Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2018r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze III Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSO Robert Bednarczyk

Protokolant Emilia Tkacz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Jeleniej Górze – Małgorzaty Kopczyńskiej

po rozpoznaniu w dniach: 27 lutego 2018r., 26 marca 2018r., 8 maja 2018r., 11 czerwca 2018r., 11 lipca 2018r., 29 sierpnia 2018r., 9 października 2018r., 19 października 2018r.

sprawy karnej

E. Z. ur. (...) w S.

córki S. i W. z domu P.

oskarżonej o to, że:

w okresie pomiędzy 3 października 2008 roku a 14 listopada 2008 roku w J. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła D. i B. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wielkości w kwocie 325.000 zł w ten sposób, że występując jako właścicielka mieszkania położonego przy ul. 11-go listopada 8F/4 w S. umocowała swojego syna A. Z. do sprzedaży w jej imieniu tego lokalu, umyślnie zatajając fakt, że wobec tej nieruchomości prowadzona jest egzekucja komornicza przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Jeleniej Górze w sprawie KM 1296/07, czym działała na szkodę D. i B. C.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

I. uznaje oskarżoną E. Z. za winną tego, że w październiku i listopadzie 2008r. w J. i S. po uprzednim wprowadzeniu B. i D. C. w błąd poprzez nieprawdziwe zapewnienie ich za pośrednictwem A. Z., że lokal mieszkalny położony w S. przy ul. (...) nie jest obciążony prawami i długami na rzecz osób trzecich i że nie toczy się postepowanie egzekucyjne, którego przedmiotem jest ten lokal doprowadziła pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w ten sposób, że sprzedała im opisany wyżej lokal za sumę 325 000 zł w sytuacji prowadzenia z niego w sprawie KM 1296/07 egzekucji komorniczej, w wyniku której pokrzywdzeni utracili własność tegoż lokalu, czym działała na szkodę B. i D. C. oraz M. S. (1), to jest przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w listopadzie 2008r. i za to na podstawie art. 294 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w listopadzie 2008r. wymierza jej karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

II. podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w listopadzie 2008r. wykonanie wymierzonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby, wynoszący 5 (pięć) lat;

III. na podstawie art. 46 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w listopadzie 2008r. orzeka wobec oskarżonej E. Z. obowiązek naprawienia w części wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę na rzecz M. S. (1) kwoty 650 516 zł 34 gr;

IV. na podstawie art. 46 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w listopadzie 2008r. orzeka wobec oskarżonej E. Z. na rzecz D. C. nawiązkę w kwocie 50 000 zł;

V. na podstawie art. 627 kpk zasądza od oskarżonej E. Z. na rzecz M. S. (1) kwotę 16 826 zł 40 gr, zaś na rzecz D. C. kwotę 2400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

VI. zwalnia oskarżoną od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych i nie wymierza jej opłaty.

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 kwietnia 2005r. oskarżona E. Z. nabyła od swojego ówczesnego męża J. Z. mieszkanie, położone w S., przy ul. (...) za cenę 5000 zł. Z uwagi na to, że J. Z. był zadłużony wobec Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w J., Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 31 lipca 2007r. w sprawie I C 432/07 uwzględnił skargę pauliańską Spółdzielni i uznał powyższą umowę za bezskuteczną. Najpóźniej w dniu 13 czerwca 2008r. oskarżona dowiedziała się o prowadzeniu z opisanej wyżej nieruchomości egzekucji komorniczej a tego samego dnia również o treści powyższego wyroku. Udzieliła ona pełnomocnictwa do tej sprawy swojemu synowi R. Z., który w dniu 20 czerwca 2008r. sporządził w jej imieniu pismo zatytułowane ,,apelacja”. Zostało ono zwrócone postanowieniem z dnia 29 października 2008r. Postępowanie w tym zakresie zakończone zostało w dniu 2 lutego 2009r. rozstrzygnięciem o utrzymaniu tegoż postanowienia w mocy.

(dowód: zeznania świadków: J. W. k. 837-838; R. Ż. k. 838-839; częściowo Z. Z. (1) k. 959-961; H. S. k. 961-962; J. G. k.962-963; kopia akt Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze sygn. IC 432/07 k. 400-433; dokumentacja pozyskana z Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze Wydz. Ksiąg Wieczystych k. 1058-1069; wypis z księgi wieczystej k. 14-21, 43-47; akta komornika Km 1296/07; częściowo wyjaśnienia oskarżonej E. Z. k. 1046-1047)

W dniu 20 września 2007r. komornik sądowy wszczął na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w J. egzekucję z opisanej wyżej nieruchomości, wnioskując do Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze o wpisanie w księdze wieczystej Kw (...) (aktualnie (...)) ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym. W dniu 6 listopada 2007r. wpisana została do wskazanej księgi wieczystej wzmianka o złożeniu powyższego wniosku. Została ona wykreślona w dniu 31 lipca 2008r.Postanowieniem z dnia 19 maja 2008r. Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wniosku tego nie uwzględnił. Ponowny wniosek w tym samym przedmiocie został złożony przez komornika sądowego w dniu 9 października 2008r o godz. 12.30. Tego samego dnia o godz. 12.18 w księdze wieczystej zamieszczona została wzmianka o złożeniu powyższego wniosku. Wpis ostrzeżenia o toczącym się z przedmiotowej nieruchomości postępowaniu egzekucyjnym dokonany został w księdze wieczystej w dniu 14 listopada 2008r o godz. 14.15 i tego samego dnia o godz. 14.19 wobec wpisania ostrzeżenia wykreślono wzmiankę o złożonym wniosku.

