Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2018 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództw Z. W. i L. W.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A.

w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 22 maja 2017 r. sygn. akt I C 2506/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów kwoty po 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Zbigniew Ducki SSA Barbara Górzanowska SSA Sławomir Jamróg

Sygn. akt I ACa 1088/17

UZASADNIENIE

Z. W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) S.A. w W. kwoty 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną na skutek śmierci ojca krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kwoty 20 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci ojca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty.

Powódka L. W. wnosiła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kwoty 70 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną na skutek śmierci męża krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kwoty 20 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty ( sygn. akt I C 2507/16 ). Sprawę te połączono do wspólnego rozpoznania ze sprawą z powództwa Z. W..

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Nie kwestionując zasady swej odpowiedzialności uznała, że wypłacone dotąd na rzecz powodów kwoty stanowią wystarczające zaspokojenie roszczeń z tytułu zadośćuczynienia. Zakwestionowała także żądanie w zakresie daty naliczania odsetek.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2017 r. sygn. akt I C 2506/16 Sąd Okręgowy w Kielcach zasądził od Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz Z. W. kwotę 50 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2016 r. do dnia zapłaty (pkt I), zasądził od Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz L. W. kwotę 60 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2016 r. do dnia zapłaty (pkt II) , oddalił powództwa w pozostałej części (pkt III), zasądził od Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz Z. W. kwotę 1 872 zł tytułem zwrotu koszów zastępstwa procesowego (pkt IV), zasądził Zasądza od Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz L. W. kwotę 2 304 zł tytułem zwrotu koszów zastępstwa procesowego. (pkt V), nakazał pobrać od Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kielcach kwotę 6 079,60 zł tytułem zwrotu części opłat sądowych, od uiszczenia których powodowie byli zwolnieni oraz poniesionych przez Skarb Państwa wydatków (pkt VI), nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kielcach - z zasądzonego na rzecz powoda Z. W. roszczenia kwotę 1 649 zł oraz z zasądzonego na rzecz powódki L. W. roszczenia kwotę 1 685 zł tytułem pozostałej części brakujących opłat sądowych i poniesionych przez Skarb Państwa wydatków (pkt VII).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia:

W dniu 6 listopada 2015 r. A. S., kierująca samochodem marki C. (...) o nr rej. (...) w miejscowości Ć., nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym i nie zachowała należytej ostrożności, w wyniku czego potrąciła pieszego S. W., który w wyniku doznanych obrażeń zmarł. Wyrokiem z dnia 15 lipca 2016 r., sygn. akt IX K 761/16, Sąd Rejonowy w K. uznał oskarżoną A. S. za winną popełnienia ww czynu.

S. W. w chwili śmierci miał 80 lat. Mieszkał on razem z żoną L. W. i jedynym synem Z. W.. Stanowili zgodną, szanującą się rodzinę. S. W. otrzymywał emeryturę w wysokości 1 736 zł brutto i dodatek pielęgnacyjny w wysokości 208 zł brutto. Świadczenia netto pobierane przez S. W. wynosiły ogółem 1 656,08 zł. Małżonkowie byli właścicielami gospodarstwa rolnego o pow. około 3 ha. Powodowie razem ze S. W. pracowali w tym gospodarstwie, uprawiali ziemię i hodowali zwierzęta - jedną krowę, 2 lub 3 świnie, kury. W ostatnich latach przed śmiercią, S. W. z uwagi na wiek był już słaby. Jego syn – ze względu na stan zdrowia – nie był w stanie samodzielnie pracować w gospodarstwie rolnym. Z tych przyczyn w 2015 roku małżonkowie W. uprawiali już jedynie połowę posiadanego przez nich areału, siali tam pszenicę, pszenżyto i sadzili ziemniaki. Jeszcze przed śmiercią S. W. krowa została sprzedana. Powódka hodowała nadal drób.

