Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 grudnia 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi oddalił powództwo (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki (...) w B. przeciwko M. T. o zapłatę 2750,05 złotych.

Powyższy wyrok wynikał z uznania za nieudowodnione żądanie zapłaty przez pozwanego dochodzonej w pozwie kwoty, którego zasadność powód wywodził z umowy pożyczki zawartej w formie elektronicznej za pośrednictwem serwisu internetowego. Sąd I instancji wskazał, że dokumenty przedłożone przez stronę powodową nie wykazują okoliczności, na które zostały zgłoszone. W szczególności powód nie udowodnił samego faktu zawarcia umowy, gdyż brak jest jakiegokolwiek dowodu, że pozwany złożył oświadczenie o treści odpowiadającej niepodpisanemu wydrukowi z systemu elektronicznego serwisu pożyczkowego. Ponadto, powód nie wykazał, że
w ogóle doszło do przekazania środków na konto pożyczkobiorcy, co według treści umowy pożyczki, na którą powołuje się powód było warunkiem jej zawarcia.

Apelację od przedmiotowego orzeczenia wywiódł powód, podnosząc następujące zarzuty:

- naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych
w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego wyrażającej się w odmowie dania wiarygodności i mocy dowodowej dowodom przedstawionych przez powoda, a mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie tj. wydruków komputerowych z systemu pośrednika kredytowego (...) Sp. zo.o. (dawniej (...) Sp. z o.o.)
z siedzibą w B. (załączniki do' pozwu), potwierdzeń przelewów
1 grosza wraz z wpisaniem indywidualizującego kodu Umowy Ramowej
i zawartym w nim oświadczeniem woli zawarcia umowy, potwierdzeń przelewów pożyczek w kwocie 2 000,00 zł wypłaconych z konta pośrednika na rzecz i ryzyko pożyczkodawcy, późniejszych wezwań do zapłaty kierowanych do strony pozwanej, pomimo że stanowią one o dobrowolności i chęci pozwanego w zarejestrowaniu się na stronie internetowej pośrednika oraz dążeniu do zawarcia umowy ze wszystkimi jej konsekwencjami;

- naruszenia art. 233 § 1 poprzez jego naruszenie, a w konsekwencji błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy poprzez przyjęcie, że przelewy 0,01 zł nie stanowiły potwierdzenia zawarcia umowy pożyczki gdyż
w rzeczywistości stanowiły zaakceptowanie i potwierdzenie umów ramowych;

- naruszenia art. 232 k.p.c. w zw. z art. 309 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności zawarcia pomiędzy stronami umów ramowych i zawartych na ich podstawie umów pożyczek, podczas gdy powód zaoferował logiczne, wzajemnie uzupełniające się dowody w postaci wydruków komputerowych z systemu pośrednika potwierdzających fakt dążenia do zawarcia umowy przez stronę pozwaną poprzez zarejestrowanie się na portalach pośrednika (...) przelaniu na konta pośrednika przelewów w wysokości 1 grosza
z oświadczeniem o zawarciu umowy wraz z kodem Umowy Ramowej pomimo, że katalog dowodów nie jest zamknięty a powód miał możliwość udowodnienia swoich roszczeń wszelkimi możliwymi sposobami;

- naruszenia art. 60 k.c. w zw. z art. 61 § 2 k.c. poprzez ich niezastosowanie, co doprowadziło do przyjęcia, że strona pozwana nie złożyła oświadczenia woli o zawarciu Umów ramowych i umów pożyczek poprzez portale internetowe pośrednika oraz przesłanie oświadczenia o zawarciu umowy poprzez przelew 0,01 zł mimo, że wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również w postaci elektronicznej, a oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią; strona pozwana dokonała bowiem złożenia oświadczenia woli w formie elektronicznej stanowiącego techniczne uzewnętrznienie woli i nie wymaga spełnienia innych szczególnych przesłanek, a dodatkowo sąd nie wziął pod uwagę, że pozwana zawierała umowy z powodem i potem je spłacała;

- naruszenia art. 7 ust. 1 Prawa bankowego w zw. z art. 6 ust. 3 ustawy
o radcach prawnych, poprzez nie zastosowanie ich w przedmiotowej sprawie
i uznanie za niewiarygodne potwierdzeń przelewów 0,01 zł z oświadczeniem
o zaakceptowaniu warunków Umowy ramowej, potwierdzenia wypłaty pożyczki jak i dostarczonych w odpowiedzi na sprzeciw pozwanej wypłat
i spłat wcześniejszych umów pożyczek wymagając aby zostały one poświadczone za zgodność z oryginałem pomimo, że dostarczone przez powoda dokumenty bankowe są wygenerowane elektronicznie — i dlatego nie mogą być wprost uznane za „oryginalne”, co powinno być uznane przez Sąd za w pełni wiarygodne dokumenty;

