Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2018 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

w Warszawie

przeciwko Centrum (...) w B.

o zapłatę

orzeka:

1.  Utrzymuje w całości w mocy nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Warszawie dnia 13 października 2017 r. w sprawie o sygnaturze akt XXV Nc 754/17.

2.  Zasądza od pozwanego Centrum (...) w B. na rzecz powoda Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w W. kwotę 3 600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt XXV C 2555/17

UZASADNIENIE

Pozwem z 21 września 2017 r. (data prezenty) Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w W. wystąpiła przeciwko Centrum (...) i rozwoju w B. o zapłatę kwoty 85 204,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 maja 2016 r., kosztami sądowymi według norm przepisanych oraz kosztami zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej.

Uzasadniając swoje roszczenie powódka wskazała, iż jest w posiadaniu weksla gwarancyjnego wystawionego przez pozwanego na zabezpieczenie roszczeń wynikających z tytułu umowy o udzielenie wsparcia w ramach realizacji projektu systemowego „Inicjatywy promującej postawy przedsiębiorcze i wspierające rozwój przedsiębiorczości”. W związku z nie kwalifikowalnością części wydatków w ramach projektu, powódka wezwała pozwanego do zwrotu kwoty udzielonego wsparcia. Wobec bezskuteczności wezwania, powódka wypełniła wystawiony przez pozwanego weksel (pozew – k. 2-4).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla z 13 października 2017 r., Sąd rozstrzygnął zgodnie z żądaniami pozwu (nakaz zapłaty z 13 październik 2017 r., XXV Nc 754/17 – k. 32).

Pozwany wniósł od powyższego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym zarzuty, występując o jego uchylenie, oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W ocenie pozwanego płatność dokonana przez powódkę na podstawie umowy o udzielenie wsparcia, której zwrotu powód dochodzi w niniejszym postępowaniu w związku z nienależytym wykonaniem przez pozwanego tej umowy, ma charakter nienależnego świadczenia, pozwany zużył to świadczenie, a w okolicznościach niniejszej sprawy nie mógł się liczyć z obowiązkiem zwrotu (zarzuty pozwanego od nakazu zapłaty – k. 58-60).

Strony w toku postępowania podtrzymywały dotychczasowe stanowiska, ustosunkowując się do zarzutów i twierdzeń podnoszonych przez przeciwnika procesowego (pismo procesowe powódki z 27 lutego 2018 r. – k. 79-81; pismo procesowe pozwanego z 09 kwietnia 2018 r. – k. 128-131).

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 19 października 2012 r. pomiędzy Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (dalej także jako PARP) a Centrum (...) w B. (dalej także jako Lider) została zawarta Umowa o udzielenie wsparcia nr (...) (okoliczność bezsporna; dowód: Umowa – k. 10-19).

Przez „Lidera” rozumiano podmiot wsparcia, który w partnerstwie utworzonym na potrzeby realizacji projektu występuje jako podmiot wiodący, upoważniony przez pozostałych partnerów do złożenia wniosku o udzielenie wsparcia, podpisania umowy o udzielenie wsparcia oraz reprezentowania partnerstwa w relacjach z PARP wynikających z Umowy (d: § 1 pkt 7 Umowy – k. 11).

Przedmiotem Umowy było udzielenie przez PARP wsparcia przeznaczonego na realizację projektu „ (...)-line dla optymalnego wykorzystania potencjału gospodarczego Północno Wschodniej Polski” (d: §2 Umowy – k. 11v).

Na warunkach określonych w Umowie PARP przyznał Liderowi wsparcie na realizację projektu w łącznej kwocie 1 000 000 zł. Ostateczna kwota wsparcia miała zostać obliczona na podstawie faktycznie poniesionych wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem zatwierdzonych przez PARP (d: §3 ust. 1 Umowy – k. 11v).

Kwota wsparcia stanowiła 100% kosztów kwalifikowanych projektu. Przez wydatki kwalifikujące się do objęcia wsparciem rozumiano wydatki poniesione przez podmioty wsparcia działające w partnerstwie, niezbędne do prawidłowej realizacji projektu, zgodnie z katalogiem wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem określonych w § 9 ust. 1 (d: §3 ust. 2, §1 pkt 25 Umowy – k. 11v; § 9 Umowy – k. 13-13v).

