Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VU 1013/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant st. sekr. sądowy Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 września 2017r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1013/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 września 2017 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. G. prawa do emerytury, z uwagi na brak 15- letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 4 października 1980 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku na stanowiskach ślusarza mechanika, ślusarza, mechanika sprzętu, ponieważ na podstawie przedłożonych dokumentów nie można określić charakteru wykonywanej pracy, a ww. stanowiska nie znajdują potwierdzenia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W odwołaniu z dnia 28 września 2017 roku J. G. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu pełnomocnik wskazał, że jego mocodawca w okresie od dnia 4 października 1980 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, zgodnie z wykazem A, Dział XIV, poz. 12, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powielając argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. G., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 18 sierpnia 2017 roku wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku J. G. udowodnił staż pracy wynoszący 25 lat, w tym 24 lata i 22 dni okresów składkowych, 12 dni okresów nieskładkowych oraz 2 lata, 1 miesiąc i 15 dni okresów uzupełniających. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia.

(dowód: decyzja z dnia 12 września 2017 roku, k. 31 akt emerytalnych)

W okresie od dnia 4 października 1980 roku do dnia 31 lipca 2012 roku J. G. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku mechanika sprzętu.

J. G. zajmował kolejno następujące stanowiska:

- od dnia 4 października 1980 roku do dnia 28 lutego 1981 roku – ślusarz – mechanik,

- od dnia 1 marca 1981 roku do dnia 31 lipca 1985 roku – ślusarz,

- od dnia 1 sierpnia 1985 roku do dnia 31 sierpnia 1988 roku – mechanik,

- od dnia 1 września 1988 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku – mechanik sprzętu budowlanego.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31 lipca 2012 roku, umowa o pracę z dnia 4 października 1980 roku, angaże: z dnia 31 marca 1981 roku, z dnia 18 maja 1981 roku, z dnia 23 listopada 1982 roku, z dnia 30 stycznia 1985 roku, z dnia 21 lutego 1986 roku, z dnia 9 czerwca 1988 roku, z dnia 5 listopada 1988 roku, z dnia 24 lutego 1989 roku, z dnia 30 czerwca 1989 roku, z dnia 6 września 1989 roku, z dnia 20 marca 1990 roku, z dnia 31 marca 1992 roku, orzeczenie psychologiczne z dnia 5 stycznia 1998 roku, k. bez nr w aktach osobowych wnioskodawcy)

W dniu 27 maja 1975 roku J. G. została wydana książka spawacza, w której wskazano, że odbył on 243 – godzinny kurs podstawowy spawania elektrycznego.

(dowód: książka spawacza, k. 5 akt sprawy)

Uchwałą Państwowej Komisji Egzaminacyjnej z dnia 17 lutego 1982 roku J. G. uzyskał tytuł mistrza w zawodzie mechanika silników spalinowych. W dniu 10 października 1986 roku wnioskodawca odbył kurs obsługi wiertnic.

(dowód: uchwała z dnia 17 lutego 1982 roku, zaświadczenie z dnia 10 października 1986 roku, k. bez nr w aktach osobowych wnioskodawcy)

W kartach wynagrodzeń pracodawca ubezpieczonego podawał, że ubezpieczony zajmował kolejno stanowiska: ślusarza mechanika, mechanika, ślusarza i mechanika sprzętu. Natomiast w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy wskazano, że zajmował on posadę ślusarza – mechanika. Z kolei w orzeczeniu psychologicznym z dnia 19 października 1992 roku stwierdzono brak przeciwwskazań do wykonywania przez wnioskodawcę obowiązków mechanika maszyn budowlanych, spawacza, kierowcy wózków jezdniowych i pracownika obsługującego wiertnice poziome.