(dowód: zeznania świadków: J. W. k. 837-838; R. Ż. k. 838-839; częściowo Z. Z. (1) k. 959-961; H. S. k. 961-962; J. G. k.962-963; M. S. (1) k. 964-965; odpis księgi wieczystej (...) k. 277-285, 748-769; informacja z Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze k. 364-365; akta komornika Km 1296/07; odpis postanowienia SR w Jeleniej Górze z dnia 19.05 2008r.

E. Z. faktycznie wyprowadziła się ze S. do S. w 2206r., jednakże ani w urzędzie pocztowym w S., ani tez w Sądzie Rejonowym w Jeleniej Górze w sprawie I C 432/07 nie złożyła informacji o zmianie miejsca pobytu, nie złożyła także dyspozycji co do przekierowania korespondencji na nowy adres.

(dowód: zeznania świadków: częściowo Z. Z. (1) k. 959-961; częściowo A. Z. k. 963-964; kopia akt Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze sygn. IC 432/07 k. 400-433; informacja z Poczty Polskiej SA k. 1057; akta komornika Km 1296/07; pismo z Urzędu Miejskiego w S. k. 29; częściowo wyjaśnienia oskarżonej E. Z. k. 1046-1047)

Aktem notarialnym z dnia 14 listopada 2008r. oskarżona E. Z., działając za pośrednictwem swojego pełnomocnika w osobie syna, A. Z. przeniosła na rzecz D. C. i B. C. własność mieszkania, położonego w S., przy ul. (...), otrzymując w zamian sumę 325 000 zł. Pośrednikiem kupna mieszkania było przedsiębiorstwo (...). Przy zawieraniu tej umowy pełnomocnik oskarżonej złożył w jej imieniu oświadczenie, że stanowiący przedmiot transakcji lokal nie jest obciążony żadnymi prawami ani długami na rzecz osób trzecich i że nie istnieją żadne ograniczenia w rozporządzaniu tymże lokalem. E. Z. nie powiadomiła syna, o prowadzonej ze sprzedawanego mieszkania egzekucji komorniczej, nie powiadomiła o tym fakcie również pokrzywdzoną, jej męża ani tez pośrednika sprzedaży mieszkania.

(dowód: zeznania świadków: D. C. k. 836-837; J. W. k. 837-838; R. Ż. k. 838-839; Z. Z. (1) k. 959-961; H. S. k. 961-962; J. G. k.962-963; A. Z. k. 963-964; M. S. (1) k. 964-965; akta komornika Km 1296/07; akt notarialny k. 6-8, 10-13; umowa pośrednictwa k. 37-39; wypis z księgi wieczystej k. 14-21, 43-47; częściowo wyjaśnienia oskarżonej E. Z. k. 1046-1047)

Oskarżona korzystała z wglądu do księgi wieczystej (...) dwukrotnie w dniu 14 sierpnia 2008r a także w dniu 25 września 2008r., 5 listopada 2008r. oraz w dniu 13 listopada 2008r. o godz. 12.22 a także w dniu 23 grudnia 2008r. Korzystała ona również z owego wglądu w dniu 4 listopada 2008r, podpisując wniosek w tym zakresie wyrazami (...).

(dowód: zeznania świadków: częściowo Z. Z. (1) k. 959-961; informacja z Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych k. 201; informacja z Sądu Rejonowego w Szczecinie k. 315-321, 369-370; opinia biegłego z zakresu pismoznawstwa k. 374-389; częściowo wyjaśnienia oskarżonej E. Z. k. 1046-1047)

Gdyby pokrzywdzona wiedziała o prowadzonej z lokalu mieszkalnego, położonego w S., przy ul. (...) egzekucji komorniczej, nie nabyłaby tej nieruchomości. Po dokonaniu kupna mieszkanie to zostało przejęte przez wierzyciela - Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w J.. D. C. wystąpiła z pozwem przeciwko pośrednikowi M. S. (1) o zapłatę równowartości uzyskanej z kredytu bankowego a wypłaconej oskarżonej należności za mieszkanie. Wyrokiem z dnia 18 lutego 2016r. w sprawie I C 697/12 Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze zasądził od pozwanego na jej rzecz kwotę 449 122 zł 88 gr wraz z odsetkami. M. S. (1) rozstrzygnięcie to wykonał, przelewając na rachunek bankowy pokrzywdzonej te kwotę oraz 331 255 zł 06 gr z tytułu odsetek a także 33 408 zł 23 gr z tytułu zwrotu kosztów postępowania. Z łącznej kwoty 813 786 zł 17 gr sumę 163 269 zł 83 gr otrzymał on jako ubezpieczenie od (...) Towarzystwa ubezpieczeniowego (...), pozostałą zaś sumę 650 516 zł 34 gr przekazał ze środków własnych oraz z zaciągniętych kredytów. Oskarżona nie uiściła na jego rzecz żadnej kwoty z powyższego tytułu.

