Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 363/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 1 grudnia 2015 r. powód (...) L.T.D. C. ME4 6BA U. K. domagał się orzeczenia nakazem w postępowaniu nakazowym, by pozwana A. B. zapłaciła na rzecz powoda 15.015,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 27 października 2015 r. do dnia zapłaty oraz z kosztami postępowania sądowego, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się udzielaniem osobom fizycznym krótkoterminowych pożyczek tzw. „ chwilówek”. W dniu 19 grudnia 2014 r. strony zawarły umowę o współpracy, na podstawie której pozwana zobowiązała się udzielać w imieniu powoda pożyczek. Pozwana zobowiązała się do powstrzymywania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec powoda, w okresie 3 miesięcy liczonych od dnia rozwiązania współpracy pomiędzy stronami.

Zabezpieczeniem ww. umowy o współpracę był weksel In blanco wraz z deklaracją wekslową.

Powód podniósł, iż pozwana złamała umowny zakaz konkurencji wynikający z umowy o współpracę. W związku z tym powód, zgodnie z deklaracją wekslową, wypełnił weksel w dniu 19 października 2015 r. na sumę wekslową 15.015,00 zł wskazując jako termin płatności 26 października 2015 r. W dniu 22 października 2015 r. pozwana otrzymała wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia i wykupienia weksla.

Pozwana nie wykupiła weksla.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym z dnia 18 stycznia 2016 r. Sąd uwzględnił powództwo w całości i zobowiązał pozwaną do zapłacenia na rzecz powoda kwoty dochodzonej pozwem i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwana A. B. zaskarżyła nakaz zapłaty w całości i wniosła o jego uchylenie, oddalenie powództwa oraz zasądzenie od strony powodowej kosztów procesu, w tym kosztów procesu według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwana w uzasadnieniu podniosła zarzut, iż weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową. Wskazała, iż weksel był zabezpieczeniem pożyczki udzielonej pozwanej przez powoda. Pożyczka została przez pozwaną w całości spłacona.

Pozwana zakwestionowała wysokość roszczenia dochodzonego pozwem. Oświadczyła, iż podpisała drugą stronę dokumentu zatytułowanego „pełnomocnictwo do reprezentowania firmy oraz zakres obowiązków przedstawiciela, ale pierwszej strony tego dokumentu nigdy nie widziała.

Ponadto na rozprawie w dniu 2 lipca 2018 r. pozwana złożyła wniosek, na podstawie art. 338 § 1 k.p.c. o zwrot kwoty 460,77 zł wyegzekwowanej przez komornika sądowego, w związku z prowadzonym na wniosek powoda postępowaniem egzekucyjnym na podstawie nakazu zapłaty z dnia 18 stycznia 2016 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strona powodowa w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się udzielaniem osobom fizycznym krótkoterminowych pożyczek tzw. „chwilówek”.

Powód udzielił pozwanej pełnomocnictwa do reprezentowania firmy w zakresie udzielenia pożyczki w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy, do odbierania przedłużeń oraz spłat pożyczek zaciągniętych przez pożyczkobiorcę, do rozliczeń raz w tygodniu. Powód zobowiązał pozwaną do niekorzystania z firmowych pieniędzy w celach innych niż pożyczkowe, do przejrzystego wypełniania dokumentów, wypełniania wszystkich druków bez żadnych skreśleń, poprawek, dostarczania do biura kompletnych dokumentów.

Ponadto w pełnomocnictwie zawarto zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy przez okres 3 miesięcy oraz zastrzeżenie, iż pełnomocnictwo jest ważne w trakcie trwania umowy i nie może być cedowane na osoby trzecie.

Dokument zatytułowany „pełnomocnictwo do reprezentowania firmy oraz zakres obowiązków przedstawiciela) został sporządzony na dwóch kartach ( dowód k. 152 – 153 ). Na dokumencie tym widnieje data 19.12.2014 r. Niezidentyfikowana osoba na pierwszej stronie pełnomocnictwa nakreśliła wszystkie odręczne zapisy o brzmieniu: „19.12.14”, „A. B. ul. 3-EGO M. 1/1”, „(...)-(...) C. PESEL (...)”, „ (...)” oraz na drugiej karcie w dolnej pozycji „miejscowość i data” datę o brzmieniu „ (...).12.2014 r.”. Pozwana osobiście i własnoręcznie w górnej pozycji „miejscowość” na drugiej karcie napisała (...) oraz złożyła czytelny podpis (...) (dowód opinia biegłego sądowego z zakresu badania dokumentów M. R. k. 312 – 322, opinie uzupełniające: k. 342 – 345, k. 359-360).

Pozwana współpracowała ze stroną powodową przed 19 grudnia 2014 r. Dowodem na to są rozliczenia tygodniowe z listopada 2014 r. ( k 106 – 107 ).

Pozwana zaciągnęła pożyczkę u powoda, która została spłacona w całości ( dowód druk rozliczenia spłaty pożyczki z dnia 5 lutego 2015 r. k. 101).