Powód Z. W. ma 50 lat, jest osobą niepełnosprawną. Od 1976 r. z uwagi na stan zdrowia nie pracuje zawodowo. Powód ma obniżoną sprawność intelektualną, na poziomie upośledzenia umysłowego umiarkowanego. Został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Powód jest jedynym synem małżonków W., zawsze mieszkał z rodzicami, którzy opiekowali się nim. Powód pomagał rodzicom w pracach w gospodarstwie rolnym. W 2014 r. przeszedł operację przepukliny i od tego czasu nie mógł już wykonywać cięższych fizycznych prac. Obecnie powód mieszka z matką. Otrzymuje rentę rolniczą w wysokości 882,56 zł, którą pobiera jego matka i to powódka gospodaruje pieniędzmi, ona podejmuje obecnie wszystkie decyzje.

Więź emocjonalna powoda z ojcem była silna. Nagła utrata ojca spowodowała u powoda ogromny żal i poczucie krzywdy. Przejściowo pojawiły się zaburzenia emocjonalne związane z żałobą – stany rozpaczy, obniżenie nastroju, stany napięcia, smutku, przygnębienia, rozstroju emocjonalnego, które miały negatywny wpływ na codzienne życie. U Z. W. żałoba trwała do roku, nie była przedłużona i miała charakter naturalny. Aktualnie stan psychiczny powoda jest dobry, powód nie przejawia powikłań pourazowych czy depresyjnych w związku ze śmiercią ojca.

Powódka L. W. ma 76 lat. Otrzymuje rentę w wysokości 1 100 zł netto oraz dodatek pielęgnacyjny ( w sumie 1 300 zł ). Przed śmiercią męża powódka przeszła operację usunięcia wyrostka robaczkowego. Leczy się na nadciśnienie tętnicze.

Więź powódki z mężem była silna, trwała, wynikała z wieloletniego pożycia małżeńskiego. Początkowo powódka nie dopuszczała do siebie myśli, że mąż nie żyje, potem przez pół roku występowały u niej stany silnej rozpaczy, smutku, płaczu, złości do sprawcy wypadku. Rozmiar cierpień powódki był ponadto zwiększony tym, że była ona świadkiem wypadku, widziała go z okna domu, w którym mieszka. Powódka nie mogła zapomnieć widzianych przez nią obrazów, rozpamiętywała okoliczności wypadku, obwiniała się, że nie umiała mężowi pomóc. Miała problemy z zasypianiem, silne poczucie krzywdy, żalu, pustki. Zmuszona jest wykonywać obowiązki codzienne i nie może liczyć na pomoc niepełnosprawnego syna. Przez pewien czas pomagały jej sąsiadki. Po pół roku jej stan psychiczny nieco się poprawił, ustąpiły problemy ze snem, napady płaczu. Nadal jednak powódka doświadcza smutku. Okres żałoby nie zakończył się, ale zbliża się do końca, emocje nie są już tak nasilone jak wcześniej.

Pismem z dnia 18.12.2015 r. Z. W. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 80 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci S. W..

Pozwany w dniu 30 marca 2016 r. przyznał i wypłacił Z. W. kwotę 5 000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci ojca oraz poinformował, że decyzję odnośnie pozostałych wniesionych roszczeń podejmie po uzyskaniu dokumentacji pozwalającej na określenie zakresu odpowiedzialności.