(dowód: zeznania świadków: M. S. (1) k. 964-965; H. S. k. 961-962; D. C. k. 836-837; J. G. k.962-963; dokumentacja księgowa i bankowa k. 957, 1041-1044, 771-784; kopia postanowienia SR w Jeleniej Górze z dnia 13. 02 2015r. k. 760; odpis wyroku z uzasadnieniem k. 766-770; odpis wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu k. 534-541; akta komornika Km 1296/07;

Na skutek przejęcia przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w J. nabytego od oskarżonej mieszkania D. C. zachorowała na połączona z depresją nerwicę i podjęła leczenie u psychiatry. Jej mąż B. C. zaczął nadużywać alkoholu, popadł w alkoholizm. Chorował on także na marskość wątroby i żylaki przełyku, zaś w dniu 2. 03 2015r.zmarł.

(dowód; zeznania świadków: D. C. k. 836-837; M. S. (2) k. 961; kopia aktu zgonu k. 533; dokumentacja medyczna k. 806-830)

Oskarżona E. Z. nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. W toku rozprawy głównej wyjaśniła, że sprzedała przedmiotowe mieszkanie 14 listopada 2008r. korzystając z pełnomocnictwa udzielonego synowi A.. Dysponowała ona wypisem z księgi wieczystej z dnia 14 sierpnia 2008r., lecz po upływie około 1,5 miesiąca dokonała sprawdzenia IV działu tej księgi wieczystej. Wpisy do tej księgi oskarżona sprawdzała w czerwcu i sierpniu 2008r. a także w dniu 13 listopada 2008r., lecz jej ,,pola były czyste”. Oskarżona przyjechała do S. na przekazanie mieszkania 31 stycznia 2009r., zaś przekazanie to nastąpiło w dniu 7 lutego. Oskarżona podała również, że w 2004r. sporządziła z mężem rozdzielność majątkową a w roku 2005 kupiła od niego mieszkanie, o jakim mowa. Po pewnym czasie podjęła ona decyzję o zamieszkaniu na stałe w S. i sprzedaży mieszkania w S.; w roku 2007 pojawił się klient, lecz się rozmyślił. Wskazała, że na poczcie w S. złożyła dyspozycję, żeby korespondencję do niej kierować do S., zaś pism, jakie przychodziły do S. nie otwierała, nie upoważniając do ich odbierania nikogo. Nie zapoznała się ani z pozwem ani z wyrokiem co skargi pauliańskiej aż do maja 2008r. kiedy to ,,przyszło” do niej pismo z Wydziału Ksiąg Wieczystych ze wskazaniem jako dłużnika J. Z., a jako wierzyciela spółdzielnię (...). Na propozycję syna udzieliła mu w tej sprawie pełnomocnictwa i więcej się nią nie interesowała. Kontaktu z mężem J. Z. nie miała, jak wyjaśniła, od około 2007r. Oskarżona zaprzeczyła, by miała wiedzę co do zobowiązań spółki (...) oraz ich wysokości i by była o tym informowana przez spółdzielnię (...). Nie pamiętała przy tym, by otrzymała korespondencję od komornika aż do 2009r., kiedy otrzymałam od tego podmiotu pismo w S., gdzie mieszkała od 2004r. lub 2005r.

