Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Ciechanowicz

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2013 roku w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa U. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.

przeciwko J. L.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie w przedmiocie zwrotu kosztów procesu zawarte w nakazie zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy w Gryficach w dniu 17 października 2013 r. w sprawie o sygn. akt I Nc 849/13

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w nakazie zapłaty wydanym w postepowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Gryficach w sprawie o sygn. akt I Nc 849/13 dnia 17 października 2013 r. tylko o tyle ze zamiast kwoty 210 zł (dwieście dziesięć złotych) zasadzić od pozwanej J. L. na rzecz powoda U. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 187,50 zł ( sto osiemdziesiąci siedem złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

II.  zasądzić od pozwanej J. L. na rzecz powoda U. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Nakazem zapłaty z dnia 17 października 2013 r. Sąd Rejonowy w G. (sygn. akt I Nc 849/13) nakazał pozwanej J. L., aby zapłaciła powodowi U. Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą w W. - kwotę 1.334,65 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 04.10.2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 210 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 180,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniosła w tymże terminie do tutejszego Sądu sprzeciw.

W uzasadnieniu podał, że nie uwzględnił wnioskowanej w pozwie kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, z uwagi na brak dowodu uiszczenia powyższej opłaty. Powyższy nakaz zapłaty nie został zaskarżony przez pozwanego. Sprawa niniejsza podlegała rozpoznaniu w trybie uproszczonym albowiem dochodzone roszczenie wynika z umowy, a wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10.000 zł. Zgodnie z treścią art. 28 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy do 2000 złotych - 30 złotych. W niniejszej sprawie należna opłata sądowa z uwagi na wartość przedmiotu sporu wynosiła 30 zł, którą to pełnomocnik powoda uiścił. Dalej wskazał, że przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie przewidują w aktualnym stanie prawnym pobierania od pisma procesowego opłaty niższej aniżeli 30 zł. Stosownie do pkt 1 cytowanego powyżej art. 28 u.k.s.c., opłata w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 2.000 zł wynosi 30 zł, a więc jest tożsama z opłatą podstawową, o której stanowi art. 14 tejże ustawy. Zatem opłata ta - stosownie do treści art. 14 ust. 3 u.k.s.c. - stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić chyba, że ustawa stanowi inaczej.

Sądowi znany jest pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28.02.2008r. (III CZP 146/07 (OSNC 2009/3/39), jednakże ma on moc wiążącą wyłącznie w konkretnej sprawie i doczekał się on wyłącznie krytycznych glos (J. A. Pr. Bankowe 2008/6/27-32 oraz D. K., O. P., K. S. -Glosa 2009/4/38-45).

Zdaniem sądu wykładnia językowa, którą kierował się Sąd Najwyższy doprowadziła do sformułowania wypowiedzi jak w sentencji omawianej uchwały. Jednakże zdaniem sądu, ten rodzaj wykładni, nie jest wystarczającym dla rozstrzygnięcia o zamyśle racjonalnego ustawodawcy, który w art. 14 u.k.s.c. przewidując opłatę minimalną w wysokości 30 zł, z kolei w art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. c u.k.s.c., w oderwaniu od argumentów przemawiających za wskazaniem wysokości opłaty podstawowej, nakazywałby sądowi jej rozdrabnianie i w tak licznych sprawach powyższej kategorii mnożenie czasochłonnych i kosztownych - w aspekcie ilościowym - decyzji. Dlatego ,,(...) wyłącznie wykładnia celowościowa może doprowadzić do rozstrzygnięcia kolizji między normą określającą minimalną wysokość opłaty, a normą która wskazywać miałaby jej pomniejszanie. Skoro w myśl art. 14 ust. 3 u.k.s.c. opłata podstawowa w wysokości 30 zł stanowi minimalną opłatę, którą strona jest zobowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba że ustawa stanowi inaczej, to należy uznać, iż zgodnie z wykładnią celowościową zamiarem ustawodawcy było, aby uiszczana opłata wynosiła co najmniej 30 zł, by pokryć część kosztów zaangażowanego aparatu wymiaru sprawiedliwości, nie obejmując kosztów faktycznego utrzymania i funkcjonowania sądów".

Dla wzmocnienia argumentacji autorzy glosy przywołali i omówili rolę opłat wskazując, że stanowią one rodzaj „(...) daniny publicznej, a także „swoisty ekwiwalent świadczony przez strony za czynności dokonywane przez sądy w zakresie wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych”, „za udzielenie przez państwo swoistej usługi publicznej, jaką jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości w konkretnej sprawie”.

Ponadto sąd podzielił i ten argument, iż: „ Przyjęcie stanowiska Sądu Najwyższego prowadzi do utrwalenia praktyki, w której de facto strona powodowa w sprawie, w której opłata wynosiłaby 30 zł, a zwrócono by jej 22,50 zł (trzy czwarte opłaty), byłaby w sytuacji niemal takiej samej, jak strona częściowo zwolniona przez sąd (referendarza sądowego) od opłaty stałej od pozwu. Jednakże zwolnienie strony od obowiązku uiszczenia kosztów postępowania jest sytuacją wyjątkową, w której z uwagi na szczególne okoliczności, w tym sytuację osobistą oraz materialną, koszty postępowania za stronę pokrywa Skarb Państwa” – (D. K., O. P., K. S. - Glosa 2009/4/38-45).

