Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie: Przewodniczący SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant: Marta Kluczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2018 roku w Ś.

sprawy z powództwa M. Z.

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z/s w W.

o zapłatę i ustalenie

I.  zasądza od strony pozwanej Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z/s w W. na rzecz powoda M. Z. kwotę 19.330,15 zł (dziewiętnaście tysięcy trzysta trzydzieści złotych 15/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od kwoty 16.000 zł od dnia 2 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.330,15 zł od dnia 23 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  ustala na przyszłość odpowiedzialność strony pozwanej wobec powoda za mogące ujawnić się w przyszłości u powoda skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 15 października 2014 r.;

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

IV.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 7.679,48 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  nakazuje stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej kwotę 2.735,42 zł tytułem nieopłaconych wydatków na opinie biegłych w niniejszej sprawie, poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. I C 715/16

UZASADNIENIE

W dniu 22 czerwca 2016r. powód M. Z. wniósł skutecznie pozew o zapłatę przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z/s w W. żądając zasądzenia kwoty 16.000 zł tytułem uzupełniającego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 listopada 2014r. do dnia zapłaty oraz kwoty 3.667,96 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty. Powód żądał także ustalenia na przyszłość odpowiedzialności strony pozwanej za skutki zdarzenia komunikacyjnego z dnia 15 października 2014 r., a także zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 4.817 zł.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 15 października 2014r. na 191,6 km autostrady (...) miał miejsce wypadek komunikacyjny w wyniku, którego został poszkodowany. Sprawcą wypadku był kierujący pojazdem osobowym marki B. o nr rej. D-JM 80 J. M.. W dacie wypadku pojazd sprawcy posiadał zagraniczny dowód ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Sprawca zdarzenia został uznany winnym spowodowania zdarzenia prawomocnym wyrokiem karnym Sądu Rejonowego w Strzelinie w sprawie II K 41/15 z dnia 29 lipca 2015r. Korespondentem zagranicznego towarzystwa ubezpieczeń było Towarzystwo (...) S.A. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, strona pozwana ma legitymację bierną w niniejszej sprawie. W wyniku ww. wypadku powód doznał licznych obrażeń ciała w postaci: skręcenia i naderwania kręgosłupa odcinka lędźwiowego, uszkodzenia zębów, urazu prawej kończyny dolnej, ogólnego potłuczenia ciała. Bezpośrednio z miejsca zdarzenia powód został przetransportowany przez zespół pogotowania ratunkowego na Szpitalny Oddział Ratunkowy Zakładu Opieki Zdrowotnej w O.. Po wykonania niezbędnych badań powód został skierowany do dalszego leczenia na Oddziale (...) Ogólnej profil (...). Powód został wypisany do domu z zaleceniem prowadzenia oszczędnego trybu życia oraz kontroli w (...). Zgodnie z zaleceniami powód korzystał z pomocy lekarzy specjalistów m. in ortopedy. Z powodu zaburzenia korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych otrzymał skierowanie do lekarza neurologa oraz na badanie RTG kręgosłupa piersiowego, które wykazało spłycenie kifozy piersiowej. Skierowany został ponadto na badanie MR kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego.

Na skutek wypadku u powoda nastąpiły ubytki w uzębieniu, konieczne zatem było leczenie w gabinecie stomatologicznym oraz gabinecie protetycznym. Oprócz wizyt lekarskich powód odbył szereg zabiegów rehabilitacyjnych, usprawniających. Powód wskazał, że pomimo podjętego i kontynuowanego leczenia, w dalszym ciągu odczuwa silne dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowo- krzyżowego. Ponadto powód cierpi na brak koncentracji i bezsenność, często budzi się w nocy pod wpływem bólu. Dodatkowo powód wskazał, że stał się apatyczny, rozdrażniony. Powód w dalszym ciągu zmuszony jest do prowadzenia oszczędnego trybu życia, nie przeciążającego kręgosłupa. Na skutek wypadku powód zmuszony był do korzystania z pomocy osób najbliższych w podstawowych codziennych czynnościach. Ponadto skutki wypadku stały się dodatkowym finansowym obciążeniem dla całej rodziny. Przez długi czas po zdarzeniu powód poruszał się przy pomocy kul łokciowych. Powód wskazał, że od chwili wypadku, ze względu na utrzymujące się dolegliwości kręgosłupa, nie może wykonywać czynności, które do tej pory nie stanowiły dla niego problemu.

Nadto powód był zmuszony korzystać z prywatnych wizyt lekarskich, z uwagi na to, że termin oczekiwania na leczenie w państwowych placówkach był długi. Dodatkowo na skutek przebytego wypadku powód doznał urazu psychicznego. Nasilające się wciąż bóle, jakie odczuwa, zmuszają go do stałego przyjmowania leków przeciwbólowych.

Powód odczuwa lęk; stracił zaufanie do innych użytkowników dróg oraz poczucie bezpieczeństwa związane z ruchem drogowym. Przed wypadkiem powód był osobą aktywną na wielu płaszczyznach. Powód prowadził z sukcesami własną działalność gospodarczą z zakresu usług ogólnobudowlanych, jednak po wypadku z uwagi na niedyspozycję powoda i ograniczenia zdrowotne jego firma miała problemy finansowe i nie przynosiła już dochodów. Niedyspozycja fizyczna i psychiczna powoda spowodowała niemożność normalnego funkcjonowania jego firmy, która przestała przynosić dochody, co doprowadziło do problemów zawodowych w postaci zerwanych przez kontrahentów umów, zaległości, konieczności zapłaty kar umownych.

Powód wskazał, że za pośrednictwem swojego pełnomocnika sprecyzował roszczenia odszkodowawcze w dniu 27.10.2014 r. wzywając stronę pozwaną do ich zapłaty. Strona pozwana uznała co do zasady swoją odpowiedzialność za skutki przedmiotowego zdarzenia i wypłaciła łącznie kwotę 4.029,08 zł, w tym kwotę 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 29,08 zł tytułem odszkodowania. Powód wskazał, że dochodzi pozwem w niniejszej sprawie dodatkowej kwoty 16.000 zł tytułem zadośćuczynienia do łącznej kwoty 20.000 zł.

W odniesieniu do żądania odszkodowania powód wskazał, że poniósł koszty leczenia i rehabilitacji w łącznej kwocie 3.667,96 zł, na które złożyły się: badania lekarskie, rehabilitacja, zakup przepisanych leków oraz dojazd do placówek medycznych. Zasadność tych dojazdów nie powinna budzić wątpliwości. Powód wskazał, że w okresie od 16.10.2014 r. do 01.12.2014 r. pozostawał pod stałą kontrolą lekarzy oraz konieczne były również dojazdy na rehabilitację, a w związku z leczeniem powypadkowym był dowożony do placówek medycznych przez osoby trzecie. Koszt dojazdu powód obliczach mnożąc liczbę przejechanych kilometrów (1.356) przez stawkę 0,83 zł (ryczałt wynikające z rozporządzenia (...) w sprawie zwrotu kosztów podróży służbowych), co dało wynik 1.125,48 zł.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 34 zł.