Wyjaśnienia powyższe nie są wiarygodne w zakresie wiedzy oskarżonej w zakresie prowadzonej z mieszkania, jakie zostało pokrzywdzonej sprzedane egzekucji komorniczej a także co do pozostawienia w Urzędzie Pocztowym w S. dyspozycji o przekierowaniu korespondencji na nowy adres w S.. Ta ostatnia kwestia wprost wynika z informacji, jakiej na żądanie Sądu udzieliła Poczta Polska SA (k. 1057). Oceny tej nie zmienia złożenie przez A. Z. w Urzędzie Pocztowym w S. informacji z dnia 29 września 2007r. Z jej treści nie wynika bowiem, by wolą autora było spowodowanie dostarczania przesyłek pocztowych dla oskarżonej na jakikolwiek inny adres a jedynie wola odstąpienia od ich dostarczania na adres dotychczasowy. Co do pozostałej materii zwrócić należy uwagę na niekonsekwencje twierdzeń E. Z.. Z jednej bowiem strony wywiodła ona o braku jakiejkolwiek wiedzy co do prowadzonej z mieszkania egzekucji komorniczej, z drugiej zaś przyznała, że w maju 2008r. a zatem przed sprzedażą mieszkania otrzymała informację w tym zakresie, lecz poza udzieleniem synowi pełnomocnictwa sprawa ta się w ogóle nie zainteresowała. Z akt Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze w sprawie I C 432/07 oraz z dokumentów, nadesłanych na żądanie Sądu przez Wydział Ksiąg Wieczystych SR w Jeleniej Górze wprost wynika, że w dniu 13 czerwca 2008r. oskarżona dowiedziała się o prowadzeniu z tej nieruchomości egzekucji komorniczej a także o uznaniu umowy przeniesienia na oskarżoną przez jej ówczesnego męża własności nieruchomości. To, czy oskarżona wiedziała o prowadzeniu ze sprzedanego mieszkania egzekucji komorniczej ma w ocenie Sądu kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy i jest, jak się wydaje, jedyną sporną okolicznością na gruncie przedstawionego oskarżonej zarzutu. Faktem przyznanym przez strony jest zawarcie początkowo przedwstępnej, później zaś rozporządzającej umowy nabycia mieszkania, położonego w S., przy ul. (...), cena tegoż mieszkania i fakt jej uiszczenia przez B. i D. C. na rzecz E. Z.. Bezsporne jest pośrednictwo prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą M. S. (1), dokonane na tej nieruchomości zajęcie komornicze i przejęcie mieszkania przez wierzyciela- Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w J.. Te okoliczności potwierdzone zostały bowiem zarówno przez oskarżoną, jak też przesłuchanych w sprawie świadków; wynikają one poza tym z dokumentów, których autentyczność nie została przez nikogo w toku prowadzonego postępowania podważona. Jedynym w tej sytuacji elementem, jaki wskazuje na oszukańczy charakter przeprowadzonej transakcji jest to, że E. Z. wiedziała, że oferowane na sprzedaż i faktycznie sprzedane pokrzywdzonej i jej mężowi mieszkanie dotknięte jest wadą prawną, jaka w praktyce eliminuje możliwość zbycia tegoż lokalu. Okoliczność ta wynika z opisanych niżej, w pełni wiarygodnych dokumentów, nie ma zatem potrzeby szczegółowego odwoływania się do zeznań przesłuchanych w sprawie świadków.

Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie II KK 73/17 ( LEX nr 2269192) dla przypisania przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. niezbędne jest nie tylko ustalenie, że zabiegi, które podjął sprawca w celu skłonienia pokrzywdzonego do rozporządzenia mieniem, odpowiadały kryteriom wymienionym w tym przepisie, a więc miały charakter oszukańczy, ale również przedstawienie okoliczności uzasadniających wniosek, iż to zadysponowanie mieniem prowadziło do rezultatu niekorzystnego z punktu widzenia podmiotu podejmującego decyzję. Dla bytu przestępstwa art. 286 § 1 k.k. okoliczność, że pokrzywdzeni mogli błędu uniknąć, czy też nie zachowali należytej ostrożności, nie jest istotna. Taka sytuacja ma w ocenie Sądu miejsce w przedmiotowej sprawie. Ani na kanwie zasad doświadczenia życiowego, ani- co istotniejsze- na podstawie zebranych dowodów nie sposób skutecznie bronić tezy o braku wiedzy oskarżonej o prowadzeniu z mieszkania egzekucji komorniczej. Pamiętać trzeba, że spór J. Z., byłego męża oskarżonej ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w J. trwał od kilku lat sprzed daty sprzedaży mieszkania i trudno w tej sytuacji dać wiarę wyjaśnieniom oskarżonej oraz zeznaniom Z. i A. Z. co do braku w tym zakresie wiedzy po stronie oskarżonej. Wszak w trakcie tego sporu, będącego na etapie egzekucji komorniczej, co wynika z akt komornika sygn. Km 1296/07 J. Z. przeniósł na żonę własność przedmiotowego mieszkania za kwotę zaledwie 5000 zł. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że był to sposób na uniknięcie egzekwowania długu z tego mieszkania, co nie uszło uwadze sądu cywilnego w sprawie I C 432/07. Transakcja ta, co wynika z wydanego w tej sprawie prawomocnego orzeczenia została unieważniona, co umożliwiło Spółdzielni prowadzenie egzekucji. Faktem jest, że oskarżona wyprowadziła się ze S., lecz przez dłuższy czas nie ujawniła tego faktu ani w sądzie cywilnym, ani też komornikowi. Nawet w urzędzie pocztowym nie zostawiła ona żadnego nowego adresu po to, by na nowy adres dostarczana jej była korespondencja. Jakiekolwiek jednak wątpliwości w zakresie wiedzy E. Z. w zakresie jej świadomości o prowadzonej ze sprzedawanego mieszkania egzekucji komorniczej rozstrzyga to, że w dniu 13 czerwca 2008r. otrzymała ona z Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze odpis postanowienia o odmowie ustanowienia na lokalu tym hipoteki właśnie z powodu prowadzonej egzekucji komorniczej (k. 1058-1069). Nie jest przy tym prawdą, jakoby nie rozeznała się w treści tego dokumentu, skoro nie tylko został on sporządzony w czytelny i zrozumiały sposób i skoro natychmiast udzieliła ona pełnomocnictwa swojemu synowi R. do reprezentowania jej w postępowaniu cywilnym, dotyczącym skargi pauliańskiej. Okoliczność tę potwierdził przesłuchany w toku rozprawy głównej R. Z.. Wprawdzie stwierdził on, że oskarżona nie czytała dostarczonej jej korespondencji, zaś pełnomocnictwo sporządził on sam, jednak E. Z. dokument ten podpisała co oznacza, że wykazała zainteresowanie opisywaną sprawą cywilną. W toku rozprawy głównej tak oskarżona, jak tez jej synowie- Z. Z. (1), R. Z. oraz A. Z. próbowali wykreować E. Z. jako osobę życiowo nieporadną, chronioną przed niekorzystnymi dla niej informacjami, w tym problemami finansowymi jej ówczesnego męża a także prowadzoną egzekucją komorniczą. Wskazać jednak należy, że aktywność oskarżonej w toku rozprawy oraz jej zachowanie przed Sądem w połączeniu z treścią opinii sądowo- psychiatrycznej żadną miarą nie uzasadnia tezy o jej nieporadności. Co więcej, przed dokonaniem transakcji E. Z. wielokrotnie sprawdzała treść księgi wieczystej (...), co z kolei wynika z udzielonej przez Sąd Rejonowy w Szczecinie (k. 315-321). Miało to miejsce dwukrotnie w dniu 14 sierpnia 2008r a także w dniu 25 września 2008r., 5 listopada 2008r., w dniu 13 listopada 2008r. a także w dniu 23 grudnia 2008r. oraz w dniu 4 listopada 2008r, przy czym podpisała ona swój wniosek w tym zakresie wyrazami (...). Ta ostatnia okoliczność została wykazana miarodajną opinią biegłego z zakresu pismoznawstwa (k. 374-389). Prawdą jest, bo wynika to z zeznań J. W. i akt prowadzonej przezeń egzekucji, że z uwagi na braki formalne ostrzeżenie o prowadzonej egzekucji oraz wzmianki o złożonym w tej materii wniosku były z treści księgi wieczystej usuwane. W dniu 6 listopada 2007r. wpisana została jednak do wskazanej księgi wieczystej wpisana wzmianka o złożeniu wniosku w zakresie ostrzeżenia o toczącym się od dnia 20 września 2007r. postępowaniu egzekucyjnym. Została ona wykreślona w dniu 31 lipca 2008r. co oznacza, że w tym okresie była ona w księdze wieczystej uwidoczniona. Wprawdzie brak jest dowodu na to, że oskarżona w tym okresie korzystała z wglądu do tej księgi, lecz jak zostało wyżej wykazane o prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym wiedziała już z treści postanowienia Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze. W kolejnym okresie, co wynika z komplementarnej informacji, udzielonej przez tenże Sąd Rejonowy (k. 364-365) złożony został przez komornika ponowny wniosek w tym samym przedmiocie a nastąpiło to w dniu 9 października 2008r. Tego samego dnia w księdze wieczystej zamieszczona została wzmianka o złożeniu powyższego wniosku, usunięta dopiero w dniu 14 listopada 2008r. wobec wpisania ostrzeżenia o prowadzonej egzekucji. Skoro E. Z. pomiędzy 9 października 2008r a 14 listopada 2008r czterokrotnie zapoznawała się z treścią księgi wieczystej, to z zapisu w niej umieszczonego wiedziała o tym, że jest złożony wniosek o wpisaniu ostrzeżenia o prowadzonej egzekucji. Stanowi to kolejną okoliczność wskazującą o pełnej świadomości oskarżonej co do tego, że z oferowanego przez nią mieszkania prowadzona jest egzekucja komornicza. Podnoszony wielokrotnie argument o całkowitym braku jej zainteresowania w sytuacji, gdy była i pozostaje ona osobą w pełni sprawną psychicznie i zainteresowaną w korzystnym rozstrzygnięciu przedmiotowej sprawy karnej pozostaje tak jaskrawo sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, że nie może zyskać aprobaty Sądu. Skoro tak, to obowiązkiem oskarżonej było poinformowanie o egzekucji komorniczej nabywców mieszkania, czego jednak nie uczyniła. Faktem jest, że tak D., jak też B. C. mogli się o tej sytuacji samodzielnie dowiedzieć, gdyby zapoznali się z treścią księgi wieczystej, to jest gdyby dochowali należytej ostrożności. Spostrzeżenie to odnosi się także i do pośrednika w osobie M. S. (1) i wykonującego w jego imieniu czynności R. Ż.. Z cytowanego wyżej, trafnego judykatu wynika jednak, że dla bytu przestępstwa art. 286 § 1 k.k. okoliczność ta jest obojętna, może w ocenie Sądu wpływać co najwyżej na kwestę wymiaru kary jako aspekt wiktymologiczny. Z wiarygodnych zeznań D. C. wyraźnie przy tym wynika, że gdyby wiedziała o prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym, to mieszkania, o jakim mowa nie kupiłaby. Stwierdzenie to jest tak zbieżne z zasadami doświadczenia życiowego, że nie wymaga szerszego komentarza. W wyniku kłamliwego, zawartego w akcie notarialnym oświadczenia oskarżonej, złożonego przez jej pełnomocnika a zarazem na skutek zatajenia informacji o prowadzonej egzekucji komorniczej z tej nieruchomości D. C. i jej ówczesny mąż zostali zatem wprowadzeni w błąd co do rzeczywistego stanu prawnego tej nieruchomości a w jego efekcie nieruchomość ową nabyli, płacąc oskarżonej umówioną cenę. Nie budzi przy tym żadnej wątpliwości, że w ten sposób nabywcy ci w sposób dla siebie niekorzystny rozporządzili swoim mieniem w postaci pieniędzy, bowiem mieszkanie to zostało im przez komornika odebrane. Sytuacja ta nie zaistniałaby, gdyby E. Z. o wskazanej egzekucji osoby kupujące, lub choćby tylko pośrednika poinformowała, bo wtedy nie doszłoby do transakcji. W świetle powyższych rozważań oskarżona wyczerpała ustawowe znamiona występku oszustwa co do mienia znacznej, bo przekraczającej kwotę 200 000 zł wartości.

