Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2018 roku Sąd Rejonowy w Płocku po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 8.538,28 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 307,50 zł od dnia 05.01.2017 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.230,78 zł od dnia 17.03.2016 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 2.244 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1817 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. W punkcie III wyroku Sąd nakazał zwrócić powodowi ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Płocku kwotę 750 zł wpłaconą w dniu 2.11.2017 r. tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty opinii biegłego, a punkcie IV nakazał zwrócić pozwanemu ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Płocku kwotę 270 zł wpłaconą w dniu 25.10.2017 r. tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty opinii biegłego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy wydał po ustaleniu, iż w dniu 14 lutego 2016 r. w wyniku kolizji uszkodzony został pojazd marki V., nr rej. (...). Pozwany wypłacił poszkodowanemu kwotę 13.839,25 zł tytułem odszkodowania za uszkodzenie pojazdu. Koszt naprawy uszkodzonego pojazdu, przy użyciu części nowych, oryginalnych przez warsztat niezależny działający na rynku lokalnym dla poszkodowanego wynosił 22.070,03 zł brutto. W przypadku części zakwalifikowanych do wymiany po szkodzie nie występowały części alternatywne. Poszkodowana przelała wierzytelność odszkodowawczą na rzecz (...) S.A. z siedzibą we W..

W takim stanie rzeczy Sąd Rejonowy działając na podstawie art. 822 §1 k.c. i art. 363 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c., opierając się na opinii biegłego, uznał, że koszt przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego to 22.070,03 zł, a skoro pozwany wypłacił dotychczas 13.839,25 zł, to z tego tytułu zasądził tytułem dopłaty kwotę 8.230,78 zł. Ponadto za uzasadnione Sąd uznał roszczenie w zakresie zwrotu kosztów opinii prywatnego rzeczoznawcy. Skorzystanie przez powoda z usług prywatnego rzeczoznawcy było jedynym sposobem weryfikacji prawidłowości wyliczonego przez pozwanego odszkodowania. W odniesieniu do żądania zasądzenia odsetek ustawowych od dochodzonej przez powoda kwoty 8230,78 zł Sąd Rejonowy uznał je za zasadne od dnia 17 marca 2016 roku. W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Od powyższego orzeczenia apelację złożył pozwany zaskarżając je w zakresie pkt 1 w części zasądzającej od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda kwotę 307,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05.01.2017 r., tytułem zwrotu wydatków poczynionych przez powoda w związku z opinią prywatnego rzeczoznawcy samochodowego. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucał naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 8241 § 1 k.c. w zw. z art. 354 § 2 k.c., art. 509 § 2 k.c. poprzez błędną ich interpretację i zasądzenie na rzecz powoda kwoty 307,50 zł jako mieszczącej się w ramach szkody i objętej umową cesji, podczas gdy kwota ta w rzeczywistości przekraczała wysokość poniesionej szkody; naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 15 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2060) poprzez błędne zastosowanie i uznanie, że pozwany powinien ponieść koszty prywatnej ekspertyzy tytułem należnego odszkodowania, podczas gdy koszty sporządzenia opinii niezależnego rzeczoznawcy nie są kosztami wymienionymi w powyższym przepisie i nie mieszczą się w zakresie ochrony gwarancyjnej z umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego; naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c., art. 232 k.p.c., art. 230 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną analizę materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że powód poniósł koszt polegający na zapłacie kwoty 307,50 zł wynikający z faktury VAT nr (...), podczas gdy faktura ta jest fakturą do zapłaty i jako taka nie potwierdza faktu uiszczenia przez powoda powyższej sumy, nadto poprzez przyjęcie, że zobowiązanie zapłaty za prywatną opinię, które powstało w majątku powoda (cesjonariusza), a nie poszkodowanej (cedenta), na zlecenie cesjonariusza było przedmiotem cesji. W uzasadnieniu apelacji wskazano również, że koszty sporządzenia ekspertyzy wchodzą w zakres kosztów prowadzonej działalności gospodarczej powoda a zatem realny ciężar finansowy związany z tym wydatkiem jest mniejszy niż 307,50 zł.

W konsekwencji czego apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w części, tj. w pkt I ponad kwotę 8.230,78 zł, oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych oraz kosztów opłaty sądowej od apelacji.