W uzasadnieniu strona pozwana oświadczyła, że w związku ze zdarzeniem z dnia 15.10.2014 r. posiada legitymację procesową bierną w niniejszej sprawie i działa w oparciu o przepis art. 19 ust. 3 ww. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Strona powodowa przyznała też, że prowadzące postępowanie likwidacyjne Towarzystwo (...) S.A. wypłaciło powodowi zadośćuczynienie w wysokości 4.000 zł oraz odszkodowanie w wysokości 29,08 zł. W ocenie strony pozwanej wypłacone powodowi zadośćuczynienie jest adekwatne do rozmiaru doznanej krzywdy, stopnia natężenia cierpień fizycznych ich długotrwałości i poniesionego uszczerbku na zdrowiu oraz wieku powoda. Strona pozwana twierdziła, że stopień i rozmiar dolegliwości oraz następstw wypadku wskazanych przez powoda jest zawyżony i nie znajduje poparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Strona pozwana zaprzeczyła, aby wszystkie wskazane przez powodowa dolegliwość miały związek z przedmiotowym zdarzeniem. Proces leczenia powoda przebiegał bez komplikacji i powikłań. Natomiast leczenie stłuczonego kręgosłupa i uszkodzenia 3 zębów miało jedynie charakter zachowawczy, a nie operacyjny. Strona pozwana twierdziła, że nieudowodnione są twierdzenia powoda jakoby nadal korzystał z pomocy specjalistów, ponieważ powód nie przedstawił aktualnej dokumentacji medycznej. Strona pozwana poddała pod wątpliwość doznanie poprzez powoda urazu w zakresie zdrowia psychicznego, albowiem nie korzystał on z pomocy psychologa ani psychiatry. Ponadto wskazane przez powoda dolegliwości kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego mogą być związane z wykonywaną przez niego pracą fizyczną. Dodatkowo strona pozwana doszła do przekonania, że leczenie powoda zostało zakończone. Strona pozwana wskazała, że na rzecz powoda została zasądzona przez Sąd Rejonowy w Strzelinie nawiązka w kwocie 5.000 zł, co powinno zostać wzięte pod uwagę podczas ustalania wysokości zadośćuczynienia. Zdaniem strony pozwanej żądana przez powoda kwota jest rażąco wygórowana.

Odnoście roszczenia o zwrot kosztów leczenia i dojazdu, roszczenie to, zdaniem strony pozwanej, nie zostało udowodnione przez powoda. Strona pozwana wskazała, że zasadność i związek z przedmiotowym wypadkiem wykonanych przez powoda badań, stosowanych leków i rehabilitacji musi być szczegółowo wykazana. Strona pozwana zaprzeczyła, aby żądane koszty leczenia miały związek z przedmiotowym zdarzeniem. Ponadto strona pozwana podniosła, że pozwany nie wykazał, że nie mógł skorzystać nieodpłatnie z leczenia, bądź też, że oczekiwanie na wizytę w ramach NFZ pogorszyłoby jego stan zdrowia. Odnośnie kosztów dojazdu do placówek medycznych, roszczenie to zdaniem strony pozwanej jest trudne do zweryfikowania. Dodatkowo powód w tych wyliczeniach uwzględnił również koszt dojazdu do adwokata (75 km), podpisanie umów (200 km), rejestracja do poradni ortopedycznej (32 km). Ponadto strona pozwana wskazała, że koszty wyliczone przez powoda są wyższe niż koszty paliwa.

Strona pozwana wskazała również, że za nieuzasadnione należy uznać żądanie powoda ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku z dnia 15 października 2014r. Strona pozwana wskazała, że zasądzenie zadośćuczynienia nie tamuje możliwości zgłoszenia i dochodzenia dalszych roszczeń w wyniku ujawnienia się szkody, która byłaby następstwem przedmiotowego wypadku. Ponadto powód nie uprawdopodobnił, że do powstania szkody w przyszłości może dojść, a z przedstawionych dokumentów wynika, że leczenie powoda zostało zakończone.

Co do wymagalności roszczenia, strona pozwana wskazała, że w razie ustalenia wysokości zadośćuczynienia według stanu istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, uzasadnione jest przyznanie odsetek dopiero od chwili wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 października 2014r. na autostradzie (...) miał miejsce wypadek, w którym poszkodowany został m. in M. Z.. Sprawcą zdarzenia był kierujący pojazdem marki B. o nr rej. D-JM80 J. M., który prowadził pojazd pod wpływem alkoholu. Sprawca zdarzenia był objęty ochroną ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej. Sprawca zdarzenia został uznany prawomocnym wyrokiem skazującym Sądu Rejonowego w Strzelinie z dnia 29.07.2015 r. w sprawie II K 41/15 za winnego spowodowania w dniu 15.10.2014 r. na 191 km autostrady (...) wypadku komunikacyjnego w wyniku którego m.in. powód jako pasażer doznał stłuczenia kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego bez cech uszkodzenia aparatu kostno-więzadłowego, stłuczenia i otarcie naskórka kolana prawego oraz uszkodzenia trzech zębów wymagającego leczenia zachowawczego i protetycznego, które naruszyły czynności narządów ciała oraz spowodowały rozstrój zdrowia na czas przekraczający dni siedem, a następnie zbiegł z miejsca wypadku tj. przestępstwa z art. 178a § 1 kk, art. 177 § 1 kk i art. 177 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i w zw. z art. 178 § 1 kk i za to został skazany na karę 4 lat pozbawienia wolności.

(bezsporne, a nadto tak dokumenty: - notatka informacyjna o zdarzeniu drogowym – k. 17-18; - wyrok Sądu Rejonowego w Strzelinie z dnia 29 lipca 2015r. sygn. akt II K 41/15, wyrok – K. 19-22; - wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 19.11.2015 r. IV Ka 1112/15 – k.23,- akta szkody (...) – w załączeniu akt)

Powód w dniu 15 października 2014r. został przyjęty na Szpitalny Oddział Ratunkowy w Zespole (...) w O., gdzie rozpoznano u niego skręcenie i naderwanie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Następnie powód został skierowany na dalsze leczenie na oddziale ortopedii. Powód przebywał na Oddziale (...) Ogólnej (...) w dniach od 15-17 października 2014r., gdzie rozpoznano u niego skręcenie kręgosłupa lędźwiowego, kręgozmyk L5, ogólne potłuczenie, uszkodzenie zębów. Został wypisany w stanie ogólnym dobrym z zaleceniem prowadzenia oszczędnego trybu życia, kontroli poradni ortopedycznej oraz stomatologicznej.

