Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2013 r. w Szczecinie

sprawy P. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 10 kwietnia 2013 r. sygn. akt VI U 48/13

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG. na rzecz ubezpieczonego P. C. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

SSO del. Beata Górska SSA Urszula Iwanowska SSA Jolanta Hawryszko

Sygn. akt III AUa 451/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 4 kwietnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu P. C. prawa do emerytury wobec nieudokumentowania rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem ustania prawa do emerytury, a także nieudowodnienia 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony P. C. i wskazał w uzasadnieniu, że w związku z likwidacją zatrudniających go zakładów pracy nie ma obecnie możliwości uzyskania stosownych świadectw pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z 22 maja 2012 r., sygn. VI U 495/12 oddalił odwołanie ubezpieczonego ponieważ ubezpieczony pozostawał w zatrudnieniu, przez co nie spełnił przesłanki z art. 184 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Od powyższego wyroku apelację złożył ubezpieczony. W rozpoznaniu apelacji Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z 13 grudnia 2012 r., sygn. III AUa 601/12 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wielkopolskim celem przeprowadzenie postępowania dowodowego w całości.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z 10 kwietnia 2013 r. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu P. C. prawo do emerytury od 1 czerwca 2012r. Z ustaleń stanowiących podstawę faktyczną rozstrzygnięcia wynika, że ubezpieczony P. C. urodził się (...)r. Posiada 28 lat, 5 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych. W okresie od 16 kwietnia 1982 r. do 30 czerwca 1987 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w S. K., a od 1 lipca 1987 r. do 30 września 1990 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w G.. W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w S. K. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace betoniarsko-zbrojarskie przy produkcji elementów żelbetonowych dla budownictwa. Jego praca polegała na przygotowaniu form, zapraw betonowych, wylewaniu betonu do form, zbrojeniu i ocieplaniu płyt betonowych, parzeniu i rozbiórce form, demontażu. Praca ta wykonywana była w warunkach szkodliwych dla zdrowia, stale w oparach chemicznych. Z kolei w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) ubezpieczony wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracę na stanowisku betoniarza-zbrojarza, przy czym w okresie od 20.06.1989 r. do 31.12.1989 r. korzystał z urlopu bezpłatnego. Praca polegała na wylewaniu betonu i zbrojeniu przy budowie elewatora, była szkodliwa dla zdrowia z uwagi na ulatniające się chemikalia i rdzę. Łącznie z okresami pracy w wymienionych przedsiębiorstwach, które w sprawie były okresami spornymi, ubezpieczony przepracował w warunkach szczególnych 18 lat i 2 miesiące. W dniu złożenia wniosku o emeryturę (26 marca 2012 r.) P. C. pozostawał w stosunku pracy z Przedsiębiorstwem (...) spółki z o.o. w S. K., nie będąc członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale od 1 czerwca 2012 r. ubezpieczony nie pozostaje w stosunku pracy.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie było uzasadnione w oparciu o treść art. 184, art. 32 i art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.09.153.1227 j.t.) oraz regulacje § 2, 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8 poz.43 ze zm.) zwanego dalej Rozporządzeniem z dnia
7 lutego 1983 r. Sąd przyjął, że ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych przez okres wymagany ustawą (15 lat) i tym samym spełnił przesłanki wynikające z wymienionych wyżej przepisów do nabycia prawa do emerytury. Do prac w warunkach szczególnych należą bowiem prace zbrojarzy i betoniarzy wymienione w wykazie A w dziale V pod poz. 4 wskazanego wyżej rozporządzenia, które to prace wykonywał ubezpieczony, przy czym prace zbrojarza i betoniarza stanowią pewną całość i nie wykluczają się. Charakter pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w S. K. opisali świadkowie Z. H., K. P., W. R. i W. W. wskazując, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracował jako zbrojarz-betoniarz przy wyrobie elementów żelbetonowych. Była to jedyna praca wykonywana przez ubezpieczonego w tym zakładzie pracy, co znajduje potwierdzenie w świadectwie pracy, w którym widnieje stanowisko betoniarza. Jeżeli zaś chodzi o okres pracy w przedsiębiorstwie (...) spółka z o.o. - również tam ubezpieczony pracował jako betoniarz-zbrojarz, co potwierdzili świadkowie W. R., W. W., częściowo A. T.. Wprawdzie ubezpieczony wykonywał również prace ciesielskie, przygotowujące pod zbrojenie i betonowanie, ale prace te miały charakter marginalny wykonywane były przez 2 godziny dziennie, na przemian przez wszystkich pracowników w brygadzie, których liczba wynosiła paręnaście osób. Zeznania ubezpieczonego i przesłuchanych świadków zostały potwierdzone w dokumentach i świadectwie pracy w warunkach szczególnych.

