Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2018 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa B. R., M. R. (1)

przeciwko Bank (...) S.A. w G.

o zapłatę

1.  Powództwo oddala

2.  Kosztami postępowania obciąża powodów pozostawiając rozstrzygnięcie referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt IV C 1179/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 października 2017 roku (data stempla pocztowego) powodowie B. R. i M. R. (1) wnieśli o zasądzenie od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. solidarnie na ich rzecz kwoty 37.018,69 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w płatności liczonymi od dnia 19 września 2017 roku do dnia zapłaty. Ponadto wnieśli o zasądzenie od pozwanego solidarnie na ich rzecz kwoty 23.938,23 franków szwajcarskich wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w płatności liczonymi od dnia 19 września 2017 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego solidarnie na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że dokonując spłat rat kredytu dokonywali w rzeczywistości nadpłat z uwagi na abuzywność postanowień umowy kredytowej w przedmiocie waloryzacji udzielonego kredytu oraz zasad rozliczania spłat dokonywanych przez powodów o czym powzięli wiedzę z uwagi na artykuły pojawiające się w Internecie. W ocenie małżonków B. i M. R. (1) postanowienia § 1 ust. 1 zdanie pierwsze (w części „indeksowanego kursem CHF”) i zdanie trzecie, § 2 ust. 4, § 6 ust. 3 § 7 ust. 2 zdanie czwarte, § 10 ust. 6 zdanie pierwsze i § 17 ust. 1 – 5 umowy są sprzeczne z art. 385 ¹ kodeksu cywilnego (k.c.). Z tego też względu w ocenie powodów te postanowienia umowne są postanowieniami niedozwolonymi, natomiast świadczenia spełnione na ich podstawie powinny zostać uznane za nienależne i zwrócone powodom zgodnie z art. 405 k.c.

Powodowie uzasadniając twierdzenie co do abuzywności postanowień umowy wskazali, że zawarli rzeczoną umowę z pozwanym jako konsumenci, uniemożliwione zostało im indywidualne uzgadnianie treści kwestionowanych przez nich postanowień umownych, brak było związku kwestionowanych przez nich klauzul z głównymi świadczeniami stron umowy bądź były one sformułowane niejednoznacznie, a także że postanowienia zostały ukształtowane w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszający ich interesy (pozew k. 2 – 22).

W odpowiedzi pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w G. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, z uwzględnieniem uiszczonych opłat skarbowych od złożonych dokumentów pełnomocnictw.

Pozwany w uzasadnieniu podniósł zarzut przedawnienia roszczeń powodów w zakresie w jakim dotyczą one roszczeń uiszczonych przed sierpniem 2014 roku z uwagi na upływ terminu 3 lat, przewidzianego jako termin przedawnienia roszczeń okresowych w art. 118 k.c. Natomiast roszczenia powodów dotyczące rat uiszczanych po tej dacie są w ocenie pozwanego całkowicie bezzasadne jako że w dniu 26 sierpnia 2011 roku weszła w życie ustawa antyspreadowa, a od lutego 2013 roku powodowie spłacają kredyt bezpośrednio w CHF. Ponadto pozwany podniósł, że przedawnionym jest także roszczenie powodów o zwrot opłaty manipulacyjnej stanowiącej świadczenie okresowe na rzecz pozwanego.

Ponadto pozwany zwrócił uwagę na fakt, że powodowie od dnia zawarcia umowy kredytu mieli możliwość zweryfikowania jaki kurs średni Narodowego Banku Polskiego pozwany uczynił podstawą swojego kursu, a także mieli możliwość wyboru kursu dla nich korzystniejszego. Pozwany wskazał również, że spread walutowy stosowany przez niego zamieszczany jest codziennie na stronie internetowej Banku (...) wraz z tabelą kursów walut obcych (odpowiedź na pozew k. 123 – 182).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 października 2007 roku powodowie zawarli z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) Bankiem S.A. z siedzibą w G., umowę kredytu Nr (...), na podstawie której pozwany udzielił powodom kredytu w kwocie 519.891,40 złotych, indeksowanego kursem franka szwajcarskiego (CHF). Zgodnie z umową na kwotę kredytu składała się kwota pozostawiona do dyspozycji powodów jako kredytobiorców, w wysokości 508.500 złotych, przeznaczona na pokrycie części kosztów wykończenia nieruchomości mieszkalnej położonej przy ul. (...) w R., dla której Sąd Rejonowy w W. VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...) oraz na spłatę zobowiązań finansowych powodów z tytułu kredytu mieszkaniowego w (...) Banku S.A., kredytu gotówkowego w (...) Banku S.A. oraz kredytu samochodowego w (...) Banku S.A., kwota należnej prowizji z tytułu udzielenia kredytu w wysokości 11.191 złotych oraz koszty z tytułu opłaty sądowej należnej za wpis hipoteki kaucyjnej ustanowionej w kwocie 200.000 złotych, dla zabezpieczenia spłaty kapitału kredytu, odsetek, opłat, prowizji i innych należności mogących powstać w wykonaniu umowy.