Pismem z dnia 14.06.2016 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 100 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej oraz do zapłaty kwoty 120 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany w dniu 21 czerwca 2016 r. przyznał Z. kwotę 10 000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci ojca oraz i wypłacił powodowi pozostałą kwotę 5 000 zł z tego tytułu. Pozwany stwierdził, że brak jest podstaw do przyznania odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej. Pismem z dnia 18.12.2015 r. L. W. wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 120 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci męża. Pozwany w dniu 30 marca 2016 r. przyznał i wypłacił L. W. kwotę 10 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz poinformował, że decyzję odnośnie pozostałych wniesionych roszczeń podejmie po uzyskaniu dokumentacji pozwalającej na określenie zakresu odpowiedzialności. Pismem z dnia 14.06.2016 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 100 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej oraz ponownie do zapłaty kwoty 120 000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Pozwany w dniu 21 czerwca 2016 r. przyznał L. W. kwotę 15 000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci męża oraz i wypłacił powódce pozostałą kwotę 5 000 zł z tego tytułu. Pozwany stwierdził, że brak jest podstaw do przyznania powódce odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał na podstawy odpowiedzialności strony pozwanej z art. 446 § 4 k.c. i zwrócił uwagę, że więź emocjonalna powoda Z. W. z ojcem była silna, był on jego jedynym synem, mieszkał z rodzicami od urodzenia. Stres, jakiego powód doznał w związku z nagłą śmiercią ojca w klasyfikacji stresorów jest uznany jest jako ciężki. Żałoba spowodowała, że powód doznał silnego napięcia i rozstroju emocjonalnego mającego negatywny wpływ na jego życie codzienne. Wprawdzie obowiązki domowe powód wykonywał tak jak przed śmiercią ojca jednak musiał przejąć część prac, które wcześniej wykonywał S. W.. Ze względu na upośledzenie umysłowe często nie potrafił sobie poradzić z problemami i czuł się bezradny. Żałoba trwała do roku, nie była przedłużona i miała charakter naturalny. Aktualnie stan psychiczny powoda jest dobry, powód nie przejawia powikłań pourazowych czy depresyjnych w związku ze śmiercią ojca. Powód nie widział wypadku i to powoduje, że nie ma on tak traumatycznych wspomnień jak jego matka. Także więź powódki z mężem była silna, trwała, wynikała z wieloletniego pożycia małżeńskiego. Byli oni małżeństwem przez 50 lat. Małżonkowie wspólnie opiekowali się synem, wzajemnie się wspierali. Obecnie powódka została sama z synem, brakuje jej wsparcia psychicznego, z problemami życia codziennego musi radzić sobie sama. Sąd Okręgowy podkreślił, że brak jest dowodów świadczących o tym, aby S. W. cierpiał na chorobę zagrażającą jego życiu. S. W. przed śmiercią nadal ( choć w mniejszym zakresie niż w latach wcześniejszych ) pracował w gospodarstwie rolnym, był osobą aktywną, sprawną. Gdyby nie wypadek, byłby on w stanie jeszcze przez długi czas stanowić wsparcie dla żony i syna. Nagła śmierć męża była dla powódki bardzo ciężkim przeżyciem, potęgowanym jeszcze przez fakt, że była ona świadkiem wypadku, widziała z okna domu, jak samochód potrącił jej męża. U powódki przez pół roku występowały stany silnej rozpaczy, po tym okresie emocje nie były już tak nasilone, ale jak wskazała biegła psycholog żałoba u powódki wciąż nie jest zakończona ( biegła wyjaśniła, że najczęściej okres ten trwa jeden rok ). Negatywny wpływ na okres żałoby poza tym, że powódka widziała wypadek, może mieć także podeszły wiek powódki, który wiąże się z brakiem elastyczności w przystosowaniu się do nowej sytuacji. Obecnie proces żałoby zbliża się jednak do końca, miał on charakter niepowikłany, bez zaburzeń depresyjnych.

Obok tych okoliczności Sąd Okręgowy przy ustalaniu zadośćuczynienia na rzecz Z. W. uwzględnił także cierpienia moralne powoda wywołane śmiercią ojca, rolę jaką pełnił zmarły w rodzinie, rodzaj i intensywność więzi łączącej powoda ze zmarłym, odczuwane przez powoda poczucie bezradności potęgowane jego niepełnosprawnością, a przy ustalaniu zadośćuczynienia na rzecz L. W. uwzględnił analogicznie poczucie osamotnienia powódki , jej cierpienia moralne wywołane śmiercią męża, rolę jaką pełnił zmarły w rodzinie, rodzaj i intensywność więzi łączącej powódkę ze zmarłym, wiek powódki.

