Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2018 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk - Południe w Gdańsku Wydział VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Beata Piórek

Ławnicy Hanna Gozdek Alicja Furtak

Protokolant Magdalena Paplińska

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2018 r. w Gdańsku

sprawy z powództwa T. S.

przeciwko (...) w G.

o odszkodowanie

I.  Zasądza od pozwanej (...)w G. na rzecz powoda T. S. kwotę 11 411,19 zł /jedenaście tysięcy czterysta jedenaście złotych 19/100/ netto tytułem odszkodowania za niezgodne z przepisami prawa pracy wypowiedzenie umowy o pracę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 maja 2018r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 360 zł /trzysta sześćdziesiąt złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

III.  Wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3803,73 zł /trzy tysiące osiemset trzy złote 73/100/.

IV.  Odstępuje od obciążania pozwanej kosztami sądowymi.

Sygn. Akt VI P 738/17

UZASADNIENIE

Powód T. S. w pozwie z dnia 1 grudnia 2017r. wniesionym przeciwko pozwanej (...) w G. wniósł o uznanie wręczonego mu wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 10 listopada 2017r. za bezskuteczne , a po upływie okresu wypowiedzenia o przywrócenie na tożsame warunki pracy i płacy

W uzasadnieniu powód wskazał, że jest pracownikiem pozwanej zatrudnionym na podstawie umowy o pracę od 14 października 1983r. , ostatnia umowa na czas nieokreślony od dnia 16 lipca 1993r. na stanowisku muzyka orkiestry operowej –perkusja .

W dniu 10 listopada 2017r. pozwany wręczył powodowi wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia . Jako przyczynę wskazano likwidację stanowiska pracy podyktowaną zmniejszeniem stanu zatrudnienia związanego z trudną sytuacją finansową instytucji. Ponadto jak wynika z treści wypowiedzenia w danej grupie instrumentów / perkusja/ pracodawca pozostawia wyłącznie stanowiska wymagające większych umiejętności zawodowych , które pozwalają na wykonywanie zarówno I i II głosu. Przed wypowiedzeniem umowy o pracę pozwany zwrócił się do reprezentującej powoda organizacji związkowej z zamiarem rozwiązania umowy o pracę.

W ocenie powoda oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę nie jest zasadne . Odnosząc się do podanej likwidacji stanowiska pracy podyktowanej zmniejszeniem stanu zatrudnienia związanego z trudną sytuacją finansową instytucji , powód wskazał, że okoliczności te nie mają miejsca . Z uzyskanych przez powoda informacji wynika , że sytuacja finansowa pozwanej opery jest lepsza niż w ostatnich latach.

Likwidacja stanowiska pracy powoda wiązała się z doborem do zwolnienia. Pozwany pozostawił wyłącznie stanowiska wymagające większych umiejętności zawodowych , które pozwalają na wykonywanie zarówno I , jak i II głosu. Posiadane przez powoda kwalifikacje pozwalają powodowi na wykonywanie ww czynności –ukończone studia na kierunku instrumentalnym (...) w G. w zakresie gry na perkusji z wynikiem bardzo dobrym, powód podał, że uzyskał również stopień nauczyciela dyplomowanego jako nauczyciel gry na perkusji. Do tego dochodzi 34 letnie doświadczenie na zajmowanym stanowisku oraz 33 letnia praca pedagogiczna w szkolnictwie muzycznym jako nauczyciel gry na perkusji.

Powód wskazał, że zgodnie z linią orzeczniczą SN działanie pozwanego wymagało wskazania w oświadczeniu zastosowanych kryteriów wyboru jego osoby do zwolnienia z pracy.

Pozew k.2-4

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) w G. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzeni na jej rzecz od powoda kosztów postepowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż w dniu 10 11 2017r. złożyła powodowi oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia , złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu pracodawca poprzedził dokonaniem konsultacji z zakładowymi organizacjami związkowymi w trybie art. 38 kodeksu pracy . Przyczyna wskazana na oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę jako likwidacja stanowiska pracy jest w pełni uzasadniona w kontekście sytuacji ekonomicznej pozwanego , jak i wobec braku konieczności utrzymywania w zespole orkiestry stanowiska II głosu perkusji.

W pierwszej kolejności pozwana wskazała , że przyczyną likwidacji stanowiska zajmowanego przez powoda jest utrzymująca się od lat zła sytuacja finansowa (...) w G. , która spowodowała , że obecny dyrektor opery był zmuszony do podjęcia trudnej decyzji o zmianie struktury kosztów instytucji.

Pozwana jest samorządową instytucją kultury utrzymującą się w głównej mierze z dotacji organizatora – Województwa (...) . W roku 2017 dotacja wynosiła kwotę 15 560 000 zł , a wpływy własne / sprzedaż biletów, wynajem pomieszczeń na wydarzenia zewnętrzne / kwotę 1 800 000 zł. Ponadto (...)otrzymuje dotacje celowe , które nie mogą być wydatkowane na koszty stałe instytucji kultury. Z kolei koszty stałe to głównie wynagrodzenia pracowników / 244 etaty/ wraz z pochodnymi / około 12 810 000 zł , koszty utrzymania budynku to około 2 000 000 zł , koszty produkcji premier i wydarzeń w ilości 3 premier / wydarzeń rocznie / 1 750 000zł , koszty eksploatacji przedstawień w ilości około 85 rocznie / 2 896 000zł /oraz koszty prowadzonej działalności edukacyjnej/ 355 000 zł/ Przy takich wskaźnikach deficyt środków wynosi kwotę 2 451 000 zł rocznie. Z ww danych wynika jednoznacznie , że dotacja organizatora w głównej mierze wydatkowana jest na koszty zatrudnienia pracowników, natomiast pozostała kwota nie jest wystarczająca do zapewnienia znacznej liczby nowych produkcji / premier/ oraz wystawiania dużej ilości przedstawień. Koszt nowej produkcji operowej u pozwanej to około 700 000 zł, wyprodukowanie premiery o niższych kosztach w sposób oczywisty ma wpływ na efekt artystyczny spektaklu, z tych względów pozwana była zamuszona do odwołania zaplanowanej na rok 2018 premiery operowej (...) w reżyserii K. J. . Z kolei eksploatacja wyprodukowanych spektakli , ich częste wystawianie , jest również deficytowe , ponieważ nawet gdy Opera sprzeda komplet biletów na dane przedstawienie , to wpływ z kasy pokrywa zaledwie do 45 % kosztów jednego przedstawienia operowego. Powyższe dane w sposób jednoznaczny wskazują , że działalność pozwanej jest od lat deficytowa , kwota dotacji organizatora nie pozwala na prowadzenie działalności artystycznej na oczekiwanym poziomie , a głównym kosztem instytucji są wynagrodzenia pracowników, co prowadzi w ocenie pozwanej do wniosku , że opera w głównej mierze wydatkuje pieniądze publiczne na utrzymywanie zespołu pracowników , nie mając jednocześnie funduszy na wykorzystanie potencjału zespołu artystycznego , który uzasadniałby utrzymywanie tak wysokiego poziomu zatrudnienia .