Ponadto zgodnie z § 1 umowy w dniu wypłaty saldo jest wyrażane w walucie do której indeksowany jest kredyt według kursu kupna waluty do której indeksowany jest kredyt, podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...) Bank S.A. z siedzibą w G., następnie saldo walutowe przeliczane jest dziennie na złote polskie według kursu sprzedaży waluty do której indeksowany jest kredyt, podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...) Bank S.A. z siedzibą w G..

W myśl § 7 ust 2 zd. 3 umowy każdorazowo wypłacona kwota polskich złotych zostanie przeliczona na walutę do której jest indeksowany kredyt według wartości kursu kupna waluty kredytu podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych wypłacanych przez (...) Bank S.A. obowiązującego w dniu dokonania wypłaty przez Bank.

§ 10 ust 6 umowy przewidywał, że rozliczenie każdej wpłaty dokonanej przez powodów będzie następowało według kursu sprzedaży waluty do której indeksowany jest kredyt, podanego w tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez (...) Bank S.A. z siedzibą w G. obowiązującego w dniu wpływu środków do Banku.

Pozwani oświadczyli także, że postanowienia umowy kredytowej zostały z nimi indywidualnie uzgodnione (§ 11 ust. 3 umowy).

(umowa k. 29 – 34v, 234 – 245, umowy k. 221 – 230, oświadczenia k. 231, 232, 233).

Na podstawie wniosków o wypłatę złożonych przez powodów, pozwany wypłacił im następujące kwoty:

1)  125.197,80 CHF w dniu 23 października 2007 roku, stanowiącą równowartość kwoty 269.000 złotych,

2)  56.083,03 CHF w dniu 23 października 2007 roku, stanowiącą równowartość kwoty 120.500 złotych,

3)  18.384,06 CHF w dniu 23 października 2007 roku, stanowiącą równowartość kwoty 39.499,99 złotych,

4)  10.704,64 CHF w dniu 23 października 2007 roku, stanowiącą równowartość kwoty 22.999,99 złotych,

5)  7.493,87 CHF w dniu 21 listopada 2007 roku, stanowiącą równowartość kwoty 16.500 złotych,

6)  7.776,05 CHF w dniu 6 grudnia 2007 roku, stanowiącą równowartość kwoty 16.500 złotych,

7)  5.399,07 CHF w dniu 4 lutego 2008 roku, stanowiącą równowartość kwoty 11.750 złotych,

8)  5.484,50 CHF w dniu 5 lutego 2008 roku, stanowiącą równowartość kwoty 11.749,99 złotych.

(historia kredytu k. 45 – 47, 261 – 266, wnioski o wypłatę k. 48 - 51)

W dniu 8 września 2011 roku, w związku z wejściem w życie art. 4a ustawy o zmianie ustawy Prawo bakowe strony podpisały aneks do umowy, zgodnie z którym spłata kredytu może być dokonywana w złotych polskich lub walucie do której jest indeksowany kredyt. Ponadto strony dokonały doprecyzowania określonego w umowie sposobu i terminu ustalania kursów, a także pozwani oświadczyli, że znane jest im ryzyko wynikające z możliwości zmian kursu wymiany waluty indeksacji na polskie złote, w szczególności możliwość wstąpienia niedopłaty w sytuacji wzrostu kursu po zleceniu przez powodów przelewu (aneks do umowy k. 35 – 36).

B. R. i M. R. (1) bieżąco regulują raty, ustalone przez bank na podstawie umowy kredytowej nr (...) z dnia 16 października 2007 roku. Do grudnia 2012 r. spłata raty następowała poprzez obciążenie ich rachunku bankowego prowadzonego w złotych polskich. Od grudnia 2012 r. kredytobiorcy spłacają kredyt również w walucie CHF.