Sąd pierwszej instancji uznał, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia dla powoda będzie kwota 60.000 zł a dla powódki kwota 75. 000 zł . Biorąc pod uwagę kwoty zadośćuczynienia już wypłacone powodom przez pozwanego ( odpowiednio 10. 000 zł i 15 000 zł ), Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Z. W. pozostałą kwotę 50. 000 zł i na rzecz L. W. pozostałą kwotę 60. 000 zł.

Dalej idące roszczenia zgłoszone przez powodów, w ocenie Sądu Okręgowego były wygórowane. Podkreślić należy, że proces żałoby nie był u powodów powikłany, powodowie nie podejmowali leczenia, nie wystąpiła u nich depresja.

Jako podstawę zasądzenia odsetek Sąd Okręgowy powołał art. 481 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Ten ostatni przepis wskazuje, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Odwołując się do orzecznictwa Sad pierwszej instancji wskazał, że o ile uprawniony do świadczenia dokonując zgłoszenia szkody wskaże konkretną kwotę, do uiszczenia której wzywa ubezpieczyciela, to zdarzenie to należy ocenić na podstawie art. 455 w związku z art. 481 § 1 k.c. jako inicjujące bieg terminu oznaczony dla ubezpieczyciela w art. 14 ust. 1 ustawy do spełnienia świadczenia w terminach określonych tym przepisem. Pismem z dnia 18.12.2015 r. powodowie skutecznie wezwali pozwanego do zapłaty zadośćuczynienia i w dniu 30.03.2016 r. strona pozwana wydała decyzje w tym przedmiocie. Zasadnym było więc zasądzenie odsetek od dnia następnego. Powodom należą się odsetki ustawowe za opóźnienie ( art. 481 § 2 k.c. ).

Jako niezasadne Sąd Okręgowy uznał żądanie odszkodowania . Odwołując się do art. 446 § 3 k.c. przyjął, że śmierć S. W. nie spowodowała u powodów znacznego pogorszenia ich sytuacji w sensie materialnym. S. W. miał w chwili śmierci 80 lat, otrzymywał emeryturę i trudno przypuszczać, aby przez kolejne lata był w stanie nadal pracować w gospodarstwie rolnym i czerpać z tego tytułu dodatkowe dochody. Śmierć tej osoby nie spowodowała u powodów takiego ograniczenie ich aktywności życiowej które miałoby przełożenie na ich sytuację materialną. Powódka ma obecnie 76 lat i jeszcze przed śmiercią męża nie była w stanie prowadzić gospodarstwa rolnego ( zeznała, że uprawiana była połowa pola i że małżonkowie sprzedali już krowę ). Nawet gdyby S. W. żył, to zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że małżonkowie w coraz większym zakresie ograniczaliby swoją pracę w gospodarstwie rolnym. Uzyskiwane przez S. W. świadczenie emerytalne byłoby zaś przeznaczone na pokrycie jego kosztów utrzymania. Powodowie nie udowodnili, że istnieje obecnie różnica między stanem majątkowym, w jakim znaleźli się oni po śmierci męża i ojca, a ich przewidywanym stanem materialnym, gdyby zmarły żył.

Jako podstawę stosunkowego rozstrzygnięcia o kosztach Sąd powołał art. 100 k.p.c. i art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( DzU nr 167 poz. 1398 z późniejszymi zmianami ) .

Apelację od tego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając wyrok w pkt I co do kwoty 20000 zł w zakresie zasądzonego na rzecz powoda zadośćuczynienia , w pkt II co do kwoty 25000zł w zakresie zadośćuczynienia zasądzonego na rzecz L. W. a w konsekwencji także w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania tj w pkt IV-VI.