(dowód: karty wynagrodzeń, k. 15 – 25 akt emerytalnych, legitymacja ubezpieczeniowa, k. 35 akt kapitałowych, orzeczenie psychologiczne z dnia 19 października 1992 roku, k. bez nr w aktach osobowych wnioskodawcy )

W oświadczeniu datowanym na dzień 28 lipca 2017 roku J. G. wskazał, że w Zakładzie (...) był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako mechanik sprzętu. Prace, które wykonywał polegały na naprawie sprzętu ciężkiego, takiego jak koparki, ładowarki, samochody ciężarowe, wiertnice poziome (spawanie łyżek, naprawa przez napawanie kół zębatych, rolek, świdrów, raków). Ponadto ubezpieczony podał, że zajmował się także spawaniem rur w wykopach wiertnic poziomych, konstrukcji stalowych, wysięgników koparek, płyt szalunkowych, konstrukcji zbrojeniowych pod wiatraki i słupów wysokiego napięcia.

(dowód: oświadczenie ubezpieczonego z dnia 28 lipca 2017 roku, k. 13 akt emerytalnych)

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. (wcześniej (...) w B.), w tym w okresie od dnia 4 października 1980 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony wykonywał obowiązki mechanika sprzętu budowlanego. Przedmiotem działalności pracodawcy ubezpieczonego było realizowanie robót budowlanych. Wykonywano między innymi oczyszczalnie ścieków, rurociągi dla elektrowni, zbiorniki wodne, instalacje wodno – kanalizacyjne.

Ubezpieczony realizował swoje obowiązki w brygadzie ślusarskiej. Ze względu na to, że posiadał wykształcenie zawodowe mechaniczne oraz uprawnienia spawania elektrycznego, samodzielnie realizował prace w tym zakresie. Wykonywał czynności polegające na naprawie sprzętu średniego, ciężkiego i hydrauliki siłowej przy ww. sprzęcie. Najpierw lokalizował usterki, a następnie organizował i przeprowadzał naprawy danego sprzętu, stosując ułatwienia i rozwiązania techniczne. Naprawiał takie sprzęty, jak: koparki, ładowarki, koparko – ładowarki, równiarki, agregaty prądotwórcze. Ubezpieczony spawał konstrukcje stalowe pod wiaty, bramy, furtki, ogrodzenia, części pojazdów ciężarowych, koła napinające i napędzające do spycharek.

Wnioskodawca realizował prace remontowe charakterystyczne dla zatrudnienia na stanowisku mechanika lub ślusarza, dokonując drobnych napraw i remontów maszyn budowlanych. Ponadto realizował czynności spawalnicze. Co więcej, ubezpieczony jako jedyny mechanik posiadał także uprawnienia do prowadzenia i obsługi wózków widłowych akumulatorowych, spalinowych wszystkich typów. Obsługiwał wózek widłowy, spalinowy (...)2005. Zastępował też brygadzistę napraw sprzętu podczas jego nieobecności.

(dowód: opinia pracodawcy z dnia 19 lipca 1988 roku, k. bez nr w aktach osobowych wnioskodawcy, częściowo zeznania wnioskodawcy, nagranie od minuty 1:51 do minuty 33:03 w związku z nagraniem od godziny 1:03 do godziny 1:05:25, częściowo zeznania świadków: J. W., nagranie od minuty 35:19 do minuty 47:07, K. K., nagranie od minuty 47:07 do minuty 56:13, J. S., nagranie od minuty 56:13 do godziny 1:03:45, protokół z rozprawy z dnia 24 lipca 2018 roku, k. 26 – 28v akt sprawy)

Pracodawca nie wystawił wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami pozostawało to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 202/11/272).