Okres kwalifikowalności wydatków rozpoczynał się najwcześniej w dniu podpisania umowy o udzielenie wsparcia a kończył się w dniu zakończenia realizacji projektu, zgodnie z harmonogramem rzeczowym i finansowym realizacji projektu zawartym we wniosku o udzielenie wsparcia, z zastrzeżeniem wydatku na pokrycie kosztów audytu realizacji projektu. Wydatki niekwalifikujące się do objęcia wsparciem wymienione zostały enumeratywnie w § 9 ust. 5 Umowy (d: § 9 ust. 4 i 5 Umowy – k. 13v-14).

PARP wypłacał wsparcie w transzach zgodnie z harmonogramem płatności stanowiącym załącznik nr 3 do Umowy, na podstawie wniosku o płatność zgodnie z wzorem stanowiącym załącznik nr 7, w tym:

1.  pierwsza transza zaliczki w maksymalnej wysokości 80% planowanych wydatków kwalifikowanych projektu, po złożeniu zabezpieczenia o którym mowa w § 6 Umowy tj. m.in. weksla in blanco wystawionego przez Lidera,

2.  druga transza zaliczki w maksymalnej wysokości do 10% planowanych wydatków kwalifikowanych projektu pod warunkiem rozliczenia min. 70% kwoty pierwszej transzy zaliczki,

3.  trzecia transza – płatność końcowa, stanowiąca różnicę pomiędzy całkowitą kwotą poniesionych wydatków i kwotą przekazaną w ramach pierwszej i drugiej transzy zaliczki. Płatność końcowa miała zostać wypłacona po zrealizowaniu pełnego zakresu rzeczowego, zatwierdzeniu przez PARP sprawozdania końcowego z realizacji projektu oraz rozliczeniu poniesionych wydatków w ramach realizowanego projektu, potwierdzonych opinią niezależnego audytora (d: §11 ust. 1 Umowy – k. 14; § 6 ust. 2 Umowy – k. 12v; weksel – k. 8).

Rozliczenie transzy zaliczki polega na wykazaniu przez partnerów w sprawozdaniach z realizacji działań poniesionych wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem lub na zwrocie całości lub części wypłaconej transzy zaliczki.

Każdy wydatek kwalifikowany poniesiony przez partnerów miał być uwzględniony w rozliczeniu podniesionych wydatków przekazywanym do PARP w terminie do 3 miesięcy od daty poniesienia danego wydatku.

Lider zobowiązany był do składania w PARP prawidłowo wypełnionych oraz kompletnych sprawozdań z realizacji działań, w tym finansowych z poniesionych wydatków w formie papierowej i elektronicznej, zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 8 do umowy. Sprawozdania miały być przygotowywane przez Lidera dla całości projektu w oparciu o dane merytoryczne i finansowe, przekazywane przez partnerów, odpowiednio do tej części projektu, za której realizację odpowiadają.

Lider zobowiązany był do składania sprawozdań w terminie 20 dni roboczych od zakończenia każdego kwartału realizacji projektu.

PARP weryfikował sprawozdania z realizacji działań w terminie 14 dni od dnia otrzymania kompletnego i prawidłowo wypełnionego sprawozdania.

Jeżeli część wydatków przedstawionych do rozliczenia nie kwalifikuje się do objęcia wsparciem, przedstawiona do rozliczenia kwota wydatków była pomniejszana o kwotę wydatków niekwalifikowanych do objęcia wsparciem.

PARP mógł wstrzymać wypłatę kolejnej transzy lub żądać zwrotu kwoty nierozliczonej zaliczki w przypadku: wystąpienia uzasadnionych podejrzeń, że projekt realizowany jest niezgodnie z umową, w szczególności w razie stwierdzenia rozbieżności w realizacji projektu w stosunku do jego opisu; nie przekazania przez Lidera informacji i wyjaśnień lub nie usunięcia braków lub błędów; braku postępów w realizacji projektu w stosunku do terminów określonych w harmonogramie realizacji projektu (d: § 10 ust. 1,2,4,5,7,10,11 Umowy – k. 14v-15).

Przez kontrolę rozumiano wszelkie formy działań kontrolnych i monitoringowych realizacji projektu, prowadzonych przez PARP lub wyznaczonego pełnomocnika oraz inne uprawnione podmioty w formie działań planowych, jak i działań doraźnych (d: §1 pkt 6 Umowy – k. 11).

