Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Wydział XXV Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Michał Jakubowski

Protokolant: Natalia Rybińska

po rozpoznaniu w dniu 03 października 2018 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko W. C.

o zapłatę kwoty 246 830,80 zł

orzeka

1.  Zasądza od pozwanego W. C. na rzecz powoda (...) W. kwotę 21.590,65 zł (dwadzieścia jeden tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt złotych sześćdziesiąt pięć groszy) wraz z:

a.  ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 9.595,72 zł (dziewięć tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych siedemdziesiąt dwa grosze) od dnia 06 marca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

b.  ustawowymi odsetkami od kwoty 11.994,93 zł (jedenaście tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt cztery złote dziewięćdziesiąt trzy grosze) od dnia 09 sierpnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Zasądza od powoda (...) W. na rzecz pozwanego W. C. kwotę 4.471,79 zł (cztery tysiące czterysta siedemdziesiąt jeden złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

4.  Nakazuje pobrać od powoda (...) W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 1.070,10 zł (jeden tysiąc siedemdziesiąt złotych dziesięć groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

5.  Nakazuje pobrać od pozwanego W. C. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 102,49 zł (sto dwa złote czterdzieści dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

6.  Odstępuje od obciążenia pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego poniesionymi przez powoda.

Sygn. akt XXV C 1219/16

UZASADNIENIE

(...) W. pozwem z 20 sierpnia 2014 r. (data nadania przesyłki pocztowej – k. 2-6, 83) wystąpiło o zasądzenie od pozwanego W. C. kwoty 215 675,70 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot : 141 558,49 zł od dnia 10 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty, 23 625,10 zł od dnia 11 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty, 50 492,11 zł od dnia 21 marca 2014r do dnia zapłaty.

Pismem z dnia 29 września 2014 r. (k. 86-87, 94) powód rozszerzył powództwo o kwotę 31 155,10 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty.

Uzasadniając swoje stanowisko powód wskazał, iż dochodzone w niniejszym postępowaniu świadczenia pieniężne stanowią wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z części działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu (...) o powierzchni 626,51m ² przy ul. (...) w W., na której znajduje się pawilon usługowy w którym pozwany zajmuje lokal o powierzchni 378,79 m ². Powód naliczył pozwanemu wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z gruntu w okresie od dnia 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2013 r., a następnie za okres od dnia 1 stycznia 2014 r. do 30 czerwca 2014 r. zgodnie z zarządzeniem nr (...) Prezydenta (...) W. z dnia 25 lutego 2010 r. oraz zarządzeniem Prezydenta (...) W. z dnia 29 maja 2013 r. w sprawie zasad wydzierżawiania na okres do trzech lat nieruchomości (...) W. i nieruchomości Skarbu Państwa, dla których organem reprezentującym właściciela jest Prezydent (...) W..

Pozwany W. C. wniósł o oddalenie powództwa, zaprzeczając jakoby zajmował nieruchomość powoda bez tytułu prawnego. Podniósł, że powód od 25 lat nie uregulował stanu prawnego nieruchomości, pomimo, że pozwany składał wnioski o ustanowienie użytkowania wieczystego. Powód co jakiś czas wzywa pozwanego do przedłożenia nowych dokumentów i wskazuje nowe okoliczności uniemożliwiające zakończenie sprawy ustanowienia użytkowania wieczystego. Powód od stycznia posiada całość dokumentacji niezbędnej do ustanowienia użytkowania wieczystego, ale nie podejmuje żadnej decyzji w tej sprawie. Żądanie od pozwanego wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania jest przymuszaniem go do zawarcia umowy dzierżawy działki gruntu na okres 3 lat co według pozwanego jest nadużyciem prawa. Podniósł też zarzut przedawnienia za okres do dnia 18 sierpnia 2011r. (odpowiedź na pozew – k. 95-100).

Powód ustosunkowując się do zarzutów pozwanego, podtrzymał swoje stanowisko (pismo procesowe z 27 października 2014 r. – k. 116-118).

