Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie

Przewodniczący SSO Beata Krawczyk

Protokolant st. sekr. sąd. Marta Gackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2018 roku w Radomiu

sprawy J. W.

przy udziale V. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o wydanie zaświadczenia

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 10 sierpnia 2017 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubepzieczeń Społecznych Oddział w R. do wydania zaświadczenia o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej na formularzu A1 dla V. K. na okres od 24 lipca 2017 roku do 23 lipca 2018 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz J. W. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Beata Krawczyk

Sygn. akt VI U 816/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. działając z wniosku płatnika składek J. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. W. w R. wydał w dniu 10 sierpnia 2017 roku decyzję, mocą której odmówił wydania zaświadczenia o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej dla V. K. na okres od 24.07.2017 r. do 23.07.2018 r.

Jako podstawę prawną organ rentowy przywołał art. 83b ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. 2016/963, z późn. zm.) oraz art. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. rozszerzające rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo (Dz.U.UE.L.2010.344.1).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że przedstawione do wniosku dokumenty dotyczące miejsca zamieszkania V. K., nie rozstrzygają o tym, czy ubezpieczony faktycznie zamieszkuje w lokalu wskazanym jako miejsca zamieszkania. Umowa użyczenia, jaka zastała przedłożona w ZUS, wskazuje na taką możliwość, jednakże o tym nie przesądza – brak informacji, kto ponosi koszty utrzymania w/w lokalu oraz jakie są koszty utrzymania zainteresowanego i jego rodziny i gdzie ponosi te koszty. Na dokumentach zgłoszeniowych jako adres zameldowania na stałe miejsce pobytu została bowiem wskazana Ukraina. Strony tj. płatnik składek oraz ubezpieczony nie wyjaśnili powstałych rozbieżności, stąd organ rentowy, oceniając materiał dowodowy, uznał, że polskiego adresu V. K. wskazanego w oświadczeniu o miejscu zamieszkania, nie można uznać jako adresu zamieszkania w Polsce (decyzja – akta ZUS).

J. W. zakwestionował stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i od powyższej decyzji wniósł odwołanie, wskazując, iż V. K. na Ukrainie przebywa jedynie w okresach świątecznych oraz okresie urlopowym przypadającym z tytułu umowy o pracę. Natomiast wszystkie czynności dotyczące codziennych obowiązków tj. świadczenie pracy, prowadzenie gospodarstwa domowego, posiadanie samochodu zarejestrowanego i ubezpieczonego w Polsce, opieka lekarska, opłacanie rachunków, posiadanie dobrowolnego ubezpieczenia pracowniczego, wskazują, że zainteresowany prowadzi wszystkie swoje interesy życiowe w obecnym miejscu zamieszkania na terenie Polski.

Odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, że zachodzą przesłanki do wydania zaświadczenia o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej, zgodnie z wnioskiem (odwołanie – k. 3).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, wskazując tożsamą argumentację, jaka zawarta została w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na odwołanie – k. 18).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. W. w R.. Przedmiotem działalności jest transport międzynarodowy (zeznania świadka B. W. – k. 59v).

W dniu 23.01.2017 r. pomiędzy J. W. a V. K. zawarta została umowa o pracę, zgodnie z którą V. K. zatrudniony został przez płatnika składek na podstawie pisemnej umowy o pracę na czas określony od dnia 23.01.2017 r. do 09.01.2019 r. na stanowisku kierowcy ciągnika siodłowego i z tego tytułu zgłoszony został do pracowniczego ubezpieczenia społecznego (dowód: umowa o pracę – k. 6 akt sądowych, zgłoszenie ZUS ZUA – akta ZUS).

V. K. jest obywatelem Ukrainy (dowód: paszport nr (...) – k. 33-48). Posiada wizę wydaną do paszportu do celów pobytu i zatrudnienia ważną w okresie od 07.02.2018 r. do 09.01.2019 r. (dowód: wiza – k. 40).

Na wniosek płatnika składek Wojewoda (...) wydał w dniu 10.01.2017 r. decyzję o udzieleniu zezwolenia na pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dla V. K. od dnia 10.01.2017 r. do dnia 09.01.2019 r. w celu wykonywania pracy na stanowisku kierowcy ciągnika siodłowego na podstawie umowy o pracę (dowód” zezwolenie typ A nr (...) – k. k. 12 akt sądowych).