Dowód: -karta informacyjna z dnia 15 października 2014r. – k. 24;

- karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 17 października 2014r. – k.26-27;

- skierowanie do poradni ortopedycznej – k. 28.

W dniu 20 października 2014r. powód odbył konsultację u lekarza ortopedy. Następnie powód został skierowany do poradni neurologicznej z rozpoznaniem zaburzenia korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych.

Dowód: - karta konsultacyjna z dnia 20 października 2014r. k. 29;

- skierowanie do poradni neurologicznej- k. 30.

W dniu 28 października 2014r. powód na podstawie skierowania odbył badanie RTG dolnej części kręgosłupa piersiowego, które wykazało spłycenie kifozy piersiowej oraz nieznaczne prawostronne skrzywienie kręgosłupa piersiowego.

Dowód: - skierowanie na badanie RTG z 20 października 2014 r. – k.31,

- badanie RTG z dnia 28 października 2014r. – k. 32.

W dniu 28 października 2014r. powód odbył również konsultację u lekarza neurologa, w wyniku zgłaszanych przez powoda bólów pleców, drętwienia kończyn dolnych, oraz bólów w okolicy pachwiny prawej i prawek kości łonowej, celem oceny odcinka lędźwiowego kręgosłupa i oceny zmian na tym poziomie wskutek wypadku komunikacyjnego z dnia 15.10.2014 r. Zalecono powodowi wykonanie MR kręgosłupa lędźwiowego i ewentualnie MR miednicy.

Dowód: - konsultacja lekarska z dnia 28 października 2014r. – k. 33;

- skierowanie do pracowni MR – k. 34.

Następnie powód odbył jeszcze dwie konsultacje u lekarza ortopedy w ramach indywidulanej praktyki lekarskiej w K..

Dowód: - karta informacyjna – k. 35-36.

W listopadzie i grudniu 2014r. pozwany odbył 20 sesji rehabilitacji polegającej m.in. na masażu, terapii manualnej, ćwiczeniach izometrycznych i ćwiczeniach ogólnych.

Dowód: -zaświadczenie z dnia 20 grudnia 2014r. – k.38.

Powód zgłosił się do gabinetu stomatologicznego w dniu 20 października 2014r. Stomatolog stwierdził uszkodzenie urazowe trzech zębów. Zalecono leczenie zachowawcze i protetyczne.

Dowód: - zaświadczenie z dnia 20 października 2014r. –k. 37.

Powód w dniach 28 i 29 października 2014r. odbył wizyty w poradni zdrowia psychicznego. W wywiadzie powód podał, że odczuwa niepokój i lęk, boi się wsiąść do samochodu, ma problemy ze snem, często wybudza się w nocy, dręczą go koszmary, a dodatkowo brak energii i zmienny nastrój.

Dowód: - historia zdrowia i choroby poradnia zdrowia psychicznego –k. 142-143.

Powód zgłosił szkodę powstałą w wyniku wypadku z dnia 25.10.2014 r. pismem z dnia 27 października 2014r. do (...) SA, w którym wniósł również o wypłatę mu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 50.000 zł i kwoty 29,08 zł tytułem dotąd poniesionych kosztów leczenia. Decyzją z dnia 4 grudnia 2014r. przyznana została powodowi kwota 4.000 zł tyłem zadośćuczynienia oraz kwota 29,08 zł tytułem odszkodowania, zwrotu kosztów leczenia.

Dowód: - pismo pełnomocnika powoda z dnia 27 października 2014r. – k. 48-51;

- decyzja z dnia 4 grudnia 2014r. – k. 52-53.

U powoda w związku z wypadkiem z dnia 15.10.2014 r. stwierdza się nieznacznie nasilone objawy zaburzenia adaptacyjnego, które w okresie bezpośrednio po zdarzeniu miały większe natężenie, następnie po miesiącu zmniejszyły się i stopniowo w większości ustąpiły. Rokowania na przyszłość dotyczące zdrowia psychicznego powoda są dobre i nie przewiduje się pogorszenia stanu zdrowia psychicznego w związku z wydarzeniem z dnia 15 października 2014r. Koszty poniesione w związku z konsultacją w dniu 27.10.2014 r. w (...) w Ś. w wysokości 100 zł były zasadne, gdyż powód czuł się wówczas źle, miał niepokój, lęk, chciał się dostać do lekarza psychiatry i psychologa, a okres oczekiwania na ubezpieczenie społeczne na ww. wizyty wynosi od kilku dni do kilku tygodni.

Dowód: - opinia psychologiczno-psychiatryczna biegłych: z zakresu psychologii klinicznej B. D. i z zakresu psychiatrii O. P. - k.180-187

U powoda w związku z wypadkiem z dnia 15.10.2014 r. stwierdza się stan po przebytym skręceniu kręgosłupa lędźwiowego z kręgozmykiem L5 – I stopnia. Uszczerbek na zdrowiu powoda w związku z wypadkiem z dnia 15 października 2014r. wynosi łącznie 7% trwałego uszczerbku na zdrowiu, liczonego według poz. J 90a w zw. z § 8 ust. 3 Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. Obrażenia, których doznał powód, skutkują do chwili obecnej dolegliwościami bólowymi ze strony odcinka lędźwiowego kręgosłupa z promieniowaniem do kończyny dolnej lewej. Ustalony procentowo trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynika z ograniczenia ruchomości tego odcinka i utrzymujący się nawrotowy zespół bólowy lędźwiowy. Ruchomość odcinka lędźwiowego kręgosłupa ocenia się w pozycji stojącej przy najgłębszym skłonie do przodu, mierząc odległość opuszek palców do podłogi. Przyjmuje się, że osoby zdrowe powinny dotknąć opuszkami palców do podłogi. W przypadku badania biegli stwierdzili ograniczenie ruchomości w odcinku L-S (odległość palce- podłoga ok. 45 cm), co świadczy o znacznym zaburzeniu ruchomości ww. odcinka kręgosłupa. K. (spondylolisteza) to schorzenie kręgosłupa polegające na przemieszczeniu się kręgów względem siebie w sytuacji, gdy krąg leżący wyżej przesuwa się ku przodowi, w stosunku do kręgu położonego niżej. K. występuje najczęściej w dolnym odcinku kręgosłupa lędźwiowego i zwykle objawia się w postaci promieniujących bólów sięgających od miejsca przemieszczenia się kręgów aż do kończyn dolnych. Oprócz dolegliwości bólowych (lędźwiowych, krzyżowych, korzeniowych itp.), konsekwencją nieleczonego kręgozmyku może być również ogólne pogorszenie sprawności ruchowej, zaburzenia neurologiczne oraz pokrewne – zaburzenia mięśni, czucia, a nawet potencji. Jedną z możliwych postaci kręgozmyku jest kręgozmyk urazowy – powstający w efekcie urazów prowadzących do złamania łuku kręgowego.

