Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2018 r.

Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Jolanta Brzęk

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Kucharczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2018 r. w Tychach

na rozprawie

sprawy z powództwa:

J. G.

przeciwko:

W. B.

R. K.

o zapłatę

1)  zasądza solidarnie od pozwanych W. B., R. K. na rzecz powoda J. G. kwotę 2 234,15 zł (dwa tysiące dwieście trzydzieści cztery złote piętnaście groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 1 565,15 zł (jeden tysiąc pięćset sześćdziesiąt pięć złotych piętnaście groszy) od dnia 12 lipca 2017 roku do dnia zapłaty;

2)  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1 029,00 zł (jeden tysiąc dwadzieścia dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Jolanta Brzęk

S.. akt VI GC 1697/17/3

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 lipca 2017 r. powód J. G. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych W. B. i R. K. kwoty 2 234,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 1 565,15 zł oraz o zasądzenie kosztów postępowania od strony pozwanej.

Powód oparł powództwo na przepisie art. 299 Kodeksu spółek handlowych, kierując roszczenie przeciwko członkom zarządu Centrum (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M., wobec bezskuteczności egzekucji skierowanej przeciwko wskazanej spółce.

W dniu 28 września 2017 r. Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy wydał w sprawie o sygn. akt VI GNc 1601/17 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W przepisanym terminie pozwani wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwani nie zakwestionowali okoliczności wszczęcia i przeprowadzenia egzekucji wobec spółki, w zarządzie której zasiadają. Wskazali jednak, że postanowienie o stwierdzeniu bezskuteczności egzekucji nie może uprawdopodabniać braku możliwości zaspokojenia z majątku spółki albowiem nie prowadzi do domniemania o niewypłacalności spółki. Podnieśli, że na dzień wniesienia sprzeciwu spółka posiada prawa wydawnicze oraz należności wobec trzeciodłużników w kwocie przenoszącej 100 000 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 lutego 2016 r. Sąd Rejonowy w Tychach Wydział I Cywilny wydał wyrok w sprawie o sygn. akt I C 258/15 nakazując Centrum (...) sp. z o.o. w M., aby zapłaciła na rzecz J. G. kwotę 1 490 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- 1 084,04 zł od dnia 15 grudnia 2014 r.,

- 405,96 zł od dnia 19 grudnia 2014 r.,

oraz kwotę 227 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Wyrok uprawomocnił się i w dniu 12 marca 2016 r. Sąd nadał mu klauzulę wykonalności.

Dowód: wyrok z dnia 9 lutego 2016 r. (k. 8).

Powód na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego, tj. wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Tychach sygn. akt VI C 258/15 złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Mikołowie M. W. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z majątku Centrum (...) sp. z o.o. w M.. Wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego został skierowany w szczególności do majątku ruchomego, pieniędzy, wierzytelności, rachunków bankowych.

Dowód: akta postępowania egzekucyjnego(...)( w zał. do akt ).

Wobec bezskuteczności prowadzonej egzekucji w stosunku do Centrum (...) sp. z o.o. w M. w dniu 1 czerwca 2016 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Mikołowie wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność.

Dowód: akta postępowania egzekucyjnego (...) ( w zał. do akt ), postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego (k. 9).

Pismem z dnia 9 stycznia 2017 r. powódka wezwała pozwanych do zapłaty należności wynikających z nakazu zapłaty, zwrotu kosztów postępowania klauzulowego oraz egzekucyjnego. Wezwanie to pozostało bez odpowiedzi.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dowodem nadania (k. 14-16).

Pozwani w dacie powstania wierzytelności wobec Centrum (...) sp. z o. o. w M., wynikającej z wyżej wskazanego tytułu wykonawczego pełnili funkcje w zarządzie spółki: W. B. – prezesa zarządu, a R. K. – wiceprezesa zarządu.

Dowód: odpis pełny z Rejestru Przedsiębiorców KRS (k.10-13).

Spółka, której członkami zarządu są obaj pozwani W. B. i R. K. nie uregulowała zobowiązań na rzecz powoda z powodu braku środków i od kilku lat nie prowadzi działalności. W dniu 30 czerwca 2016 r. Sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości z powodu braku środków na pokrycie kosztów postepowania upadłościowego. Spółka posiada majątek trudno zbywalny obejmujący prawa autorskie podręczników wydrukowanych według oryginalnego programu nauczania. Spółka ma zobowiązania wobec ZUS co jest odnotowane w KRS. Zaległości rodziców w opłacaniu lekcji rosły i obecnie wynoszą łącznie na kwotę około 300 tyś zł. Udokumentowanych jednak, nadających się do ściągnięcia jest na około 175 tyś.