(historia kredytu k. 45 – 47, 261 – 266, zestawienie operacji k. 52 – 53, 58 - 64, historia rachunku kredytowego k.267 – 334)

Kursy kupna/sprzedaży dla klientów hipotecznych określane są przez Bank po godz. 15:00 poprzedniego dnia roboczego i publikowane na stronie internetowej Banku, o czym stanowi § 17 ust. 5 umowy. Z uwagi na to klienci mają możliwość zaznajomienia się z wysokością kursów obowiązujących następnego dnia.

Kredyt indeksowany do waluty obcej, księgowany jest w walucie indeksacji, natomiast wypłacany w walucie polskiej (zeznania świadka T. P. w dn. 22.01.2018 k. 700 – 703, zestawienie kursu franka k. 435 – 468, zestawienia kursu NBP k. 469 – 559, zestawienie kursu w 7 różnych bankach k. 560 – 612).

Pismem z dnia 31 sierpnia 2017 roku powodowie, za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika, wystąpili do pozwanego z wezwaniem do zapłaty na ich rzecz należności w kwocie 60.923,71 złotych tytułem świadczenia nienależnego, a uiszczonego tytułem rat kredytowych w zawyżonej wysokości uiszczanych w okresie od dnia zawarcia umowy nr (...) do dnia 26 maja 2017 roku oraz kwoty 23.938,23 CHF jako świadczenia nienależnego, a uiszczonego tytułem rat kredytowych w okresie od dnia 24 grudnia 2012 roku do dnia 31 stycznia 2017 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w płatności liczonymi od dnia wymagalności tychże roszczeń, w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że postanowienia umowne § 1 ust. 1 zdanie pierwsze (w części „indeksowanego kursem CHF”) i zdanie trzecie, § 2 ust.4, § 6 ust. 3 § 7 ust. 2 zdanie czwarte, § 10 ust. 6 zdanie pierwsze i § 17 ust. 1 – 5 umowy są sprzeczne z art. 385 ¹ kodeksu cywilnego (k.c.). Z tego też względu w ocenie powodów te postanowienia umowne są postanowieniami niedozwolonymi, natomiast świadczenia spełnione na ich podstawie powinny zostać uznane za nienależne i zwrócone powodom zgodnie z art. 405 k.c. (pismo z dnia 31.08.2017 r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 37 – 39).

Bank (...) S.A. z siedzibą w G. odmówił zapłaty, twierdząc, że umowa kredytowa została zawarta zgodnie przepisami ustawy Prawo Bankowe, przepisami kodeksu cywilnego i innymi regulacjami prawnymi. Pozostaje ważna i nie ma podstaw do dokonania rozliczenia wzajemnych roszczeń (pismo z dnia 15.09.2017 r. k. 41 - 42).

Podstawę ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie stanowiły wskazane dowodowy z dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, a które nie były kwestionowane przez strony. Sąd wziął pod uwagę także dowód z zeznań świadka T. P. i R. W., jako spójny z pozostałym materiałem dowodów. Zeznania świadka K. W. Sąd uznał z nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy z uwagi na fakt, że świadek nie pamiętał okoliczności związanych ze sprawą.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powodów w zakresie, w jakim utrzymywali, iż nie zostali poinformowani o ryzykach związanych z zawarciem kredytu w obcej walucie, o możliwości spłaty kredytu bezpośrednio we franku szwajcarskim. Co innego wynika z dokumentów załączonych do akt sprawy. Powodowie informowani byli o ryzyku związanym z zadłużaniem się w obcej walucie, co wynika z dołączonych do odpowiedzi na pozew oświadczeń podpisanych własnoręcznie przez powodów. Ponadto w ocenie Sądu twierdzenia powoda B. R., są ze sobą wewnętrznie sprzeczne. Zeznaje on (00:29:00) że nie przypomina sobie czy kredyt był wypłacany we frankach, a raty spłacane w tej walucie, by następnie powiedzieć (00:42:14), że po zawarciu aneksu mieli oni możliwość spłaty kredytu bezpośrednio we frankach (zeznania powoda z dnia 26.02.2018 k. 818 – 819v).

