Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 czerwca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodnicząca: SSO Renata Król

Protokolant: st. sekr. sąd. M. Z.

Przy udziale Prokuratora M. R.

po rozpoznaniu sprawy:

B. P.

syna P. i A. z domu M.

ur. (...) w G.

oskarżonego o to, że :

I . W dacie bliżej nieustalonej w okresie od 1 lutego 2017 roku do dnia 23 lutego 2017 roku w miejscowości B. gm. M., pow. G. podrobił poprzez skopiowanie na ksero – drukarce banknot o nominale 100 zł seria (...), tj. o przestępstwo z art.310 § 1 k.k.

II. W dniu 23 lutego 2017 roku w miejscowości B. gm. M., pow. G. puścił w obieg podrobiony banknot o nominale 100 zł seria (...) w ten sposób, iż wręczył go jako autentyczny M. D. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej tj. uregulowania należności za paliwo zakupione na stacji gazowej M. K. co do autentyczności banknotu i doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 100 zł, tj. o przestępstwo z art. 310 § 2 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

z urzędu

w przedmiocie umorzenia postępowania

postanawia:

I.  na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k. postępowanie karne wobec B. P. umorzyć;

II.  na podstawie art. 45a § 1 k.k. orzec wobec B. P. przepadek drukarki firmy (...) nr (...) koloru czarnego wraz z zasilaczem o nr (...) i okablowaniem oraz podrobionego banknotu o nominale 100 PLN seria nr (...);

III.  na podstawie art. 632a§1 k.p.k. orzec, że koszty procesu ponosi w całości oskarżony B. P..

Sygn. akt II K 143/17

UZASADNIENIE

B. P. został oskarżony o to, że:

I. W dacie bliżej nieustalonej w okresie od 1 lutego 2017 roku do dnia 23 lutego 2017 roku w miejscowości B. gm. M., pow. G. podrobił poprzez skopiowanie na ksero – drukarce banknot o nominale 100 zł seria (...), tj. o przestępstwo z art.310 § 1 k.k.

II. W dniu 23 lutego 2017 roku w miejscowości B. gm. M., pow. G. puścił w obieg podrobiony banknot o nominale 100 zł seria (...) w ten sposób, iż wręczył go jako autentyczny M. D. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej tj. uregulowania należności za paliwo zakupione na stacji gazowej, czym wprowadził w błąd właściciela stacji gazowej M. K. co do autentyczności banknotu i doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 100 zł, tj. o przestępstwo z art. 310 § 2 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd zważył, co następuje:

Okoliczności popełnienia tych czynów, według materiałów postępowania przedstawiają się następująco:

w lutym 2017 roku B. P. w miejscu swojego zamieszkania, tj. miejscowości B., na posiadanej przez siebie drukarce firmy (...) o numerze (...), wykonał kolorową kserokopię 100-złotowego banknotu o numerze (...). Użył do tego zwykłego papieru do drukowania, z którego wyciął odbitkę banknotu. Nie stosował przy tym żadnych zabiegów zmierzających do uwiarygodnienia sfałszowanego banknotu. Falsyfikat przechowywał w swoim portfelu, do 23 lutego 2017 roku, kiedy to około godziny 23:00 udał się wraz ze swoim kolegą M. D. na stację gazową do miejscowości B., gdzie zatankował paliwo do samochodu swojego ojca. B. P. samodzielnie tankował (...), a o zapłatę za ten gaz poprosił M. D. wręczając mu swój portfel. Ten wyjął z niego sfałszowany banknot 100-złotowy i wręczył go kasjerowi – A. K., nie mając świadomości jego nieautentyczności. Po upływie około 15 minut kasjer stwierdził, że ww. banknot może być fałszywy, wobec czego pokazał go swojemu ojcu -M. K., który niezwłocznie powiadomił organy ścigania (wyjaśnienia B. P. z k. 85-86, protokół oględzin sfałszowanego banknotu z k. 36-38, protokół zatrzymania drukarki z k. 45-47, ekspertyza z k. 51, zeznania M. D. z k. 19v-20, 81-83, protokół oględzin nagrania z systemu monitoringu z k. 27-28, zeznania A. K. z k. 5-6v, zeznania M. K. z k. 1-2, protokół zatrzymania sfałszowanego banknotu z k. 8-10).