Partnerzy zobowiązani byli do przechowywania dokumentacji związanej z realizacją projektu do dnia 31 grudnia 2020 r. w sposób zapewniający dostępność, poufność i bezpieczeństwo oraz do informowania PARP o miejscu archiwizacji dokumentów związanych z realizowanym projektem, z zastrzeżeniem ust. 2 (§15 ust. 1 Umowy – k. 15v).

Partnerzy zobowiązali się poddać kontroli i audytowi dokonywanemu przez PARP lub wyznaczonego pełnomocnika oraz inne uprawnione podmioty w zakresie prawidłowości realizacji Projektu w terminie określonym w §15 ust. 1 Partnerzy udostępniali kontrolującym wgląd we wszystkie dokumenty, w tym dokumenty finansowe oraz dokumenty w formie elektronicznej związane z realizacją projektu (d: §14 ust. 1 Umowy – k. 15).

W przypadku kontroli merytorycznej projektu (w trakcie jego trwania lub po zakończeniu realizacji) przeprowadzonej przez PARP, inne powołane do tego instytucje krajowe lub organy Komisji Europejskiej, Partnerzy zobowiązali się: dostarczyć przeprowadzającemu kontrolę i/lub upoważnionym przez niego przedstawicielom wszystkie dokumenty lub informacje, które mogą być przydatne do oceny projektu; zagwarantować nieskrępowane prawo dostępu do powyższych dokumentów i informacji.

Ustalenia ww. podmiotów, mogły prowadzić do korekty wydatków kwalifikowanych rozliczonych w ramach projektu (d: §14 ust. 3, 5 Umowy – k. 15-15v).

W ramach kontroli o której mowa w §14 ust. 1, zgodnie z umową, miał zostać przeprowadzony audyt realizacji projektu przez audytora wybranego przez Lidera, zgodnie z zakresem zawartym w załączniku nr 10 do umowy.

Audyt ten miał być prowadzony w terminach określonych w pkt IV.1 wniosku o udzielenie wsparcia, przed złożeniem do PARP sprawozdań z kolejnych kwartałów realizacji projektu, a w szczególności sprawozdania po ostatnim kwartale realizacji projektu (po zakończeniu okresu kwalifikowalności wydatków) – jako audyt końcowy.

Po przeprowadzonym audycie, audytor miał wystawić certyfikat, w którym poświadczał, że projekt był realizowany zgodnie z umową i wnioskiem o udzielenie wsparcia oraz że poniesione wydatki kwalifikowane (wydatki bezpośrednie i metodologia wyliczenia wydatków pośrednich – dotyczy pierwszego audytu) są prawidłowe, wiarygodne i potwierdzone odpowiednimi dokumentami, i że spełniają warunki dotyczące wydatków kwalifikowanych poniesionych zgodnie z zawartą umową.

Audyty, w szczególności końcowy stanowiły podstawę do ostatecznego rozliczenia projektu oraz zrealizowania płatności końcowej (d: §14 ust. 6-9 Umowy – k. 15v).

Lider zobowiązał się do zwrotu całości lub części wsparcia wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych w przypadku: wykorzystania wsparcia niezgodnie z przeznaczeniem; wykorzystania wsparcia z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 ustawy o finansach publicznych, pobrania wsparcia nienależnie lub w nadmiernej wysokości (d: §21 ust. 2 Umowy – k. 18).

Lider dokonuje zwrotu, o którym mowa w ust. 2, na pisemne wezwanie PARP w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania zapłaty, na rachunki bankowe wskazane przez PARP w wezwaniu. Po bezskutecznym upływie tego terminu, właściwa instytucja wydaje decyzję określającą kwoty przypadające do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki oraz sposób zwrotu tych środków (d: §21 ust. 4 Umowy – k. 18).

Lider dokonuje również zwrotu kwot ewentualnych korekt finansowych oraz innych kwot zgodnie z §14 ust. 5, w terminach wskazanych przez PARP (d: §21 ust. 5 Umowy – k. 18).

W sprawach nie uregulowanych Umową, zastosowania miały odpowiednie przepisy prawa polskiego (d: §23 ust. 5 – k. 19).

Powyższa Umowa była realizowana w okresie 19 października 2012 r. – 31 grudnia 2013 r. (dowód: protokół kontroli UKS z 21 stycznia 2014 r. – k. 82-109).