Apelację od wyroku wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. i zarzucił sprzeczność ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym przez przyjęcie, że ubezpieczony przepracował w szczególnych warunkach ponad 15 lat i przez to uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu apelujący wskazał, że świadkowie dokładnie opisali czynności związane z wykonywaniem pracy w przedsiębiorstwie (...) w latach 1987/1990. W ocenie apelującego w procesie produkcji nie były wykonywane konstrukcje betonowe, ale gotowe ściany i płyty betonowe przy pomocy gotowych form. Przy produkcji pracowały 2 – 3 osobowe grupy, a praca polegała na zerwaniu zapełnionej formy z odlewu po uprzednim jej rozkręceniu, oczyszczeniu i nasmarowaniu substancjami zapobiegającymi przyleganiu betonu. Dopiero później następowało zbrojenie, ale też zakładanie ocieplenia i wylewanie betonu. W konsekwencji przy uwzględnieniu, że proces przygotowania jak i zerwania formy miał trwać 1,5 – 2 godziny, na zbrojenie pozostawało około 4 godzin dziennego wymiaru czasu pracy. Ponadto ubezpieczony miał uprawnienia do obsługi suwnicy za pomocą której zrywano formy z odlewów. Nie można zatem uznać, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace betoniarsko – zbrojarskie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżone rozstrzygnięcie, w uzasadnieniu którego sąd okręgowy dokonał prawidłowej oceny dowodów i wynikających z nich okoliczności oraz powołał argumenty w pełni aprobowane przez sąd apelacyjny, jest prawidłowe. Natomiast zarzuty, zasadniczo skierowane przeciwko ustaleniu przesłanki pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych w spornych okresach, w ocenie sądu odwoławczego pozbawione są merytorycznego uzasadnienia i stanowią jedynie polemikę z prawidłową oceną zgromadzonego materiału dowodowego i dokonanymi na tej podstawie ustaleniami. Z ujawnionego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że ubezpieczony P. C. przez wymagany przepisami okres 15 lat był zatrudniony na stanowisku pracy, które uprawniało go do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku. W szczególności sąd apelacyjny zauważa, że organ rentowy nie wykazał w sposób przekonujący, aby sąd I instancji błędnie ustalił jedyną sporną w sprawie przesłankę, dotyczącą charakteru pracy ubezpieczonego jako wykonywanej w warunkach szczególnych. Sąd okręgowy argumentował, że ustalenie charakteru zatrudnienia ubezpieczonego dopuszczalne jest wszelkimi środkami dowodowymi, zatem w pierwszej kolejności sąd uwzględnił świadectwa pracy, zaświadczenia oraz inne dokumenty pracownicze jako dowody obiektywne, które poddał weryfikacji innymi dowodami. W rozważanej sprawie dostępne były świadectwa pracy oraz dokumentacja pracownicza ubezpieczonego P. C. ze spornego okresu zatrudnienia, w tym wystawione przez pracodawców zatrudniających ubezpieczonego świadectwa pracy oraz świadectwo pracy w warunkach szczególnych, a także dokumenty w postaci umowy o pracę i angaży dotyczące wykonywanych obowiązków w miejscu pracy. Powyższe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy (k. 27 – 30) oraz w aktach organu rentowego (k. 7, 8, 22) wskazują jednoznacznie, że ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku betoniarza i betoniarza-zbrojarza w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w S. K. w okresie 16 kwietnia 1982 r. / 30 czerwca 1987 r. oraz w Przedsiębiorstwie (...) spółka z o.o. w G. w okresie 1 lipca 1987 r. / 19 czerwca 1989 r. i 1 stycznia 1990 r. / 30 września 1990 r. W wymienionych przedsiębiorstwach zajmował się zaś pracami zbrojarskimi i betoniarskimi, a taka praca została ujęta w wykazie A dział V poz. 4 stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Dodatkowo należy podkreślić, co też słusznie dostrzegł sąd okręgowy, że tego typu oznaczone stanowiska pracy i to o charakterze łączonym (prace betoniarskie i zbrojarskie), zostały wymienione we wskazanym wykazie określającym rodzaj prac, których wykonywanie uprawnia do wcześniejszej emerytury, tak samo zresztą jak w dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego. Również P. C. w toku procesu konsekwentnie podnosił, że będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w (...) spółka z o.o., wykonywał w zasadzie tylko i wyłącznie prace polegające na wytwarzaniu elementów betonowych i ich zbrojeniu. Wymienione okoliczności potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie Z. H., K. P. i W. W., którzy pracowali wspólnie z ubezpieczonym w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w S. K.oraz A. T. i W. R., którzy pracowali również z ubezpieczonym w (...) spółka z o.o. Wskazani świadkowie zgodnie potwierdzili, że P. C. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie. Zeznania świadków były spójne i uzupełniały się wzajemnie. Sąd apelacyjny rozważył zarzut apelującego, w których podnosił, że ubezpieczony wykonywał płyty betonowe przy pomocy gotowych form, które najpierw należało zerwać z odlewu, oczyścić, posmarować substancjami zapobiegającymi przywieraniu betonu, a dopiero później założyć uzbrojenie i zalać betonem, jednak nie zgadza się z konkluzją. Wymaga bowiem podkreślenia, że opisany proces produkcyjny dotyczący płyt betonowych i ścian, które stanowiły elementy do budowy domów mieszkalnych dotyczył Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolniczego w S. K.. Proces produkcji z uwzględnieniem charakteru pracy ubezpieczonego w wymienionym przedsiębiorstwie został szczegółowo opisany przez świadków Z. H. i K. P.. Zeznania tych świadków pozwalają szeroko zdefiniować charakter pracy ubezpieczonego, ale nie prowadzą do wniosku, że praca ubezpieczonego nie była wykonywana cały czas w narażeniu na szkodliwe czynniki dla zdrowia. Przeciwnie, świadkowie opisali pracę, jako wykonywaną praktycznie tylko przy produkcji płyt i ścian betonowych, przy wylewaniu betonu i zbrojeniu, w szkodliwych dla zdrowia warunkach, z użyciem chemikaliów, którymi smarowano formy, aby nie przywierał do nich beton. Wprawdzie należy się zgodzić z argumentami apelacji, że praca w warunkach szczególnych obejmuje tylko wykonywanie czynności związanych z określonym w wykazie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. stanowiskiem pracy, ale opisane w apelacji czynności, jakie niewątpliwie wykonywał ubezpieczony, a związane m.in. ze smarowaniem form na elementy betonowe, zrywanie tych form były nieodłącznie związane z przebiegiem pracy ubezpieczonego jako zbrojarza i betoniarza, ponieważ zaraz po tych czynnościach następowało zbrojenie form i zalewanie ich betonem. Ponadto z zeznań świadków wynika, że często w ciągu jednego dnia brygada w której pracował ubezpieczony dokonywała przygotowania kilku form na elementy betonowe i ściany do budynków, a następnie były one zalewane betonem. Podkreślenia również wymaga, że według zeznań świadków P. C. nie zajmował się praktycznie niczym innym poza pracą na placu na którym wykonywano elementy betonowe, a smarowaniem form i ich zrywaniem zajmowali się też inni pracownicy, co zasadnym czyni wniosek, że tak naprawdę czynności te poza tym, że były związane ściśle z betonowaniem miały charakter marginalny. Ponadto, należy podkreślić, że brygada w której pracował ubezpieczony wyłącznie produkowała elementy betonowe i ściany, nie zajmowała się natomiast budową domów, zakładaniem instalacji wodnokanalizacyjnych czy innymi pracami budowlanymi; tym zajmowały się inne brygady. Powyższe okoliczności potwierdzają więc, że charakter pracy ubezpieczonego skupiony był na betonowaniu i zbrojeniu. Należy też zauważyć, że wprawdzie istotnie ubezpieczony miał również uprawnienia do obsługi suwnicy, za pomocą której zrywano formy, ale pracę na tym urządzeniu jak wynika ze zgodnych zeznań ubezpieczonego oraz świadka W. R., P. C. wykonywał jedynie okazjonalnie, w zastępstwie za innego pracownika, kiedy było to konieczne. Nie sposób więc przyznać racji skarżącemu, że ubezpieczony nie wykonywał pracy stale i w pełnym wymiarze jako betoniarz i zbrojarz. W ocenie sądu apelacyjnego również w przedsiębiorstwie (...) ubezpieczony wykonywał prace w warunkach szczególnych przy budowie elewatora, ponieważ tam również zajmował się betonowaniem i zbrojeniem, a także zakładaniem szalunków, co bezspornie wchodziło też w zakresie prac betoniarskich. W niewielkim zakresie ubezpieczony zajmował się pracami ciesielskimi, ale jak zasadnie uznał sąd okręgowy nie pozbawiały one pracy ubezpieczonego elementu stałości.

W zgodzie z powyższą argumentacją sąd apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego. O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.