Reasumując, w ocenie sądu, obowiązujące przepisy w sposób jednoznaczny wskazują na minimalną wysokość opłaty od pozwu w postępowaniu cywilnym, która nie mogąc być niższa niż 30 zł, pozostaje na rachunku Skarbu Państwa i nie podlega dalszym procesom związanym z podejmowaniem decyzji o rozdrabnianiu i dokonywaniu zwrotu. Zaś normę art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. C u.k.s.c. bezkolizyjnie dla pozostałych przepisów u.o.k.s.c., należy odczytywać w myśl reguł wykładni celowościowej.

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów sądowych w nakazie zapłaty z dnia 17 października 2013 r. złożył powód wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda 1/4 opłaty od pozwu wraz z kosztami zastępstwa procesowego oraz zasadzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Orzeczeniu zarzucił naruszenie art. 98 kpc w zw. art. 79 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, poprzez zasądzenie w nakazie zapłaty w postępowaniu upominawczym od pozwanego na rzecz powoda kwotę kosztów procesu obejmująca pełną kwotę uiszczonej opłaty od pozwu.

W ocenie powoda, sąd winien zasadzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę stanowiącą 1/4 należnej i wniesionej opłaty od pozwu a w odniesieniu do pozostałych 3/4 opłaty dokonać jej zwrotu na rachunek powoda po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty. Zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, sąd zwraca stronie z urzędu 3/4 uiszczonej opłaty od pozwu w postępowaniu upominawczym, jeżeli uprawomocnił się nakaz zapłaty. Powód wskazuje, na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28.02.2008 r. III CZP 146/07 (OSNC 2009/3/39) zgodnie z którą „w razie uprawomocnienia się nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym sad zwraca stronie trzy czwarte opłaty od pozwu także wówczas, gdy uiszczona opłata odpowiada wysokością opłacie podstawowej”. Ponadto przywołał postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26.07.2007 r. I Acz 1071/07 (OSA 2009/7/64-65), gdzie sąd wykazuje wprost, iż „obciążenie pozwanego (...) w nakazie zapłaty całą opłatą sądową od pozwu prowadzi do sytuacji, że powód uzyskuje od pozwanego zwrot całej uiszczonej przy wniesieniu pozwu opłaty, a nadto na mocy art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. c cytowanej ustawy o kosztach przysługuje mu od Skarbu Państwa zwrot 3/4 uiszczonej opłaty.”

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne.

Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie zawiera samodzielnej podstawy obliczenia opłaty od pozwu w postępowaniu upominawczym. Powód zobowiązany jest w sprawie nadającej się do rozpoznania w tym postępowaniu uiścić opłatę od pozwu w kwocie minimalnej 30 zł bądź w ramach opłaty stosunkowej, bądź w ramach opłaty stałej, jeżeli sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. c sąd z urzędu zwraca stronie trzy czwarte uiszczonej opłaty od pozwu w postępowaniu upominawczym, jeżeli uprawomocnił się nakaz zapłaty. Przepis ten wyraża zasadę preferencji dla określonego sposobu załatwienia sprawy - następstwem zmniejszonego nakładu pracy po stronie sądu - a w przypadku środków odwoławczych wyrazem stanowiska, że koszty usuwania oczywistych naruszeń prawa nie powinny obciążać stron.

Mająca pierwszeństwo na gruncie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wykładnia językowa przepisów o zwrocie opłaty nie daje podstaw do wniosku, że określona ułamkiem kwota zwracanej opłaty jest w jakiś sposób limitowana. Przepis art. 79 u.k.s.c. jednoznacznie nakazuje zwrócić całość, trzy czwarte bądź połowę uiszczonej w konkretnym przypadku opłaty. W przeciwieństwie do art. 20 ust. 1 u.k.s.c., dotyczącego wysokości należnej opłaty, art. 79 u.k.s.c., traktujący o zwrocie uiszczonych opłat, nie zawiera jednak zastrzeżenia, że kwota pozostała w kasie sądu po zwrocie opłaty nie może wynosić mniej niż 30 zł. Odmienne stanowisko, warunkujące zwrot opłaty od pozostawienia na rachunku sądu minimalnej kwoty 30 zł, koliduje nie tylko z jego brzmieniem, lecz nie znajduje także uzasadnienia celowościowego, przedstawione bowiem racje, przemawiające za nakazem zwrotu opłaty, są niezależne od wartości przedmiotu sporu. Nie ma też podstaw, by nakaz zwrotu opłaty określony w art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. c u.k.s.c. traktować odmiennie niż w pozostałych przypadkach objętych art. 79 u.k.s.c. (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2008 r. III CZP 146/07).

Z powyższego wynika, że należna opłata od pozwu w postępowaniu upominawczym zakończonym wydaniem nakazu zapłaty stanowi czwartą część całej opłaty i taką opłatą winien być obciążony, w myśl zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c., pozwany w nakazie zapłaty.

Rację ma żalący, iż obciążenie pozwanej w niniejszej sprawie w nakazie zapłaty całą opłatą sądową od pozwu prowadzi do sytuacji, że powód uzyskałby od pozwanej zwrot całej uiszczonej przy wniesieniu pozwu opłaty, a nadto na mocy art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o kosztach przysługuje mu od Skarbu Państwa zwrot 3/4 uiszczonej opłaty.

Argumentując jak powyżej Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie I sentencji. Podstawę rozstrzygnięcia stanowi przepis art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Powód wygrał postępowanie zażaleniowe. Na koszty postępowania zażaleniowego złożyła się opłata od zażalenia w kwocie 30 zł oraz się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 60 złotych, wynikającej z § 12 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz., 490). Łącznie koszty postępowania zażaleniowego wyniosły 90 złotych i zostały zasądzone w punkcie II sentencji. Podstawę rozstrzygnięcia stanowi przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)