W dniu 21 stycznia 2014 r. Urząd Kontroli Skarbowej w B. przedstawił protokół z przeprowadzonych w okresie od 21 listopada 2013 r. do 21 stycznia 2014 r. czynności sprawdzających w siedzibie Centrum (...) w B.. Ze strony Lidera w czynnościach uczestniczyli: kierownik projektu - A. K., specjalista ds. rozliczeń projektu - E. S..

W toku czynności kontrolnych Lider składał pisemne wyjaśnienia w przedmiocie ujawnionych zastrzeżeń.

Z treści protokołu wynika, iż realizacja Projektu do dnia rozpoczęcia czynności audytowych była przedmiotem audytu finansowego przeprowadzonego przez Biuro (...) Sp. z o.o. Wykonującym czynności audytowe okazano Certyfikaty autorskie oraz raporty z audytu badanego Projektu za okresy: 20.10.2012 r. – 31.12.2012 r., 01.01.2013 r. – 31.03.2013 r., 01.04.2013 r. – 30.06.2013 r. z których wynika, iż nie stwierdzono nieprawidłowości podczas realizacji projektu.

Wartość stwierdzonych nieprawidłowości opiewała na kwotę 86 575,63 zł w tym:

1.  Lider:

⚫

wydatek na pokrycie kosztów podróży służbowej w kwocie 356,90 zł, osoby zatrudnionej na podstawie umowy cywilno – prawnej. Brak zapisu w umowie dot. zasad rozliczania kosztów podróży,

⚫

korekta finansowa dotycząca wyboru personelu zarządzającego, wykonanie strony internetowej – łącznie:

2.  (...)

⚫

wydatki niekwalifikowane w łącznej kwocie 41 200 zł z tytułu powierzenia zadań członkom zarządu fundacji.

3.  (...) Fundacja (...):

⚫

wydatek niekwalifikowany w kwocie 9 000 zł, członka zarządu fundacji.

Przedmiotowy protokół z audytu po uprzednim odczytaniu i podpisaniu pozostawiono Liderowi.

(dowód: część protokołu z kontroli UKS w B. z 21 stycznia 2014 r., zawierający podpisy Lidera – k. 66-68; protokół z kontroli UKS w B. z 21 stycznia 2014 r. wraz z załącznikami – k. 82-109; wyjaśnienia dotyczące A. Z. z 20 grudnia 2013 r. – k. 109; wyjaśnienia dotyczące wykonawcy strony internetowej z 20 grudnia 2013 r. – k. 110; pisemne wyjaśnienia z 16 grudnia 2013 r. – k. 112-113; pisemne wyjaśnienia z 21 listopada 2013 r. – k. 116; wyjaśnienia M. P. z 03 stycznia 2014 r. – k. 117; wyjaśnienia z 03 stycznia 2014 r. dotyczące zwrotu kosztów podróży służbowej – k. 118).

Pismem z 06 lutego 2014 r. Lider wystąpił do PARP z wnioskiem o płatność końcową na podstawie §11 ust. 1 Umowy w postaci III transzy w wysokości 84 101,11 zł po rozliczeniu wydatków poniesionych w ramach realizacji projektu (okoliczność bezsporna; dowód: pismo z 06 lutego 2014 r. – k. 69).

PARP dokonał wypłatę przedmiotowej płatności końcowej (okoliczność bezsporna).

PARP pismem z 22 sierpnia 2014 r. wskazał na uchybienia w ramach realizacji projektu opiewającymi na kwotę 86 575,63 zł. W związku ze stwierdzonymi uchybieniami ujawnionymi przez UKS w B., PARP wezwał Lidera do złożenia wyjaśnień w terminie do 08 września 2014 r. Jednocześnie wskazano, że w przypadku nie przesłania wyjaśnień oraz niezbędnej dokumentacji w zakresie stwierdzonych uchybień, PARP zmuszona będzie na podstawie Umowy, powołując się na §21 ust. 2 i 5 wezwać do zwrotu środków wraz z odsetkami (dowód: pismo z 22 sierpnia 2014 r. – k. 119-119v; część protokołu z kontroli UKS w B. z 21 stycznia 2014 r., zawierający podpisy Lidera – k. 66-68; protokół z kontroli UKS w B. z 21 stycznia 2014 r. wraz z załącznikami – k. 82-109).

Mimo wymiany korespondencji, PARP nie zmienił stanowiska w przedmiocie stwierdzonych uchybień (dowód: pismo z 04 września 2014 r. – k. 120).