Strona pozwana zarzuciła :

1. naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 446 §4 k.c. poprzez nieodpowiednią ocenę kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia skutkującą przyjęciem, że zasądzona powodowi Z. W. kwota 50.000 złotych ponad już wypłaconą przez pozwanego na rzecz powoda z tego tytułu w toku postępowania likwidacyjnego w wysokości 10.000 zł, tj. w sumie 60.000 zł oraz zasądzona powódce L. W. kwota 60.000 złotych ponad już wypłaconą przez pozwanego na rzecz powódki z tego tytułu w toku postępowania likwidacyjnego w wysokości 15.000 zł, tj. w sumie 75.000 zł, są sumami odpowiednimi za doznaną przez powodów krzywdę w związku ze śmiercią poszkodowanego S. W., gdy tymczasem zadośćuczynienie w tej wysokości w konkretnym stanie faktycznym niniejszej sprawy jest nadmiernie wygórowane w stosunku do rozmiarów krzywdy oraz ciężaru gatunkowego naruszonego dobra oraz już wypłaconych z tego tytułu kwot;

2. naruszenie prawa materialnego w postaci art. 481 k.c. poprzez ustalenie, iż odsetki od zasądzonej kwoty winny być naliczane od daty 31 marca 2016 roku, podczas gdy winny być one naliczane od daty wyrokowania w niniejszej sprawie, a zatem od dnia 22 maja 2017 roku z uwagi na fakt, iż Sąd, dokonując ustalenia wysokości zadośćuczynienia, bierze pod uwagę okoliczności z daty zamknięcia sprawy, kierując

się oceną kształtowaną w trakcie procesu.

Strona pozwana wniosła o zmianę wyroku w części poprzez oddalenie powództwa: 1w przypadku Z. W. ponad kwotę 30 000zł i w przypadku L. W. ponad kwotę 35 000 zł.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego i zważył co następuje:

Należy podkreślić , że strona pozwana nie podnosiła zarzutów procesowych , stąd zarzut naruszenia prawa materialnego musi być odniesiony do ustaleń, z których wynika, że powodów łączyła ze zmarłym silna więź emocjonalna a nagła śmierć ojca wywołała ciężki stres Z. W., silne napięcie i rozstrój emocjonalny tego powoda, mający negatywny wpływ na jego życie codzienne. Także dla powódki śmierć męża była ciężkim przeżyciem, potęgowanym jeszcze przez fakt, że była ona świadkiem wypadku. Niewątpliwie indywidualny sposób przeżywania żałoby przez Z. W. nie ma charakteru typowego jednakże tę okoliczność Sąd pierwszej instancji uwzględniał.

Należy też zwrócić uwagę, iż podnoszone w apelacji : czas trwania negatywnych następstw zdarzenia i podeszły wiek S. W. to tylko część z kryteriów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia w tej sprawie dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia Sąd Okręgowy zresztą nie pominął wieku zmarłego , jednak w aspekcie stanu zdrowia uznał, że S. W. mógł jeszcze żyć wiele lat i jego śmierć była dla rodziny niespodziewana .

Wysokość zadośćuczynienia zależy od uwzględnienia wszystkich okoliczności istotnych dla określenia rozmiaru krzywdy. Oprócz wskazanych w apelacji kryteriów uwzględnia się także : wstrząs psychiczny i cierpienia wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, i zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej (zob. wyrok SN z dnia 18 czerwca 2014 r.., V CSK 418/13, Legalis Numer 1067197).

Wszystkie powyższe kryteria Sąd Okręgowy brał pod uwagę przy ustalaniu zadośćuczynienia. Uwzględniał silny emocjonalny związek powodów ze zmarłym jak i konsekwencje jakie ta śmierć wywołała w życiu powodów. Sąd Okręgowy prawidłowo różnicował też całokształt sytuacji indywidualnej każdego z powodów. Sama rekompensata krzywdy, mimo obiektywizacji przesłanek wpływających na wysokość odszkodowania, stanowi element ocenny. Określenie kwoty zadośćuczynienia należało do sfery swobodnego uznania Sądu pierwszej instancji. Korygowanie tej kwoty przez Sąd Apelacyjny mogło nastąpić jedynie, gdyby była ona niewspółmiernie, nieodpowiednia, tj. albo rażąco wygórowana, albo rażąco niska (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2004 r. I CK 219/04) a to w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Sąd Okręgowy właściwie ocenił konsekwencje zdarzenia dla powoda i powódki. Ustalone kwoty zadośćuczynienia były adekwatne do uszczerbku jaki był udziałem powodów z związku ze śmiercią odpowiednio ojca i męża. Zasądzone kwoty w połączeniu z częściowym świadczeniem wypłaconym w postępowaniu likwidacyjnym są odczuwalne i niesymboliczne i właściwie spełniają swoją kompensacyjną funkcję.