W toku rozprawy głównej nie zostało ustalone, czy działający jako pełnomocnik oskarżonej podczas zawierania transakcji sprzedaży mieszkania zarówno w toku umowy przedwstępnej, jak i rozporządzającej A. Z. wiedział o prowadzonej z mieszkania egzekucji komorniczej. Gdyby tak było, odpowiadałby on wraz z oskarżoną jako współsprawca. On sam, przesłuchany w charakterze świadka tej okoliczności zaprzeczył, miał jednak interes w składaniu w tej materii nieprawdziwych zeznań. Kwestia ta jest jednak dla odpowiedzialności karnej E. Z. obojętna o tyle, że tak świadomość, jak też jej brak po stronie A. Z. w żadnym stopniu nie wpływa na ocenę sprawstwa co do opisanego w zarzucie zachowania oskarżonej.

W odniesieniu do kwalifikacji prawnej popełnionego przez oskarżoną czynu podnieść należy, że ze względu na okres jego popełnienia powinnością Sądu jest ustalenie, czy na kanwie art. 4 § 1 kk względniejsze są z punktu widzenia sytuacji prawnej i faktycznej E. Z. przepisy obowiązujące w czasie określonym przez art. 6 § 1 kk, czy też w dacie wyrokowania. Nie zmieniła się wprawdzie treść art. 286 § 1 kk, ani też art. 294 § 1 kk, zmianie uległy natomiast regulacje, zawarte w art. 46 kk, art. 69 kk i art. 70 kk. Już pobieżna analiza wprowadzonych przez ustawodawcę zmian prowadzi do wniosku, że względniejszy, to jest korzystniejszy dla oskarżonej charakter mają przepisy te, obowiązujące w dacie popełnienia przestępstwa. Stwierdzenie to nie wymaga, jak się wydaje szerszego komentarza co jednak implikuje powinnością zastosowania unormowanej w art. 4 § 1 kk instytucji a w efekcie określenie, że tak co do kwalifikacji prawnej czynu, jak też podstawy wymiaru kary i środków karnych korzystać należy z przepisów, obowiązujących w dacie czynu, nie zaś w dacie wyrokowania.