V. K. legitymuje się wydanym przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego „Świadectwem Kierowcy nr B- (...)” do celów zarobkowego przewozu drogowego na podstawie licencji wspólnotowej ważnym do dnia 09.01.2019 r., a wydanym na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE ) nr (...)z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku przewozów drogowych (dowód: świadectwo kierowcy – k. 11 akt sądowych).

V. K. od 8 lat pracuje w Polsce. Po raz pierwszy otrzymał w/w świadectwo w dniu 01.10.2012 r. Jako kierowca w transporcie międzynarodowym jeździ w trasy po Polsce i na terenie Europy. Na Ukrainie nie mieszka i nie płaci podatków. Podatek dochodowy odprowadza w Polsce w oparciu o otrzymany od pracodawcy PIT-11. Chce się osiedlić na stałe w Polsce i sprowadzić tutaj również swoją rodzinę. Jego żona i dzieci mieszkają na Ukrainie. Zainteresowany od początku 2018 roku na Ukrainie przebywał trzy razy. Pobyty trwają 2-3 dni bądź dłużej. Zjeżdżając z tras, przebywa w Polsce (tydzień, dwa) . Wówczas mieszka w mieszkaniu znajdującym się w miejscowości R. nr (...), należącym do B. W. – mieszkanie właściciel udostępnił w oparciu o umowę użyczenia zawartą w dniu 25.01.2017 r. (dowód: umowa użyczenia – k. 4). W lokalu tym znajdują się jego rzeczy osobiste (m.in. sprzęt kuchenny, odzież, pościel). Prócz zainteresowanego, w mieszkaniu zamieszkuje jeszcze dwóch innych pracowników. V. K. nie ponosi koszów czynszu oraz kosztów eksploatacji użyczonego lokalu. Koszty te ponosi użyczający (dowód: zeznania wnioskodawcy – k. 59v, zeznania świadków: B. W. – k. 59v-60, M. K. – k. 60, kopie rachunków 29-33).

Pracodawca J. W. w dniu 22.06.2017 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w R. wniosek o poświadczenie dla pracownika V. K. polskiego ustawodawstwa na formularzu A1 na okres od 24.07.2017 r. do 23.07.2018 r. ze wskazaniem na wykonywanie pracy najemnej w dwóch lub kilku państwach członkowskich Unii Europejskiej. Do wniosku dołączone były: umowa o pracę, zezwolenie typ A nr (...) na pracę dla cudzoziemca na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz oświadczenie o miejscu zamieszkania (dowód: akta ZUS).

ZUS wszczął postępowanie weryfikujące, mające na celu wyjaśnienie wątpliwości, co do miejsca zamieszkania V. K.. Po zakończeniu postępowania organ rentowy wydał w dniu 10.08.2017 r. decyzję odmawiającą wnioskodawcy wydania zaświadczenia A1, od której odwołanie było przedmiotem rozpoznania przez Sąd Okręgowy w niniejszym postępowaniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów, które nie były kwestionowane przez strony. Dokumenty dopuszczone jako dowody zostały wydane przez uprawnione podmioty, zaś zeznania zainteresowanego oraz świadków brzmiały spójnie, logicznie i wzajemnie się uzupełniały. Stąd Sąd Okręgowy nie miał podstaw aby odmówić wiary w/w dowodom.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W okolicznościach niniejszej sprawy bezsporne było, że V. K., pracownik J. W., jako obywatel Ukrainy, zatrudniony jest przez polskiego pracodawcę, przy czym pracę wykonuje na terenie kilku państw Unii Europejskiej, w tym Rzeczypospolitej Polskiej. Spór sprowadzał się więc do ustalenia czy zainteresowany może podlegać polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego, a w konsekwencji, czy organ rentowy winien wydać zaświadczenie A1, o którym mowa w złożonym w dniu 22.06.2017 r. do organu rentowego przez płatnika składek wniosku.