- naruszenia art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim w zw. z art. 74 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że umowa o kredyt lub pożyczkę musi być podpisana, mimo ze rygor ten jest zastrzeżony tylko dla celów dowodowych, a brak podpisów czy sporządzenia umowy w formie papierowej nie powoduje uznania umowy za nieważną. Umowa mogła być zawarta poprzez internet, na kredytodawcy ciążył zaś obowiązek przesłania umowy na trwałym nośniku do konsumenta na wskazany przez niego w procesie rejestracji adres mailowy co zostało uczynione poprzez system pośrednika.

W konkluzji powód sformułował wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz powoda kwoty 2 750,05 zł wraz z umownymi odsetkami od kwoty 2 036,05 zł od dnia 08-07-2016 roku, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm prawem przepisanych. Ewentualnie, powód wniósł o uchylenie w/w wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Łodzi- Widzewa w Łodzi do ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem
o kosztach instancji odwoławczej w tym kosztach zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona
w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Przechodząc do oceny poszczególnych zarzutów apelacji w pierwszej kolejności należy wskazać, iż całkowicie chybiony jest także zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. Zachodzi bowiem potrzeba wyjaśnienia, że wskazany przepis jest adresowany do stron postępowania, gdyż określa ich obowiązki
w zakresie wykazywania faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przepisu tego Sąd Rejonowy nie mógł zatem naruszyć w sposób i w formie zarzucanej przez skarżącego.

Nie wytrzymuje także krytyki zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Dla skuteczności zaś zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. skarżący powinien wykazać posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że doszło do rażącego naruszenia ustanowionych w tym przepisie zasad oceny wiarygodności i mocy dowodów, a nie wówczas, gdy będzie dążył jedynie do przeforsowania własnej oceny prawnej. Powołane
w apelacji wywody mają wyłącznie charakter polemiczny i w żadnej mierze nie konkretyzują, jakim zasadom oceny dowodów Sąd I instancji uchybił. Nie stanowi zatem naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. odmienna od oczekiwań skarżącego ocena stanu faktycznego ustalonego w toku postępowania. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia wniosku, że powodowi przysługuje względem pozwanej wierzytelność
w wysokość dochodzonej w pozwie. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczność, że pozwana winna zapłacić powodowi jakąkolwiek należność w związku
z zawartą umową pożyczki nr (...) nie znajduje potwierdzenia
w materiale dowodowym sprawy. Przeciwnie, całokształt okoliczności przytoczonych w pozwie, w tym zwłaszcza treść przedłożonych dokumentów budzi wątpliwości co do ich zgodności z twierdzeniami, na których oparto powództwo. Podkreślić w tym miejscu trzeba, iż ciężar udowodnienia tej okoliczności spoczywał na powodzie, który z tego twierdzenia wywodził korzystne dla siebie skutki prawne. Skoro powód dochodził spłaty pożyczki to powinien wykazać przesłanki odpowiedzialności pozwanej. Nie powtarzając słusznych w tej kwestii wywodów Sądu I instancji wyeksponować jedynie należy, iż dowodów na okoliczność dojścia do skutku opisanej umowy nie stanowią załączone do akt wydruki Umowy Ramowej i samej umowy pożyczki, nie podpisane przez żadną ze stron. Nie negując co prawda dopuszczalności ich zawarcia bez zachowania formy pisemnej, wyrazić należy przekonanie, że nie zwalnia to jednak powoda od obowiązku wykazania, że do tego faktu w ogóle doszło. Tymczasem skarżący poza gołosłownym twierdzeniem nie zdołał wykazać istnienia stosunku prawnego, na podstawie którego sformułował żądanie w niniejszej sprawie. Powód nie załączył również potwierdzenia doręczenia pozwanej samej umowy. Nie można przyznać racji skarżącemu, że bez istnienia zobowiązania z umowy pożyczki nie byłoby możliwe wygenerowanie przez operatora internetowego portalu pożyczkowego dokumentów potwierdzających jej istnienie. Zdaniem bowiem Sądu Okręgowego wydruk dokumentów wygenerowanych drogą elektroniczną
w sposób opisany przez powoda nie przesądza faktu istnienia stwierdzonych w ich treści wierzytelności. Co więcej, jak wynika choćby z postanowieniem wzmiankowanej Umowy Ramowej, warunkiem koniecznym pożyczki za pośrednictwem serwisu internetowego pożyczkodawcy jest złożenie wniosku o jej udzielenie. Skoro powód twierdzi, że do zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki doszło, a następnie miała miejsce wypłata kwoty pożyczki na rachunek bankowy pozwanej to winien on przedłożyć zgodny z wymogami procedury cywilnej dowód, że pozwana złożyła taki wniosek. Bez takiego wniosku pożyczka nie mogła zostać pozwanej udzielona. Prawidłowości powyższej oceny nie podważa akcentowana w apelacji okoliczność dokonania przez pozwaną przelewu kwoty 0,01 zł. stanowiącego dowód zaakceptowania warunków umowy pożyczki. Skarżący nie dostrzega bowiem, iż pozwana dokonując przelewu tytułem opłaty rejestracyjnej wskazała numer kodu rejestracji i identyfikatora, które nie pozwalają w żaden sposób powiązać ich z umową nr (...), z której powód wywodzi swoje roszczenie. Niezależnie od powyższego, powód nie wykazał także, iż doszło do przekazania kwoty pożyczki pozwanej. Nie kwestionując bowiem, konieczności dokonania szeregu czynności weryfikacyjnych poprzedzających zawarcie umowy pożyczki, których znaczeniu powód zdaje się przypisywać nadmierne znaczenie, podkreślić trzeba, iż dopiero z chwilą przekazania środków pożyczkobiorcy dochodzi do zawarcia umowy. Dostrzec zaś trzeba, że załączony do akt wyciąg z rachunku bankowego powoda, podobnie jak i pozostałe dokumenty został przedłożony w formie wydruku lub kserokopii wydruku, ta zaś nie może stanowić podstawy do dokonywania ustaleń faktycznych. W świetle przepisów k.p.c. i orzecznictwa Sądu Najwyższego przez dokument rozumie się jego oryginał, a wyjątki, kiedy oryginał może być zastąpiony przez odpis (kserokopię), określa ustawa. Niepoświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia nie jest dokumentem. Zwykła odbitka ksero (to jest odbitka niepotwierdzona, niestanowiąca dokumentu) nie może zastąpić dokumentu, na którego bazie powstała.