Rozważania w zakresie wymiaru kary rozpocząć należy od wskazania podstawowej okoliczności łagodzącej. Bez wątpienia wpływ na potrzebę złagodzenia kary ma aspekt wiktymologiczny, o jakim była już częściowo mowa. Dotyczy to nie tyle D. C., bo pokrzywdzona ta dopełniła ze swojej strony wszystkich niezbędnych starań, co M. S. (1)- pośrednika obrotu nieruchomościami a także notariusza. Gdyby osoby te dopełniły chociażby obowiązku rzetelnego poinformowania pokrzywdzonych o możliwości zmiany opisanej w księdze wieczystej sytuacji, odnoszącej się do sprzedawanego lokalu, to B. i D. C. zyskaliby szansę na dokonanie weryfikacji swojej wiedzy na temat prowadzenia z lokalu egzekucji komorniczej a w efekcie mogliby skutecznie odstąpić od umowy. Wprawdzie pokrzywdzeni nie byli wówczas osobami nieporadnymi, lecz jako osoby nieobeznane z przepisami prawa, ani też niezorientowane w transakcjach tego typu mogli oczekiwać rzetelnych i wyczerpujących informacji o potencjalnych zagrożeniach, jakie w realiach sprawy się ziściły. Za łagodzącą, choć o niepomiernie mniejszym ciężarze gatunkowym, okoliczność uznać należy także i to, że wartość stanowiącego przedmiot przestępstwa mienia mieści się w dolnych granicach pojęcia ,,znaczna”. Nie jest natomiast okolicznością łagodzącą fakt odzyskania przez D. C. w wyniku długotrwałego procesu cywilnego utraconej kwoty. Podmiotem zobowiązanym został bowiem w tym zakresie M. S. (1) a nie oskarżona. To sprawiło, że wyrządzona przestępstwem szkoda finalnie dotknęła innej osoby, nie została jednak przez sprawcę zniwelowana.

Znacznie bardziej rozbudowany jest w ocenie Sądu katalog okoliczności obciążających. W tym zakresie wskazać należy, że dla pokrzywdzonych utrata pozyskanych z kredytu bankowego pieniędzy była bardzo znacznym uszczerbkiem materialnym, bo kwota 325 000 zł stanowiła w zasadzie dorobek całego życia. Byli oni zobligowani do spłacenia tegoż kredytu pomimo tego, że nabyte mieszkanie wskutek oszukańczych działań oskarżonej utracili, pozostając jedynie z długiem. Kupno mieszkania dla każdej przeciętnej osoby jest wydarzeniem, łączącym się z emocjami- najczęściej pozytywnymi. W tym przypadku była to dla pokrzywdzonych trauma o znacznym natężeniu, o czym szerzej mowa jest w dalszej części uzasadnienia. Nie tylko utracili oni swoje pieniądze, ale ich potrzeby mieszkaniowe nie zostały zaspokojone. Prawo do mieszkania jest przy tym w ocenie Sądu jednym z fundamentalnych, bo od jego zaspokojenia zależy praktycznie całokształt okoliczności życiowych. Czyn oskarżonej godził ponadto w bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami a tego rodzaju zachowania pociągają za sobą potrzebę drobiazgowej weryfikacji tego rodzaju transakcji, co z pewnością przyczynia się do zwiększenia kosztów z tym związanych. Odwołać się należy i do dużego natężenia złej woli oskarżonej, co wprost przekłada się na znaczny stopień jej winy. Wszak opisaną w wyroku transakcję E. Z. przygotowywała przez dłuższy okres, sprawdzając czy w księdze wieczystej wzmianka o wiadomej jej egzekucji komorniczej została wprowadzona. Zachowaniem swoim okazała ona skrajnie posunięty egocentryzm i brak jakiejkolwiek empatii, nie baczyła bowiem na skutki, jakie dla pokrzywdzonych małżonków C. zostaną spowodowane. Wiedziała ona, że nabywcy nie są osobami majętnymi i że utrata tak dużej z ich punktu widzenia i obiektywnie znacznej kwoty będzie się łączyć z poważnymi dlań trudnościami finansowymi. Elementy te sprawiają, że stopień szkodliwości społecznej popełnionego przez oskarżoną przestępstwa jest znaczny. Okoliczności te sprawiły, że zaproponowana przez oskarżyciela publicznego kara, stanowiąca dolny próg ustawowego zagrożenia jawi się jako rażąco łagodna. W ocenie Sądu określone w art. 53 § 1 i 2 kk cele kary spełni kara surowsza, a zatem kara 2 lat pozbawienia wolności. Takie ukształtowanie wymiaru kary pozbawienia wolności rodzi jednak na kanwie art. 69 § 1 kk obowiązującym w listopadzie 2008r. powinność dokonania oceny prognozy kryminologicznej co do oskarżonej. W ocenie Sądu jest ona pozytywna. E. Z. nie wyraziła co prawda skruchy, lecz jest to spowodowane skorzystaniem przez nią z prawa do złożenia korzystnych dla siebie wyjaśnień. Korzystanie przez kogokolwiek z przysługującego uprawnienia nie może w ocenie Sadu rodzić żadnych ujemnych następstw, co jak się wydaje nie wymaga komentarza. Oskarżona jednak nie była dotychczas karana, zaś w dacie czynu znajdowała się ona w stosunkowo trudnej sytuacji życiowej. Nie usprawiedliwia to wprawdzie w żaden sposób jej działania, lecz wskazuje, że nie jest ona na tyle zdemoralizowanym sprawcą, że resocjalizacja w warunkach penitencjarnych byłaby w jej przypadku niezbędna. W ocenie Sądu nie sposób zasadnie wywodzić, że popełni ona w przyszłości ponownie przestępstwo, zaś jedynym środkiem perspektywę taką eliminującym jest efektywne wykonanie kary o charakterze izolacyjnym. Skoro tak, to uzasadnionym jest w jej przypadku skorzystanie z możliwości zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Maksymalny okres próby, jaki został przez Sąd wyznaczony warunkowany jest jednak ograniczonym w tej materii zaufaniem do oskarżonej. Znaczny stopień jej zawinienia i znaczna szkodliwość społeczna popełnionego czynu wskazują jednak na stosunkowo zaawansowany proces demoralizacji sprawczyni, która powinna dogłębnie przeanalizować swoje dotychczasowe postępowanie i pogłębić nad nim refleksję.