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości bądź rachunkowości, bowiem stan faktyczny sprawy został dostatecznie wyjaśniony i wydanie rozstrzygnięcia możliwe było na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów. Prowadzenie dowodu z opinii biegłego prowadziłoby wyłącznie do nieuzasadnionego podnoszenia kosztów postępowania oraz jego przedłużenia.

W ocenie Sądu nieznaczną moc dowodową miał materiał w postaci istotnych poglądów Prezesa UOKiK oraz ekspertyza Uniwersytetu (...) (k. 65 – 114) , bowiem stanowiska te nie dotyczą umowy kredytowej zawartej przez powodów, a zatem nie stanowią źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Nadto, co do zasady istotny pogląd Prezesa UOKiK nie stanowi środka dowodowego, lecz obejmuje stanowisko mające przekonać Sąd do przyjęcia określonego kierunku rozstrzygnięcia, a więc ma walor podobny do stanowisk stron wyrażonych w pismach procesowych.

Sąd wziął pod uwagę materiał dowodowy w postaci Załącznika nr 1 do Zarządzenia Prezesa nr (...) z dnia 23 czerwca 2006 roku (k. 781 - 784) i Informacji dla klientów (k. 785) w zakresie, w jakim opisują procedurę informowania klientów Banku o ryzykach związanych z zaciąganiem kredytów w walucie obcej lub indeksowanych do waluty obcej i pokrywają się z zeznaniami świadka R. W..

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą prawną roszczenia jest art. 410 k.c. w zw. z art. 405 - 409 k.c., a zatem pozew obejmuje roszczenie zwrotu nienależnego świadczenia. Zgodnie z art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Żądanie pozwu o zwrot nienależnego świadczenia stanowi konkluzję przedstawionych w uzasadnieniu pozwu rozważań, w świetle których, zdaniem powodów, zawarta z pozwanym umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF z dnia 16 października 2007 r. jest nieważna. W ocenie Sądu brak jest podstaw do uznania przedmiotowej umowy za nieważną.

Nie zasługuje na poparcie argumentacja, iż umowa kredytu z 16 października 2007 roku jest bezwzględnie nieważna z tego powodu, że zawiera klauzulę waloryzacji kredytu wyrażonego w złotych polskich do wartości waluty obcej (CHF) oraz wobec zawartego w niej abuzywnego postanowienia, według którego bank jest uprawniony do ustalania wysokości kursu CHF i wartości spreadu walutowego.

W myśl art. 58 § 1 - 3 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest też czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

W ocenie Sądu brak jest przesłanek uznania umowy kredytu z dnia 16 października 2007 r. za sprzeczną z ustawą lub mającą na celu obejścia ustawy. Umowa zawarta przez powodów z Bankiem (...) S.A. jest czynnością prawną, typem umowy uregulowanej w art. 69 Prawa Bankowego z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1876), zaś umowna waloryzacja zobowiązana wyrażonego w złotych kursem CHF była dopuszczalna w dacie zawarcia umowy w świetle art. 385 ¹ § 2 k.c.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 Prawa Bankowego w brzmieniu z dnia zawarcia umowy kredytu przez powodów, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

1)  strony umowy,

2)  kwotę i walutę kredytu,

3)  cel, na który kredyt został udzielony,

4)  zasady i termin spłaty kredytu,

5)  wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

6)  sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

7)  zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

8)  terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

9)  wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

10)  warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy (ust. 2).

Umowa kredytu zawarta przez powodów w dniu 16 października 2007 roku określa kwotę i walutę kredytu (519.891,40 złotych), a także zasady i termin spłaty kredytu (spłata w ciągu 360 miesięcy, poprzez comiesięczną zapłatę kapitału wraz z odsetkami w terminach i kwotach zawartych w harmonogramie sporządzonym w CHF), i wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany. W art. 69 ust. 2 posłużono się przy określeniu elementów umowy kredytu sformułowaniem „w szczególności” co oznacza, że umowa kredytu może także zawierać inne postanowienia niesprzeczne z prawem, niemające na celu obejścia prawa i niesprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W dacie zawarcia między stronami umowy kredytu obowiązywał art. 358 ¹ § 2 k.c., zgodnie z którym strony mogły zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Chodzi tu o miernik inny niż ten pieniądz, na który zobowiązanie opiewa. Miernikiem tym może być zatem inna waluta (M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-44911. Warszawa, 2016). W świetle ww. przepisu waloryzacja wartością CHF kredytu zaciągniętego przez powodów nie może być uznana za sprzeczną z prawem.

