Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 maja 2018r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Grażyna Czyżak

Sędziowie: SA Daria Stanek

SO del. Tomasz Koronowski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2018r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy K. F. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z udziałem K. K.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia G. B., J. M. (1), A. G., D. K., K. D. (1), E. S., A. C., J. M. (2), A. L., W. K., B. S., A. S., B. G., P. M., A. M. i K. D. (2)

na skutek zażalenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

na punkt 2. wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 sierpnia 2017r., sygn. akt VI U 3740/12

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSA Daria Stanek SSA Grażyna Czyżak SSO del. Tomasz Koronowski

Sygn. akt III AUz 76/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2017r. w sprawie VI U 3740/12 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1. oddalił odwołania i w punkcie 2. zasądził od odwołującego K. F. (2) na rzecz organu rentowego kwotę 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia o kosztach procesu sąd I instancji powołał się na art. 98§1 kpc, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu) oraz art. 98§3 kpc w zw. z art. 99 kpc, z których wynika, że do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Uszczegółowienie tej normy stanowi przepis §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013r., poz. 490), w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia odwołania, zgodnie z którym opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego ustala się z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozdziałach 3-4. Zgodnie z przepisem §11 ust. 2 rozporządzenia w sprawach o świadczenia pieniężne z zakresu ubezpieczeń społecznych stawka minimalna wynosiła 60 złotych. W judykaturze przyjmuje się jednak, iż w sprawach o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego; o podleganie ubezpieczeniom społecznym) do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności z tytułu zastępstwa prawnego stawki minimalne określone w stosunku do wartości przedmiotu sporu (uchwała SN z dnia 20 lipca 2016r., III UZP 2/16, OSNAPiUS, rok 2017, Nr 1, poz. 6, str. 45). Skoro zatem odwołanie od decyzji zostało oddalone, odwołujący - jako strona przegrywająca spór - obowiązany jest zwrócić organowi rentowemu poniesione przez niego koszty zastępstwa procesowego w łącznej kwocie 2.400 złotych, gdyż łączna wartość przedmiotu sporu wobec wszystkich zainteresowanych w sprawie to 22.926 zł.

Organ rentowy złożył zażalenie na opisane rozstrzygnięcie, wnosząc o jego zmianę i zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kwoty 5.160 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, tj. zgodnie z §6 przywołanego wyżej rozporządzenia z dnia 28 września 2002r. Pozwany wywodził, że zgodnie z tym przepisem stawka minimalna opłaty za czynności radców prawnych w sprawie o wartości przedmiotu sporu mieszczącego się m.in. w przedziale kwot: do 500 zł wynosi 60 zł, powyżej 500 zł do 1.500 zł wynosi 180 zł, powyżej 1.500 zł do 5.000 zł wynosi 600 zł, powyżej 5.000 zł do 10.000 zł wynosi 1.200 zł. Organ rentowy pismem z dnia 26 czerwca 2017r. wskazał wartość przedmiotu sporu w odniesieniu do poszczególnych ubezpieczonych, ustalając ją jako wysokość należnych składek od ustalonych w czasie kontroli podstaw wymiaru składek. Wartość ta w odniesieniu do decyzji dotyczących poszczególnych ubezpieczonych kształtowała się w taki sposób, że stawka wynagrodzenia radcy prawnego powinna wynosić od 60 do 1.200 zł w poszczególnych połączonych sprawach, co razem powinno stanowić kwotę 5.160 zł. Zdaniem organu rentowego Sąd I instancji błędnie wyliczył wartość przedmiotu sporu, ustalając łączną wartość przedmiotu sporu wobec wszystkich zainteresowanych w sprawie i od tak ustalonej wartości wyliczając koszty. Połączenie spraw do wspólnego rozpoznania było jedynie zabiegiem technicznym, a w razie takiego połączenia przez sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw – postanowienie SN z dnia 3 lutego 2012r. I CZ 164/11.

Skarżący nie ustosunkował się do zażalenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Przystępując do analizy zarzutów zawartych w zażaleniu, w pierwszej kolejności podkreślić należy, iż przedmiotem sporu było ustalenie istnienia lub nieistnienia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez zainteresowanych wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz K. F. (1), prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe (...), we wskazanych w decyzjach okresach.

W ocenie Sądu Apelacyjnego sprawa o podleganie ubezpieczeniom społecznym niewątpliwie mieści się w pojęciu spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013r. poz. 490), które z uwagi na datę wywiedzenia odwołań (2012r.) znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, nie wyodrębnia rodzajowo spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, a jedynie sprawy o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego. Sprawa o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom nie jest wprawdzie sprawą stricte o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego, niemniej jednak przez szereg lat przed wejściem w życie zasady prawnej określonej uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2016r., III UZP 2/16, była za taką uznawana, co skutkowało określaniem wysokości należnych profesjonalnym pełnomocnikom opłat według stawki ryczałtowej. Pogląd ten był również akceptowany w orzecznictwie zarówno Sądu Najwyższego, jak i sądów apelacyjnych (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 września 2014r., III AUz 230/14, Lex 1526948; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012r., II UZ 60/11, Lex nr 1211155). Wynikało to stąd, że sprawy o świadczenia z ubezpieczenia społecznego pozostają najbardziej zbliżone do spraw o objęcie ubezpieczeniem społecznym (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 marca 2018r., III AUz 23/18, LEX nr 2475104). Potwierdzeniem takiego wnioskowania jest aktualna zmiana rozporządzenia wprowadzona od 13 października 2017r., według której §9 ust. 2 rozporządzenia otrzymał brzmienie: „Stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym”. Wobec powyższego należało uznać, że zasądzona przez Sąd Okręgowy kwota 2.400 zł jest nawet zawyżona, jako że sprawa dotyczyła łącznie 16 decyzji, a więc zwrot poniesionych przez organ rentowy kosztów zastępstwa procesowego, przy zastosowaniu §11 ust. 2 przywołanego wyżej rozporządzenia, powinien ograniczać się do kwoty 960 zł (16 x 60 zł).

Jednocześnie nalży podkreślić, iż w stanie faktycznym niniejszej sprawy - z uwagi na to, że odwołania zostały wywiedzione w 2012r. - nie znajduje zastosowania uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 20 lipca 2016r., III UZP 2/16, obowiązująca od dnia jej podjęcia i mająca moc zasady prawnej. Uchwałą tą Sąd Najwyższy rozstrzygnął kwestię tego, jakie przepisy o kosztach zastępstwa procesowego bierze się pod uwagę przy ustalaniu wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników w sprawach o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego; o podleganie ubezpieczeniom społecznym). Sąd Najwyższy przyjął, że w tego typu sprawach do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę stawki minimalne określone w §6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).

Ze względu na istotną zmianę akceptowanej dotychczas praktyki orzekania o kosztach zastępstwa procesowego adwokatów i radców prawnych w sprawach o podleganie ubezpieczeniom społecznym (ustalenie istnienia stosunku ubezpieczenia społecznego, objęcie obowiązkiem ubezpieczeń społecznych) - na podstawie §11 ust. 2 w zw. z §5 zamiast na podstawie §6 rozporządzenia - oraz nieegzekwowania od stron (pełnomocników) oznaczania wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) w tej kategorii spraw, Sąd Najwyższy ustalił, że wykładnia przepisów przedstawiona w uchwale będzie wiążąca od daty podjęcia uchwały. A skoro tak, to w analizowanej sprawie nie znajduje ona zastosowania.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 385 kpc w zw. z art. 397§2 kpc, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.

SSA Daria Stanek SSA Grażyna Czyżak SSO del. Tomasz Koronowski