Rokowania na przyszłość co do stanu zdrowia powoda ze względu na utrzymujące się i nawracające dolegliwości bólowe, zaburzenia ruchomości oraz występujący kręgozmyk są niepewne. Powód powinien unikać czynności przeciążających kręgosłup w sposób statyczny i dynamiczny. Okresowo może wymagać stosowania fizykoterapii oraz ćwiczeń usprawniających. Ponad to przebyty uraz może w przyszłości przyczynić się do przyspieszenia powstania zmian zwyrodnieniowych.

Dowód: -opinia biegłych: z zakresu ortopedii S. G. oraz neurologii A. D. – k. 237-243.

U powoda stwierdza się również stan po przebytym w wyniku wypadku z 15.10.2014 r. urazie zębów i po zachowawczej rekonstrukcji zęba 26 (pierwszy trzonowiec górny lewy), stan po złamaniu brzegu siecznego zęba 11 (siekacz centralny górny prawy) i jego zachowawczej rekonstrukcji materiałem kompozytowym oraz stan po złamaniu korony zęba 42 (siekacz boczny dolny prawy) w obrębie szkliwa i zębiny. Charakter zmian w obrębie twardych tkanek zębów 11 oraz 42 odpowiada częściowej utracie koron. Z kolei twarde tkanki zęba 26 zostały dość rozlegle zrekonstruowane materiałem kompozytowym. W obrębie brzegu siecznego zęba 11 stwierdza się obecność wypełnienia z materiału światłoutwardzalnego, które już zostało częściowo utwardzone. Wynika to z faktu, że tego rodzaju niewielkie odbudowy, na skutek działania dużych sił okluzyjnych są bardzo nietrwałe i wymagają okresowych wymian. Z kolei w obrębie zęba 42 tkanki twarde nie zostały w ogóle zrekonstruowane. Ząb ten wykazuje obecność żywej miazgi i wymaga wykonania stałego uzupełnienia protetycznego, z uwagi na ryzyko uszkodzenia miazgi, a także względy funkcjonalne i estetyczne. Zęby 11 oraz 42 nie wykazują zmian patologicznych i przedstawiają obraz typowych uszkodzeń pourazowych. Zgodnie jednak z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. trwały uszczerbek powoda na zdrowiu pod względem stomatologicznym wynosi 0 %, gdyż w powyższym rozporządzeniu uwzględniono jedynie sytuację całkowitej utraty zęba. W przyszłości istnieje jednak ryzyko obumarcia miazgi zęba 42 związane z dużą utratą twardych tkanek zęba (około 1/3). W takim przypadku konieczne będzie przeprowadzenie leczenia endodontycznego (kanałowego). Ząb ten wymaga okresowych kontroli stomatologicznych. Leczenie protetyczne za pomocą stałych uzupełnień, tj. korona czy licówka, a także wypełnienia kompozytowe w bocznych odcinkach uzębienia to świadczenia, które nie znajdują się w wykazie świadczeń gwarantowanych NFZ.

Dowód: opinia biegłego z zakresu stomatologii M. D. – k. 253-259.

Pojazd O. (...), w którym w dniu 15.10.2014 r. powód jechał jako pasażer w zapiętych pasach bezpieczeństwa z innymi osobami na miejsce wykonywania prac budowlanych w B., został najechany od tyłu przez pojazd sprawcy wypadku. Pojazd, którym podróżował powód, wpadł w poślizg i zaczął się odbijać od barierek energochłonnych na autostradzie z lewej i prawej strony. Gdy wreszcie się zatrzymał, powodowi udało się w końcu wydostać z niego, lecz za chwilę stracił czucie w nogach i musiał leżeć na poboczu i czekać na pomoc. Powód bardzo obawiał się, że nie odzyska czucia w nogach oraz czuł miazgę zębową w ustach, gdyż jak się później okazało, miał ukruszone niektóre zęby w wyniku uderzeń w czasie wypadku. Na miejsce przyjechały służby ratunkowe wraz ze śmigłowcem ratowniczym. Powód został przewieziony do szpitala w O., gdzie przeszedł wszystkie badania, w tym prześwietlenia, rezonans. Powód opuścił szpital na wózku inwalidzkim, gdyż nie był w stanie sam chodzić, następnie poruszał się o kulach przez okres około pół roku, w ciągu którego stopniowo dochodził do zdrowia, odbywał kolejne konsultacje lekarskie i przechodził proces rehabilitacji. Powód korzystał z płatnych konsultacji lekarskich, badań i zabiegów, gdyż okres oczekiwania na te świadczenia w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, wynosił od kliku tygodni do kilkunastu miesięcy i nie był adekwatny do stanu, w jakim powód się znajdował. Po wypadku ze względu na stan zdrowia potrzebował pomocy osób najbliższych, tj. swojej partnerki i swojej matki przy wykonywaniu podstawowych czynności jak np. korzystanie z toalety, mycie, ubieranie, przygotowywanie posiłków. Przez okres około pół roku powód nie opuszczał samodzielnie domu ze względu na problemy z poruszaniem się. Powód też korzystał wówczas z pomocy finansowej swojej partnerki i rodziny, gdyż nie uzyskiwał żadnych dochodów. Również w zakresie dojazdów do lekarzy i placówek medycznych powód ze względu na stan zdrowia musiał korzystać z pomocy innych osób. W okresie po wypadku powód stale zażywał silniejsze środki przeciwbólowe w związku z odczuwanymi dolegliwościami bólowymi. Powód w okresie po wypadku miewał problemy ze snem, wybudzał się w nocy z powodu bólu, zdarzały mu się koszmary związane z wypadkiem.

Powód okresowo nadal odczuwa ból w odcinku kręgosłupa lędźwiowego podczas dźwigania, przebywania w wymuszonej pozycji. Przed wypadkiem powód zaocznie uczył się w szkole dla dorosłych na kierunku technicznym, jednak po wypadku ze względu na stan zdrowia nie mógł uczestniczyć w zajęciach. W wyniku wypadku powód przebywał przez długi czas na zwolnieniu lekarskim Przed wypadkiem powód prowadził własną działalność gospodarczą polegającą na pracy fizycznej, świadcząc usługi dekarskie, jednak na skutek urazu kręgosłupa powód nie mógł jej wykonywać, i doszło do zrywania przez kontrahentów umów, zaległości, i konieczności zapłaty kar umownych, a w związku z tym powód musiał zamknąć firmę. Powód musiał zmienić branżę zawodową, w której do tej pory pracował, i podjął obecnie zatrudnienie jako przedstawiciel handlowy. Przed wypadkiem powód grał w koszykówkę, ćwiczył na siłowni, obecnie musi unikać takich zajęć ze względu na san zdrowia. Po wypadku powód odczuwa lęk przed podróżowaniem samochodem, który w początkowym okresie tu po wypadku był silniejszy i z czasem słabł, jednak do chwili obecnej powód odczuwa lęk przed podrożą jako pasażer.