Wyrokiem z 06 lutego 2015 r. Sąd (1) oddalił powództwo, (2) zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7 217,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (wyrok – k. 171).

Na skutek apelacji powoda, Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 19 maja 2016 r. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd II instancji podzielił ustalenia Sądu I instancji, wskazujące na korzystanie przez pozwanego z nieruchomości powoda na zasadzie użyczenia. Pozwany nie miał obowiązku zapłaty wynagrodzenia do momentu gdy został wezwany do tego pismem z 08 lipca 2013 r. (apelacja – k. 179-182; wyrok z 19 maja 2016 r., VI ACa 659/15 – k. 216; uzasadnienie – k. 220-227).

Powód ostatecznie podtrzymał powództwo w dotychczasowym kształcie. (pismo procesowe z 20 września 2016 r. – k. 243-244; oświadczenie powoda zawarte w protokole rozprawy z 03 października 2018 r. – k. 408).

Sąd ustalił, co następuje.

Powód był członkiem Izby (...) (...) W.. Izba (...) w 1977 roku otrzymała zezwolenie na budowę (...) Domu Usług na terenie nieruchomości położonej w W. przy. ul. (...) róg ul. (...) (dowód: kopia decyzji z 28 czerwca 1977 r. - k- 107).

Inwestycję realizował Zakład (...) Izby (...) (...) W. jako inwestor zastępczy, a inwestorami było 14 rzemieślników, dla których w budowanym pawilonie przewidziano zakłady usługowe. Oni też sfinansowali z własnych środków budowę pawilonu (okoliczności niesporne ).

Już w roku 1984 inwestor zastępczy występował do ówczesnego Urzędu Dzielnicowego W. – W. o przekazanie terenu bezpośrednim użytkownikom w użytkowanie wieczyste (dowód: kopia pisma z 26 listopada 1984 r. - k.108).

Wszyscy inwestorzy w tym pozwany otrzymali decyzje o ustaleniu programu i użytkownika wydane przez Urząd Dzielnicowy W. - W. Wydział (...), zgodnie z którymi zostali wyznaczeni jako użytkownicy poszczególnych lokali (dowód: kopia decyzji wydanej w stosunku do pozwanego – k. 137-137v).

Pozwany 14 grudnia 1989 r. złożył wniosek o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego przy ul. (...) oraz prawa własności pawilonu (...) (dowód: kopia wniosku z 05 grudnia 1989 r. – k. 39; odpis pisma Urzędu (...) W. z 10 października 2014 r. – k. 119; zeznania świadka B. S. – k. 165-167; przesłuchanie pozwanego w charakterze strony – k. 168).

Pozwany od początku użytkowania spornego lokalu, opłacał podatek zarówno od lokalu jak i od gruntu (okoliczność nie kwestionowana przez powoda; dowód: przesłuchanie pozwanego w charakterze strony – k. 168).

Pozwany do chwili obecnej korzysta z przydzielonego mu lokalu użytkowego, który obecnie został powiększony przez odkupienie przez pozwanego nakładów na nieruchomość od innych rzemieślników. Lokal z którego korzysta pozwany położony przy ul. (...) w W. w pawilonie usługowym, posadowiony jest na części działki ewidencyjnej gruntu nr (...) z obrębu (...), stanowiącej własność powoda (...) W. (okoliczność bezsporna; dowód: odpis księgi wieczystej nieruchomości – k. 10-15; wypis i wyrys z rejestru gruntów – k. 16-17; kopia inwentaryzacji lokalu usługowego przy ul. (...) – k. 25-38 przesłuchanie pozwanego w charakterze strony - k. 168).

Pismem z 08 lipca 2013 r. powód, w związku z brakiem uregulowania prawa pozwanego do korzystania z ww. nieruchomości, wezwał pozwanego do zapłaty z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. w okresie od 01 lipca 2010 r. do 30 czerwca 2013 r. w wysokości 55 640,50 zł netto plus podatek VAT, w terminie do 09 sierpnia 2013 r. (dowód: odpis pisma z 08 lipca 2013 r. – k. 103-104).