Ponadto w marcu 2017r. Dyrektor(...)w G. , celem rozwiązania istniejącego od lat sporu zbiorowego z zakładowymi organizacjami związkowymi oraz zapobieżeniu strajkom , podpisał porozumienie zakładowe , zakładające zwiększenie wynagrodzeń pracowników / średnia zasadnicza pensja muzyka orkiestrowego wzrosła o około 50 % / oraz gwarantujące utrzymanie zatrudnienia w 2017r. na poziomie 243 etatów, Zapis o utrzymaniu zatrudnienia na poziomie 243 etatów tylko do końca 2017r. był nie bez znaczenia , ponieważ już w chwili podpisywania przedmiotowego porozumienia jego strony zdawały sobie sprawę z faktu , że tak wysoki poziom zatrudnienia nie będzie możliwy do utrzymania w kolejnych latach. Mając to na uwadze , dyrektor pozwanej w sierpniu 2017r. zwrócił się do organizatora / Marszałka Województwa (...)/ z pismem , w którym przedstawił powyższe dane oraz zwrócił się dwoma wariantami rozwiązania istniejącej sytuacji. Pierwszy wariant zakładał zwiększenie kwoty dotacji , które służyłoby pokryciu kosztów produkcji i eksploatacji wydarzeń artystycznych , a nie zwiększeniu kosztów wynikających z zatrudnienia etatowego . Z kolei drugi wariant zakładał zmianę w strukturze kosztów osobowych pracowników , celem zredukowania tych kosztów o kwotę około 1 500 000zł, co przyczyniłoby się do zwiększenia prowadzonej działalności artystycznej przez pozwaną Operę . Ponieważ Województwo (...) nie podjęło decyzji o zwiększeniu dotacji , jedynym racjonalnym rozwiązaniem stało się zredukowanie stałych kosztów zatrudnienia pracowników. Dalej pozwany wskazał, że każda instytucja kultury istnieje dla publiczności , a nie dla pracowników tej instytucji. Opera jest miejscem pracy , gdzie poziom zatrudnienia musi być racjonalny , zgodny z możliwościami finansowymi instytucji i jej planami artystycznymi. Zespół orkiestry wziął udział w sezonie 2016/2017 w 55 koncertach i spektaklach. Przeciętny muzyk przepracował w tym okresie 780 godzin na możliwych 1864 , wynikających z normatywnego czasu pracy , taka sytuacja jest wynikiem faktu , że możliwości artystyczne instytucji , przez co należy rozumieć ilość wystawianych spektakli , na którą operę stać w ramach środków budżetowych , nie uzasadnia tak wysokiego poziomu zatrudniania pracowników 244 etaty , zatrudnienia musi wynikać z potrzeb instytucji kultury i jej możliwości finansowych.

W zakresie kryteriów likwidacji stanowisk pracy pozwana wskazała, że zastosowała racjonalne i i obiektywne kryterium doboru pracowników do zwolnienia w trybie art. 10 ust.1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Dobór ten opierał się na zdefiniowaniu grona pracowników , których nieobecnośc w zespole orkiestry nie wpłynie znacząco na organizację jej pracy . Kryterium temu odpowiadają stanowiska II głosów w poszczególnych instrumentach , których likwidacja nie wpłynie na poziom artystyczny wykonywanych spektakli/ koncertów. W zespole orkiestry w każdej grupie instrumentów występują stanowiska I i II głosów. Stanowiska I głosów zajmują muzycy , których kwalifikacje lub umiejętności artystyczne są wyższe niż muzyków zajmujących stanowiska II głosów . Powód zajmuje stanowisko II głosu perkusja , a tym samum jego „ wartość artystyczna” dla zespołu orkiestry jest mniejsza niż muzyka , który zajmuje stanowisko I głosu. Takie też kryterium doboru stanowisk pracy , które ulegną likwidacji zostało określone przez pracodawcę. Należy podkreślić , że jest to kryterium obiektywne , gdyż likwidacja stanowisk II głosów dotyczy wszystkich instrumentów , a nie tylko perkusji. W latach 2018 i 2019 przewiduje się zatrudnienie w grupie perkusji na poziomie 2 etatów dla muzyków I głosu z racji planów repertuarowych , jak i ekonomiczno – organizacyjnej sytuacji instytucji. Przyczyny i kryteria uzasadniające likwidację stanowiska pracy powoda zostały wyraźnie wskazane oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę . Oczywistym jest w ocenie strony pozwanej , że większych umiejętności zawodowych wymaga zajmowanie stanowiska I głosu w orkiestrze , a obsadzenie stanowisk I i II głosów w orkiestrze odbywa się na podstawie oceny umiejętności artystycznych i zawodowych danego muzyka. Muzycy grający partie II głosu z racji swoich umiejętności zawodowych mogą tylko w wyjątkowych sytuacjach / awaria – nagła choroba muzyka grającego I głos / zastąpić muzyka zatrudnionego na stanowisku I głosu , produkcja takiego wykonawcy będzie miała jednak charakter wyjątkowy z racji niższych umiejętności , stad całkowicie niezasadnymi są twierdzenia powoda polegające na wykazywaniu , że jego umiejętności zawodowe pozwalają na wykonywanie zarówno I , jak i II głosu. Umiejętności i możliwości artystyczno- wykonawcze muzyka zatrudnionego na stanowisku II głosu będą zawsze niższe niż u muzyka zatrudnionego na stanowisku I głos , a stanowisko I głosu zawsze będzie wyżej usytuowane w strukturze organizacyjnej orkiestry niż stanowisko II głosu , czego odzwierciedleniem są również niższe stawki wynagrodzeń zasadniczych dla muzyków II głosu. Nie jest bez znaczenia i to , ze powód zgodnie z zajmowanym stanowiskiem od lat był zatrudniony jako muzyk II głosu i nie awansował na stanowisko I głosu oraz że pracodawcy nie są znane fakty podjęcia przez powoda starań wskazujących na wykazanie w formie przesłuchania podniesienia swoich kwalifikacji i możliwości artystycznych. Fakt , że powód posiada stopień nauczyciela dyplomowanego świadczy wyłącznie o jego umiejętnościach pedagogicznych , które nie zawsze idą w parze z umiejętnościami wykonawczo-artystycznymi i nie może to być kryterium oceny muzyka orkiestrowego.

Pozostawienie jedynie muzyków I głosu jest również w ocenie pracodawcy praktyczne , gdyż pod względem organizacji pracy orkiestry , partie II głosów mogą wykonywać również muzycy I głosu ze względu na swoje kwalifikacje , co w sposób znaczący podniesie wartość artystycznego wykonania, a w przypadku niewystarczającej ilości muzyków , osoby zatrudnione na konkretny spektakl/ koncert na podstawie umowy o dzieło .

Odpowiedź na pozew k. 15 -20

Na rozprawie w dniu11 maja 2018r. powód zmienił żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie odszkodowania w kwocie 11 411 , 19 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 12 maja 2018r.