Pismem z 28 stycznia 2015 r. PARP poinformował Lidera, iż w związku z otrzymanym Podsumowaniem ustaleń Urzędu Kontroli Skarbowej z audytu operacji w ramach projektu „Inicjatywy promujące postawy przedsiębiorcze i wspierające (...) – Fundusz (...) na Inicjatywy”, Instytucja Audytująca wykazała uchybienia w dokumentacji z realizacji projektu wykazując wartość wydatków niekwalifikowanych w łącznej wysokości 86 575,63 zł, wzywając jednocześnie do zapłaty należności w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania (dowód: pismo z 28 stycznia 2015 r. – k. 20-20v; zpo z 09 lutego 2015 r. – k. 21-21v).

(...) Fundacja (...) zwróciła środki w wysokości 9 594 zł bezpośrednio na rachunek PARP (dowód: pismo z 17 grudnia 2015 r. – k. 22; pismo z 18 grudnia 2015 r. – k. 23).

PARP nie uwzględnił wniosku Lidera o wstrzymanie zwrotu środków finansowych zakwestionowanych przez Urząd Kontroli Skarbowej (dowód: pismo z 19 marca 2015 r. – k. 122-122v; pismo z 14 maja 2015 r. – k. 123).

Pismem z 06 maja 2016 r. powód wezwał pozwanego do wykupu weksla w terminie do 18 maja 2016 r., wskazując jednocześnie stan zaległości z tytułu zwrotu środków pobranych przez pozwanego w ramach ww. Umowy wynosi 85 204,27 zł (dowód: pismo z 06 maja 2016 r. – k. 24-25; zpo z 09 maja 2016 r. – k. 26-26v).

W dniu 18 maja 2016 r. powód uzupełnił wystawiony przez pozwanego na zabezpieczenie roszczeń z tytułu ww. Umowy weksel in blanco na sumę wekslową w wysokości 85 204,27 zł (dowód: weksel – k. 8-9).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powołanych w treści uzasadnienia dokumentów prywatnych złożonych w uwierzytelnionych odpisach, a także kopiach dokumentów prywatnych, których wartości dowodowej żadna ze stron nie podważała. Także w ocenie Sądu ww. dowody mogły stanowić podstawę rozstrzygnięcia. Stanowią bowiem łącznie spójny materiał dowodowy. Spór między stronami sprowadzał się natomiast do wykładni Umowy oraz przepisów prawa.

Sąd zważył, co następuje.

Wywiedzione powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Przed przystąpieniem do omówienia zasadniczych podstaw rozstrzygnięcia, w pierwszej kolejności należało zakreślić przedmiot postępowania, w ramach którego Sąd władny był się poruszać rozpoznając roszczenie wywiedzione przez PARP.

Pozew został oparty na podstawie weksla (zobowiązania wekslowego) pozwanego (dłużnika wekslowego), który wystawiła przedmiotowy weksel in blanco (niezupełny w chwili wystawienia) celem zabezpieczenia roszczeń powoda z tytułu ww. Umowy.

Z art. 10 Prawa wekslowego wynika, że wystawca weksla in blanco może powoływać wobec posiadacza weksla własnego, który nie został puszczony w obieg, wszystkie zarzuty wynikające ze stosunku podstawowego. Weksel gwarancyjny nie jest więc wekslem abstrakcyjnym w czystej postaci, lecz wekslem gwarantującym wykonanie zobowiązania, a więc „kauzalnym”. Taki też weksel został wystawiony w niniejszej sprawie. To osłabienie wyraża się w możliwości analizowania stanów faktycznych wynikających ze stosunku podstawowego, w szczególności tego czy odpowiedzialność dłużnika w ramach stosunku wekslowego odpowiada rozmiarowi jego odpowiedzialności ze stosunku podstawowego.

Powyższa konstatacja w żaden jednak sposób nie rzutuje na pozycję procesową obu stron, w szczególności nie osłabia uprzywilejowanej pozycji powoda. Możliwość podniesienia zarzutów ze stosunku podstawowego nie oznacza, że w takim przypadku proces o zapłatę weksla przestaje mieć charakter tzw. procesu "wekslowego". Podniesienie przez wystawcę weksla zarzutów ze stosunku podstawowego nie powoduje utraty przez posiadacza weksla formalnej i materialnej legitymacji wekslowej. W dalszym ciągu zatem to na pozwanym jako dłużniku wekslowym ciąży obowiązek udowodnienia, że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem (art. 6 k.c.).