Istotną częścią wydanego wyroku jest obowiązek naprawienia na rzecz M. S. (1) wyrządzonej przestępstwem szkody. Wszak to on z mocy prawomocnego wyroku, wydanego w postępowaniu cywilnym został zobowiązany do wyrównania i faktycznie wyrównał szkodę materialną, jaką w wyniku działań oskarżonej poniosła D. C.. W tej sytuacji stwierdzić należy, że również i M. S. (1) w wyniku dokonanego przez oskarżoną oszustwa poniósł szkodę majątkową. Wskazał on w toku procesu, że wysokość rzeczywistej, poniesionej przezeń szkody to kwota 1 062 498 zł. Składają się na nią przelana na rzecz D. C. kwota 813 786 zł 17 gr z tytułu należności głównej i odsetek a także koszty zaciągniętych w tym celu przez niego dwóch kredytów bankowych. Podnieść jednak należy, że pokrzywdzony pozyskał 163 269 zł 83 gr z towarzystwa ubezpieczeniowego a co za tym idzie sumę tę należało odjąć od globalnie przelanej na rzecz D. C. należności. W toku rozprawy głównej nie zostało jednocześnie wykazane, że M. S. (1) ze względu na swoją sytuacje materialną zmuszony był do zaciągnięcia kredytów. Gdyby tak nie było, to koszty związane z obsługa tego zadłużenia nie powinne w ocenie Sądu obciążać oskarżonej. Ustalenie tego wymagałoby jednak przeprowadzenia szeregu czynności dowodowych, jakie przyczyniłyby się do wydłużenia i tak długo trwającego postępowania karnego. W tej sytuacji Sąd zredukował wnioskowany przez M. S. (1) obowiązek naprawienia szkody również i o poniesione przez niego koszty kredytowe (k. 957) nie przesądzając, czy w istocie powinne być one przez oskarżoną poniesione. Z tego powodu nałożony został na E. Z. obowiązek jedynie częściowego naprawienia na rzecz M. S. (1) szkody, jaka w wyniku popełnionego przez oskarżoną przestępstwa poniósł.

Za zasadne uznać natomiast należało żądanie przyznania D. C. kwoty 50 000 zł tytułem nawiązki w celu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W ocenie Sądu- a wynika to z wiarygodnych zeznań D. C. i M. S. (2) pierwsza z wymienionych na skutek działania oskarżonej doznała na tyle znacznej traumy, że konieczne było jej leczenie psychiatryczne. Mąż pokrzywdzonej wskutek utraty tak znacznej kwoty popadł w alkoholizm i niedługo później zmarł a pamiętać należy i o tym, że starania o odzyskanie utraconych pieniędzy sprowadzały się do długiego procesu cywilnego. Trywialnie rzecz ujmując, jak to zobrazowała M. S. (2), w wyniku tej sytuacji zmieniło się podejście pokrzywdzonej i jej męża do życia, bo wiodąc poprzednio normalne, spokojne życia stali się osobami smutnymi i zamkniętymi. Bez wątpienia zatem czyn oskarżonej spowodował, poza stratą materialną, bardzo poważną krzywdę u D. C., jaką trudno jest wyrazić w pieniądzach. Diametralne pogorszenie warunków życiowych, rozpad rodziny, pogorszenie stanu zdrowia psychicznego mają w ocenie Sądu bezpośredni związek z przestępczą działalnością oskarżonej i przez tę działalność zostały wywołane. Wieloletni okres przeżywanej, zrozumiałej w tych warunkach traumy stanowi dodatkową okoliczność, wskazującą na to, że żądana jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę kwota jawi się w ocenie Sądu jako miarodajna.

Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżycieli posiłkowych wnioskowane kwoty z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego. Pełnomocnik M. S. (1) wykazał, że wskazana przez niego kwota faktycznie została uiszczona, wobec pozostałych natomiast oskarżycieli posiłkowych dochodzone sumy mieszczą się w stawkach minimalnych. Oskarżona nie ma przy tym majątku, ani dochodów w takiej wysokości, by uzasadniały one stwierdzenie o możliwości poniesienia przez nią pozostałych, poniesionych przez Skarb Państwa kosztów sądowych. Z tegoż względu Sąd odstąpił od obciążania jej tymi należnościami.