Na wstępie wypadnie wskazać, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym określa ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2017 r., poz. 1778 ), która już w art. 2a ust. 1 stoi na gruncie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan cywilny oraz stan rodzinny. Zatem nie ulega wątpliwości, że regulacjom tej ustawy podlegają co do zasady także obywatele państw obcych, którzy na terenie Polski podejmują działalność stanowiącą podstawę objęcia ich obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 w/w ustawy systemowej – nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 maja 2008 r., I UK 303/07 (OSNP 2009, nr 17-18, poz. 243) stanął na stanowisku, że przed dniem 1 maja 2004 r. przez „pobyt o charakterze stałym” cudzoziemca rozumiało się zezwolenie na zamieszkanie lub osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub posiadanie statusu uchodźcy albo zgodę na pobyt tolerowany, bądź zezwolenie na pracę. W nowszym orzecznictwie, dokonując wykładni art. 5 ust. 2 ustawy systemowej Sąd Najwyższy natomiast wywiódł, że stały pobyt to pobyt niezmienny w danym okresie, czyli w okresie realizacji podstawy ubezpieczenia, przy czym nie ma większego znaczenia okoliczność dotycząca tego, jaką administracyjną gwarancję prowadzenia działalności lub zapewnienie pobytu miał w Polsce obywatel państwa obcego. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 17 września 2009 r., II UK 11/09, OSNP 2011, nr 9-10, poz. 134, z dnia 6 września 2011 r., I UK 60/11).

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach ( Dz. U. z 2016 r., poz. 1990 ze zm.) w art. 114 ustanawiającym warunki wydania zezwolenia stanowi, że zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udziela się, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy oraz spełnione są łącznie następujące warunki: cudzoziemiec posiada: ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu oraz że ma zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania.

Występujący w sprawie V. K. jako pracownik – obywatel Ukrainy niewątpliwie z racji zawarcia umowy o pracę z polskim pracodawcą miał zamiar – co najmniej przez czas trwania umów o pracę – przebywać na stałe na terenie Polski w celu świadczenia pracy zarobkowej, dającej mu źródło utrzymania i ma w Polsce zagwarantowane miejsce zamieszkania w lokalu (mieszkaniu) w miejscowości R.. Posiada ważne pozwolenie na pracę i na pobyt na terytorium Polski, zatem legalnie mieszka, jak i pracuje w Polsce. W świetle powyższego i przy uwzględnieniu przywołanego stanowiska Sądu Najwyższego zasadnym jest więc wniosek, że spełnia warunki do podlegania polskiemu ustawodawstwu na gruncie ustawy systemowej.

Należy także zwrócić uwagę na fakt, istnienia umowy między Rzeczpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym z dnia 18 maja 2012 r. (Dz.U. z 2013 r., poz.. 1373) obowiązującej od 1 stycznia 2014 r., której art. 3 stanowi, iż ma ona zastosowanie do osób, które podlegały lub podlegają ustawodawstwu jednej lub obu Umawiających się Stron, przy czym ogólna zasada z art. 6 wskazuje, że osoba, do której stosuje się niniejsza Umowa podlega ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, na której terytorium wykonuje pracę, zaś zgodnie z art. 7 ust. 3 podróżujący personel przedsiębiorstwa transportowego, działającego na terytoriach obu Umawiających się Stron, podlega ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, na której terytorium przedsiębiorstwo jest zarejestrowane. Gdyby stosować te przepisy występujący w sprawie zainteresowany także powinien podlegać polskiemu ustawodawstwu.

Powyższe przepisy nie mogły jednak być pomocne dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu albowiem występujący w sprawie obywatel Ukrainy, zatrudniony przez polskiego przedsiębiorcę i wykonujący pracę na terytorium Polski równocześnie wykonuje pracę najemną na terytorium innych krajów członkowskich Unii Europejskiej, a nie Ukrainy.

Rozważenia wymagało zatem zastosowanie w sprawie przepisów wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – tj. rozporządzenia z Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE Nr L.04.166/1) zwanego rozporządzeniem podstawowym, a także rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004 (Dz. Urz. UE Nr L.09.284/1) zwanego rozporządzeniem wykonawczym, oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenia (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo (Dz.Urz.UE.L Nr 344, str. 1) zwanego rozporządzeniem rozszerzającym.