W związku z powyższym to pozwany winien wykazać twierdzenia podnoszone w zarzutach od nakazu zapłaty. Z abstrakcyjnego charakteru weksla wynika bowiem reguła zgodnie z którą ten kto to dochodzi zapłaty jako wierzyciel wekslowy, musi tylko przedłożyć dokument weksla, na który się powołuje, i wykazać swą tożsamość z osobą remitenta, nie musi natomiast wykazywać podstawy zobowiązania wekslowego ani tego, że ta podstawa w ogóle istniała. To na dłużniku wekslowym spoczywa ciężar udowodnienia, że weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem.

Pozwany na kanwie niniejszego postępowania na odparcie roszczenia powoda powoływał się na art. 409 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c., wskazując, że obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba, że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Pozwany wywodził, iż wydatkując kwotę należności głównej w wysokości 77 555,20 zł pozostawał w dobrej wierze. Nie miał żadnych uzasadnionych podstaw do przypuszczania, że którykolwiek z poniesionych przez niego kosztów jest niekwalifikowany.

Przedmiotowy zarzut pozwanego należało rozłożyć na dwie części. Pozwany przyjął bowiem, iż po pierwsze uzyskaną korzyść zużył na wydatki określone w protokole UKS w B. oraz pismach powoda wzywających do zapłaty - nie jest więc już wzbogacony, po wtóre z uwagi na okoliczności nie mógł liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

Pochylając się nad linią obrony pozwanego należy zaznaczyć, iż poprzez sposób formułowania zarzutów, potwierdza on okoliczność wystąpienia wydatków podlegających zwrotowi w rozumieniu stosunku podstawowego tj. ww. Umowy. Nie może budzić także wątpliwości, iż w zakresie nieuregulowanym Umową, zważywszy na treść §23 ust. 5 (k. 19) zastosowanie znajdują przepisy prawa powszechnie obowiązującego w tym Kodeksu cywilnego. Nie oznacza to jednakże, iż poczyniona konstatacja umniejsza znaczenie postanowień rzeczonej Umowy. Wręcz przeciwnie ma ona podstawowe znaczenie dla oceny zarzutów pozwanego. Wyznacza bowiem zakres zarówno praw jak i obowiązków jej stron, stanowiąc podstawę dla badania czy ze względu na treść Umowy, w ustalonych okolicznościach faktycznych, pozwany działał w dobrej wierze, nie mógł liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

Oceniając pierwszą część zarzutu pozwanego, należy skonstatować, iż twierdzenie jakoby nie był już wzbogacony z uwagi na zużycie uzyskanej korzyści, w ustalonych okolicznościach faktycznych jest chybione. W art. 409 k.c. chodzi bowiem wyłącznie o takie sytuacje, kiedy zużycie wzbogacenia nastąpiło bezproduktywnie, a więc bez uzyskania jakiegokolwiek ekwiwalentu czy też innej korzyści dla majątku wzbogaconego lub też utrata korzyści była przypadkowa, np. kradzież, przypadkowe zniszczenie (zob. m.in. wyrok SA w Poznaniu z 17 maja 2006 r., I ACa 1354/05, LEX nr 215619). Jeśli więc zobowiązany do zwrotu wyzbył się korzyści, oszczędzając sobie wydatków z własnego majątku, np. płacąc własny dług, to nadal jest wzbogacony, gdyż zmniejszyły się jego pasywa. Przedmiotowe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie, w którym dominuje stanowisko, iż ten, kto otrzymał pieniądze od innej osoby, które zakwalifikowane zostały jako nienależne świadczenie, i zużył je na spłacenie swego długu, wprawdzie pieniędzy tych już nie ma, ale mimo to jego wzbogacenie trwa nadal, przez zapłatę długu zmniejszyły się bowiem jego pasywa, tym samym więc nastąpił wzrost majątku (zob. m.in. wyrok SN z 10 grudnia 1998 r., I CKN 918/97, LEX nr 55395; wyrok SA w Poznaniu z maja 2006 r., I ACa 1354/05, LEX nr 215619). Skoro pozwany zużył uzyskaną korzyść na spłatę zobowiązań zaciągniętych w związku z realizacją projektu, nie sposób przyjąć, aby nie był już wzbogacony.