Wreszcie, nawet gdyby przyjąć, iż pozwana zawarła z powodem umowę pożyczki nr (...), zdaniem Sądu Okręgowego jej postanowienia w zakresie obciążenia pożyczkobiorcy kosztami czynności windykacyjnych stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu przepisu art. 385 ¹ – 385 ³ k.c. Nałożenie na pożyczkobiorcę obowiązku zapłaty kosztów wezwań do zapłaty w wysokości wielokrotnie przewyższającej ich rzeczywisty koszt stanowi obejście przepisów kodeksu cywilnego o karze umownej. Opłaty te bowiem pozostają w sprzeczności z regulacją art. 483 § 1 k.c. przewidującego karę umowną jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia niepieniężnego. W sytuacji procesowej z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie nie budzi żadnych wątpliwości, iż obowiązek pozwanej miał charakter ściśle pieniężny.

Reasumując, w oparciu o dowody zaoferowane przez powoda, nie można stwierdzić istnienia wierzytelności, na którą powołuje się skarżący. Do odmiennych wniosków w tym względzie nie prowadzą dowody przedłożone przez skarżącego w postępowaniu apelacyjnym, gdyż podlegają one pominięciu w oparciu o art. 381 k.p.c. Strona powodowa nie wykazała bowiem istnienia przyczyn usprawiedliwiających w rozumieniu art. 381 k.p.c. potrzebę powołania dowodu dopiero przed sądem drugiej instancji. Zachodzi potrzeba wyjaśnienia, że gromadzenie materiału procesowego powinno następować przede wszystkim w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Przedłożone w postępowaniu apelacyjnym dowody skarżący powinien był przytoczyć przed sądem pierwszej instancji. Innymi słowy już w sądzie pierwszej instancji powstała potrzeba powołania się przez stronę na te fakty i dowody. Strona zainteresowana wprowadzeniem do sprawy w jej fazie apelacyjnej określonych nowości powinna wykazać, że wcześniej nie miała możności powołania się na nie. Skarżący zaś tego nie uczynił. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że sąd odwoławczy jej wniosku dowodowego nie uwzględni (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2002 r., sygn. akt IV CKN 980/00, publ. Program Komputerowy Lex, nr 53922). Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby w rezultacie do konwalidowania całkowitej bierności dowodowej stron i w konsekwencji podważenia wynikającej z przepisu art. 381 k.p.c. zasady koncentracji materiału dowodowego, której podstawowym celem jest dyscyplinowanie uczestników procesu do przedstawiania wszystkich znanych im faktów i dowodów na poparcie swych twierdzeń pod rygorem utraty możliwości powołania ich w terminie późniejszym.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.