Nie zachodzi podstawa do uznania umowy z dnia 16 października 2007 roku za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego czy dobrymi obyczajami. W kontekście stosunków prawnych łączących bank z jego klientami (stosunków umownych o charakterze ekonomicznym) przyjąć trzeba, że zasady współżycia społecznego wymagają od stron tych stosunków uczciwości (uczciwego obrotu) oraz lojalności. Powodowie wypełnili wniosek kredytowy, podpisali oświadczenie dotyczące ryzyka kursowego i ryzyka zmiany stopy procentowej, a następnie otrzymali decyzję kredytową określającą warunki, zgodnie z którymi zawarli następnie umowę kredytową. Bank zapewnił zatem powodom możliwość zapoznania się z warunkami kredytu oraz ryzykiem z nim związanym, i to ostatecznie od powodów zależało zawarcie umowy kredytowej tego rodzaju. W tych okolicznościach nie można przyjąć, iżby umowa kredytowa zawarta przez powodów była wynikiem zachowania się banku w sposób nielojalny lub nieuczciwy.

Okoliczności sprawy nie pozwalają uznać też, aby świadczenia, które strony umowy na siebie przyjęły były nieekwiwalentne. Motywem złożenia pozwu są skutki znacznego wzrostu kursu waluty obcej, co spowodowało wzrost pozostającego do spłaty kapitału kredytu wyrażonego w walucie polskiej. Motywy złożenia pozwu opierają się zatem na okolicznościach zaistniałych po zawarciu umowy kredytu. W momencie podpisania umowy kredytobiorcy zdawali sobie sprawę, że ten rodzaj kredytu jest dla nich korzystny. Powodowie nie wykazali, iżby znaczny wzrost kursu waluty przyniósł pozwanemu korzyść rażąco przewyższającą korzyści uzyskane przez powodów na skutek zawarcia przedmiotowej umowy kredytu.

W ocenie Sądu powodowie mają rację, że kwestionowane przez nich postanowienia umowy kredytowej, w zakresie tabeli kursów walut, stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., ale zdaniem Sądu, taki stan rzeczy nie oznacza, że zachodzi nieważność całej umowy kredytu jako czynności prawnej.

W ocenie Sądu brak określenia w treści umowy kredytu jasnych reguł przeliczenia przez pozwany bank kwoty kredytu i rat kapitałowo - odsetkowych w stosunku do kursu franka szwajcarskiego czyni klauzulę indeksacyjną abuzywną. Przy czym należy podnieść, że sama indeksacja co do zasady jest dopuszczalna, bezskuteczna jest tylko taka, która narusza zasadę równorzędności stron stosunków cywilnych i uniemożliwia ustalenie treści zobowiązania poddanego indeksacji. Konsekwencją uznania danej klauzuli umownej za niedozwoloną jest to, że nie wiąże ona konsumentów ex tunc i ex lege. Zgodnie zaś z art. 385 ¹§ 1 k.c. in fine, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Sankcja przewidziana w przepisie art. 385 ¹ § 1 k.c. nie może być utożsamiana z sankcją bezwzględnej nieważności z art. 58 k.c. Klauzula niedozwolona nie jest bowiem równoważna z klauzulą sprzeczną z ustawą lub mającą na celu obejście ustawy. Stąd też przewidziany w art. 58 § 3 k.c. w zw. z art. 58 § 2 k.c. skutek w postaci bezwzględnej nieważności niedozwolonego postanowienia umownego na podstawie jego sprzeczności z dobrymi obyczajami jest wyłączony przez regulację szczegółową z art. 385 ¹ § 1 k.c.

W przedstawionej argumentacji powodowie w nieuzasadniony sposób pomijają kwestię odmienności unormowania z art. 385 ¹ § 1 k.c. w porównaniu z art. 58 k.c., na którą z kolei zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 21.02.2013 r., sygn. akt: I CSK 408/2012 (LexisNexis nr 5803519, Biuletyn SN 2013, nr 6, s. 9)" „eliminacja ze stosunku prawnego postanowień uznanych za abuzywne nie prowadzi do zniweczenia całego stosunku prawnego, nawet gdyby z okoliczności sprawy wynikało, że bez tych postanowień umowa nie zostałaby zawarta."

