Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt III C 444/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Irma Lorenc

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Gnidzińska

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy z powództwa M. G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.

na rzecz powoda M. G. kwotę 5.000 zł (pięć tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.767zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 1.023,27 zł (jeden tysiąc dwadzieścia trzy złote dwadzieścia siedem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt III C 444/16

UZASADNIENIE

w postępowaniu zwykłym

W dniu 15 stycznia 2016 r. powód M. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki akcyjnej w Ł. kwoty 3.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 grudnia 2014 r. Ponadto powód domagał się zasądzenia kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 28 września 2014 r. powód uczestniczył w wypadku drogowym, którego sprawca związany był z pozwanym umową ubezpieczenia OC. W wyniku tego wypadku powód doznał złamania 3 i 4 kości śródstopia prawego oraz stłuczenia odcinka szyjnego kręgosłupa. Powód zgłosił pozwanemu szkodę na jego osobie, a ten przyznał powodowi łącznie 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Pozwem objęto dalszą kwotę 3.000 zł zadośćuczynienia, zastrzegając możliwość rozszerzenia żądania na dalszym etapie postępowania lub dochodzenia go w drodze odrębnego powództwa.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania. Pozwany wywodził, że wypłacone przez niego zadośćuczynienie jest adekwatne do rozmiaru doznanej przez powoda krzywdy i spełnia dyspozycję art. 445 k.c. Pozwany zarzucił także, że ewentualne odsetki ustawowe za opóźnienie mogły być dochodzone od wydania przez Sąd orzeczenia w sprawie.

Pismem procesowym z dnia 25 czerwca 2018 r. powód rozszerzył powództwo o kwotę 2.000 zł, wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 5.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 grudnia 2014 r.

W piśmie procesowym z dnia 23 lipca 2018 r. powód wniósł o oddalenie powództwa również w części, o którą powód je rozszerzył, argumentując jak w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 września 2014 r. powód M. G. uczestniczył w wypadku drogowym, którego sprawca związany był z pozwanym (...) Spółką akcyjną w Ł. umową obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. W wyniku wypadku powód doznał złamania IV kości śródstopia prawego z przemieszczeniem odłamu oraz stłuczenia kręgosłupa szyjnego. M. G. odczuwał dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego przez kilka dni, a także stopy prawej – o dużym nasileniu przez ok. 3 tygodnie, w związku z którymi musiał zażywać leki przeciwbólowe. Dolegliwości bólowe stopy występują u powoda do tej pory, po dłuższym chodzeniu.

W wyniku zdarzenia powód był niezdolny do pracy od 28 września 2014 r. do 20 października 2014 r., a następnie od 21 października 2014 r. do 14 listopada 2014 r. W tym czasie, z uwagi na złamanie kości śródstopia, wymagał pomocy osób trzecich w robieniu zakupów, czy dojazdach do lekarza. Powodowi zalecono w dniu 24 listopada 2014 r. oszczędzający tryb życia i zabiegi fizjoterapeutyczne, do których to zaleceń powód zastosował się.

Główki III i IV kości śródstopia uległy wygojeniu z rotacją zewnętrzną niewielkiego stopnia i zagięciem podeszwowym. Następstwa te spowodowały zmniejszenie odległości pomiędzy główkami II, III i IV kości śródstopia, co ma charakter trwały. Uszczerbek ten na zdrowiu powoda, oceniany zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu ustalania tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania wynosi 6%.

dowody:

- zwolnienie lekarskie k.16, 19

- skierowanie k. 17, 20

- karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 18

- informacja k. 21

- wynik badania RTG k. 22

- karta informacyjna o zdarzeniu drogowym - w aktach szkody - płyta CD k. 82

- wynik badania RTG k. 207

-opinia biegłych sądowych z dnia 3.04.2017 r. k. 103-108

- opinia uzupełniająca biegłych sądowych z dnia 26.07.2017 r. k. 138-139

- wyjaśnienia biegłego sądowego k. 189-190

- wyjaśnienia biegłej sądowej k. 190-191

- opinia uzupełniająca biegłego sądowego z dnia 9.05.2018 r. k. 215

- zeznania powoda k. 90-91

Pismem z dnia 30 września 2014 r. powód zgłosił pozwanemu szkodę na jego osobie powstałą w wyniku ww. wypadku, wnosząc o przyznanie kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Pozwany otrzymał to zawiadomienie w dniu 14 października 2014 r. Decyzją z dnia 4 listopada 2014 r. pozwany przyznał powodowi zadośćuczynienie w kwocie 700 zł. Od tej decyzji powód złożył odwołanie – pismem z dnia 5 grudnia 2014 r. – w wyniku którego w decyzji z dnia 22 grudnia 2014 r. pozwany przyznał powodowi dodatkowo tytułem zadośćuczynienia kwotę 3.300 zł. Wydanie tej decyzji poprzedzone było badaniem powoda na zlecenie pozwanego przez lekarza – specjalistę rehabilitacji medycznej i chirurgii ogólnej w dniu 18 grudnia 2014 r.

Powód wystosował do pozwanego pismo z dnia 14 października 2015 r. wzywając go do dopłaty zadośćuczynienia w kwocie 21.000 zł. W decyzji z dnia 23 października 2015 r. powód odmówił wypłaty dalszej kwoty zadośćuczynienia.

dowody:

- pismo z dnia 30.09.2014 r. k. 8-9

- decyzja z dnia 4.11.2014 r. k. 10

- odwołanie k. 11-12

- decyzja z dnia 22.12.2014 r. k. 13

- pismo powoda z dnia 14.10.2015 r. k. 14

- decyzja z dnia 23.10.2015 r. k. 15

- orzeczenia lekarskie k. 23-25, 59

- dokumenty w aktach szkody w postaci informacji e-mail z dnia 14.10.2014 r., informacji e-mail z dnia 12.11.2014 r., odwołania, decyzji pozwanego, pełnomocnictwa, wezwania do zapłaty z dnia 14.10.2015 r. - płyta CD k. 82

- zeznania powoda k. 90-91

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w znacznej mierze uzasadnione.

Podstawę prawną roszczenia pozwu stanowiły przepisy art. 445 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 436 § 1 k.c., art. 822 k.c. i art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003r. Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Zgodnie natomiast art. 445 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Stosownie do art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia, przy czym zgodnie z § 2 tego artykułu, uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń . Natomiast w myśl art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną ruchem samochodu (tzw. mechanicznego środka komunikacji) wynika z art. 436 § 1 k.c., który stanowi, że obowiązek naprawienia szkody obciąża na zasadzie ryzyka posiadacza pojazdu. Natomiast w przypadku kolizji pojazdów mechanicznych odpowiedzialność ustala się na zasadzie winy – w myśl bowiem art. 436 § 2 k.c., w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne pozostawało, że pozwany ponosi odpowiedzialność za zapłatę zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powoda w wyniku wypadku z dnia 28 września 2014 r., sporny pozostawał natomiast zakres tej krzywdy i wysokość należnego z jej tytułu zadośćuczynienia.

W celu ustalenia rozmiarów doznanej przez powoda krzywdy konieczne stało się ustalenie jakie następstwa dla jego zdrowia i codziennego jego funkcjonowania wywołał wypadek z dnia 28 września 2014 r. Sąd w tym zakresie oparł się o dokumentację medyczną znajdującą się w aktach sprawy, w tym wynik badania RTG, zeznania powoda, a także opinie biegłych sądowych H. M. i B. M. wraz z ich wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie. Wnioski i ustalenia biegłych Sąd uznał za logiczne, spójne z pozostałym materiałem dowodowym, poparte ich specjalistyczną wiedzą i doświadczeniem zawodowym, przy czym uwzględnić należało, iż dopiero wynik badania RTG dostarczony przez powoda w dniu 4 kwietnia 2018 r. pozwolił biegłemu sądowemu H. M. na ostateczne określenie następstw dla zdrowia powoda wywołanych wypadkiem. Po sporządzeniu przez tego biegłego opinii uzupełniającej z dnia 9 maja 2018 r. strony nie sformułowały żadnych zarzutów do wniosków i ustaleń biegłych, a i Sąd nie znalazł podstaw, by opinie biegłych i ich wyjaśnienia – traktowane łącznie - podważać, co czyniło je materiałem wiarygodnym i miarodajnym dla czynienia ustaleń faktycznych w sprawie. Sąd dał wiarę zeznaniom powoda, jako znajdującym odzwierciedlenie w dowodach z dokumentów i potwierdzenie w opiniach biegłych. Również wiarygodność dowodów z dokumentów nie budziła zastrzeżeń Sądu, za wyjątkiem orzeczeń lekarskich sporządzonych na zlecenie pozwanego, jako stojących w sprzeczności z ustaleniami biegłych.