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, w piśmie z dnia 08 sierpnia 2013 r. pozwany wskazał, iż jednostronna wola Urzędu nałożenia opłat z tytułu bezumownego korzystania z gruntu jest całkowicie bezzasadna, gdyż zabudowane grunty użytkowane są przez pozwanego od 1982 r. w dobrej wierze. Bezczynność urzędników w zakresie rozpoznania wniosku o ustanowienie użytkowania wieczystego, nie może powodować niekorzystnego rozstrzygnięcia (dowód: odpis pisma z 08 sierpnia 2013 r. – k. 40-40v).

Powód ustosunkowując się do powyższego stanowiska pozwanego, podtrzymał swoje żądania, wskazując, iż w ocenie Urzędu pozwany jest posiadaczem w złej wierze (dowód: odpis pisma z 26 sierpnia 2013 r. – k. 41-41v).

Powód wzywał pozwanego z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z ww. nieruchomości do zapłaty następujących świadczeń pieniężnych:

a.  pismem z 06 września 2013 r. kwoty w łącznej wysokości 142 558,49 zł za okresy:

⚫

od 01 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. – 12 119,46 zł;

⚫

od 01 grudnia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. – 24 437,58 zł;

⚫

od 01 stycznia 2013 r. do 30 czerwca 2013 r. – 12 218,79 zł (dowód: wezwanie do zapłaty z 06 września 2013 r. – k. 42; zwrotne potwierdzenie odbioru wraz z odpisem koperty – k. 43-43v; odpisy faktur VAT – k. 44-49),

b.  pismem z 19 lutego 2014 r. kwoty 11 406,31 zł za okres od 01 lipca 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. (dowód: wezwanie do zapłaty z 19 lutego 2014 r. – k. 50; faktura VAT wystawiona do wezwania do zapłaty – k. 51; zwrotne potwierdzenie odbioru z 26 lutego 2014 r. – k. 50v).

c.  pismem z 14 lipca 2014 r. kwoty 31 155,10 zł za okres od 01 stycznia 2014 r. do 30 czerwca 2014 r. (dowód: odpis pisma z 14 lipca 2014 r. – k. 92; odpis faktury VAT załączonej do wezwania – k. 93; odpis zwrotnego potwierdzenia odbioru z 04 września 2014 r. – k. 93v).

Wynagrodzenie należne powodowi od pozwanego za korzystanie z nieruchomości gruntowej stanowiącej własność powoda niezbędnej i związanej z korzystanej przez pozwanego z pawilonu (...) przy ul. (...) w W. za okres od lipca 2010 r. do 30 czerwca 2014 r. odpowiadającego wartości rynkowej możliwego do uzyskania czynszu dzierżawy, związanego z użytkowaniem tego gruntu o powierzchni 626,51 m ^{( 2)} stanowiącego część działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu (...), wynosi łącznie 75 400,44 zł netto (dowód: pisemna opinia biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego M. M. – k. 275-306; pisemna opinia uzupełniająca – k. 357-359).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów urzędowych oraz prywatnych złożonych w kopiach oraz uwierzytelnionych odpisach, a których wiarygodności nie podważała żadna ze stron. Również w ocenie Sądu, zważywszy na zasadnicze elementy sporne między stronami, sprowadzające się do zagadnień prawnych, stanowiły one pełnowartościowy materiał dowodowy.

Czyniąc ustalenia faktyczne Sąd oparł się również uzupełniająco na zeznaniach świadka B. S. oraz przesłuchaniu pozwanego w charakterze strony. Przedmiotowe zeznania korelują z pozostałym materiałem dowodowym, bezspornymi elementami stanu faktycznego, w związku z czym Sąd włączył je do podstaw rozstrzygnięcia.