Stosownie do treści art. 58 § 3 k.c. nieważność części czynności prawnej, nie wpływa na ważność pozostałej części, tj. tej części postanowień, które nie są sprzeczne z ustawą bądź z zasadami współżycia społecznego. Powodowie nie przedstawiają zaś żadnych argumentów ani dowodów, z których wynikałoby, że nieważność niektórych tylko postanowień czynności prawnej miałaby prowadzić do nieważności całej czynności.

Skutkiem abuzywności zakwestionowanych przez powodów klauzul indeksacyjnych nie jest zatem nieważność całej umowy kredytu, a jedynie bezskuteczność tychże klauzul, co oznacza że strony wiąże treść umowy kredytu z wyłączeniem tychże klauzul (w sensie prawnym umowa nie zawiera spornego mechanizmu indeksacji (waloryzacji)). W tym miejscu należy podkreślić, że sporne klauzule nie określały głównego świadczenia umownego, a stanowiły jedynie dodatkowe zastrzeżenie umowne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22.01.2016 r., I CSK 1049/14, OSNC 2016/11/134).

Dopuszczalność wypełnienia luki została również przyjęta w orzecznictwie Sądu Najwyższego – gdzie przyjęto, że można kierować się wolą stron wyrażoną w innych postanowieniach umowy albo zastosować per analogiam art. 41 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe który przewiduje, że jeżeli weksel wystawiono na walutę, która nie jest walutą miejsca płatności, sumę wekslową można zapłacić w walucie krajowej podług jej wartości w dniu płatności. Na gruncie tego przepisu przyjmuje się zgodnie, że miarodajny jest kurs średni waluty ustalany przez NBP (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2017 r. II CSK 803/16).

Resumując powyższe skoro brakującą treść umowy można wypełnić w inny sposób, niezwiązanie konsumenta abuzywnymi postanowieniami umowy nie prowadzi do nieważności całej umowy. Stosownie do art. 385 ¹ § 1 k.c. jeżeli postanowienie umowy nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Bez klauzuli indeksacyjnej kredyt również zostałby zwarty przez powodów, jak wynika z zeznań, potrzebowali oni tego kredytu z uwagi na trwającą wówczas budowę domu.

Ponadto, w ocenie Sądu skierowane przez powodów powództwo ma na celu wykorzystanie wzrostu zainteresowania opinii publicznej sprawami tzw. „frankowiczów” oraz osiągnięcie korzystnego dla nich rozstrzygnięcia poprzez wykorzystanie pozycji konsumenta oraz twierdzeń o nieważności umowy zawartej z pozwanym Bankiem. Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, uwzględnienie powództwa powodów byłoby nie tylko sprzeczne z przywołanymi wcześniej przepisami prawa, ale także z art. 5 k.c., gdyż stanowiłoby to wykorzystanie przysługującego powodom jako konsumentom, prawa w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Roszczenie powodów nie zasługuje bowiem na ochronę z uwagi na fakt, który powód przyznał zeznając w dniu 26 lutego 2018 roku, że zawierając wcześniejszą umowę kredytową indeksowaną w (...) Banku powodowie korzystali z pomocy profesjonalisty, a mianowicie brokera (...), co zdaniem Sądu umożliwiło im zapoznanie się z warunkami umowy, a przede wszystkim z wynikającą z niej indeksacją do waluty franka. Co więcej powodowie przez dziesięć lat od zawarcia umowy o kredyt hipoteczny nie kwestionowali jej zapisów, dopiero w momencie powzięcia informacji z Internetu o możliwych nieprawidłowościach występujących w tego typu umowach postanowili podjąć jakiekolwiek kroki prawne. Z tego też względu twierdzenia powodów co do nieświadomości oraz niezrozumienia instytucji indeksacji w umowie zawartej z pozwanym w umowie nr (...) stoją w sprzeczności z faktami wynikającymi ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także przemawiają za oddaleniem powództwa.

Wobec powyższego, na podstawie przepisów prawa powołanych we wcześniejszej części uzasadnienia, Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi powodów jako stronę, która przegrała proces, a szczegółowe wyliczenie tych kosztów pozostawił referendarzowi sądowemu - zgodnie z art. 108 zd. 2 k.p.c.