Jak wynika z dokumentacji medycznej oraz opinii biegłych i ich wyjaśnień, w wyniku wypadku powód doznał złamania IV kości śródstopia prawego z przemieszczeniem odłamu oraz stłuczenia kręgosłupa szyjnego. To wywołało u powoda dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego przez kilka dni, a także stopy prawej – o dużym nasileniu przez ok. 3 tygodnie, w związku z którymi musiał zażywać leki przeciwbólowe. Powód przez 6 tygodni był niezdolny do pracy i w tym czasie wymagał wsparcia innych osób w codziennym funkcjonowaniu. Przez kolejne tygodnie powód poddawany był zabiegom rehabilitacyjnym – łącznie zatem powód powracał do zdrowia przez 3 miesiące. W świetle opinii z dnia 9 maja 2018 r. w wyniku wypadku doszło u powoda do zmniejszenia odległości pomiędzy główkami II, III i IV kości śródstopia, co skutkuje trwałym uszczerbkiem na zdrowiu powoda, który zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu ustalania tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania można ocenić na 6%. To jest przyczyną tego, iż do tej pory u powoda występują dolegliwości bólowe stopy, po dłuższym chodzeniu.

Z powyższego wynika, iż powód w okresie ok. 3 tygodni od zdarzenia doznawał intensywnych cierpień o charakterze fizycznym. Doznane urazy miały ujemny wpływ na jego codzienne funkcjonowanie, ograniczały jego aktywność ruchową, powodowały konieczność zażywania leków przeciwbólowych i korzystania z pomocy innych osób. Proces leczenia i rehabilitacji trwał u powoda ok. 3 miesiące, przy czym wypadek ten wywołał trwały uszczerbek na jego zdrowiu – do tej pory powód doznaje cierpień fizycznych, skoro po dłuższym chodzeniu nadal odczuwa dolegliwości bólowe.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, zostały one wypracowane w orzecznictwie, zwłaszcza Sądu Najwyższego, w którym wielokrotnie wskazywano, że przy określaniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na uwadze, że jego celem jest wyłącznie złagodzenie doznanej przez poszkodowanego krzywdy, a także uwzględniać wszystkie okoliczności oraz skutki doznanego kalectwa. Zadośćuczynienie z art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, przy czym uwzględnianie stopy życiowej społeczeństwa przy określaniu wysokości zadośćuczynienia nie może podważać jego kompensacyjnej funkcji. Zasadniczą przesłanką przy określaniu jego wysokości jest stopień natężenia krzywdy, rodzaj, charakter, długotrwałość i intensywność cierpień fizycznych i psychicznych, stopień i trwałość kalectwa. Ocena kryteriów decydujących o wysokości zadośćuczynienia musi odnosić się do okoliczności konkretnej sprawy. Porównywanie wysokości zasądzonego w różnych sprawach zadośćuczynienia, nie może prowadzić do prawidłowego rozstrzygnięcia. Zawsze bowiem można wskazać przykład sprawy, w której zasądzono tytułem zadośćuczynienia kwotę wyższą lub niższą. Nie da się przy tym w sposób wymierny ocenić, czy doznana przez poszkodowanego krzywda jest większa czy mniejsza niż krzywda doznana przez innego poszkodowanego, na rzecz którego w innej sprawie zasądzono inną kwotę .

Uwzględniając powyższe poglądy doktryny i orzecznictwa w zakresie kryteriów jakie decydują w konkretnej sprawie o przyjęciu określonej kwoty jako adekwatnej i odpowiedniej tytułem zadośćuczynienia w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Sąd nie podzielił argumentów strony pozwanej, mających przemawiać za oddaleniem powództwa w zakresie żądanego zadośćuczynienia. Przy określeniu rozmiaru krzywdy powoda – cierpienia fizycznego, będącego następstwem wypadku, Sąd uwzględnił rodzaj obrażeń ciała u powoda, wywołujących przez ok. 3 tygodnie dolegliwości bólowe, wymagające stosowania leków przeciwbólowych, jak również fakt, że dolegliwości te pojawiają się nadal, po większym wysiłku, zaś negatywne skutki dla zdrowia powoda mają charakter trwały, przy czym stopień doznanego uszczerbku można określić na 6%. Jednocześnie Sąd wziął pod uwagę, iż zdarzenie to w świetle zasad doświadczenia życiowego miało w okresie rekonwalescencji negatywny wpływ na funkcjonowanie powoda w życiu codziennym, bowiem uzależniony był od pomocy innych osób, co dla osoby młodej, dotychczas sprawnej, stanowiło dodatkową dolegliwość o charakterze psychicznym.

Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie doznanych i odczuwanych cierpień, winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne związane z danym zdarzeniem. Jednocześnie z uwagi na to, że zadośćuczynienie za krzywdę musi wyrażać się w odczuwalnej ekonomicznie wartości, choć utrzymanej w rozsądnych granicach wyznaczonych przez aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczeństwa, Sąd uznał, że powodowi należy przyznać kwotę dodatkowo kwotę 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia, ponad wypłaconą przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 4.000 zł. Suma tych należności nie jest wygórowana i uwzględnia przywoływane wyżej kryteria.

O odsetkach za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., stosownie do którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwany otrzymał zawiadomienie o tym, że powód doznał szkody na osobie najpóźniej w dniu 14 października 2014 r., co potwierdził w wiadomości e-mail, której kopia znajduje się w aktach szkody. Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, który stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie do ust. 2 tego artykułu, w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. Co do zasady zatem wyrażonej w art. 14 ust. 1 tej ustawy pozwany powinien zapłacić powodowi zadośćuczynienie do dnia 13 listopada 2014 r. Zważyć jednak należy, iż w tej dacie nie było możliwe dokonanie pełnej oceny wysokości roszczeń powoda. Powód zakończył zwolnienie lekarskie dopiero w dniu 14 listopada 2014 r., zaś w dniu 24 listopada 2014 r. odbył kontrolną wizytę lekarską, podczas której zalecono mu podjęcie zabiegów rehabilitacyjnych, które – jak wynika z opinii biegłych trwały ok. miesiąca. Powód odwołał się od pierwszej decyzji pozwanego wydanej w postępowaniu likwidacyjnym w piśmie z dnia 5 grudnia 2014 r. Rozpoznanie przez pozwanego tego odwołania poprzedzało badanie powoda przez działającego na zlecenie pozwanego lekarza – specjalistę rehabilitacji medycznej i chirurgii ogólnej, który w orzeczeniu wydanym w dniu 18 grudnia 2014 r. wypowiedział się w kwestii następstw wypadku dla zdrowia powoda, w tym dokonał oceny związanego z nimi uszczerbku. Nie jest zatem tak, jak twierdził pozwany, iż wystąpienie u powoda trwałych następstw ww. zdarzenia zostało stwierdzone dopiero w toku postępowania sądowego. W wyniku tych działań w decyzji z dnia 22 grudnia 2014 r. pozwany przyznał powodowi dodatkowo tytułem zadośćuczynienia kwotę 3.300 zł. Sąd uznał zatem, iż wydając tą decyzję pozwany dysponował materiałem pozwalającym mu na prawidłową ocenę rozmiarów krzywdy doznanej przez powoda, toteż odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie dalszej kwoty zadośćuczynienia – 5.000 zł należało zasądzić od dnia następnego. Wskazać przy tym należy, że stopa tych odsetek wynikała z przepisu art. 481 § 2 k.c.

Z tych przyczyn w punkcie I wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2014 r., zaś w pozostałym zakresie w punkcie II wyroku powództwo oddalono.

Orzeczenie o kosztach procesu zawarte w punkcie III wyroku oparto o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od pozwanego jako strony, która przegrała proces co do należności głównej, na rzecz powoda koszty związane z opłatą od pozwu – 150 zł, opłatą skarbową od pełnomocnictwa procesowego – 17 zł, zaliczką na poczet kosztów opinii biegłych – 400 zł i wynagrodzeniem pełnomocnika powoda w osobie adwokata – 1.200 zł.

W punkcie IV wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano pobrać od pozwanego, jako odpowiedzialnego za wynik procesu, nieuiszczone koszty sądowe, tj. opłatę od rozszerzonego pozwu – 100 zł i wydatki związane z opiniami biegłych, w zakresie w jakim nie zostały one pokryte z zaliczki wpłaconej przez powoda, wynoszące łącznie 923,27 zł.