Dowód: - przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 10 lipca 2018 –k. 296-300;

- przesłuchanie świadka A. Z. – protokół rozprawy z dnia 24 listopada 2016r. nośnik danych – k. 134;

- przesłuchanie świadka A. P. – protokół rozprawy z dnia 24 listopada 2016r. nośnik danych – k. 134;

- przesłuchanie świadka G. D. – protokół rozprawy z dnia 24 listopada 2016r. nośnik danych – k. 134.

- druki (...) k.39-40,

- umowa nr (...) z dnia 01.09.2014 r. – k. 41-43

- protokół inwentaryzacyjny robót z dnia 24.10.2014 r. – k. 44

- oświadczenie do umowy nr (...) z dnia 03.12.2014 r. – k.45

- wezwanie do zapłaty z dnia 03.12.2014 r. – k.46

- potwierdzenie przyjęcia wniosku z dnia 30.02.2015 r. – k. 47

Powód poniósł koszt leczenia, na które złożyły się: wizyta u ortopedy – 150 zł, leki w kwocie 29,48 zł, konsultacja ortopedyczna – 50 zł, badanie ortopedyczne – 50 zł, wizyta w poradni psychologiczno- psychiatrycznej – 100 zł, wizyta w poradni neurologicznej – 110 zł, RTG kręgosłupa piersiowego -53 zł, rehabilitacja 2.000 zł. Łącznie z tytułu wizyt lekarskich badań i rehabilitacji powód poniósł koszt w wysokości 2.542,48 zł. Dodatkowo powód poniósł koszty dojazdów samochodem osobowym do placówek medycznych i z placówek medycznych do miejsca zamieszkania m.in. w celu rejestracji, konsultacji, badań i zabiegów, odbioru dokumentacji medycznej czy zakupu leków, w okresie od 17.10 do 01.12.2014 r. wynoszące szacunkowo łącznie 787,67 zł (będących odpowiednikiem 949 przejechanych kilometrów), które to koszty powód zwracał osobom, które go przewoziły na badania, w tym partnerowi jego matki i sąsiadom. Powód nie mógł praktycznie korzystać przy tym z komunikacji autobusowej, gdyż miejscowość, w której zamieszkuje, S., jest bardzo źle skomunikowana z innymi miejscowościami.

Dowód: - rachunek nr (...) –k. 54;

- faktura nr (...) – k. 55;

- rachunek nr (...) – k. 56;

- faktura (...) – k. 57;

- rachunek nr (...) – k. 58;

- faktura nr (...) – k. 59;

- faktura nr (...) – K. 60;

- rachunek nr (...) – K. 61;

- oświadczenie dotyczące poniesionych kosztów dojazdu – k. 62;

- specyfikacja dojazdów – k. 63,

- przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 10 lipca 2018 –k. 296-300;

Zasądzona na rzecz powoda przez Sąd Rejonowy w Strzelinie w wyroku karnym nawiązka w kwocie 5.000 zł nie została opłacona lub wyegzekwowana.

Dowód: - postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z 30.06.2016 r. – k.128

- przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 10 lipca 2018 –k. 296-300;

Sąd zważył nadto, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie prawie w całości.

W omawianej sprawie strony były zgodne co do tego, że w dniu 15 października 2014r. miał miejsce wypadek samochodowy, w którym poszkodowany został powód M. Z.. Strony zgodne były również co do faktu, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność za skutki omawianego zdarzenia. Strona pozwana przyznała bowiem, że w związku ze zdarzeniem z dnia 15.10.2014 r. posiada legitymację procesową bierną w niniejszej sprawie i działa w oparciu o przepis art. 19 ust. 3 ww. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Bezsporne było też, że prowadzące postępowanie likwidacyjne Towarzystwo (...) S.A. wypłaciło powodowi zadośćuczynienie w wysokości 4.000 zł oraz odszkodowanie w wysokości 29,08 zł. Sporna była natomiast kwota należnego powodowi dalszego zadośćuczynienia i odszkodowania.

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach w postaci dokumentacji medycznej i innej przedłożonej przez powoda i stronę pozwaną, oraz na zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków oraz zeznaniach powoda przesłuchanego w charakterze strony, które były spójne i logiczne, a także nie przeczyły sobie wzajemnie. Ponadto zeznania świadków i powoda znajdują pokrycie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Nadto dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się również na dopuszczonych jako dowody w niniejszej sprawie opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii oraz z zakresu ortopedii i traumatologii narządów ruchu, psychologii i psychiatrii oraz stomatologii. Sporządzone przez biegłych opinie nie wykazują sprzeczności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, które uzasadniałyby konieczność sporządzenia nowych opinii, a właśnie pod tymi względami należy oceniać opinie biegłych. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym ( wyrok SN z 7.04.2005 r. w sprawie II CK 572/04, opubl. w LEX nr 151656) specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie przede wszystkim w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Nadto strony nie kwestionowały tych opinii.

Natomiast Sąd pominął zawnioskowany dopiero na ostatnim terminie rozprawy w niniejszej sprawie dowód z opinii biegłych z zakresu rekonstrukcji wypadków samochodowych i z zakresu medycyny sądowej, podzielając stanowisko powoda, że dowód ten należy uznać za spóźniony w rozumieniu art. 207 § 6 Kpc, zgodnie z którym sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Wskazać należy, że strona pozwana, która nie złożyła pomimo zobowiązania odpowiedzi na pozew, była zobowiązana w trybie art. 207 § 3 Kpc na rozprawie w dniu 20.09.2016 r. do złożenia pisma przygotowawczego, w którym wskaże twierdzenia i dowody na okoliczności sporne w niniejszej sprawie. Strona pozwana formułując wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych na ostatnim terminie rozprawy nie wykazała żadnej z okoliczności wskazanych w art. 207 § 6 Kpc, a jednocześnie wskazać należy że dopuszczenie tego dowodu niewątpliwie przedłużyłoby postępowanie w sprawie, i tak dość długie, z uwagi na konieczność zasięgnięcia opinii innych biegłych.

Zgodnie z art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. posiadacz (samoistny albo zależny) mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego środka, chyba, że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Zgodnie zaś z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywdę należy rozumieć, jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia związane z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). Przyjmuje się też, że zadośćuczynienie pieniężne ma na celu złagodzenie cierpień psychicznych i fizycznych, zarówno już doznanych, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości, jako skutek zdarzenia wywołującego krzywdę.

