjnym. W szczególności dowody te pozwalały wykluczyć aby pracownicze zatrudnienie ubezpieczonego u M. K. miało pozorny charakter, jak również pozwalały na dokonanie właściwego ustalenia okresów świadczenia przez powoda pracy i okresów, w których do jej świadczenia był on niezdolny z przyczyn zdrowotnych.

SSO Janusz Madej