Zgodnie z art. 1 rozporządzenia rozszerzającego rozporządzenie podstawowe i wykonawcze nr 883/2004 i nr 987/2009 mają zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo, pod warunkiem że zamieszkują oni legalnie na terytorium państwa członkowskiego i znajdują się w sytuacji, która pod każdym względem dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego.

Powstały spór wymagał w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia czy występujący w sprawie V. K. – obywatel Ukrainy, spełnia warunki wymienione w art. 1 rozporządzenia rozszerzającego a w szczególności czy „zamieszkuje legalnie na terytorium państwa członkowskiego” czyli na terytorium Polski. Organ rentowy uznając niespełnienie tego warunku odmówił wydania zaświadczeń potwierdzającego podleganie polskiemu ustawodawstwu.

Przepisy rozporządzenia rozszerzającego nie zawierają definicji „legalnego zamieszkania”. Natomiast w art. 1 rozporządzenia podstawowego znajdują się wskazania, że określenie ,,zamieszkanie" oznacza miejsce, w którym osoba zwykle przebywa (lit. j), zaś w art. 11 rozporządzenia wykonawczego określającego elementy służące ustaleniu miejsca zamieszkania ale tylko w przypadku gdy pomiędzy instytucjami dwóch lub więcej państw członkowskich istnieje rozbieżność opinii w odniesieniu do ustalenia miejsca zamieszkania osoby, do której stosuje się rozporządzenie podstawowe, zwrócono uwagę na konieczność wspólnego porozumienia w oparciu o ogólną ocenę wszystkich dostępnych informacji dotyczących czasu trwania i ciągłość pobytu na terytorium zainteresowanych państw członkowskich oraz sytuacji danej osoby, w tym : charakteru i specyfiki wykonywanej pracy, w szczególności miejsca, w którym praca ta jest zazwyczaj wykonywana, jej stałego charakteru oraz czasu trwania każdej umowy o pracę; sytuacji rodzinnej oraz więzi rodzinnych; prowadzenia jakiejkolwiek działalności o charakterze niezarobkowym; sytuacji mieszkaniowej, zwłaszcza informacji, czy sytuacja ta ma charakter stały; państwa członkowskiego, w którym osoba uważana jest za mającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 w przypadku gdy uwzględnienie poszczególnych kryteriów w oparciu o istotne okoliczności wymienione w ust. 1 nie doprowadzi do osiągnięcia porozumienia przez zainteresowane instytucje, zamiar danej osoby, taki jaki wynika z tych okoliczności, a zwłaszcza powody, które skłoniły ją do przemieszczenia się, są uznawane za rozstrzygające dla ustalenia jej rzeczywistego miejsca zamieszkania.

Już w tym miejscu należy zaznaczyć, że organ rentowy nie stosował procedury uzgodnień z jakąkolwiek inną instytucją zabezpieczenia społecznego, którą to procedurę określają w szczególności art. 6, 15 oraz 16 rozporządzenia wykonawczego nakazujące zwrócenie się – w przypadku istnienia wątpliwości bądź rozbieżności – do instytucji innego państwa członkowskiego. Odstąpienie od stosowania tej procedury wynikało zapewne z braku wątpliwości, co z kolei spowodowane było faktem, iż w przypadku występującego w sprawie pracownika jedynym wyznacznikiem, jaki mógł być stosowany przy ustalaniu właściwego ustawodawstwa było miejsce siedziby zatrudniającego go przedsiębiorcy. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich Unii Europejskiej opiera się bowiem na zasadzie, że osoby przemieszczające się na terytorium Unii podlegają systemowi zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego (art. 11 rozporządzenia podstawowego) i zasadą jest stosowanie jako właściwego miejsca wykonywania pracy, zaś wyjątki objęte zostały dyspozycją m.in. art. 13 ust. 1 rozporządzenia podstawowego i zgodnie z tym przepisem osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub więcej państwach członkowskich, podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim lub jeżeli nie wykonuje znacznej części pracy w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania – ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub pracodawcy, jeżeli jest zatrudniona przez jedno przedsiębiorstwo lub jednego pracodawcę.