Pełnomocnik strony pozwanej wniósł o oddalenie powództwa. K. 96

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy :

Powód T. S. w dniu 14 10 1983r. zawarł umowę o prace z (...)i (...) w G. na czas określony do dnia 31 12 1983r. na stanowisku muzyka orkiestry operowej/ perkusja/ w wymiarze pełnego etatu . Od dnia 1 01 1984r. umowa ta została przedłużona na czas nieokreślony. W dniu 16 lipca 1993r. powód i (...) i (...) w G. zawarli umowę o pracę , na podstawie której powód zatrudniony został na czas nieokreślony w wymiarze pełnego etatu na stanowisku muzyka orkiestry operowej / perkusja/.

Na mocy porozumienia zmieniającego z dnia 18 stycznia 2010r. Pomiędzy(...) w G. a powodem zmienione zostały warunki zatrudnienia powoda , w miejsce dotychczasowych warunków umowy strony ustaliły miesięczną płacę zasadniczą na kwotę 1 900 zł , stanowisko muzyk orkiestry operowej- II głos perkusja , miesięczna norma przedstawień , koncertów 3 , stawka za występ ponadnormatywny w wysokości ustalonej w odrębnym zarządzeniu Dyrektora (...). Porozumienie to weszło w życie w dniu 1 01 2010r. Na mocy porozumienia zmieniającego warunki umowy o prace z dnia 15 marca 2017r. zgodnie z porozumieniem z dnia 7 marca 2017r. zawartym pomiędzy organizacjami związkowymi działającymi w (...) w G. a Dyrektorem (...)w G. W. K. , strony zgodnie postanowiły , że od dnia 1 stycznia 2017r. powoda obowiązują następujące warunki pracy i płacy :

1.  Wynagrodzenie zasadnicze 3 0 75 zł brutto miesięcznie

2.  Dodatek szkodliwy w wysokości ustalonej odrębnymi przepisami zarządzenia dyrektora

3.  Miesięczna norma przedstawień -8

4.  Stawka za występ ponadnormowy zgodnie z porozumieniem zawartym w dniu 7 marca 2017r. pomiędzy organizacjami związkowymi działającymi w (...)w G. a dyrektorem (...) W. K..

Dowód : dokumenty z akt osobowych powoda – część B - umowa o pracę z dnia 14 10 1983r. k. 1 , pismo dyrektora k. 2 , umowa o pracę z dnia 16 lipca 1993r. k. 22 ; porozumienie z dnia 18 01 20101r. k. 54 , porozumienie z dnia 15 03 2017r. k. 68 -cz b akt osobowych

W dniu 15 12 2006r. powód otrzymał akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela – stopień nauczyciela dyplomowanego.

Akta nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela k. 9

W pozwanej operze w zespole orkiestry zatrudnionych było 4 muzyków na stanowisku muzyk orkiestry operowej , na I głos m.i. S. P. oraz drugi muzyk , na II głos powód oraz Z. E. , który we wcześniejszych latach zatrudniony był również jako muzyk orkiestry operowej I głos .

Muzycy I i II głosu mają takie same kwalifikacje zawodowe.

Wynagrodzenie na stanowisku I głosu jest wyższe , co wynika z większej odpowiedzialności , często za partie solowe.

Jeżeli w orkiestrze są stanowiska wakujące to muzycy z orkiestry , jak i spoza niej mają prawo na nie aplikować. W pozwanej operze nie było praktykowane , aby kandydować na stanowisko I głosu , które jest już zajmowane przez jakiegoś muzyka.

Dowód : zeznania świadka Z. E. k. 85-86 czas od 00:06:59 do 00:28:35 ; dowód zeznania świadka S. P. k. 86-87 czas od 00 :28 :35 do 01:03 :31, zeznania świadka A. S. k. 87-90 czas od 01 :03:31 do 01 :50:09; zeznania powoda T. S. k. 95-96 , czas od 03:05:45 do 03:52:59

W dniu 7 marca 2017r. Pracodawca (...) w G. reprezentowana przez dyrektora W. K. oraz wspólna reprezentacja związkowa powołana przez Komisję Zakładową (...) , Związek Zawodowy (...) , Związek Zawodowy (...) , Związek Zawodowy (...) przy (...)w G. przy udziale przedstawicieli Departamentu(...)Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) ustalili co następuje :

Wynegocjowano wysokości wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników zespołów i na poszczególnych stanowiskach – stanowiska artystyczne , przy miesięcznej normie spektakli 8 dla wszystkich zespołów artystycznych , zgodnie z tabelą stanowiącą załącznik nr 1 do porozumienia ; pracownicy działu scena przy miesięcznej normie przedstawień 5 dla wszystkich pracowników zgodnie z tabelą załącznik nr 1 , pracownicy administracji i pozostali pracownicy techniczni obecnie otrzymujący dodatek repertuarowy w wysokości 1 % wynagrodzenia zasadniczego otrzymają podwyżkę 10 % w zamian za likwidację dodatku repertuarowego .

W porozumieniu pracodawca zagwarantował utrzymanie w 2017 r. zatrudnienia na poziomie nie mniejszym niż 243 etaty przeciętnie w roku kalendarzowym. Pracownicy artystyczni 142 etaty – orkiestra 65 , chór -45 , balet 28, pozostali artystyczni 4 , administracja 30 , technika i obsługa 71 .

Na skutek zawarcia porozumienia wzrosły wynagrodzenia zasadnicze członków orkiestry , przy normie 8 przedstawień w miesiącu.

Porozumienie kończyło spór zbiorowy z Komisją Zakładową (...).

Dowód : Porozumienie z dnia 7 marca 2017r. k. 76--78 , zeznania świadka A. S. k. 87-90 czas od 01:03:31 do 01:50:09; zeznania dyrektora pozwanego W. K. k. 93-95 czas od 03 :05 :45 do 03:52:59

Plan dotacji dla wojewódzkich instytucji kultury na rok 2018 przewidywał dla pozwanej (...) w G. 15 560 000 zł dotacji podmiotowej na wydatki bieżące. Dotacja kształtuje się podobnie w kolejnych latach i Marszałek Województwa (...) nie widzi co do zasady możliwości jej zwiększenia.

Zatrudnienie w pozwanej operze w ciągu ostatnich kilku lat zmniejszyło się .

