Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1433/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2016 rok

Sąd Okręgowy w Radomiu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Michał Gałek

Protokolant: stażysta Emilia Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2016 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa H. M., B. M., J. M. (1), P. M. i M. S. (1)

przeciwko Č. (...) w (...) prowadząca działalność w Polsce poprzez C. pojišt’ovna Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W.

o zapłatę, odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego (...) na rzecz powódki H. M. tytułem zadośćuczynienia kwotę 80.000,00 (osiemdziesiąt tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2015 roku do dnia zapłaty oraz tytułem odszkodowania kwotę 20.000,00 (dwadzieścia tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2015 roku do dnia zapłaty;

2.  umarza postępowanie w stosunku do powódki H. M. co do kwoty 30.000 (trzydzieści tysięcy) zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

3.  oddala powództwo H. M. w pozostałej części;

4.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powódki H. M. kwotę 7.420,00 (siedem tysięcy czterysta dwadzieścia złotych) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powódki B. M. tytułem zadośćuczynienia kwotę 70.000,00 (siedemdziesiąt tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2015 roku do dnia zapłaty oraz tytułem zwrotu kosztów pogrzebu kwotę 7.857,71 (siedem tysięcy osiemset pięćdziesiąt siedem złotych siedemdziesiąt jeden groszy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2015 roku do dnia zapłaty;

6.  umarza postępowanie w stosunku do powódki B. M. co do kwoty 10.000 (dziesięć tysięcy) zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz co do kwoty 3.438,78 (trzy tysiące czterysta trzydzieści osiem złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

7.  oddala powództwo B. M. w pozostałej części;

8.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powódki B. M. kwotę 6.766,00 (sześć tysięcy siedemset sześćdziesiąt sześć złotych) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

9.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powoda J. M. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 70.000,00 (siedemdziesiąt tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2015 roku do dnia zapłaty;

10.  umarza postępowanie w stosunku do powoda J. M. (1) co do kwoty 10.000 zł (dziesięć tysięcy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

11.  oddala powództwo J. M. (1) w pozostałej części;

12.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powoda J. M. (1) kwotę 6.066,00 (sześć tysięcy sześćdziesiąt sześć) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

13.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powoda P. M. tytułem zadośćuczynienia kwotę 70.000,00 (siedemdziesiąt tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2015 roku do dnia zapłaty;

14.  umarza postępowanie w stosunku do powoda P. M. co do kwoty 10.000 zł (dziesięć tysięcy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

15.  oddala powództwo P. M. w pozostałej części;

16.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powoda P. M. kwotę 6.066,00 (sześć tysięcy sześćdziesiąt sześć) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

17.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powódki M. S. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 70.000,00 (siedemdziesiąt tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2015 roku do dnia zapłaty;

18.  umarza postępowanie w stosunku do powódki M. S. (1) co do kwoty 10.000 zł (dziesięć tysięcy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

19.  oddala powództwo M. S. (1) w pozostałej części;

20.  zasądza od pozwanego Č. (...) w (...) na rzecz powódki M. S. (1) kwotę 6.066,00 (sześć tysięcy sześćdziesiąt sześć) zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis .-

Sygn. akt I C 1433/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 października 2015 roku (data nadania), powodowie H. M., B. M., J. M. (1), P. M. i M. S. (1) wnieśli o :

1.  zasądzenie od pozwanego C. P. a.s na rzecz powódki H. M. kwoty 150 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tj. za śmierć męża S. M. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wykonaniu zobowiązania liczonymi od dnia 9 października 2015 r. tj. następnego po upływie trzydziestego dnia od dnia otrzymania przez pozwanego zgłoszenia szkody do dnia zapłaty;

2.  zasądzenie od pozwanego C. P. a.s na rzecz powódki H. M. kwoty 30 000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wykonaniu zobowiązania liczonymi od dnia 9 października 2015 r. tj. następnego po upływie trzydziestego dnia od dnia otrzymania przez pozwanego zgłoszenia szkody do dnia zapłaty;