Pozwana złożyła do dyspozycji (...) LTD. weksel in blanco. Jak wynika z deklaracji wekslowej, który zawiera podpis pozwanej, strona powodowa ma prawo wypełnić go w każdym czasie na sumę odpowiadającą zobowiązaniu pozwanej wobec (...) LTD wraz ze wszystkimi należnymi odsetkami oraz ewentualnymi kosztami windykacji, z tytułu pożyczki udzielonej przez stronę powodową oraz zaopatrzyć weksel datą płatności według własnego uznania. Ponadto strona pozwana zobowiązała się zawiadomić pozwaną listem poleconym na 7 dni przed terminem płatności weksla. Deklaracja wekslowa nie zawiera daty jej sporządzenia. Nie zostały też wypełnione rubryki co do nr P., serii i nr dowodu osobistego, adresu zamieszkania pozwanej ( dowód k.35 ).

Pozwana współpracowała z powodem, w ramach udzielonego pełnomocnictwa, do 12 maja 2015 r., kiedy złożyła ostatni tygodniowy raport rozliczeniowy ( dowód k. 25 -26 ).

Pozwana nie zawarła ze stroną powodową umowy o pracę.

W dniu 14 lipca 2015 r. pozwana jako przedstawiciel firmy działającej pod nazwą (...) S.C. z siedzibą w M. udzieliła klientce ww. firmy pożyczki tzw. „chwilówki” ( dowód k. 27-28 ).

W dniu 12 stycznia 2016 r. pozwana zwróciła się do powoda o zwrot weksla In blanco ( dowód k. 102 ). Na powyższe pismo nie otrzymała odpowiedzi.

Wskazując na złamanie umownego zakazu konkurencji powód pismem z dnia 19 października 2015 r. wezwał pozwaną listem poleconym do dobrowolnego świadczenia przez wykupienie weksla in blanco wypełnionego na kwotę 15.015,00 zł w terminie do dnia 26 października 2015 r.

Powód wypełnił weksel w dniu 19 października 2015 r. wskazując jako termin płatności dzień 26 października 2015 r. Jak wskazał powód kwota 15.015,00 zł stanowi trzykrotność średnich miesięcznych zysków, jakie uzyskiwała pozwana na rzecz powódki przy realizacji umowy o współpracę.

W sprawie Km 1172/17 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ciechanowie M. S. prowadzi postępowanie egzekucyjne z wniosku powoda przeciwko pozwanej na podstawie nakazu zapłaty z dnia 18 stycznia 2016 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 2 czerwca 2016 r. W toku egzekucji została powodowi przekazana kwota 460,77 zł ( dowód pismo komornika k. 357 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych przez powoda do pozwu. Pozwana nie kwestionowała, iż podpisała weksel in blanco. Nie kwestionowała też faktu podpisania deklaracji wekslowej. Twierdziła jednak, że nie wypełniała pierwszej strony dokumentu w postaci pełnomocnictwa do reprezentowania firmy oraz zakresu obowiązków przedstawiciela. Stanowisko pozwanej znajduje potwierdzenie w opinii biegłego sądowego z zakresu badań dokumentów, pisma ręcznego M. R., który potwierdził, iż wszystkie odręczne zapisy na pierwszej stronie tego dokumentu nie zostały sporządzone przez pozwaną. Przy czym opinia ta nie była kwestionowana przez strony postępowania.

Sąd ustalił, iż deklaracja podpisana przez pozwaną upoważniała powoda do wypełnienia weksla in blanco z tytułu udzielonej pożyczki, a nie jak twierdził powód z tytułu zabezpieczenia roszczeń wynikających ze współpracy między stronami. Wskazuje na to w sposób jednoznaczny i nie budzący żadnych wątpliwości treść deklaracji.

Powód dołączył do sprawy kopie weksli i deklaracji wekslowych podpisane przez inne osoby, które z nim współpracowały. Dokumenty te nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, ponieważ nie dotyczą pozwanej. Dodatkowo należy zauważyć, iż deklaracje wekslowe innych współpracowników również wskazują, jak w przypadku pozwanej, iż podpisane przez nich weksle In blanco zabezpieczały roszczenia wynikające z umów pożyczki, a nie roszczenia wynikające ze współpracy.

W związku z tym, iż dokument na podstawie, którego pozwana udzielała pożyczek w imieniu powoda, zawiera zakaz konkurencji przez 3 miesiące po ustaniu stosunku pracy, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy było ustalenie czy strony zawarły umowę o pracę.

Wszyscy przesłuchani w sprawie świadkowie A. D., J. D., A. W., M. D., W. G., S. M. W. K., którzy współpracowali z powodem podobnie jak pozwana potwierdzili, iż powód nie zawierał umów o pracę ze współpracownikami. Ponadto powód nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających zawarcie z pozwaną umowy o pracę.

W związku z tym brak jest podstaw do przyjęcia, iż strony zawarły umowę o pracę.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie Sąd na wniosek powoda wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko pozwanej jako zobowiązanej z weksla. Pozwana złożyła zarzuty od nakazu zapłaty, wnosząc o jego uchylenie i oddalenie powództwa. Skutkowało to koniecznością przeprowadzenia rozprawy i wydania rozstrzygnięcia dotyczącego tego nakazu.