Dowód ; plan dotacji na rok 2018 k. 36 , uchwała Sejmiku Województwa (...) - projekt k. 35 ; zeznania dyrektora pozwanego W. K. k. 93-95 czas od 03 :05 :45 do 03:52:59, zeznania świadka W. Z. k. 91-93 czas od 02:22:39 do 03:03:17

Z uwagi na trudną sytuację finansową pozwanej , dyrektor pozwanej , pismem z dnia 7 sierpnia 2017r. zwrócił się do Marszałka Województwa (...) , w którym przedstawił 2 warianty naprawy finansów i działalności teatru w celu realizowania umowy prowadzenia teatru w latach 2016-2020. W wariancie I zwrócił się o ustalenie dotacji podmiotowej na poziomie 17 000 000 zł plus 1 000 000 zł z Miasta G. , przy zatrudnieniu 245 etatów. W wariancie II przewidziano redukcję kosztów osobowych pracowników. Podpisane w marcu 2017r. porozumienie płacowe zobowiązuje dyrekcję opery do utrzymania zatrudnienia na poziomie 243 etaty do końca roku 2017. W przypadku planowanego budżetu Opery przez Organizatora na rok 2018 na poziomie 15 560 000 zł , dyrektor teatru , aby nie naruszać dyscypliny finansów publicznych , zmuszony będzie w celu zrównoważenia budżetu na rok 2018 do zmiany struktury zatrudnienia . Istotą restrukturyzacji będzie wygenerowanie kwoty ca. 1 500 000 zł w celu umożliwienia zakładanej działalności artystyczno-organizacyjnej opery . Biorąc pod uwagę , iż w I półroczu 2017r. średnie wynagrodzenie wyniosło 3 769 zł z ZUSS4.522 , to redukcja nie mniej jak 27 etatów przyniesie spodziewany wynik finansowy 1 445 000 zł bez uwzględnienia kosztów odpraw. Proces restrukturyzacji zacznie się na przełomie września / października 2017r.

Harmonogram działań

1.  1 09 -10 09 zawiadomienie zakładowych organizacji związkowych o zamiarze przeprowadzenia zwolnień grupowych oraz PUP

2.  1 09 -10 09 2017r. przedstawienie propozycji zmian w regulaminie pracy i wynagradzania

3.  6 09 2017 ogłoszenie terminów i programów przesłuchań w zespołach chóru i orkiestry

4.  10 09-10 10 2017 ustalenie regulaminu zwolnień

5.  20-30 09 2017 wręczenie wypowiedzeń

6.  Styczeń 2018 zakończenie procesu restrukturyzacji

Dowód : pismo z dnia 7 sierpnia 2017r. k. 27-29 wraz załącznikami k. 30 -34; zeznania świadka J. B. k. 90 -91 czas od 01: 52 :53 do 02:22:39

Dalej pismem z dnia 8 września 2017r. dyrektor pozwanej (...) zwrócił się do Marszałka Województwa (...) o pomoc w realizacji planów repertuarowych opery w roku 2017 poprzez zwiększenie dotacji podmiotowej o minimum 400 tys. Zł. Środki te zapewnić miały eksploatację większości zaplanowanych prze operę wydarzeń do końca roku m.i. spektakli baletowych , edukacyjnych , a przede wszystkim opery (...) , której prapremiera będzie niewątpliwie wielkim wydarzeniem kończącym rok M. w G.. Jednocześnie dyrektor pozwanej wskazał na problem finansowania premiery (...) S. M. w reżyserii K. J., która zaplanowana była na 18 stycznia 2018r. W budżecie 2017 nie ma wystarczających środków , aby móc sfinansować przygotowanie premiery, dyrektor pozwanej zwrócił się o zwiększenie dotacji podmiotowej na rok 2017 o kwotę 250 tys. Zł lub przeznaczenie dotacji celowej w formie swoistej pożyczki a konto (...) w roku 2018 lub wyrażenie zgody na zaciągnięcie kredytu bankowego celem pozyskania środków na premierę.

Dowód : pismo dyrektora pozwanej z dnia 8 września 2017r. k. 70-71

W piśmie z dnia 14 11 2017r. skierowanym do K. J. dyrektor pozwanej zwrócił się o przesunięcie realizacji spektaklu (...) z uwagi na sytuację finansową pozwanej .

Dowód : pismo z dnia 14 11 2017r. k. 72-73

W piśmie z dnia 28 grudnia 2017r. skierowanym do dyrektora pozwanej (...)Urząd Marszałkowski Województwa (...) wskazał, że uchwałą Sejmiku Województwa (...) Nr (...)z dnia 21 grudnia 2017r. został przyjęty budżet Województwa (...) na rok 2018 . Zgodnie z zapisami uchwały dotacja podmiotowa budżetu na rok 2018 dla (...)wynosi 15 560 000 zł. Uwzględnia ona m.i. realizację planu merytorycznego przedstawionego przez instytucję , w tym przygotowanie premier operowych , organizację szeregu wydarzeń, spektakli wyjazdowych , organizację wybranych imprez przy współdziałaniu z Województwem , a także koszty związane z obligatoryjnym badaniem rocznego sprawozdania finansowego przez firmę audytorską.

Dowód : pismo Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) z 28 12 2017r. k. 74

Pismem z dnia 19 października 2017r. dyrektor pozwanej zwrócił się do związków zawodowych działających u pozwanej , w tym do Komisji Zakładowej (...) na mocy art. 30 ust.2 ¹ ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych w zw. z art. 38§1 kodeksu pracy z zapytaniem , czy powód korzysta z ochrony organizacji związkowej w indywidualnych sprawach pracowniczych . Pozwany zwrócił się o opinię w sprawie rozwiązania umowy o pracę zawartej w dniu 16 lipca 1993r. na czas nieokreślony z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia . Przyczyną wypowiedzenia jest likwidacja stanowiska pracy na podstawie art. 10 ust.1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników . Likwidacja podyktowana jest zmniejszeniem stanu zatrudnienia związanego z trudną sytuacją finansową instytucji . W danej grupie instrumentów / perkusja/ pracodawca pozostawia wyłącznie stanowiska wymagające większych umiejętności zawodowych , które pozwalają na wykonywanie zarówno I , jak i II głosu.

Dowód : pismo dyrektora pozwanej z dnia 19 10 2017 r. – akta osobowe część B

W piśmie z dnia 24 października 2017r. skierowanym do Dyrektora pozwanej Komisja Zakładowa (...) wskazała , że powód korzysta z obrony tej organizacji związkowej . Organizacja wskazała , że nie przedstawiono jej żadnych dowodów na trudną sytuację finansową instytucji , ani jej przyczyn . Zapewniono organizację w trakcie rokowań nad porozumieniem z dnia 7 marca 2017r. , że nie będzie złych dla instytucji konsekwencji z tytułu regulacji wynagrodzenia , które nie zwiększyło w istotny sposób wysokości wypłacanego wynagrodzenia w grupach pracowniczych. Na jakiej podstawie stwierdza Pan Dyrektor , ze kolega T. S. nie ma większych umiejętności zawodowych? . Wskazano , że twierdzenie to jest bezpodstawne oraz za dyskryminację pracownika . Organizacja będzie traktować zapowiedzianą likwidację stanowisk II głosów perkusji za nieprofesjonalną decyzję dyrektora , niszczącą orkiestrę (...) i instytucję. Ponadto w ocenie Komisji Zakładowej prawdziwą przyczyną zamiaru rozwiązania umowy o pracę z Panem T. S. jest jego działalność związkowa podjęta zgodnie z przepisami i statutem (...) i podjęta w interesie pracowników Opery i samej (...) . T. S. jest współtwórcą wielkich sukcesów (...)w G. w Polsce i za granicą , jest znakomitym muzykiem . Komisja Zakładowa sprzeciwia się stanowczo zwolnieniu kolegi T. S. . Ocenia wszystkie zarzuty jako nieprawdziwe i nie posiadające uzasadnienia faktycznego ani prawnego.