Należy jednak wskazać, że z przywołanego wyżej § 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...)w B. (wcześniej (...)w B.) był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w aktach rentowych i osobowych wnioskodawcy. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w okresie od dnia 4 października 1980 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, to jest czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. ZUS wywodził, że wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a z przedłożonej dokumentacji pracowniczej wynikało, że zajmował on stanowiska ślusarza, mechanika, mechanika sprzętu budowlanego, a więc stanowiska niewyszczególnione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Wnioskodawca twierdził zaś, że w całym spornym okresie stale i w pełnym wymiarze wykonywał wyłącznie prace spawalnicze, a więc określone w Wykazie A, Dziale XIV poz. 12, załącznika do rozporządzenia. Co innego wynika jednak z dokumentacji pracowniczej skarżącego. Wskazywano w niej mianowicie, że w spornym okresie zatrudnienia skarżący świadczył obowiązki mechanika napraw sprzętu budowlanego i ślusarza. Zaznaczenia wymaga, że w okresie od dnia 4 października 1980 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku pracodawca wnioskodawcy nie wygenerował żadnej dokumentacji, w której podałby, że ubezpieczony faktycznie zajmował stanowisko wyłącznie spawacza. W wystawionych angażach, orzeczeniach lekarskich, kartach wynagrodzeń i świadectwie pracy stwierdzano, że ubezpieczony wykonywał obowiązki ślusarza i mechanika (sprzętu budowlanego). Brak natomiast wzmianki, aby zajmował samodzielne stanowisko spawacza. Również w opinii wystawionej przez pracodawcę w dniu 19 lipca 1998 roku wyraźnie wskazano, że ubezpieczony realizował także inne obowiązki oprócz spawania. Sąd uznał, że do obowiązków wnioskodawcy należało nie tylko świadczenie czynności ślusarskich, czy konserwacyjnych sprzętu średniego, ciężkiego i hydrauliki siłowej, ale i obsługiwanie wiertnic oraz wózka widłowego spalinowego (...) 2005, bo nielogicznym byłoby, aby nie wykorzystywał on posiadanych uprawnień.

Biorąc pod uwagę dyrektywę zawartą w art. 233 § 1 k.p.c., Sąd nie uwzględnił zeznań świadków J. W., K. K., J. S. oraz samego skarżącego w zakresie jakim podnosili oni, że wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia wykonywał wyłącznie czynności spawalnicze. Zeznania te były bowiem wyraziście sprzeczne ze zgromadzoną dokumentacją, a w konsekwencji niewiarygodne i nieprzekonujące. Należy podkreślić, że osobowe źródła dowodowe mają charakter subsydiarny, pomagający w wypełnieniu ewentualnych luk w dokumentacji i nie są wystarczającym dowodem do zakwestionowania faktów wynikających z wyczerpującej dokumentacji pracowniczej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 lutego 2014 roku, sygn. akt III AUa 677/13).

Jeszcze raz z całą mocą podkreślić bowiem należy, że żaden dokument wchodzący w skład bogatej dokumentacji pracowniczej skarżącego nie wskazywał, żeby ubezpieczony kiedykolwiek wykonywał obowiązki spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy. Czynności polegające na spawaniu ubezpieczony mógł więc wykonywać jedynie sporadycznie. Głównym zaś jego zadaniem było realizowanie prac remontowych maszyn sprzętu budowlanego, w skład których wchodziły obowiązki charakterystyczne dla zatrudnienia na stanowisku mechanika, ślusarza, czy konserwatora. Naprawiał takie sprzęty, jak: koparki, ładowarki, koparko – ładowarki, równiarki, agregaty prądotwórcze. Co więcej obsługiwał on wiertnice poziome i wózek widłowy. Brak jest więc podstaw do przyjęcia, wyłącznie na podstawie zeznań świadków, że wnioskodawca był spawaczem w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie zaś z ugruntowaną linią orzeczniczą, praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 8 grudnia 2016 roku, sygn. akt III AUa 151/16).

Zeznania świadków i wnioskodawcy jako sprzeczne z dokumentacją pracowniczą uznać więc należy za niewiarygodne i w rezultacie podyktowane jedynie dążeniem do osiągnięcia przez skarżącego korzystnego skutku procesowego. Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że zasadnie organ rentowy zakwestionował stanowisko skarżącego w tym postępowaniu.

Reasumując, Sąd uznał, że wnioskodawca nie posiada wymaganego 15 - letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Należało więc stwierdzić, że wydana przez organ rentowy decyzja jest prawidłowa, a żądanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.