Niesporne w orzecznictwie sądowym i doktrynie jest, że ze względu na niewymierność krzywdy, określenie w konkretnym wypadku odpowiedniej sumy ustawodawca pozostawił sądowi. Sąd dysponuje w takim wypadku większym zakresem swobody, niż przy ustalaniu szkody majątkowej i sumy potrzebnej do jej naprawienia. Nie oznacza to jednak, by ocena Sądu nie poddawała się weryfikacji pod kątem jej zgodności z dyspozycją art. 445 § 1 k.c. Kryteria istotne przy ustalaniu „odpowiedniej” sumy zadośćuczynienia to przykładowo: rodzaj naruszonego dobra, zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, stopień winy sprawcy (vide: tak SN z wyroku z dn. 12.04.1972 r., II CR 57/72, opubl. w OSNCP 1972, nr 10, poz. 183, wyrok Sądu Najwyższego z 20.04.2006 r., IV CSK 99/05, niepubl. oraz wyrok Sądu Najwyższego z 27.02.2004 r., V CK 282/03, niepubl.). W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd, że zadośćuczynienie z art. 445 K.c. ma charakter przede wszystkim kompensacyjny, musi być rozważane indywidualnie i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość dla poszkodowanego, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej (tak m.in. SN w wyroku z dn. z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10 opubl. w M.P.Pr. (...)). Ponadto zdaniem Sądu ustalony procentowo przez biegłych lekarzy zakres i rodzaj uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego ma znaczenie jedynie pomocnicze (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.06.2005 r., I CK 7/2005, LEX nr 153254, także: wyrok SN z 5.10.2005 r., I PK 47/05, M.P.Pr. (...)), i nie może stanowić głównego wskaźnika wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia, gdyż przy ustaleniu jego wysokości należy brać pod uwagę również pozostałe wyżej wymienione czynniki.

Zdaniem Sądu powód mógł zasadnie domagać się od strony pozwanej dalszego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, gdyż strona pozwana niezasadnie podnosiła, że przyznana kwota 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia jest wystarczająca. Jak wynika bowiem z ustalonego stanu faktycznego, powód doznał określonego uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia. Jak wynika bowiem już z samej opinii biegłych z zakresu ortopedii i neurologii w niniejszej sprawie, powód w czasie zaistniałej w dniu 15.10.2014 r. kolizji drogowej doznał urazu skrętnego kręgosłupa lędźwiowego z kręgozmykiem L5 – I stopnia. W obecnym stanie uszczerbek na zdrowiu powoda w związku z przedmiotowym wypadkiem wynosi 7% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Rokowania na przyszłość, ze względu na utrzymujące się nawracające dolegliwości bólowe, zaburzenia ruchomości oraz występujący kręgozmyk, są niepewne. Powód powinien unikać czynności przeciążających kręgosłup w sposób statyczny i dynamiczny. Dodatkowo przebyty uraz może w przyszłości przyczynić się do przyspieszenia powstania zmian zwyrodnieniowych.

Nadto z ustalonego stanu faktycznego wynika, że u powoda podczas wypadku uszkodzeniu uległy trzy zęby 11, 42 i 26. Zęby 11 oraz 42 nie wykazują zmian patologicznych i przedstawiają obraz typowych uszkodzeń pourazowych. Twarde tkanki zęba 26 zostały rozlegle zrekonstruowane. Zatem mimo tego, że biegły ustalił formalnie 0% uszczerbku na zdrowiu pod względem stomatologicznym (ze względu na to, że zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania uwzględniono jedynie sytuację całkowitej utraty zęba), to bez wątpienia powód doznał w wyniku zdarzenia z 15.10.2014 r. uszkodzenia ciała pod względem stomatologicznym. Jednocześnie z ustalonego stanu faktycznego wynika, że w wyniku wypadku z dnia 15 października 2014r wystąpiły u powoda nieznacznie nasilone objawy zaburzenia adaptacyjnego, które utrzymywały się w większym natężeniu przez miesiąc, następnie zmniejszyły się i stopniowo w większości ustąpiły. Nie ma zatem wprawdzie podstaw do orzekania trwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym powoda w związku ze zdarzeniem z dnia 15 października 2014r., jednak bez wątpienia powód doznał w wyniku zdarzenia z 15.10.2014 r. określonego, choć przemijającego, rozstroju zdrowia pod względem psychologiczno- psychiatrycznym.

Zdaniem Sądu powód mógł zasadnie domagać się w niniejszej sprawie od strony pozwanej uzupełniającego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 16.000 zł. Dokonując takiej oceny Sąd kierował się następującymi okolicznościami wynikającymi ze stanu faktycznego:

- istotne bezpośrednie następstwa wypadku z dnia 15.10.2014 r. w postaci urazu skrętnego kręgosłupa lędźwiowego z kręgozmykiem L5, oraz uszkodzenia trzech zębów, nawet przy braku procentowego trwałego uszczerbku na zdrowiu przez biegłego z zakresu stomatologii;

- konieczność poruszania się na wózku inwalidzkim w początkowym okresie po wypadku, a następnie przez około pół roku o kulach łokciowych;

- konieczność korzystania przez powoda z kilkudniowej szpitalnej pomocy lekarskiej po zdarzeniu i poddaniu się tam określonym badaniom i zabiegom,

- konieczność poddania się w późniejszym okresie dalszemu leczeniu, rehabilitacji, badaniom lekarskim i konsultacjom specjalistycznym,

- znaczny okres przebywania przez powoda w związku z ograniczeniami fizycznymi na zwolnieniu lekarskim;

- znaczny czasokres utrzymywania się u powoda dolegliwości bólowych w okresie bezpośrednio po wypadku oraz w dalszym okresie, których do tej pory powód, będący osobą młodą, nie odczuwał,

- konieczność odbycia serii zabiegów rehabilitacyjnych,

- pojawiające się do tej pory dolegliwości bólowe u powoda, których powód dotąd nie odczuwał,

- pomocniczo, ustalony, dość znaczny stopień uszczerbku na zdrowiu powoda wskutek wypadku oraz jego charakter (trwały uszczerbek).

Należy też wziąć pod uwagę okoliczności natury psychicznej, będącej następstwem wypadku:

- zrozumiały znaczny strach powoda o własne zdrowie w związku z początkowym brakiem czucia w nogach bezpośrednio po wypadku,

- konieczność korzystania przez powoda po wypadku z pomocy osób najbliższych przy najprostszych codziennych czynnościach, jak np. ubieranie się, mycie, samodzielne korzystanie z toalety, przygotowywanie posiłków, a także przy przemieszczaniu się, i związana z tym obniżona samoocena psychiczna powoda, będącego młodą osobą, całkowicie sprawną do tej pory,

- nasilone objawy zaburzeń adaptacyjnych, nawet jeśli tylko nieznacznie,

- problemy ze snem powoda w początkowym okresie po wypadku, wybudzanie się w nocy z powodu bólu, zdarzające się koszmary związane z wypadkiem,

- konieczność korzystania przez powoda z pomocy finansowej innych osób oraz konieczność zakończenia prowadzenia własnej, dochodowej dotąd działalności, i związana z tym obniżona samoocena zawodowa powoda, będącego dotąd niezależnym przedsiębiorcą na własnym rozrachunku,

- istniejąca nadal nieufność w stosunku do użytkowników pojazdów podczas jazdy samochodem.