Dowód : zestawienie obrotów i sald za rok obrachunkowy 2016 (k. 44), wykaz majątku ruchomego spółki z dnia 27 października 2017 r. (k. 45), wykaz publikacji dydaktycznych (k. 46), spis podmiotów zobowiązanych (k. 47-52), zeznania pozwanego R. K. (k. 114-115), zeznania pozwanego W. B. (k. 115- 116).

Powyższe ustalenia poczynione zostały w oparciu o powołane dowody z dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne w całości. Należy podkreślić, że powołana dokumentacja pomimo iż pochodziła z różnych źródeł przedstawiała spójny obraz przebiegu wydarzeń, który był prawdopodobny w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda jak i obu pozwanych, ponieważ są logiczne, konsekwentne i wzajemnie zgodne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo wytoczone w niniejszej sprawie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Strona powodowa oparła powództwo na roszczeniu wynikającym z treści art. 299 Kodeksu spółek handlowych (DZ. U. 2013.1030 z późn. zm., dalej k.s.h.).

Zgodnie z art. 299 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania (§ 1). Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (§ 2). Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu (§ 3).

Powód dochodząc roszczenia z art. 299 § 1 k.s.h. miał obowiązek wykazania (art. 6 k.c.) bezskuteczności egzekucji oraz okoliczności, że dochodzone roszczenie istniało w okresie, w którym pozwani byli członkami zarządu pozwanej spółki.

W przedmiotowej sprawie powód sprostał ciężarowi dowodów określonemu
w art. 6 k.c. Udowodnił bowiem zarówno bezskuteczność egzekucji, jak i fakt, że dochodzone roszczenie istniało w okresie, w którym pozwani W. B. i R. K. pełnili odpowiednio funkcję prezesa i wiceprezesa zarządu spółki Centrum (...) sp. z o.o. w M.. Pozwani w sprzeciwie powyższą okoliczność przyznali.

Natomiast bezskuteczność egzekucji w toku postępowania zastała udowodniona postanowieniem komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wydanym na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. z dnia 12 grudnia 2016 r. (k.13).

Należy wskazać, że ustalenie, że egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela (podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 roku,
V CKN 416/01, OSNC 2004, nr 7-8, poz. 129).

Co istotne, w niniejszej sprawie powód uzyskał zarówno wyrok wydany przeciwko spółce Centrum (...) sp. z o.o. w M. (opatrzony klauzulą wykonalności), jak i wszczął na jego podstawie postępowanie egzekucyjne oraz wykazał, że egzekucja wobec rzeczonej spółki okazała się bezskuteczna.

Pozwani chcąc uwolnić się od odpowiedzialności wynikającej z w/w art. 299 k.s.h. winni byli wykazać, że pomimo umorzenia postępowania egzekucyjnego skierowanego do majątku spółki z uwagi na jego bezskuteczność, spółka ta posiada obecnie majątek, do którego strona powodowa może skierować skutecznie egzekucję i w ten sposób uzyskać zaspokojenie.

W ocenie Sądu pozwani nie zaoferowali wystarczających środków dowodowych na tę okoliczność. Winni oni byli przedstawić dokumenty, które stanowiłyby materiał poglądowy, na podstawie którego możliwe byłoby opracowanie stosownej opinii biegłego sądowego, której wnioski oparte byłyby specjalistyczną wiedzą rachunkową. Zgodnie bowiem z wyżej przywołanym art. 6 k.c. obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających wyłączenie odpowiedzialności członka zarządu spółki spoczywał na pozwanych i nie było żadnych podstaw do przenoszenia tegoż ciężaru na stronę powodową.

Pozwani co prawda przedłożyli zestawienie sald i obrotów za rok obrachunkowy 2016, ale – w ocenie Sądu – zestawienie to, wygenerowane z systemu komputerowego w 2017 r. nie stanowi miarodajnego dowodu obrazującego stan finansowy spółki. Dowodem takim powinna być opinia biegłego.

Zdaniem Sądu pozwani jako odpowiednio prezes zarządu i wiceprezes zarządu spółki, działając z minimalną starannością powinni byli zlecić sporządzenie sprawozdania finansowego wraz z zestawieniem zobowiązań na dzień kończący rok obrotowy, co umożliwiłoby dokonanie oceny sytuacji przedsiębiorstwa i ustalenie odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w czasie pełnienia przez nich funkcji.

Sąd raz jeszcze pragnie podkreślić, że w jego ocenie zestawienie obrotów i sald nie jest bilansem, jest podstawą do sporządzenia bilansu oraz rachunku zysków i strat. Trudno zatem na podstawie tylko zestawienia obrotów i sald, bez dokumentów źródłowych, zestawienia zobowiązań i przeprowadzonego badania przez biegłego księgowego zarówno co do poprawności ich sporządzenia, jak i wiarygodności zawartych w nich danych - dokonywać oceny sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa.