Wobec natomiast sporu co do faktów wymagających wiadomości specjalnych, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy, celem określenia wysokości możliwego do uzyskania czynszu dzierżawnego ww. nieruchomości w okresie od 01 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2014 r., zgodnie z wnioskiem powoda. Pochylając się nad przedmiotowym opracowaniem specjalistycznym, należy wskazać, iż złożona opinia, po jej uzupełnieniu, czyni zadość wszystkim wymaganiom stawianym tego rodzaju opracowaniom: jest jednoznaczna i kategoryczna, posiada czytelne uzasadnienie pozwalające odtworzyć procesy dedukcyjne biegłej sądowej, postawione przez biegłą wnioski są logiczne i spójne z całym opracowaniem. Dodatkowo ani pozwany ani ostatecznie powód, nie wnosili do opinii zastrzeżeń (pismo powoda z 18 lipca 2018 r. – k. 403-403v).

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Podstawą prawną żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. Jak w sposób ugruntowany wyjaśniono w judykaturze, adresat roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, ma obowiązek uiścić właścicielowi nieruchomości taką, co do zasady, kwotę, jaką musiałby zapłacić, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie.

Wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w art. 224 § 2 k.c., powinna zatem odpowiadać stawkom za korzystanie z rzeczy określonego rodzaju, biorąc pod uwagę ceny występujące na rynku, w danym okresie. Tak przepis ten rozumie się powszechnie w doktrynie i orzecznictwie (zob. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 10 lipca 1984 r. III CZP 20/84, LEX nr 3001; uchwałę SN z 17 czerwca 2005 r. III CZP 29/05, Lex nr 150121 - z uwzględnieniem stanowiska wyrażonego w wyroku SN z 01 marca 2017 r., IV CSK 287/16, Lex nr 2284190). Innymi słowy, właścicielowi należy się wynagrodzenie ustalone za dany okres, korygowane ewentualnie należnością odsetkową, stosownie do art. 455 k.c. w zw. z art. 481 k.c.

Pierwszorzędną okolicznością wymagającą wyjaśnienia było określenie momentu, od którego pozwany został posiadaczem w złej wierze, nieruchomości stanowiącej własność (...) W.. W złej wierze jest posiadacz, który ma pozytywną świadomość, iż nie przysługuje mu faktycznie wykonywane prawo albo gdy posiadane informacje, co najmniej wzbudzają w nim uzasadnione podejrzenie, że nie przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą jakie faktycznie wykonuje. Mimo obiekcji powoda zawartych w treści pisma procesowego z 20 września 2016 r. (k. 243-244) przedmiotowa kwestia została przesądzona w kasatoryjnym wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 19 maja 2016 r. (powód nie przedstawił nowych dowodów pozwalających na przyjęcie odmiennej konstatacji). W uzasadnieniu tegoż orzeczenia (str. 6-7 – k. 225-226) wyraźnie wskazano, iż pozwany do dnia otrzymania pisma powoda z 08 lipca 2013 r., korzystał ze spornej nieruchomości na zasadzie użyczenia. Rzeczony stosunek obligacyjny wywiązał się na skutek oddania gruntu do zabudowy i w wyniku wydania decyzji o pozwoleniu na budowę. W następstwie tych zdarzeń właściciel gruntu, zezwalał pozwanemu na korzystanie z nieruchomości w sposób odpowiadający użyczeniu i nie żądał z tego tytułu wynagrodzenia. Pozwany nie miał obowiązku zapłaty wynagrodzenia do momentu gdy po niemal 30 - stu latach został wezwany do zapłaty wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości pismem z 08 lipca 2013 r. (k. 103).

Pozwany od dnia otrzymania ww. pisma powoda, został posiadaczem w złej wierze, musiał zatem rozliczyć się z posiadania rzeczy bez tytułu prawnego i zapłacić wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości powoda. Właściciel nieruchomości nie przedstawił dowodu tego kiedy dokładnie przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanemu. Odpowiedź pozwanego na pismo powoda została wystosowana dopiero dnia 08 sierpnia 2013 r. (k. 105). W związku z powyższym, zważywszy na treść art. 61 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., w ocenie Sądu dopiero od dnia 08 sierpnia 2013 r., można mówić o bezumownym korzystaniu przez pozwanego ze spornej nieruchomości.