W odpowiedzi na apelację powód wnosił o jej oddalenie i o zasądzenie kosztów procesu według norm przypisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się w przeważającej części nieuzasadniona.

Na wstępie rozważań wskazać trzeba, że Sąd II instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.), postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy, co oznacza, że wyrok Sądu II instancji musi opierać się na jego własnych ustaleniach faktycznych i prawnych. Sąd II instancji rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji, kontroluje prawidłowość postępowania przed Sądem I instancji, po czym orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania, nie wykraczając poza wnioski zawarte w apelacji.

Oceniając cały zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany ustaleń faktycznych, dokonanych przez Sąd pierwszej instancji, po za uprawnieniem powoda do odliczenia podatku VAT od kwoty uiszczonych kosztów prywatnej opinii, co będzie podlegało analizie Sądu Okręgowego w dalszej części uzasadniania. Natomiast inne ustalenia Sądu Rejonowego Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje jako własne. W ocenie Sądu Okręgowego wszystkie zarzuty apelującego związane z naruszeniem przepisów prawa procesowego są jedynie polemiczne z ustaleniami Sądu Rejonowego w zakresie przyznania powodowi uprawnienia do żądania od pozwanego zwrotu kosztów wyłożonych na poczet prywatnej opinii rzeczoznawcy, po to by zweryfikować swoje roszczenie przed wytoczeniem procesu. Sąd Rejonowy dokonał wbrew zarzutowi apelacji oceny dowodów nie wykraczającej poza ramy swobodnej oceny dowodów, po czym na ich podstawie prawidłowo ustalił podstawę faktyczną żądania w tym zakresie kwoty 250 zł z tytułu opinii prywatnego rzeczoznawcy wykonanej na zlecenie powoda. W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy podzielił dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, czyniąc je podstawą faktyczną własnego rozstrzygnięcia, z korekcją co do uprawniania powoda do odliczenia podatku VAT od kwoty 250 zł. Pozwany stawiając zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. art. 232 k.p.c. , art. 230 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, w istocie nie przedstawiła błędnie dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, choćby poprzez wskazanie błędów w ocenie materiału procesowego, stanowiącego podstawę tych ustaleń. W zakresie zarzutu apelującego, co do słuszności zasądzenia na rzecz powoda od pozwanego kosztów prywatnej opinii sporządzonej na rzecz powoda, należy wskazać, iż Sąd Rejonowy postąpił prawidłowo uwzględniając powództwo w tym zakresie. Jak wynika bowiem z ugruntowanego w tym zakresie orzecznictwa, w tym Sądu Okręgowego w Łodzi, za zasadne należy uznać roszczenie powoda o zwrot kosztów takiej opinii, w każdej sytuacji kiedy wydatek taki wymuszony został zdarzeniem szkodzącym, które nie powstałyby, gdyby pozwany wyliczył i wypłacił odszkodowanie zgodne z przepisami prawa, w kwocie adekwatnej do szkody. Powyższe wydatki pozostają bowiem w sposób oczywisty w bezpośrednim związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym. Zgodnie przecież z art. 361 k.c., który zakreśla granice odpowiedzialności zobowiązanego do odszkodowania, wynika podmiot odpowiedzialny za szkodę ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania i zaniechania. Stąd koszty ekspertyzy prywatnej pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Skoro pozwany nieprawidłowo wykonał swoje obowiązki wynikające z umowy OC ze sprawcą szkody, za którego działanie ponosi odpowiedzialność, koszty ekspertyzy które pozwalały na ustalenie prawidłowej wysokości szkody, były konieczne i celowe. Stąd Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie zasądzając odszkodowanie w postaci zwrotu kosztów tej ekspertyzy tj. 250 zł netto nie naruszył żądnych przepisów prawa procesowego. Koszty poniesione przez powoda tytułem sporządzenia prywatnej opinii stały się zasadne w sytuacji, gdy pozwane towarzystwo odmówiło zaspokojenia roszczenia powoda, który zdecydował się następnie w celu obrony swoich uzasadnionych interesów na wykonanie prywatnej opinii. Pozwany przyjął wartość szkody, z którą nie zgodził się powód. W takim stanie rzeczy zdecydował się on skorzystać z prywatnej opinii, która nie potwierdziła stanowiska pozwanego. Opinia biegłego sądowego potwierdziła stanowisko powoda. Tym samym taka sytuacja procesowa pozwala uznać, iż poniesione koszty na prywatną opinię były potrzebne. W ocenie Sądu Okręgowego koszty prywatnej opinii sporządzonej na zlecenie powoda było obiektywnie uzasadnione i konieczne. Powód, bowiem nie posiadał fachowej wiedzy, aby zweryfikować poprawność przedstawionej kalkulacji i wyliczonego odszkodowania przez ubezpieczyciela. Reasumując należy stwierdzić, iż strona powodowa poniosła również szkodę polegającą na konieczności poniesienia wydatków na prywatną ekspertyzę w postępowaniu przedsądowym i pozostawała ona w normalnym związku przyczynowym ze szkodą spowodowaną wypadkiem komunikacyjnym. Co warto zaznaczyć powódka nie miała innej możliwości ustalenia rozmiarów poniesionej szkody jak zwrócenie się do rzeczoznawcy. Sama nie posiada specjalistycznej wiedzy na temat ustalania kosztów naprawy pojazdów czy wyceny utraty wartości pojazdów w związku z naprawą powypadkową. Konieczna w tym zakresie była wiedza profesjonalisty. Poniesienie tego wydatku było więc obiektywnie uzasadnione i konieczne oraz pozostawało w normalnym związku przyczynowym między zdarzeniem wywołującym uszczerbek a szkoda. Żądanie to znajduje uzasadnienie w art. 361 k.c., a także w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 r. . III CZP 24/04 (OSNC 2005, nr 7-8, poz. 117). Stąd zarzut apelacji podlagający na naruszeniu art. 824 ¹§1, 354§2 i 509 § 2 k.c. oraz art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku poprzez zasadzenie kosztów prywatnej opinii należy uznać za bezzasadne.