Przepisy art. 13 ust. 2 i 3 rozporządzenia podstawowego mają na celu wyeliminowanie podwójnego (lub wielokrotnego) ubezpieczenia w różnych państwach członkowskich albo zapobieżenie sytuacji, w której dana osoba nie będzie podlegała żadnemu ustawodawstwu, a więc z punktu widzenia ustalenia ustawodawstwa istotne jest, aby w jego wyniku zainteresowany został objęty ubezpieczeniem tylko w jednym państwie członkowskim i aby mógł zrealizować ustanowione w art. 19 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego uprawnienie do wystąpienia do instytucji danego państwa członkowskiego z wnioskiem o wydanie poświadczenia na formularzu A1. Ocena takiego żądania należy do organów i instytucji właściwych tego państwa członkowskiego, zaś poświadczenie ustawodawstwa na formularzu A1 jest ogólnoeuropejskim dokumentem służącym do potwierdzenia podlegania ubezpieczeniom społecznym na terenie innych krajów członkowskich Unii Europejskiej niż kraj, którego dana osoba jest obywatelem.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że już w Rozporządzeniu Rady (EWG) NR 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz.UE.L Nr 149, str. 2) – przepis art. 14 ust. 2a przewidywał, że osoba zwykle zatrudniona na terytorium dwóch lub więcej Państw Członkowskich, a która stanowi część personelu drogowego, która jest zatrudniona w przedsiębiorstwie wykonującym, na własny lub cudzy rachunek, międzynarodowe przewozy osób i rzeczy drogą lądową, mającym swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium Państwa Członkowskiego, podlega ustawodawstwu tego państwa członkowskiego. Powyższe Rozporządzenie 1408/71 zostało zastąpione przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, które już w preambule stanowi, że zasady mające na celu koordynację w zakresie zabezpieczenia społecznego wpisują się w ramy swobodnego przepływu osób oraz powinny z tego tytułu przyczyniać się do podniesienia poziomu życia tych osób i warunków zatrudnienia – niezbędne jest poddanie osób przemieszczających się we Wspólnocie systemem zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego w celu uniknięcia zbiegu mających tu zastosowanie przepisów ustawodawstw krajowych oraz komplikacji, które mogłyby z tego wynikać, aby jak najbardziej skutecznie zagwarantować równość traktowania wszystkich osób pracujących na terytorium państwa członkowskiego – stosowne jest uznanie, jako ogólną zasadę, że ustawodawstwem mającym zastosowanie jest ustawodawstwo państwa członkowskiego, w którym zainteresowana osoba wykonuje swą pracę jako pracownik najemny lub na własny rachunek a w przypadku gdy dana osoba zostaje objęta zakresem zastosowania ustawodawstwa państwa członkowskiego zgodnie z tytułem II niniejszego rozporządzenia, w ustawodawstwie właściwego państwa członkowskiego należy określić warunki przystąpienia do systemu oraz nabywania prawa do świadczeń, przy jednoczesnym poszanowaniu prawa wspólnotowego (§17 i 17a).

V. K., jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, zamieszkuje legalnie na terytorium Polski jako państwa członkowskiego UE.

Zamieszkanie oznacza miejsce, w którym osoba zwykle przebywa. Nie ulega więc wątpliwości, że rozporządzenia koordynacyjne na skutek wydania rozporządzenia rozszerzającego mogą być stosowane do pewnych kategorii pracowników – obywateli państw trzecich, pod warunkiem że legalnie zamieszkują na terytorium państwa członkowskiego nawet jeżeli utrzymują bliskie związki z krajem swego pochodzenia. Nie bez powodu w przepisie art. 1 rozporządzenia rozszerzającego do warunku zamieszkiwania dodano element „legalnie” , zatem ten element musi być także uwzględniany przy odpowiednim stosowaniu art. 11 rozporządzenia wykonawczego z dodatkową korektą, że przepis ten ma zastosowanie do sytuacji, gdy dwie instytucje uzgadniają wspólne stanowisko, a nie do stanu, w którym jeden organ zabezpieczenia arbitralnie dokonuje oceny.