Dowód : pismo Komisji Zakładowej (...) z dnia 24 10 2017r. – akta osobowe część B

Pismem z dnia 2 listopada 2017r. pozwana (...) w G. wypowiedziała powodowi umowę o pracę zawartą dnia 16 lipca 1993r. pomiędzy (...) w G. a T. S. muzykiem orkiestry operowej – II głos perkusja z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia , który upływa 28 02 2018r.

Przyczyną wypowiedzenia jest likwidacja stanowiska pracy na podstawie art. 10 ust.1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników . Likwidacja jest podyktowana zmniejszeniem stanu zatrudnienia związanego z trudna sytuacją finansową instytucji. W danej grupie instrumentów – perkusja –pracodawca pozostawia wyłącznie stanowiska wymagające większych umiejętności zawodowych , które pozwalają na wykonanie zarówno I jak i II głosu.

Dowód : wypowiedzenie umowy o pracę k. 5

Przed wypowiedzeniem umowy o pracę powodowi nie odbyły się przesłuchania w celu dokonania oceny kwalifikacji i umiejętności muzyków. Oprócz powoda wypowiedzenie z przyczyn likwidacji stanowiska pracy otrzymał drugi muzyk zatrudniony na stanowisku muzyk orkiestry operowej perkusja II głos Z. E.. Jedynym kryterium doboru do zwolnienia było zatrudnienie na stanowisku II głosu.

W zespole orkiestry wypowiedzenia otrzymało 10 muzyków.

Dowód : zeznania świadka Z. E. k. 85-86 czas od 00:06:59 do 00:28:35 ; zeznania świadka S. P. k. 86-87 czas od 00 :28 :35 do 01:03 :31; zeznania świadka J. B. k. 90 -91 czas od 01: 52 :53 do 02:22:39 ; zeznania dyrektora pozwanego W. K. k. 93-95 czas od 03 :05 :45 do 03:52:59

Artyści , muzycy Chóru (...), artyści muzycy orkiestry , pracownicy obsługi technicznej , w tym powód T. S. w piśmie z dnia 22 11 2017r. skierowanym do dyrektora pozwanej (...) W. K. złożyli oświadczenie , w którym z powodu zupełnej utraty zaufania do dyrektora , spowodowanej bezprecedensowymi decyzjami niszczącymi zespoły , stanowczo odmówili dalszej współpracy z dyrektorem na polu artystycznym . W piśmie pracownicy wskazali , że osiągnięcie wysokiego poziomu wystawianych przedstawień oraz koncertów , na jaki w pełni zasługują widzowie możliwe jest jedynie w atmosferze wzajemnego zrozumienia ,szacunku, zaufania i poczucia bezpieczeństwa na linii artyści , pracownicy –dyrygent , co w obecnej sytuacji stało się niemożliwe.

Dowód : pismo- oświadczenie pracowników z dnia 22 11 2017r. k. 79-80

Pismem z dnia 28 listopada 2017r. skierowanym do powoda Dyrektor Pozwanej W. K. w związku ze złożeniem w kancelarii (...) w G. w dniu 23 11 2017r. oświadczenia o odmowie współpracy na polu artystycznym w dyrektorem W. K. / oświadczenie z dnia 22 11 2017r. / prosi o potwierdzenie , czy niniejsze pismo pracodawca ma traktować jako oświadczenie woli zmierzające do rozwiązania umowy o pracę , jaka wiąże powoda z pracodawcą , dyrektor pozwanego zwrócił się do powoda o złożenie do dnia 8 grudnia 2017r. w Dziale Kadr i Spraw Socjalnych pisemnej informacji , jak pracodawca ma traktować oświadczenie z dnia 22 listopada 2017r. Brak stosownej informacji upoważnia pracodawcę do uznania , iż od dnia 23 listopada 2017r. powód złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia.

Dowód : pismo dyrektora pozwanej z dnia 28 11 2017r. – akta osobowe powoda część B

W odpowiedzi z dnia 14 12 2017r. powód wskazał , iż jego podpis na oświadczeniu o odmowie współpracy na polu artystycznym z dyrektorem W. K. z dnia 22 11 2017r. nie jest oświadczeniem woli zmierzającym do rozwiązania umowy o pracę jaka wiąże powoda z (...) w G. , tym bardziej , że 10 11 2017r. powód otrzymał już wypowiedzenie umowy o pracę z dnia 2 11 2017r.

Dowód : pismo powoda z dnia 14 12 2017r. – akta osobowe powoda część b

Z uwagi na rozwiązanie stosunków pracy z muzykami orkiestry do każdego spektaklu doangażowywani są muzycy z zewnątrz i zawierane są umowy cywilnoprawne. Muzycy orkiestry wyrażają obawy o poziom artystyczny takich przedstawień , kiedy doangażowywani są również studenci .

Dowód : zeznania świadka S. P. k. 86-87 czas od 00 :28 :35 do 01:03 :31; zeznania świadka J. B. k. 90 -91 czas od 01: 52 :53 do 02:22:39

Wynagrodzenie miesięczne średnie powoda liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy za 3 miesiące pracy wyniosło 3803, 73zł .

Dowód : zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 26

Powód zatrudniony jest w szkole muzycznej na podstawie umowy o prace.

Okoliczność niesporna

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych powoda oraz załączonych do akt sprawy , których autentyczności i treści żadna ze stron nie kwestionowała. Wskazać należy, iż autentyczność i rzetelność dowodów z dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron a Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do ich dyskwalifikacji.

Stan faktyczny sprawy sąd ustalił również na podstawie zeznań świadków Z. E. , S. P. , W. Z. oraz powoda , które zasady uznał za wiarygodne . Były one ze sobą zgodne bądź uzupełniały się , uzupełniały się również treścią załączonych do akt sprawy dokumentów. Świadkowie wskazali na przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę powodowi i innym muzykom orkiestry , brak oceny kwalifikacji i umiejętności muzyków przed dokonaniem wypowiedzenia , jak i praktyce dokonywania przesłuchań w sytuacji jedynie wakujących stanowisk . Świadkowie wskazali również na takie same kwalifikacje zawodowe muzyków I i II głosu. Okoliczności te podał również powód.

Świadek W. Z. podaje okoliczności wynikające co do zasady z dokumentów obrazujących sytuację finansową strony pozwanej i w tym zakresie zeznania świadka uznać należy za wiarygodne , brak możliwości zwiększenia dotacji oraz wskazuje na pozytywne aspekty działalności obecnego dyrektora pozwanej, w zakresie wzrostu wpływów i oszczędności , zeznania te mają charakter uzupełniający w stosunku do dowodów z dokumentów i potwierdzają ich treść.

Po części sąd oparł się na zeznaniach świadków A. S. , J. B. oraz na przesłuchaniu strony pozwanej , w zakresie w jakim dowody te były zgodne z treścią załączonych dokumentów oraz zeznaniami świadków Z. E. i S. P., W. Z. i powoda .