Nie jest zasadny zarzut pozwanej kwestionującej datę zasądzenia odsetek.

Wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę może różnie się kształtować w zależności od okoliczności sprawy (przywołać tu można także wyrok SN z dnia 18 lutego 2011r. sygn. akt I CSK 243/10 LEX nr 84810). Z reguły nagła śmierć na skutek wypadku wywołanego przez czyn niedozwolony wywołuje duży rozmiar cierpień i żal po utracie osoby najbliższej. Trauma i uczucia żałoby występują z reguły po śmierci osoby najbliższej. Strona pozwana mogła ocenić wszystkie skutki zdarzenia niezwłocznie po wypadku. Miała więc możliwość zbadania wszystkich okoliczności zdarzenia i znała już na etapie postepowania likwidacyjnego konsekwencje mające znaczenie o dla zweryfikowania zakresu krzywdy powodów. Wypłaciła zaś kwoty symboliczne. Opinia biegłego nie ujawniła żadnych istotnych okoliczności wskazujących na atypowy przebieg żałoby. Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie podziela pogląd SN wyrażony w wyroku z dnia 8 marca 2013 r. III CSK 192/12 Lex nr 1331306, że: „jeżeli powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od określonego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki te powinny być zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu, o ile tylko w toku postępowania zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście się powodowi należała tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia”. Można dodatkowo wskazać, że strona pozwana nie może sama czerpać korzyści z powstrzymania się od spełnienia części świadczenia oczekując np. na wydanie prawomocnego wyroku i pozbawiać w ten sposób uprawnionego czerpania korzyści z tego zadośćuczynienia (por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2011 r., V CSK 38/11 LEX nr 1129170 i z dnia 14 stycznia 2011r. I PK 140/10 OSNP 2012/5-6/66). Mimo, że w sprawie przeprowadzono dowód z opinii psychologicznej to wynikające z tych opinii konsekwencje zdarzenia tylko potwierdzają stan znany już wcześniej ubezpieczycielowi. Przy określeniu wysokości zadośćuczynienia nie uwzględniano więc w istocie żadnych okoliczności następczych zaistniałych po wezwaniu do spełnienia uzupełniającego świadczenia a jedynie przeprowadzono dowody, które potwierdziły tylko, że zdarzenie miało istotny wpływ na przeżywanie bólu i cierpienia po stracie ojca i męża, co mógł weryfikować profesjonalny ubezpieczyciel jeszcze w toku postępowania likwidacyjnego. Mimo więc uznaniowości zadośćuczynienia odsetki mogły być zasądzone od dnia wskazanego przez Sąd Okręgowy , szczególnie przy uwzględnieniu terminu wypłaty zadośćuczynienia określonego w art.14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t. jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 392, ze zm.) a także przy uwzględnieniu, że przy określeniu wysokości rekompensaty nie brano pod uwagę krzywdy wynikającej z niewypłacenia odpowiedniej kwoty rekompensaty bezpośrednio po zgłoszeniu tego uszczerbku i przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego.

Powyższe oznacza, że apelacja strony pozwanej w odniesieniu do wysokości zadośćuczynienia jest bezzasadna.

Wobec powyższego środek odwoławczy oddalono na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391§1k.p.c. , przy zastosowaniu §2pkt 5 i §10 ust.1 pkt 2 oraz § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015r. poz. 1800 ze zm ) .

SSA Zbigniew Ducki SSA Barbara Górzanowska SSA Sławomir Jamróg