Przechodząc więc do kryteriów wymienionych w art. 11 należy zauważyć, że przed wystąpieniem płatnika składek o ustalenie polskiego ustawodawstwa w stosunku do V. K., ten ostatni jest zatrudniony przez polskiego pracodawcę na podstawie pisemnej umowy o pracę od dnia 23.01.2017 roku do dnia 09.01.2019 r. W Polsce pracuje od 8 lat, co potwierdzają przedstawione przez zainteresowanego na rozprawie w dniu 09.08.2018 r. – dokumenty (trzy karty pobytu, świadectwo kierowcy z dnia 01.10.2012 r., wiza w paszporcie ważna do dnia 09.01.2019 r.), zatem jego pobyt na terenie Polski ma charakter ciągły i długotrwały. Zainteresowany jest zatrudniony jako kierowca ciągnika siodłowego w transporcie międzynarodowym i pracę świadczy zarówno na terenie Polski oraz w innych krajach Unii Europejskiej. W przerwach miedzy wyjazdami w trasę spędza czas wolny w wybrany przez siebie sposób, w tym także jeżdżąc w odwiedziny do rodziny na Ukrainie. Ma zapewnione miejsce zamieszkania na terenie Polski. Państwem, w którym odprowadzane są podatki od jego wynagrodzenia jest Polska i tu także do ZUS odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne – do czasu zwrócenia się o potwierdzenie polskiego ustawodawstwa. Nie zostało natomiast w toku postępowania wykazane, aby więzi rodzinne zainteresowanego były tak silne, że wykluczają uznanie Polski za kraj jego zamieszkania. Dodatkowo elementy subiektywne tj. zamiar zamieszkania w Polsce oraz sprowadzenie swojej rodziny do Polski przemawiają za traktowaniem Polski przez niego jako kraju zamieszkania.

Jak już wskazano nie bez znaczenia jest użycie w art. 1 rozporządzenia rozszerzającego określenia „legalne zamieszkanie” co niewątpliwie należy łączyć także z legalnym pobytem i legalnym zatrudnieniem na terytorium państwa członkowskiego. To, że V. K. legalnie pracuje i przebywa na terytorium Polski nie budziło żadnych wątpliwości Sądu w sprawie. Co więcej, obok zezwolenia Wojewody (...)na pracę na terytorium Polski, legitymuje się on również świadectwem kierowcy wydanym przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz.Urz.UE.L Nr 300, str. 72).

Jak wynika z art. 3 wykonywanie przewozów międzynarodowych wymaga posiadania licencji wspólnotowej oraz jeśli kierowca jest obywatelem państwa trzeciego, świadectwa kierowcy, przy czym zgodnie z art. 5 świadectwo kierowcy jest wydawane przez państwo członkowskie każdemu przewoźnikowi, który: jest posiadaczem licencji wspólnotowej oraz albo legalnie zatrudnia w tym państwie członkowskim kierowcę, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym w rozumieniu dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi , albo w sposób legalny korzysta z usług kierowcy, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym, pozostającego w dyspozycji tego przewoźnika zgodnie z warunkami zatrudnienia i kształcenia zawodowego określonymi w tym państwie członkowskim na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych; oraz, w odpowiednich przypadkach, na mocy układów zbiorowych, zgodnie z regułami stosowanymi w tym państwie członkowskim. Świadectwo kierowcy jest wydawane przez właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika na wniosek posiadacza licencji wspólnotowej każdemu kierowcy, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym i jest przez tego przewoźnika legalnie zatrudniony, lub każdemu kierowcy pozostającemu w jego dyspozycji, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym.

Wszystkie powyższe okoliczności przekonują więc o tym, że V. K. legalnie zamieszkuje i pracuje na terenie Polski i na mocy art. 1 rozporządzenia rozszerzającego winny mieć do niego zastosowanie przepisy rozporządzenia koordynacyjnego. Przyjęcie odmiennej koncepcji, a w szczególności zaakceptowanie stanowiska organu rentowego prowadziłoby do niedopuszczalnego naruszenia podstawowych zasad jakie towarzyszyły ustanowieniu przepisów koordynacyjnych tj. stwierdzeniu, że zainteresowany nie podlega żadnemu ustawodawstwu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu w punkcie II wyroku Sąd orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. oraz na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia odwołania (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800).

SSO Beata Krawczyk