Ilość i rozmiar tych ujawnionych cierpień fizycznych i psychicznych powoda nie uzasadnia zdaniem Sądu przekonania, że łączna kwota 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia jest wygórowana i nieadekwatna do okoliczności faktycznych w sprawie i dyrektyw orzecznictwa w tym zakresie. Należy też zauważyć, że wprawdzie sąd zgodnie z art. 316 § 1 Kpc bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, jednak nie oznacza to, że w sprawie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę ma pominąć dotychczasowe cierpienia fizyczne i psychiczne powoda, nawet, jeśli obecnie już nie występują lub uległy złagodzeniu. Zatem do wypłaty pozostała kwota 16.000 zł, którą Sąd zasądził w ramach ogólnej kwoty zasądzonej od strony pozwanej na rzecz powoda w pkt I wyroku.

W świetle ww. art. 444 § 1 Kc zasadne było również roszczenie powoda o zapłatę w zakresie zwrotu kosztów leczenia, zgłoszone w pozwie. W piśmiennictwie prawniczym i orzecznictwie przyjmuje się, że odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 Kc obejmuje wszelkie wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (np. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, M. Praw. 2008, nr 3, s. 116). Pojęcie „wszelkie koszty" oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić, a których ocena, na podstawie okoliczności sprawy, należy do sądu (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025). Jednak, jak słusznie się zauważa, celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10, LEX nr 738127). W grupie wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia tradycyjnie wymienia się koszty leczenia i rehabilitacji (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw, konsultacji lekarskich, zabiegów fizjoterapeutycznych), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń (np. protez, kul, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego).

Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego poniesione przez powoda koszty leczenia zgłoszone w pozwie, w postaci kosztów konsultacji u lekarzy specjalistów ortopedy, psychologa i neurologa oraz koszty rehabilitacji i wykonanych badań oraz zakupu leków i inne, pozostają w tzw. normalnym związku przyczynowym ze skutkami wypadku z 15.10.2014 r. Nie ma bowiem żadnych wątpliwości, że odbyte zostały one w związku z leczeniem skutków ww. wypadku komunikacyjnego, a nie z jakiegokolwiek innej przyczyny. Należy stwierdzić, że również odbycie przez powoda tych konsultacji „prywatnie”, czyli nie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, było uzasadnione, gdyż w sytuacji wskazywanych przez powoda i zresztą powszechnie znanych i trwających od dawna faktycznych długotrwałych utrudnień (a wręcz czasowej niemożliwości, skorzystania z bezpłatnej służby zdrowia), polegających na niskiej dostępności świadczeń tej służby, nie można twierdzić, że te wydatki nie są związane przyczynowo z doznanym bez swojej winy przez powoda uszkodzeniem ciała oraz rozstrojem zdrowia. Należy wskazać, że zgodnie z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych (uchwała 7 (...) z 19.05.2016 r., III CZP 63/15). Skorzystanie z art. 444 § 1 Kc nie może być powiązane jedynie z możliwością skorzystania z usług publicznej służby zdrowia. Poszkodowany ma prawo wyboru w zakresie miejsca leczenia, spoczywa jedynie na nim obowiązek wykazania potrzeby przeprowadzenia danego rodzaju leczenia, zabiegu, operacji w prywatnej placówce służby zdrowia oraz wielkości kosztów z tym związanych. Nie może też zostać pozbawiony właściwego leczenia w odpowiednim terminie (wyrok SA w Szczecinie z 28.11.2013 r., III APa 3/12). Należy ponadto wskazać, że w świetle zasad doświadczenia życiowego stosunkowo szybkie podjęcie leczenia po wypadku miało pozytywny wpływ na szybie zakończenie leczenia powoda, przez co powód wypełnił obowiązek zapobiegania zwiększeniu się szkody (krzywdy) wynikłej wskutek tego wypadku. Roszczenie o zapłatę z tego tytułu w zakresie łącznej kwoty 2.542,48 zł zasługiwało na udzielenie mu ochrony, o czym orzeczono w ramach łącznej kwoty zasądzonej w pkt I wyroku w niniejszej sprawie.

Również w znacznej części zasadne było na podstawie przepisu art.444 § 1 Kc roszczenie powoda o zapłatę w zakresie w zakresie zwrotu kosztów tzw. dojazdów do placówek medycznych. W ocenie Sądu, a wbrew stanowisku strony pozwanej, powód wykazał fakt ich poniesienia, co wynika z ustalonego stanu faktycznego, oraz związek przyczynowy pomiędzy ich poniesieniem a wypadkiem komunikacyjnym z 15.10.2014 r. Gdyby bowiem powód nie doznał tego wypadku, nie byłby zmuszony do leczenia jego skutków dla swojego zdrowia, a więc nie poniósłby z pewnością tych kosztów, które były niewątpliwie celowe do przywracania jego zdrowia do stanu sprzed wypadku. Ponieważ jednak należało uznać, że zachodzą w niniejszej sprawie przesłanki do zastosowania art. 322 Kpc, gdyż ścisłe udowodnienie wysokości żądania powoda w tym zakresie jest mocno utrudnione (z uwagi na ilość tych przejazdów, ich rozpiętość w czasie, wahające się – bo zmieniające się niemal codziennie lub z godziny na godzinę- stawki cen paliwa), Sąd uznał, że uzasadnione jest zastosowanie w niniejszej sprawie stawki przyjętej przez powoda tj. 0,83 za przejechany 1 km, będącej zaokrągleniem swego rodzaju stawki urzędowej w postaci tzw. kilometrówki, tj. stawki przewidzianej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy, gdzie wskazano, że koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa pracodawca według stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, które nie mogą być wyższe niż dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 (a więc dotyczącej obecnie praktycznie wszystkich obecnie zwykłych samochodów osobowych) - 0,8358 zł. Stosowanie tej stawki jest zresztą powszechnie przyjęte w orzecznictwie sądowym.

W związku z tym, że powód wykazał, że w związku z dojazdem do placówek medycznych przejechał ok. 949 km, to dochodzone pozwem roszczenie o zapłatę z tego tytułu w kwocie 787,67 zł (949 x 0,8358 zł) zasługiwało na udzielenie mu ochrony, o czym orzeczono w ramach łącznej kwoty zasądzonej tytułem odszkodowania w pkt I wyroku w niniejszej sprawie. Dalej idące powództwo w zakresie tego roszczenia ulegało oddaleniu (w zakresie kosztów przejazdu w postaci kosztów odwiedzin powoda w szpitalu przez jego rodzinę oraz w zakresie przejazdu na spotkanie z adwokatem), jako pozbawione podstaw faktycznych i prawnych, o czym orzeczono w pkt III wyroku.