Jak już zaznaczono, druga część art. 409 k.c. posługuje się pojęciem „powinność” przewidywania obowiązku zwrotu, a nie jak w sytuacji określonej w art. 408 k.c. - stan wiedzy wzbogaconego. "Powinność" oznacza zarówno sytuację, w której zobowiązany do zwrotu wiedział, że korzyść mu się nie należy, jak również sytuację, gdy co prawda był subiektywnie przekonany, iż korzyść mu się należy, lecz na podstawie okoliczności sprawy obiektywnie powinien się liczyć z możliwością obowiązku zwrotu.

Pozwany na potwierdzenie swojego stanowiska w powyższym zakresie podnosił, iż nie miał podstaw uważać, iż wypłacona mu korzyść majątkowa jest nienależytym świadczeniem, gdyż jego wniosek z 06 lutego 2014 r. (k. 69) o płatność końcową w rozumieniu § 11 ust. 1 pkt 3 Umowy, została zrealizowana przez PARP bez żadnych zastrzeżeń (co pozostawało bezsporne), mimo wyników Urzędu Kontroli Skarbowej z 21 stycznia 2014 r., w którym stwierdzono nieprawidłowości.

Pochylając się nad przedmiotowym zagadnieniem w kontekście podstawy prawnej na którą powołuje się pozwany, należy odnieść się do treści Umowy, stanowiącej podstawę zarówno wypłaty poszczególnych transzy wsparcia jak i określającej zasady jego zwrotu przez Lidera.

Jak wynika z poczynionych ustaleń, projekt został definitywnie zakończony z dniem 31 grudnia 2013 r. Podstawę do ostatecznego rozliczenia projektu oraz zrealizowania płatności końcowej stanowiły audyty, w szczególności audyt końcowy (§14 ust. 9 Umowy – k. 15v). Zgodnie z §14 ust. 6 i 7 Umowy (k. 15v), w toku realizacji projektu, pozwany w ramach kontroli o której mowa w §14 ust. 1 obowiązany był przeprowadzić za pomocą audytora wybranego przez Lidera, w terminach określonych w pkt IV.1 wniosku o udzielenie wsparcia, okresowe audyty przed złożeniem do PARP sprawozdań z kolejnych kwartałów realizacji projektu, w szczególności sprawozdanie po ostatnim kwartale realizacji projektu – jako audyt końcowy. Dowodem na przeprowadzenie rzeczonych audytów, składanym wraz z okresowymi i końcowym sprawozdaniem był w myśl §14 ust. 8 Umowy (k. 15v) stosowny certyfikat wystawiony przez audytora, poświadczający, że projekt realizowany był zgodnie z Umową i wnioskiem o udzielenie wsparcia oraz że poniesione wydatki kwalifikowane są prawidłowe, wiarygodne i potwierdzone odpowiednimi dokumentami.

Pozwany nie wykazał, aby przed bądź wraz z wnioskiem o wypłatę płatności końcowej z 06 lutego 2014 r. przedstawił PARP audyt końcowy, potwierdzony stosownym certyfikatem niezależnego audytora, stanowiący część sprawozdania po ostatnim kwartale realizacji projektu. Co więcej z treści protokołu z kontroli przez UKS w B. wynika, iż Lider na dzień 21 stycznia 2014 r., przedstawił sprawozdania wyłącznie za pierwsze dwa kwartały 2013 r. (k. 67, k. 83). Nie okazano w czasie kontroli certyfikatów za pozostały okres faktycznej realizacji projektu tj. lipiec – grudzień 2013 r. Przedmiotowa okoliczność w połączeniu z wynikami kontroli skarbowej, które pozwany otrzymał w dniu 21 stycznia 2014 r. (k. 68, k. 82v, k. 95, k. 95v), bazując wyłącznie na ww. postanowieniach umownych, dowodzi, iż obiektywnie rzecz ujmując, wobec braku złożenia audytu końcowego (sprawozdania końcowego), nie zostały spełnione warunki wystąpienia przez Lidera do PARP z wnioskiem o dokonanie płatności końcowej. Skoro pozwany nie sprostał wymogom wynikającym z Umowy (nie wykazał tej okoliczności w niniejszym postępowaniu), to nie sposób przyjąć, aby obiektywnie rzecz biorąc, nie mógł liczyć się z obowiązkiem zwrotu spornego świadczenia. W powyższych okolicznościach, każdy rozsądnie postępujący podmiot, dbający należycie o swoje interesy powinien mieć świadomość, iż otrzymana płatność końcowa, może stanowić świadczenie nienależne.