Sporne wynagrodzenie w okresie od 08 sierpnia 2013 r. do 31 czerwca 2014 r., stosownie do ustaleń poczynionych w oparciu o opinię biegłego sądowego rzeczoznawcę majątkowego (k. 298 – tabela), przedstawia się następująco:

I.  za okres od 08 sierpnia 2013 r. do 31 grudnia 2014 r.

- według biegłego w ww. okresie miesięczna stawka odszkodowania wynosiła 1 625,33 zł netto, czyli zakładając za biegłym, iż miesiąc ma 30 dni, dzienna stawka wynosiła zatem 54,17 zł netto (1 625,33 zł : 30); a zatem odszkodowanie za okres od 08 sierpnia 2013 r. do 31 sierpnia 2013 r. wynosi 1 300,08 zł netto ([31 dni – 7 dni] x 54,17 zł).

- za pozostały okres tj. od 01 września 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. odszkodowanie wyniosło 6 501,32 zł netto (1 625,33 zł x 4 miesiące).

- odszkodowanie za okres objęty pierwotnym żądaniem zawartym w pozwie wynosiło łącznie 7 801,40 zł netto + 23%VAT tj. 1 794,32 = 9 595,72 zł brutto.

Odsetki (art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c.): wezwanie do zapłaty za powyższy okres powód wystosował 19 lutego 2014 r. (k. 50-52) doręczone 26 lutego 2014 r. (k. 50v), zakreślając 7 dni od daty doręczenia, a zatem pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia następnego po upływie 7 dni od daty doręczenia, czyli od 06 marca 2014 r.

II.  za okres od 01 stycznia 2014 r. do 31 czerwca 2014 r.

- według biegłego miesięczna stawka odszkodowania wynosiła 1 625,33 zł netto, a zatem za okres objęty rozszerzonym powództwem (k. 86) powodowi należy się od pozwanego odszkodowanie w kwocie 9 751,98 zł netto (6 miesięcy x 1 625,33 zł), co daje po doliczeniu podatku VAT w stawce 23% (2 242,95 zł) kwotę 11 994,93 zł brutto.

Odsetki (art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c.): wezwanie do zapłaty z 15 lipca 2014 r. (k. 92 w zw. z k. 91) z terminem płatności 08 sierpnia 2014 r. Powód odebrał wezwanie 22 lipca 2014 r. (k. 91v); odsetki ustawowe od dnia następnego tj. 09 sierpnia 2014 r.

Powiększając, ustalone przez biegłego kwoty wynagrodzenia netto o należny podatek VAT, Sąd miał na uwadze to, że o tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności sprawy. Kluczowym przy tym jest ustalenie, czy istnieje zgoda na użytkowanie przez nierzetelnego posiadacza, nawet dorozumiana, czy też takiej zgody nie ma. Jeśli występuje sytuacja, że podmiot korzystający z nieruchomości nie ma tytułu prawnego do korzystania z niej, ale zarazem właściciel toleruje taki stan rzeczy, to tym samym można uznać, iż bezumowne korzystanie z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 cytowanej ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast w sytuacji, gdy właściciel nie wyraża zgody na korzystanie z nieruchomości bez jego zgody, czemu daje wraz m.in. poprzez wytoczenie powództwa windykacyjnego, to nie można uznać, że pomiędzy stronami istnieje dorozumiane porozumienie, skutkujące realizacją wzajemnych świadczeń. W takim przypadku świadczenie podatnika nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług, jak i wynagrodzenie za to świadczenie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie ma bowiem żadnego świadczenia usług pomiędzy podmiotami, a wynagrodzenie jest rekompensatą za pobawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością. W takiej sytuacji nie ma podstaw do podwyższania wynagrodzenia o podatek VAT. Na kanwie niniejszego postępowania zachodzi pierwsza sytuacja, a zatem odszkodowanie należało powiększyć o stawkę podatku VAT 23%.