Zeznania świadka A. S. sąd uznał za wiarygodne w większości , potraktował je jednak z pewną ostrożnością z uwagi na fakt zaangażowania świadka w sytuację konfliktową z dyrektorem strony pozwanej z ramienia związku zawodowego , którą świadek zresztą w zeznaniach w pewien sposób eksponuje, w części tej jednak zeznania nie mają bezpośredniego wpływu na treść rozstrzygnięcia w sprawie , a stanowią jedynie tło działalności strony pozwanej i związków zawodowych . Niemniej jednak w zakresie podawanych faktów istotnych dla rozstrzygnięcia świadek wskazuje na przyczyny ekonomiczne wypowiedzenia powodowi umowy o pracę , takie same kwalifikacje zawodowe muzyków grających I i II głosy , jak i brak oceny umiejętności muzyków przed wypowiedzeniem , co zgodne jest z zeznaniami innych świadków i stron.

W części za stronnicze uznać należy zeznania świadka J. B. – kierownika orkiestry , co do tego że ocena muzyków dokonywana jest na każdej próbie i przy każdym przedstawieniu czy występie . Sam świadek zresztą unika nawet bezpośredniej oceny , czy według niego stanowiska I głosu to stanowiska o wyższych kwalifikacjach i umiejętnościach . Ponadto świadek podaje również niezgodnie z zeznaniami innych świadków , że każdy muzyk może zwrócić się do dyrektora o przesłuchanie , aby ubiegać się o zatrudnienie na I głosie. Z zeznań świadka S. P. i Z E. wynika , iż nie było takiej praktyki u strony pozwanej , a na stanowiska aplikuje się , jeżeli są one wakujące , a nie, kiedy zajmowane są już przez zatrudnionego na nich muzyka , co wydaje się jasne i logiczne w sytuacji konieczności pracy zespołowej w orkiestrze .

Świadek B. podaje jednak w zgodzie z innymi świadkami , ze przed wypowiedzeniem powodowi umowy o pracę nie odbyły się przesłuchania w celu oceny umiejętności muzyków. Przyczyny finansowe podaje jako powody generalne wypowiedzeń umów o pracę. Podaje również , iż w związku z wypowiedzeniami do kolejnych wszystkich spektakli musiał doangażowywać muzyków z zewnątrz, co zgodne jest z zeznaniami świadka S. P. . Wskazuje to na mniejsze oszczędności , gdyż na skutek konieczności doangażowania muzyków z zewnątrz do każdego przedstawienia należy zastanowić się nad sensem likwidacji stanowisk pracy , skoro orkiestra de facto bez muzyków, którym wypowiedziano umowę nie jest w stanie funkcjonować, i słusznie rodzi obawy o poziom artystyczny wykonawstwa , na co wskazują świadkowie .

. Zeznaniom dyrektora pozwanego W. K. sąd dał wiarę w zakresie zgodnym z dowodami , które zostały powołane powyżej , mając na uwadze fakt , iż części okoliczności stała się między stronami bezsporna , albo jest potwierdzona treścią załączonych do akt sprawy dokumentów . Wskazać jedynie należy , iż dyrektor strony pozwanej odmiennie ,aniżeli wskazane to zostało w wypowiedzeniu umowy o prace powodowi podał , że w orkiestrze w przeciwieństwie do chóru nie było przesłuchań i nie chce dyskutować na temat tego , czy muzyk na stanowisku pierwszy głos jest lepszy na stanowisku drugi głos k. 94 , przez co podważył uzasadnienie wypowiedzenia powodowi umowy o prace , które powód od początku kwestionuje.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Rozwiązanie przez pozwaną umowy o pracę z powodem za wypowiedzeniem było niezgodne z przepisami prawa pracy .

W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony konieczne jest wskazanie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, zgodnie z treścią art. 30 § 4 k.p. Podana przez pracodawcę przyczyna wypowiedzenia umowy powinna być konkretna i określać rzeczywiste powody uzasadniające rozwiązanie umowy z pracownikiem, umożliwiając mu zapoznanie się ze skierowanymi wobec jego osoby zarzutami. Celem regulacji § 4 art. 30 jest uzyskanie przez pracownika informacji, jakimi kryteriami kierował się pracodawca przy podejmowaniu określonej decyzji personalnej, co umożliwi również kontrolę sądu pracy co do zasadności wypowiedzenia umowy pracownikowi (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2002 roku, I PKN 901/00). Co równie istotne, pracodawca nie może powoływać się na inne przyczyny wypowiedzenia niż zakomunikowane pracownikowi w toku postępowania przed sądem pracy (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 kwietnia 2010 roku, sygn. akt II PK 306/09).

Należy również zwrócić uwagę na to , że ocena przyczyny podanej w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę pod względem konkretyzacji, a także rzeczywistości jej zaistnienia, dokonywana jest z perspektywy adresata tego oświadczenia – czyli pracownika. To pracownik ma wiedzieć i rozumieć , z jakiego powodu pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę. (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 marca 2010 r. w sprawie o sygn. I PK 175/09, LEX nr 585689).

Przyczyna wskazana jako podstawa wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony musi być prawdziwa i musi mieć charakter rzeczywisty. W razie jej pozorności (nieistnienia) oświadczenie pracodawcy należy traktować tak jak gdyby przyczyna ta w ogóle nie była wskazana, co oznacza że wypowiedzenie jest nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Taki sam skutek wywołuje ocena, że co prawda wskazana przyczyna faktycznie zaistniała, jednakże ze względu na jej niewielką wagę lub charakter – była niewystarczająca dla skutecznego dokonania wypowiedzenia (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 października 2009 r. w sprawie o sygn. III PK 34/09, LEX nr 560866).

W sprawie niniejszej wskazana w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę powodowi przyczyna wypowiedzenia odwołuje się do powodów leżących w istocie po stronie pracodawcy , a nie zwolnionego pracownika. Przyczyny leżące po stronie pracodawcy rozumieć należy jako takie, bez których kierownik zakładu (pracodawca) nie podjąłby indywidualnej decyzji o zwolnieniu pracownika (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 listopada 2007 r. w sprawie o sygn. II PK 89/07, LEX nr 863972). Co było bezsporne w niniejszej sprawie, przyczyną wypowiedzenia powodowi umowy o pracę była likwidacja stanowiska pracy na podstawie art. 10 ust.1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników , likwidacja podyktowana zmniejszeniem stanu zatrudnienia związanego z trudna sytuacją finansową instytucji. W danej grupie instrumentów – perkusja –pracodawca pozostawia wyłącznie stanowiska wymagające większych umiejętności zawodowych , które pozwalają na wykonanie zarówno I jak i II głosu a więc przyczyna leżąca nie po stronie pracownika , a pracodawcy.

W toku postępowania ustalone zostało , że przyczyna wypowiedzenia powodowi umowy o pracę była przyczyną rzeczywistą , a likwidacja etatu rzeczywiście miała miejsce , spowodowana była złą finansową pozwanej / jakkolwiek ocenimy konieczność doangażowania muzyków na podstawie umów cywilnoprawnych do wszystkich spektakli po rozwiązaniu umów o pracę w związku z likwidacją stanowisk II głosów/ .