Zwrócić należy także uwagę, iż pozwany na którym spoczywał ciężar dowodzenia w niniejszym postępowaniu, podnosząc omawiany zarzut, na ww. podstawie prawnej, nie wykazał również kiedy PARP powzięło informację o wynikach kontroli UKS w B.. Z treści protokołu z 21 stycznia 2014 r. wynika wyłącznie, iż otrzymały go trzy podmioty: Lider, UKS B. i UKS W. (k. 68). Pozwany nie wykazał, aby PARP w momencie wypłaty ostatniej transzy posiadał wiedzę o stwierdzonych nieprawidłowościach. Pierwsza wzmianka w tym zakresie ze strony PARP, ujawniona na kanwie niniejszego postępowania została zawarta dopiero w piśmie z 22 sierpnia 2014 r. (k. 119).

Dodatkowo należy również zwrócić uwagę, iż wbrew stanowisku pozwanego, Lider musiał liczyć się z obowiązkiem zwrotu części kosztów, aż do 31 grudnia 2020 r. Umowa przewidywała bowiem dwa mechanizmy weryfikacji kwot udzielonego wsparcia. Asumpt do przedmiotowego wniosku stanowi wykładnia §14 ust. 1 Umowy w zw. z § 14 ust. 3-9, w którym posłużono się sformułowaniem „kontrola” dla działań podejmowanych przez PARP lub wyznaczonego pełnomocnika, instytucje krajowe oraz „audyt” dla bieżącej weryfikacji, dokonywanej przez wybranego przez Lidera, niezależnego audytora (§14 ust. 6-9). Potwierdzeniem przedmiotowego dualizmu jest fakt, iż w myśl §14 ust. 3 Umowy, „kontrola” merytoryczna mogła zostać przeprowadzona zarówno w trakcie realizacji projektu jak i po jego zakończeniu (w zw. z §21 ust. 2 i 5 – k. 18). Według natomiast § 14 ust. 5 Umowy, ustalenia poczynione w ramach ww. weryfikacji (zarówno kontroli jak i audytu), mogły prowadzić do korekty wydatków kwalifikowanych rozliczonych w ramach projektu. W ocenie Sądu, przyjęty w Umowie mechanizm weryfikacyjny spełniał dwojaką funkcję. Po pierwsze, dzięki bieżącym, kwartalnym audytom i sprawozdaniom umożliwiał regularne i natychmiastowe uruchamianie wsparcia, pozwalając Liderowi i Partnerom na bieżące pokrywanie wydatków poczynionych w związku z realizacją programu, zapewniał „beneficjentom” płynność finansowania dotowanej działalności, stanowiąc jednocześnie wstępny mechanizm zasadności wypłaty wsparcia. Trudno bowiem sobie wyobrazić, aby z wypłatą każdej kolejnej transzy, Lider i Partnerzy poddawani byli gruntownej kontroli wydatkowanych kwot dotacji. Czas oczekiwania na wypłatę, w związku z kontrolami mógłby bowiem się wydłużać, co byłoby niekorzystne z punktu widzenia „beneficjentów”. Możliwość przeprowadzenia kontroli po zakończeniu realizacji projektu, pozwalał natomiast zweryfikować, czy środki pochodzące z dotacji publicznych, programów pomocowym unii europejskiej zostały spożytkowane na umówiony cel.

Reasumując, pozwanemu nie udało się wykazać, aby wierzytelność ze stosunku podstawowego opiewała na inną sumę aniżeli ta na którą opiewa stanowiący podstawę wydania nakazu zapłaty weksel.

W tym stanie rzeczy należało przyjąć, iż powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie, co stanowiło z kolei podstawę do utrzymania w całości w mocy wydanego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (art. 496 k.p.c.). Zważywszy na datę płatności weksla, który został pozwanemu przedstawiony do zapłaty pismem z 06 maja 2015 r., zasadność żądania zasądzenia odsetek ustawowych od dnia następującego po dniu płatności weksla nie mogła budzić wątpliwości (art. 38 prawa wekslowego w zw. z art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c.).

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

Na koszty poniesione przez powoda złożyły się uiszczona część opłaty sądowej od pozwu w kwocie 1 066,00 zł, opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w łącznej kwocie 7 200,00 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z § 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1804) w zw. z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.).

Z powołanych względów rozstrzygnięto, jak w sentencji wyroku.