Reasumując, powód wykazał zasadność swojego roszczenia wyłącznie co do kwoty 21 590,56 zł. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

W celu wyczerpania wszystkich zarzutów podnoszonych w toku instancji, należy ustosunkować się także do zarzutu przedawnienia roszczeń powoda, wystosowanego przez pozwanego.

W ocenie Sądu, roszczenia powoda należy zakwalifikować do kategorii roszczeń związanych ze sferą zawodowej działalności gospodarczej jednostki samorządu terytorialnego. Utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym dla kwalifikacji roszczenia jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 118 k.c. nie ma znaczenia prawny charakter leżącego u jego podstaw zdarzenia – może ono być czynnością prawną, czynem niedozwolonym, lub jakimkolwiek innym zdarzeniem, nie wyłączając bezpodstawnego wzbogacenia czy korzystania z cudzej rzeczy bez podstawy prawnej – lecz jego związek z działalnością gospodarczą (vide: m.in. uchwała [3] SN z 26 kwietnia 2002 r., III CZP 21/02, Lex nr 52265).

Jednoznacznie wypowiedziano się także w odniesieniu do roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy jako przedawniającego się w terminie trzech lat (zob. uchwałę [3] SN z 16 września 2010 r., III CZP 44/10, Lex nr 599797).

Jednocześnie szeroko w orzecznictwie omówiona została kwestia prowadzenia działalności gospodarczej przez gminę. Niejednokrotnie wskazywano, że pojęcie to nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę, wymaga interpretacji w odniesieniu do poszczególnych stanów faktycznych. Sąd Najwyższy wskazał, że tak rozumianą działalność gospodarczą wyróżnia: zawodowy (a więc stały) charakter, związana z nim powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym (zob. uzasadnienie uchwały [7] SN z 18 czerwca 1991 r., III CZP 40/91, Lex nr 3682).

Działalność gospodarcza gminy wykonywana w ramach zadań własnych, w tym gospodarka nieruchomościami charakteryzuje się właśnie powtarzalnością działań, ich zawodowym charakterem, uczestnictwem w obrocie gospodarczym, podporządkowaniem zasadzie racjonalnego działania, przy czym nie musi być nastawiona ma zysk (zob. uzasadnienie uchwały [3] SN z 06 sierpnia1996 r., III CZP 84/96, Lex nr 25823).

W wyroku Sądu Najwyższego z 05 stycznia 2011 r., III CSK 72/10 (Lex nr 927819) wskazano, że gospodarowanie nieruchomościami należy do zadań własnych gminy i jest zadaniem użyteczności publicznej. Gmina może także prowadzić działalność gospodarczą w granicach określonych artykułem 9 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591. Wywiedziono stąd, że zadania własne mogą być przedmiotem działalności zarówno gospodarczej, jak i niegospodarczej, z tym, że działalność gospodarcza nie może wykraczać poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, chyba, że odrębna ustawa na to zezwala. Dlatego, działanie polegające na zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty może być zakwalifikowane jako działalność gospodarcza, o ile jego przedmiot jest objęty zakresem takiej działalności.

Za działalność gospodarczą gminy zostało uznane m.in administrowanie lokalami mieszkalnymi i użytkowymi wchodzącymi w skład zasobu gminnego, zakładanie i utrzymanie trawników i parków, administrowanie nieruchomościami oddanymi w wieczyste użytkowanie (zob. m.in. postanowienie SN z 22 sierpnia 2001 r., V CKN 756/00, Lex nr 53117). Charakter działalności gminy w wypadku żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu po wygaśnięciu umowy dzierżawy był przedmiotem analizy Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 22 września 2005 r., IV CK 105/05 (Lex nr 346083), w którym uznano, że istotny jest związek z działalnością gospodarczą, a nie charakter prawny zdarzenia leżącego u podstaw roszczenia i odmówiono zasadności zarzutowi naruszenia art. 118 k.c. stanowiącemu zasadniczą podstawę kasacji gminy.