Stąd apelację w zakresie zasądzenia kwoty 250 zł jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. należało oddalić (punkt 2 wyroku).

Natomiast apelacja pozwanego okazała się słuszna w zakresie zasądzenia powyższej kwoty 250 zł wraz z podatkiem VAT, czyli co do kwoty 57,50 zł. Uwadze Sądu Rejonowego uszło bowiem, iż prywatna opinia została sporządzona na zlecenie powoda Spółki Akcyjnej a nie poszkodowanego jako osoby fizycznej, również faktura za tą opinię została wystawiona na powoda. Stąd skoro z materiału dowodowego zgromadzonego i przeprowadzonego przed Sądem Rejonowy wynika, że powód jest płatnikiem VAT, to zasądzona na jego rzecz kwota stanowiąca wartość kosztów opinii 250 zł powinna być w kwocie netto, stąd apelację co do kwoty 57,50 zł jako uzasadnioną należało uwzględnić. Doszło bowiem do opisanych wyżej błędnych ustaleń faktycznych oraz naruszenia prawa materialnego. W konsekwencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 361 k.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I, w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę pomniejszoną o podatek VAT od kwoty 250 zł tj. o kwotę 57,50 zł, co do której powództwo należało oddalić.

Niezależnie jednak od zmiany rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego Sąd Okręgowy uznał, że skoro powód uległ przed Sądem I instancji jedynie w niewielkim zakresie (57,50 zł), to na potrzeby rozliczenia kosztów procesu nadal jest podmiotem wygrywającym proces, co skutkowało utrzymaniem rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w zakresie kosztów procesu, w całości wyłożonych na pozwanego (art. 100 zd. 2 k.p.c.).

O kosztach postępowania za instancją odwoławczą orzeczono zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Apelujący wygrał postępowanie przed Sądem II instancji jedynie w 19% a powód w 81%. Przy czym na łączną kwotę kosztów postępowania apelacyjnego skalda się opłata od apelacji uiszczona przez pozwanego 30 zł i 2 x po 120 zł jako koszt pełnomocnika fachowego dla każdej ze stron, liczony według stawki minimalnej od wartości przedmiotu zaskarżenia, przy czym dla powoda wd. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800; zm.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1668.), a dla pozwanego wd. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804; zm.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1667.). W konsekwencji po dokonaniu kompensaty wzajemnej kosztów obu stron uwzględniając procent wygranej i przegranej przed Sądem II instancji należało na rzecz powoda zasądzić od pozwanego kwotę 68,70 zł tytułem stosunkowego rozdzielenia tychże kosztów.

Magdalena Rychter-Raj Iwona Godlewska Bartosz Kaźmierak