Obecnie jako ugruntowane należy uznać stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym likwidacja stanowiska pracy w ramach rzeczywistych zmian organizacyjnych, polegających na zmniejszeniu zatrudnienia, uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 maja 1997 r., I PKN 176/97, OSNAPiUS 1998 nr 9, poz. 263 i 2 grudnia 2010 r., III PK 28/10, OSNP 2012 nr 3-4, poz. 35; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2012 r., II PK 252/11, LEX nr 1215430). Sąd Najwyższy przyjmuje również, że likwidacja stanowiska pracy stanowi rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli jest na tyle zaawansowana, że nie ma wątpliwości co do jej wykonania.

Wypowiedzenie jest natomiast nieuzasadnione, jeżeli wskazywana przez pracodawcę przyczyna wypowiedzenia jest nieprawdziwa. Przykładem nieprawdziwej przyczyny jest pozorne zmniejszenie stanu zatrudnienia, w którym na miejsce zwalnianych pracowników zatrudnia się innych (uzasadnienie tezy XI uchwały pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 1985 r., III PZP 10/85, OSNCP 1985 nr 11, poz. 164, w sprawie wytycznych dotyczących wykładni art. 45 k.p. i praktyki sądowej stosowania tego przepisu w zakresie zasadności wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony).

Likwidacja poszczególnych miejsc pracy jest elementem stanu faktycznego i podlega badaniu przez organ rozpatrujący spory pracownicze jedynie w zakresie faktycznego jej zaistnienia, a nie przez kryterium zasadności i celowości zmniejszenia zatrudnienia, co nie jest objęte kognicją sądów pracy . Kontroli sądu pracy nie podlega ocena zasadności przyjętej przez pracodawcę decyzji o zmianie struktury organizacyjnej zakładu pracy w celu racjonalizacji i ograniczenia zatrudnienia pracowników, lecz tylko ocena zasadności i słuszności przyjętych kryteriów doboru pracowników na stanowiska pracy i kwalifikowania pracowników do zwolnienia z pracy (por. wyrok z dnia 27 listopada 1997 r., I PKN 401/97, OSNAPiUS 1998, z. 18, poz. 542). „1. Kwestia, czy występuje potrzeba dokonania przez pracodawcę zmian organizacyjnych, w tym likwidacji stanowiska pracy, należy do autonomii zarządczej pracodawcy i nie podlega ocenie sądu pracy. Oznacza to, że sąd pracy nie ma kompetencji do badania racjonalności decyzji pracodawcy co do zmian organizacyjnych dokonywanych w zakładzie pracy, podobnie jak nie bada racjonalności decyzji gospodarczych lub innych decyzji związanych z zarządzaniem zakładem pracy. W szczególności zmniejszenie stanu zatrudnienia w zakładzie pracy stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia, a organ rozpatrujący spory pracownicze nie jest powołany do badania zasadności i celowości zmniejszenia stanu zatrudnienia. Jednocześnie jednak to, że sąd pracy nie jest powołany do badania zasadności, celowości i racjonalności decyzji pracodawcy o zmniejszeniu stanu zatrudnienia, nie oznacza jeszcze, iż nie może badać, jakie były rzeczywiste przyczyny zwolnienia pracownika (wypowiedzenia mu umowy o pracę), w szczególności czy likwidacja nie była pozorna albo czy pod pozorem likwidacji stanowiska pracy nie kryła się inna motywacja pracodawcy. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że sąd pracy może ustalić i oceniać czy likwidacja stanowiska była autentyczna, rzeczywista a nie pozorna, a więc ma kompetencję, aby rozważyć, czy podana przez pracodawcę przyczyna wypowiedzenia jest rzeczywista, czy też pozorna.” Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2018 r. sygn.. akt II PK 123/17

Należy rozróżnić dwa wypadki likwidacji stanowisk pracy – jeden z nich będzie miał miejsce gdy likwidacji podlega jedno (jedyne w danym rodzaju) stanowisko pracy, w drugim zaś gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród wielu stanowisk pracy. W tym ostatnim wypadku konieczne jest dokonanie przez pracodawcę wyboru , z którymi z pracowników zostanie rozwiązany stosunek pracy (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie o sygn. I PK 93/10, LEX nr 707852).

W przedmiotowej sprawie, z uwagi na liczbę zatrudnionych przekraczającą 20 osób jak i na to, że przyczyna wypowiedzenia powodowi umowy o pracę nie leżała po stronie pracownika a pracodawcy, a likwidacji uległy takie same stanowiska pracy w danej grupie instrumentów- perkusja , zastosowanie znajdą regulacje szczególne z ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Z 2003 nr 90 poz. 844 ze zmianami).

W sytuacji , gdy pracodawca nie rozwiązuje stosunków pracy ze wszystkimi zatrudnionymi w danej grupie zawodowej pojawia się konieczność doboru pracowników do zwolnienia. Problem ten występuje z reguły przy grupowym zwolnieniu, może jednak wystąpić także przy wypowiadaniu stosunków pracy w trybie art. 10 ustawy. Kwalifikacja prawna trybu zwalniania pracowników (grupowego czy indywidualnego) zależy bowiem głównie od liczby zwalnianych pracowników. Może się więc także zdarzyć, że pracodawca, wypowiadając w trybie indywidualnym stosunki pracy, staje przed koniecznością doboru pracowników do zwolnienia . Wypowiedzenie z przyczyn niedotyczących pracownika w rozumieniu art. 1 i 10 ustawy musi być wypowiedzeniem uzasadnionym w świetle art. 45 k.p. Jednak w przypadku konieczności wytypowania pracowników do zwolnienia spośród większej grupy osób pojawia się kwestia oceny prawidłowości zastosowanych kryteriów selekcji. Ocena ta winna być dokonywana na podstawie przepisów kodeksu pracy. W grę wchodzą tu przede wszystkim: cytowany art. 45 k.p. przewidujący wymóg zasadności wypowiedzenia oraz art. 8 k.p. zakazujący czynienia użytku ze swojego uprawnienia w sposób niezgodny z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa./ komentarz do art. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - Jakub Stelina./ wyrok SN z dnia 16 maja 1997 r. (I PKN 161/97), a także wyroki z dnia 27 lutego 1997 r. (I PKN 20/97, OSNAPiUS 1997, z. 21, poz. 417): "Klauzula generalna zawarta w art. 45 k.p. odnosi się do wszystkich wypowiedzeń umów o pracę zawartych na czas nie określony, a więc także do wypowiedzeń dokonywanych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Na podstawie art. 45 k.p. sąd pracy może oceniać prawidłowość postępowania pracodawcy w zakresie doboru pracowników przewidzianych do zwolnienia."; z dnia 27 listopada 1997 r. (I PKN 401/97, OSNAPiUS 1998, z. 18, poz. 542): "Kontroli sądu pracy nie podlega ocena zasadności przyjętej przez pracodawcę decyzji o zmianie struktury organizacyjnej zakładu pracy w celu racjonalizacji i ograniczenia zatrudnienia pracowników, lecz tylko ocena zasadności i słuszności przyjętych kryteriów doboru pracowników na stanowiska pracy i kwalifikowania pracowników do zwolnienia z pracy". Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2008 r. I PK 86/081. "….. Pracodawca, który przy dokonywaniu redukcji zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia z pracy, powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny wypowiedzenia nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy, a także wskazać, że ten wybór jest wywołany i usprawiedliwiony znanymi pracownikowi jego niższymi kwalifikacjami zawodowymi w porównaniu do wszystkich pracowników, których dotyczyły przyczyny zmuszające pracodawcę do ograniczenia wielkości zatrudnienia. LEX nr 497682, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2006 r. I PK 50/06 „ Sąd pracy nie może oceniać zasadności działań organizacyjnych i ekonomicznych podejmowanych przez pracodawcę. Do tego stwierdzenia nie może ograniczyć się jednak rozpatrywanie zasadności wypowiedzenia . Pracodawca dokonujący zwolnienia z przyczyn ekonomicznych jego dotyczących powinien dla obrony zasadności tej czynności wykazać, że zastosował obiektywne, sprawiedliwe kryteria doboru pracownika do zwolnienia i wziął przy tym pod uwagę wszystkich pracowników, których dotyczą przyczyny zmuszające go do rozwiązania stosunku pracy. Jeżeli zostały ustalone zasady postępowania, a zwłaszcza kryteria doboru pracowników do zwolnienia, powinny być one stosowane, a w każdym razie odstępstwa od przyjętych zasad wymagają bardzo przekonującego uzasadnienia.” Pr.Pracy 2006/12/39

Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, iż przyczyna wypowiedzenia powodowi umowy o prace w postaci likwidacji stanowiska pracy podyktowanej zmniejszeniem stanu zatrudnienia związanego z trudną sytuacją finansową instytucji jest prawdziwą i rzeczywistą przyczyną rozwiązania umowy o prace z powodem . Z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika , że pozwana ogranicza zatrudnienie , zaś w spornym okresie dokonała wypowiedzeń około 10 członkom orkiestry , wypowiedzenia objęły również chór. Stanowiska pracy uległy likwidacji.

Jeżeli zaś chodzi o uzasadnienie przedmiotowego wypowiedzenia umowy o prace powodowi i zastosowane kryterium doboru powoda do zwolnienia , to uznać należy , iż z uwagi na jego treść wypowiedzenie nie jest uzasadnione w świetle treści ar.45 § 1 kodeksu pracy , albowiem pracodawca przy wyborze pracowników zatrudnionych na odpowiednich stanowiskach pracy muzyków orkiestry w danej grupie instrumentów – perkusja - nie zastosował obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów doboru tych pracowników do zwolnienia. W szczególności postępowanie dowodowe nie wykazało , iż jest prawdziwe uzasadnienie wypowiedzenia umowy o prace powodowi , a tym samym , aby zastosowane kryterium doboru miało charakter obiektywny i sprawiedliwy , albowiem powód zatrudniony jako muzyk orkiestry operowej II głos perkusja posiada takie same kwalifikacje zawodowe , jak muzyk zatrudniony na stanowisku I głos perkusja , natomiast umiejętności zawodowe powoda przed wypowiedzeniem umowy o pracę nie były oceniane , dyrektor strony pozwanej wskazał wprost , iż odstąpił od przesłuchań w przeciwieństwie do pracowników zatrudnionych w zespole chóru. Tym samym takie uzasadnienie wypowiedzenia umowy o pracę powodowi , artyście muzykowi uznać należy w okolicznościach sprawy za krzywdzące i nie uwzględniające rzeczywistego poziomu jego umiejętności zawodowych , chociaż na takie umiejętności w wypowiedzeniu pracodawca się powołuje. Z powyższego wynika brak zastosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów doboru do zwolnienia powoda z pracy .

Ponadto dodać należy również i to , że wskazanie tylko tego jednego kryterium doboru do zwolnienia i bez weryfikacji umiejętności zawodowych pracowników muzyków orkiestry samo w sobie wydaje się wątpliwe w świetle zasad współżycia społecznego , gdyż dotyczy długoletnich pracowników o generalnie wysokich kwalifikacjach zawodowych. Z niewiadomych przyczyn odstąpiono od zastosowania kryteriów opracowanych na potrzeby ewentualnych zwolnień grupowych , jak i przesłuchań muzyków k. 32 , co dawałoby większą gwarancję sprawiedliwego i równego traktowania pracowników wobec podnoszonej przez pracodawcę konieczności redukcji zatrudnienia. Wątpliwości budzi również i fakt podnoszony przez świadka B. , iż w obliczu złej sytuacji finansowej pozwanej byli przyjmowani do pracy muzycy , jednak nie oni otrzymali później wypowiedzenia. K.90 Wszystkie te okoliczności w ocenie sądu czynią cały proces kwalifikacji pracowników do zwolnienia nieprzejrzystym , a likwidacja konkretnych stanowisk pracy musi być uzasadniona obiektywnymi okolicznościami i pracodawca okoliczności takich w ocenie sądu w niniejszym procesie nie wykazał pomimo ciążącego na nim obowiązku procesowego i ciężaru dowodu.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu wypowiedzenie powodowi stosunku pracy z uwagi na konieczność likwidacji stanowiska pracy, nie oceniając samej zasadności i celowości jego likwidacji, dokonane zostało w sposób nieuzasadniony oraz przy posługiwaniu się nietransparentnym i niesprawiedliwym kryterium i nieuzasadnionym zawężeniem kręgu pracowników branych pod uwagę do zwolnienia , w szczególności z uwagi na brak przesłuchań muzyków orkiestry przed dokonaniem wypowiedzeń dla sprawdzenia i oceny ich umiejętności zawodowych . Wypowiedzenie sugeruje mniejsze umiejętności zawodowe powoda bez uzasadnionych podstaw takiej oceny , a biorąc pod uwagę zatrudnienie na stanowisku artysty muzyka orkiestry , uzasadnienie takie nabiera szczególnego znaczenia i to znaczenia umniejszającego umiejętności powoda.

W związku z powyższym Sąd , na podstawie art. 45 § 1 k.p. i art. 47 ¹ k.p. w związku z art. art. 10 ust1 i art. 12 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i art. 8 k.p., zasądził na rzecz powoda odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za 3 miesiące , wraz z odsetkami za opóźnienie z mocy art. 481 k.c. i w zw. z art. 300 k.p.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i mając na uwadze zawiłość i stopień skomplikowania sprawy.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono w punkcie III na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda z urzędu .

Powód był zwolniony, na podstawie art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 z zm.) od obowiązku uiszczenia opłaty , co jednakże nie wyłącza odpowiedzialności pozwanej za wynik procesu, zgodnie z dyspozycją art. 98 § 1 k.p.c. Na podstawie art. 113 ust. 1 wskazanej ustawy Sąd odstąpił od obciążania pozwanej kosztami sądowymi z mocy odpowiednio stosowanego art. 102 k.p.c. z uwagi na fakt iż pozwana jest instytucją kultury borykającą się z problemami finansowymi – o czym orzeczono w punkcie IV wyroku .