Podsumowując tę część uzasadnienia, Sąd opierając się na ugruntowanych w orzecznictwie poglądach, przyjął, iż wszczęta przez jednostkę samorządu terytorialnego sprawa o zapłatę wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości wchodzącej w skład zasobu gminnego jest związana z działalnością gospodarczą gminy i do roszczeń z tego tytułu ma zastosowanie termin trzyletni przedawnienia przewidziany w art. 118 k.c. in fine.

Powyższe oznacza, iż w związku z podniesieniem przez pozwanego zarzutu przedawnienia, podlegałyby wszystkie roszczenia za okres poprzedzający 3 lata przed wystąpieniem przez (...) W. z przedmiotowym powództwem tj. do 19 sierpnia 2011 r. Świadczenia pieniężne objęte niniejszym wyrokiem tj. za okres od 08 sierpnia 2013 r. do 30 czerwca 2014 r. nie są więc przedawnione. Pozwany w dalszym ciągu korzysta z nieruchomości powoda, nie ma więc zastosowania szczególny termin przedawnienia wynikający z art. 229 § 1 k.c. Z drugiej strony, gdyby uznać (hipotetycznie), iż pozwany pozostawał posiadaczem w złej wierze w całym okresie objętym niniejszym postępowaniem, powództwo podlegałoby uwzględnieniu wyłącznie za okres bezumownego korzystania z nieruchomości od 20 sierpnia 2011 r. do 30 czerwca 2014 r.

Z powołanych względów orzeczono jak w pkt 1 i 2 sentencji wyroku.

O kosztach niniejszego postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 100 zd. 1 in fine k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz art. 113 u.k.s.c.

Powód dochodził od pozwanego łącznie 246 830,80 zł, co stanowi wygraną w 8,74%. Pozwany wygrał tym samym w pozostałych 91,26%.

Powód poniósł koszty:

⚫

opłaty sądowej od pozwu (podstawowego) – 10 784,00 zł (215 675,70 zł x 5%) – k. 1v + opłata sądowa od rozszerzonego powództwa o kwotę 31 155,10 zł – 1 558,00 zł,

⚫

wykorzystanych zaliczek na poczet wynagrodzenia biegłego: 2 000 zł (k. 313) + 1 850,75 zł (k. 336) + 706,54 zł (k. 344 w zw. z k. 365) + 93,46 zł (k. 399),

⚫

wynagrodzenie pełnomocnika wg. stawek z 2002 r. – 7 200 zł.

Pozwany:

⚫

wynagrodzenie pełnomocnika 7 200 zł + opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł.

Mając na uwadze poniesione koszty oraz to w jakim zakresie strony utrzymały się ze swoimi żądaniami należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 471,79 zł ([7 217 zł x 91,26%] – [24 192,75 zł x 8,74%] = 6 586,23 zł - 2 114,44 zł).

Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Warszawie poniósł tymczasowo koszty sądowe w kwocie 1 172,59 zł (k. 399):

Powód: 1 172,59 zł x 91,26% = 1 070,10 zł.

Pozwany: 1 172,59 zł – 1 070,10 zł = 102,49 zł.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 102 in fine k.p.c.

Powód w zakresie postępowania przed Sądem II instancji poniósł koszty: opłaty sądowej od apelacji – 12 342,00 zł (k. 179v); wynagrodzenia pełnomocnika – 5 400 zł; łącznie: 15 942,00 zł.

W ocenie Sądu zachodzą uzasadnione podstawy do nie obciążania pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego poniesionymi przez powoda. Zaskarżony apelacją powoda wyrok został uchylony z powodu nierozpoznania istoty sprawy przez Sąd I instancji, nie zaś ze względów zawartych w zarzutach apelacyjnych, które jak wynika z treści uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego, miały marginalny wpływ na wydany wyrok kasatoryjny. Ponadto zarzuty pozwanego podnoszone w odpowiedzi na pozew były słuszne, roszczenie powoda zostało finalnie uwzględnione w zaledwie 8,74%.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w pkt 4-6 sentencji wyroku.

Z/

(...)