W ocenie Sądu przytoczone powyżej okoliczności wskazują, że czyny zarzucane oskarżonemu zawierają atypowe cechy indywidualizujące, które mają znaczenie z punktu widzenia ujemnej zawartości tj. społecznej szkodliwości, co należało wziąć pod uwagę, jako negatywną przesłankę procesową. W sytuacji bowiem, gdy ta ujemna zawartość jest atypowo niska i osiąga poziom znikomego stopnia społecznej szkodliwości, to pomimo realizacji przez czyn znamion typu czynu zabronionego, nie będzie podstawy do traktowania takiego czynu jako przestępstwa ( zob. Kodeks Karny. Część ogólna. Komentarz pod redakcją K. Buchały i A. Zolla).

Niezbędnym warunkiem przyjęcia, że mamy do czynienia z przestępstwem jest – między innymi – ustalenie, że czyn człowieka charakteryzował się społeczną szkodliwością w stopniu większym niż znikomy. Nie każdy zatem czyn karalny realizujący znamiona czynu zabronionego jest karygodny. Karygodne są tylko takie czyny, które osiągnęły wyższy niż znikomy stopień społecznej szkodliwości. Oznacza to, że więcej niż znikoma społeczna szkodliwość jest warunkiem bytu przestępstwa ( art.1§2 k.k.).

W ocenie Sądu okoliczności niniejszej sprawy dotyczące czynów oskarżonego powodują, że ich ujemna zawartość jest, z punktu widzenia założonego przez ustawodawcę stopnia społecznej szkodliwości, nietypowa. W ocenie Sądu jest wyjątkowo niska i osiąga poziom znikomego stopnia społecznej szkodliwości.

Ustawodawca wprowadził do Kodeksu karnego katalog okoliczności, które sąd bierze pod uwagę przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu. Zgodnie z art. 115 § 2 kk okolicznościami tymi są: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, waga naruszonych przez sprawcę obowiązków, postać zamiaru, motywacja sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Cechy indywidualne czynu, konkretyzujące te okoliczności, decydują o stopniu społecznej szkodliwości czynu i przy atypowym wystąpieniu okoliczności zmniejszających społeczną szkodliwość mogą spowodować, że osiągnie ona stopień znikomy wyłączający karygodność czynu.

Wszystkich wymienionych przez ustawodawcę w art.115§2 k.k. okoliczności nie można ujmować kumulatywnie, albowiem - z natury rzeczy – nie aktualizują się one jednocześnie.

W przedmiotowej sprawie o znikomym stopniu społecznej szkodliwości czynów decydowało łączne wystąpienie nietypowych okoliczności w postaci sposobu i okoliczności popełnienia czynu, rozmiaru wyrządzonej szkody, zamiaru i motywacji sprawcy. Przede wszystkim podkreślić należy, że czynność sprawcza oskarżonego polegała na podrobieniu jednego banknotu stuzłotowego. Zdarzanie miało charakter incydentalny. Czyn oskarżonego nie był wcześniej planowany, był wynikiem młodzieńczego impulsu, niedojrzałości oskarżonego, nieumiejętności przewidywania konsekwencji. B. P. uczynił to w sposób nieprofesjonalny, przy użyciu domowej drukarki, dla celów rozrywkowych. Puszczenie banknotu w obieg posłużyło wyłącznie jednostkowemu, doraźnemu, błahemu celowi i w żadnym wypadku nie doprowadziło do znaczącego zaburzenia obrotu gospodarczego. Szkoda wyrządzona w ten sposób była niewielka. Motywacja oskarżonego, cel jego działania, a także stopień zawinienia, nie spowodował prawie żadnego uszczerbku na dobrach chronionych przez art.310 k.k. Wyraźnie jego zachowanie należy uznać za znikomo godzące w system gospodarczy i zaufanie do autentyczności pieniądza, biorąc pod uwagę społeczną szkodliwość popełnionych przez niego czynów. Co do zaś czynu z art.286 § 1 k.k. wyrządzona szkoda była znikoma i miała charakter odwracalny, gdyż istniała możliwość jej naprawienia, co też oskarżony uczynił.