Uwzględnieniu ulegało również żądanie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej wobec powoda na przyszłość za mogące się ujawnić w przyszłości inne, nieujawnione dotąd skutki wypadku z 15.10.2014 r. Zgodnie z art. 189 Kpc powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności za ewentualną szkodę na przyszłość zachodzi, gdy istnieje obiektywna niepewność stanu faktycznego (tak m.in. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 12.12.2012 r., I ACa 1280/12). Zgodnie z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym (tak m.in. uchwała Sądu Najwyższego wyrażone z dnia 24.02.2009 r., III CZP 2/09, LEX 483372) pod rządem art. 442(1) § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Jak wskazano, wprowadzenie uregulowania, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (bo tak należy odczytać § 3 art. 442 ¹ k.c.) oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może, więc toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży. W ocenie Sądu taka obiektywna niepewność zachodzi w niniejszej sprawie. Jak wynika bowiem z ustalonego stanu faktycznego rokowania na przyszłość, co do stanu zdrowia powoda są niepewne z uwagi na utrzymujące się i nawracające dolegliwości bólowe, zaburzenia ruchowości oraz występujący kręgozmyk kręgosłupa, a także ze względu na ryzyko obumarcia miazgi zęba 42 związane z dużą utratą twardych tkanek zęba. Powód powinien unikać czynności przeciążających kręgosłup w sposób statyczny i dynamiczny. Okresowo może wymagać stosowania fizykoterapii oraz ćwiczeń usprawniających. Ponadto przebyty uraz może w przyszłości przyczynić się do przyspieszenia powstania zmian zwyrodnieniowych. Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt II wyroku.

O odsetkach dochodzonych pozwem w niniejszej sprawie Sąd orzekł w oparciu o art. 481 Kc i art. 455 Kc w zw. z art.14 ustawy z dnia z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003.124. (...) z późn. zm.) mając na uwadze wskazany w ww. przepisie 30-dniowy termin do wypłaty świadczeń, takich jak zadośćuczynienie i zwrot kosztów leczenia, oraz granice żądania pozwu. Zgodnie z powołanym przepisem art. 14 ust. 1 ustawy z 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Powołany przepis nakłada na ubezpieczyciela obowiązek spełnienia świadczenia najdalej 30 dnia od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Ubezpieczyciel może zająć stanowisko w sprawie przed upływem tegoż terminu, jednakże jego decyzja nie powoduje wówczas zmiany terminu wymagalności świadczenia, którego poszkodowany może dochodzić przed sądem najwcześniej w trzydziestym pierwszym dniu od daty zawiadomienia o szkodzie (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 14.06.2013 r., sygn. akt I ACa 539/13, Lex nr 1369453). Skoro, zatem powód dokonał zgłoszenia szkody pismem z dnia 27 października 2014, doręczonym ubezpieczycielowi w dniu 31 października 2014r., to zgodnie z ww. regulacją w dniu 02.12.2014 r. (a więc w następnym dniu po upływie ww. 30 dniowego terminu, biorąc pod uwagę, że dzień 30 listopada 2014 był w niedzielę, więc termin wymagalności to dzień 1 grudnia 2014r.) pozostawała w opóźnieniu w zapłacie należnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i stan taki trwa nadal. Zatem należało uznać, że powód skutecznie może żądać odsetek od kwoty 16.000 zł od dnia 2 grudnia 2014r. Powodowi powinno było bowiem być przyznane zadośćuczynienie w odpowiedniej wysokości. Natomiast żądanie zwrotu kosztów leczenia ostatecznie zostało sprecyzowane w pozwie wniesionym w dniu 26.02.2016r, tak więc odsetki od kwoty 3.330,15 zł (należnej tytułem zwrotu łącznych kosztów leczenia i dojazdów) należą się powodowi od dnia następnego po dniu doręczenia stronie pozwanej pozwu, tj. 23 sierpnia 2016r. W ocenie Sądu błędny jest, bowiem pogląd, iż datą wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie czy zwrotu kosztów leczenia, jest dzień uprawomocnienia się wyroku zasądzającego to roszczenie. Zgodnie, bowiem z zasługującym na aprobatę stanowiskiem wyrażonym w najnowszym orzecznictwie sądowym, jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego (tu: art. 14 wyżej cyt. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych) lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 Kc możliwości przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada, bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (tak m.in. SN w wyrokach z dnia 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10, opubl. w LEX nr 848109, z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10 opubl. w LEX nr 79477, z dnia 16 grudnia 2011 r., V CSK 38/11, tak też SO we Wrocławiu w sprawie II Ca 1350/12 i innych). W pozostałym zakresie roszczenie odsetkowe podlegało oddaleniu, jako pozbawione podstaw faktycznych i prawnych, o czym orzeczono również w pkt III wyroku w niniejszej sprawie.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. IV sentencji na podstawie art. 100 zdanie 2 Kpc., zgodnie z którym sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Sąd obciążył kosztami procesu stronę pozwaną, gdyż powód uległ jedynie co do terminu, od którego mają być naliczane odsetki ustawowe za opóźnienie, oraz co do niewielkiej kwoty tytułem zwrotu kosztów dojazdu, co niewątpliwie jest nieznaczną częścią żądania. Powód w toku procesu poniósł koszty w łącznej kwocie 7.679,48 zł, na którą złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 984 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w łącznej kwocie 4.817 zł (§ 2 pkt 5 w zw. z § 15 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800), w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu w niniejszej sprawie), koszty wynagrodzeń biegłych pokryte z zaliczki powoda w wysokości 1.500 zł oraz kwota 378,48 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu pełnomocnika do Sądu, według spisu kosztów złożonego na ostatnim terminie rozprawy (6 posiedzeń Sądu, należność obliczona według ilości 38 km w jedną stronę x 2 x 6, zgodnie ze stawką wskazaną w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w wysokości 0, 8358 zł/km).

Nadto w pkt V Sąd orzekł o wydatkach tymczasowo poniesionych w toku postępowania przez Skarb Państwa w postaci brakującej części wynagrodzenia biegłych w kwocie 2.735,42 zł. Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005 r. w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ww. ustawy kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Zgodnie z art. 100 zd.2 Kpc Sąd może włożyć na jedna ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko, co do nieznacznej części swego żądania, albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. W związku z powyższym, mając na uwadze wynik postępowania w sprawie, w pkt V wyroku w niniejszej sprawie nakazano zwrot ww. wydatków od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji wyroku.