W rozpoznawanej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym został wydany na podstawie weksla in blanco, który może stanowić zabezpieczenie umowy i związanych z nią roszczeń mogących powstać w przyszłości, których aktualna wysokość nie jest znana. Weksel in blanco może zostać wypełniony tylko wówczas, gdy ziszczą się warunki uprawniające wierzyciela do wypełnienia weksla. Dopuszczalność wystawienia weksla własnego niezupełnego in blanco znajduje uzasadnienie w treści art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe. Weksel in blanco powinien być wypełniony zgodnie z zawartym porozumieniem. Przy uzupełnieniu weksla i przy dochodzeniu roszczeń z tego weksla przy jego wystawieniu obowiązuje i wiąże treść deklaracji wekslowej.

Strona powodowa stoi na stanowisku, iż zabezpieczeniem umowy o współpracę z pozwaną był weksel In blanco wraz z deklaracją wekslową. Z uwagi na złamanie przez pozwaną zakazu konkurencji powód wypełnił weksel in blanco na kwotę 15.015,00 zł.

Odnosząc się do stanowiska powoda należy podkreślić, iż weksel dołączony do pozwu, został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową. Z przedmiotowej deklaracji wynika, iż pozwana złożyła do dyspozycji powoda wystawiony przez nią weksel in blanco na zabezpieczenie spłaty pożyczki, a nie na zabezpieczenie roszczeń finansowych wynikających ze współpracy pozwanej z powódką. Powód nie złożył do sprawy żadnego dokumentu, który upoważniałby go do wypełnienia weksla do zabezpieczenia jakichkolwiek roszczeń wynikających ze współpracy między stronami. Pozwana nie zawarła z powodem umowy, wskazującej na to, iż zabezpieczeniem współpracy i rozliczeń finansowych związanych z tą współpracą będzie weksel in blanco.

W związku z tym bezpodstawne jest stanowisko, iż treść deklaracji wekslowej dołączonej do pozwu uprawniała do wystawienia weksla, celem zabezpieczenia roszczeń wynikających ze współpracy między stronami.

Ponadto należy zauważyć, iż z treści pełnomocnictwa do reprezentowania firmy oraz zakresu obowiązków przedstawiciela nie wynika, aby zawarty był zakaz konkurencji obowiązujący 3 miesiące po zakończeniu współpracy z powódką. Z dokumentu tego wynika natomiast zakaz konkurencji przez okres 3 miesięcy po ustaniu stosunku pracy. Zakaz ten nie obowiązuje pozwanej, z uwagi na fakt, iż pozwana nie zawarła z powódka umowy o pracę, chociaż na to liczyła, i nigdy nie łączył strony stosunek pracy.

W tym miejscu należy podkreślić, iż jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 września 2017 r. I ACa 917/16 zobowiązanie wekslowe zabezpiecza określony stosunek zobowiązaniowy. Roszczenie wekslowe ma co prawda charakter samodzielny, a zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, ale jego związek ze stosunkiem podstawowym, w szczególności gdy chodzi o weksel in blanco, wynika z zakresu zarzutów przysługujących dłużnikowi, które mogą także wiązać się ze stosunkiem podstawowym. Zobowiązanie wekslowe nie powstanie zatem jeżeli nie istnieje pierwotne roszczenie cywilnoprawne, a pozwany może w tym przypadku podnieść skuteczny zarzut oparty na powyższym stosunku prawnym.

Jak słusznie podniósł pełnomocnik strony pozwanej, aby zapis odnośnie zakazu konkurencji był skuteczny, strony musiały nawiązać stosunek pracy. Jak wykazało postępowanie dowodowe strony nie zawarły umowy o pracę.

Nadto powód nie udowodnił, aby przysługiwała mu wierzytelność wobec pozwanej w wysokości wskazanej w pozwie. Powód nie przedstawił stosownych dokumentów, które świadczyłyby, iż w przypadku złamania zakazu konkurencji przysługuje mu wierzytelność w wysokości trzykrotności średnich miesięcznych zysków, jakie uzyskiwała pozwana na rzecz powódki przy realizacji umowy o współpracę.

Z tych przyczyn, na podstawie art. 496 k.p.c. należało uchylić nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany w dniu 18 stycznia 2016 r. i powództwo oddalić.

Na podstawie art. 338 § 1 k.p.c. sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 460,77 zł tytułem zwrotu wyegzekwowanego świadczenia na podstawie nakazu zapłaty z dnia 18 stycznia 2016 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., który stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powód przegrał sprawę w całości, zatem winien ponieść koszty procesu w kwocie 2.980,00 zł jakie poniosła strona pozwana. Na kwotę powyższą składają się 563,00 zł z tytułu opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty oraz 2.417,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Przy czym wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru sąd ustalił na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, mając na uwadze stawki minimalne w sprawach cywilnych obowiązujące w dniu wniesienia pozwu tj. 1 grudnia 2015 r.

Na podstawie art. 113 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w pkt IV wyroku, sąd obciążył powoda kosztami postępowania w kwocie 132,00 zł z, których nie miała obowiązku uiścić strona pozwana.

ZARZĄDZENIE

(...)