W przedmiotowej sprawie wszystkie opisane powyżej przesłanki przemawiają za uznaniem o niecelowości prowadzenia postępowania przeciwko B. P.. Podkreślić bowiem raz jeszcze należy, że samo formalne naruszenie przepisu nie jest wystarczające do przypisania odpowiedzialności karnej. Dla uznania jakiegoś czynu za przestępstwo konieczne jest wykazanie, że narusza on istotne wartości społeczne stając się przez to czynem karygodnym. ( II KK 242/05 postanow. SN 2006-06-20 LEX nr 193048). Przy czym brak cech przestępstwa – z uwagi na znikomą stopień społecznej szkodliwości – nie jest wykluczony także w przypadku zbrodni również tej z art. 310 § 1 k.k. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 marca 2012 roku sygn. akt. II Aka 54/12, wyrok SN z dnia 15 lutego 1991 r., (...) 195/90).

Nie można nadto tracić z pola widzenia tego, że rozwiązanie zawarte w art. 1 § 2 kk, przyjmujące brak przestępności czynu zabronionego w razie znikomego stopnia społecznej szkodliwości, osadzone jest w naszej tradycji procesowej prowadząc do podobnych rezultatów co anglosaska rezygnacja ze ścigania takich czynów w oparciu o zasadę oportunizmu. Według niektórych autorów wprowadzenie do kodeksu karnego do definicji przestępstwa elementu materialnego (społeczna szkodliwość czynu) mającego charakter ocenny oznacza osłabienie zasady legalizmu przez ograniczenie jej oportunizmem materialno -prawnym (tak S. W.). Jest to oportunizm niewłaściwy, czyli sytuacja, w której odstępuje się od ścigania tylko ze względu na małą wagę czynu. M. Ci e ś l a k ( Polska procedura karna, Warszawa 1982, s. 292). Wymienia się zasadniczo trzy przesłanki przemawiające za odstąpieniem od ścigania w przypadku drobnych czynów: względy ekonomiki procesowej, przemawiające za oszczędnością państwowych nakładów finansowych; możliwość deprecjonowania wymiaru sprawiedliwości zajmującego się błahymi sprawami, a wreszcie przyjęcie, że stosowanie kar za czyny błahe mijałoby się z celem i obniżało jego prestiż. Ustalenie, że badany czyn prezentuje atypowo niski stopień społecznej szkodliwości doprowadza do zaniechania ukarania sprawcy.

Jedynie na marginesie wskazać należy, zdając sobie sprawę, iż nie wpływają na stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności związane z osobą sprawcy, a polegające na tym, że oskarżony jest bardzo młodym człowiekiem, dopiero wchodzącym w dorosłość. Zakończył szkołę średnią. Jest tegorocznym maturzystą. Chce kontynuować naukę, zamierza podjąć studia. Cieszy się pozytywną opinią w szkole i w miejscu zamieszkania. Udziela się społecznie - jest członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd doszedł do przekonania, że postępowanie w sprawie niniejszej należało umorzyć.

Na podstawie art.45 a § 1 k.k. Sąd orzekł przepadek przedmiotów wymienionych w pkt II sentencji postanowienia. Zasadnym jest orzeczenie przepadku falsyfikatu banknotu o nominale 100 PLN, aby przywrócić stan faktyczny sprzed jego utworzenia. Nadto opisywana drukarka (wraz z zasilaczem i okablowaniem) posłużyła oskarżonemu do wydruku podrobionego banknotu stuzłotowego, co przyznaje sam B. P. w swoich wyjaśnieniach. Koniecznym zatem było orzeczenie przepadku w/w przedmiotów, aby zapobiec możliwości ponownego ich użycia przez sprawcę.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania jest zgodne z art.632a § 1 k.p.k. Rozwiązanie przewidziane w tym przepisie ma zastosowanie do wyjątkowych wypadków, gdy w razie umorzenia postępowania sąd może zasądzić koszty procesu według zasad słuszności od strony procesu, która te koszty spowodowała. W ocenie Sądu w sprawie niniejszej taka właśnie sytuacja miała miejsce.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji postanowienia.

SSO Renata Król