Ponadto Sąd miał na uwadze również okoliczność, że pozwani mogli już w toku postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce wskazać komornikowi składniki majątku, z których możliwe byłoby prowadzenie skutecznej egzekucji. Z pisma komornika (k. 12) oraz odpisu pełnego Rejestru Przedsiębiorców KRS spółki wynika, że wniosek o ogłoszenie upadłości został oddalony z uwagi na brak środków pozwalających na pokrycie kosztów postępowania egzekucyjnego. Nadto z wniosku o wszczęcie egzekucji wynika, że została ona skierowana do całego majątku spółki, a komornikowi polecono zwrócić się do dłużnika o wskazanie posiadanego przez niego mienia.

Nie budzi obecnie wątpliwości zapatrywanie co do odszkodowawczego, deliktowego charakteru odpowiedzialności członka zarządu spółki za jej zobowiązania na gruncie art. 299 k.s.h., która ma charakter samoistny i autonomiczny (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CSK 390/11). Oznacza to, że członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialności w obliczu bezskuteczności egzekucji przeciwko tej spółce nie wstępuje w sytuację prawną spółki, nie odpowiada tak jak spółka, lecz ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą.

Sąd nie kwestionuje przy tym, iż odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji, czy zasądzone w tytule wykonawczym przeciwko spółce odsetki od należności głównej. Tym niemniej w judykaturze zwraca się równocześnie uwagę, iż z uwagi na odszkodowawczy charakter odpowiedzialności członków zarządu w trybie art. 299 k.s.h. niewyegzekwowane od spółki odsetki, zasądzone w tytule egzekucyjnym wydanym przeciwko niej, stanowią wtedy szkodę, co jednak w nowym procesie wymaga od powoda wyrażenia ich wartości kwotowej. Odsetek przysługujących na podstawie art. 481 k.c. nie można utożsamiać z odsetkami za zwłokę w nieterminowym wykonaniu zobowiązania przez samą spółkę. Niewyegzekwowane od spółki odsetki za zwłokę objęte tytułem egzekucyjnym mogą być zatem objęte odszkodowaniem dochodzonym na podstawie art. 299 k.s.h., lecz wtedy powód powinien je zsumować i wyrazić kwotowo.

Wierzyciel może się domagać od członków zarządu dłużnej spółki odsetek za opóźnienie od dochodzonego odszkodowania (na które mogą się składać: należność główna i odsetki za zwłokę w jej zapłacie przez spółkę) określonych w sposób odpowiadający art. 481 k.c., które należą się od chwili wymagalności ustalonej stosownie do art. 455 k.c .

Zgodnie z ogólnym uregulowaniem przewidzianym w art. 455 k.c. roszczenie odszkodowawcze wynikające z art. 299 k.s.h. staje się wymagalne niezwłocznie po wezwaniu członka zarządu do zapłaty sumy zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna.

Kolejną przesłanką egzoneracyjną członków zarządu dłużnej spółki jest zgłoszenie przez nich wniosku o upadłość spółki w odpowiednim czasie. Taki czas wyznaczony jest w przepisach prawa upadłościowego.

Jak wynika z zeznań pozwanych jedyny skutecznie złożony wniosek o ogłoszenie upadłości został oddalony przez Sąd z tym uzasadnieniem, że spółka nie posiada majątku, z którego można by pokryć koszty postępowania upadłościowego. Wynika z tej okoliczności, że w niniejszym postępowaniu nie zachodziła konieczność powołania opinii biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność ustalenia czy zachodzi konieczność złożenia wniosku o upadłość spółki przez członków zarządu w odpowiednim czasie oraz jej daty. Jedyny wniosek został oddalony.

Mając powyższe rozważania na względzie Sąd zasadził solidarnie pod pozwanych kwotę 2 234,15 zł wraz z odsetkami od kwoty 1 565,12 zł.

W wezwaniu do zapłaty z dnia 9 stycznia 2017 roku strona powodowa wskazała, że dłużnicy są zobowiązani zapłacić żądaną kwotę w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Powód zażądał odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa zgodnie z art. 481k.c. w zw. z art. 455 k.c.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Strona powodowa uległa bowiem wyłącznie co do nieznacznej części swojego żądania. Na łączną kwotę kosztów postępowania złożyły się kwoty: 112 zł tytułem opłaty od pozwu, oraz 917 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona zgodnie z §2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800), co daje łączną kwotę 1 029 zł.

SSR Jolanta Brzęk