3.  zasądzenie od pozwanego C. P. a.s na rzecz powódki B. M. kwoty 100.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tj. za śmierć ojca S. M. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wykonaniu zobowiązania liczonymi od dnia 9 października 2015 r. tj. następnego po upływie trzydziestego dnia od dnia otrzymania przez pozwanego zgłoszenia szkody do dnia zapłaty;

4.  zasądzenie od pozwanego C. P. a.s na rzecz powódki B. M. kwoty 11 296,49 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu stosownie do art. 446 § 1 k.c. z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wykonaniu zobowiązania liczonymi od dnia 9 października 2015 r. tj. następnego po upływie trzydziestego dnia od dnia otrzymania przez pozwanego zgłoszenia szkody do dnia zapłaty;

5.  zasądzenie od pozwanego C. P. a.s na rzecz powoda J. M. (1) kwoty 100.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tj. za śmierć ojca S. M. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wykonaniu zobowiązania liczonymi od dnia 9 października 2015 r. tj. następnego po upływie trzydziestego dnia od dnia otrzymania przez pozwanego zgłoszenia szkody do dnia zapłaty;

6.  zasądzenie od pozwanego C. P. a.s na rzecz powoda P. M. kwoty 100.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tj. za śmierć ojca S. M. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wykonaniu zobowiązania liczonymi od dnia 9 października 2015 r. tj. następnego po upływie trzydziestego dnia od dnia otrzymania przez pozwanego zgłoszenia szkody do dnia zapłaty;

7.  zasądzenie od pozwanego C. P. a.s na rzecz powódki M. S. (1) kwoty 100.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tj. za śmierć ojca S. M. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wykonaniu zobowiązania liczonymi od dnia 9 października 2015 r. tj. następnego po upływie trzydziestego dnia od dnia otrzymania przez pozwanego zgłoszenia szkody do dnia zapłaty.

Powodowie wnieśli także o zasądzenie na rzecz każdego z nich kwoty 3600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwot po 17 tytułem opłaty skarbowej od udzielonych pełnomocnictw.

W uzasadnieniu pozwu wskazali, iż w dniu 28 sierpnia 2014 roku w Z. D. Ś. nieumyślnie naruszył zasady ruchu drogowego, w ten sposób, że kierując pojazdem marki F. (...) o nr rej (...) prędkością większą od dopuszczalnej nie zachował bezpiecznego odstępu od roweru kierowanego przez S. M. (1) i uderzył w tylną część roweru powodując odrzucenie tego pojazdu i rowerzysty na pobocze, na skutek czego pokrzywdzony doznał obrażeń ciała w następstwie których zmarł. Pozwany zgłoszenie szkody otrzymał w dniu 8 września 2015 roku, a pismem z dnia 10 września wezwał poszkodowanych do uzupełnienia zgłoszenia, jednakże w treści wezwania wyliczone zostały dokumenty, które już zostały przedstawione ubezpieczycielowi (k. 3-19).

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 8 lutego 2016 roku pozwana C. P. a.s w C. (...) prowadząca działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce reprezentowana przez radcę prawnego O. L. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od każdego z powodów kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że na skutek postępowania likwidacyjnego przyznała H. M. zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wysokości 20.000,00 zł, oraz kwotę 10.000,00 zł tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, B. M. kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 3.438,78 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu, J. M. (1) kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, P. M. kwotę 10 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i M. S. (1) kwotę 10 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Pozwana zakwestionowała żądanie co do wysokości. W związku z powyższym, wypłacona już kwota zadośćuczynienia, zdaniem strony pozwanej jest adekwatna do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy. Pozwana zakwestionowała także datę początkową naliczania ewentualnych odsetek od zadośćuczynienia wskazując, iż należą się one od dnia wyrokowania oraz żądanie zasądzenia kosztów pogrzebu i roszczenie o zapłatę odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej wskazując, że roszczenia te zostały w całości zrekompensowane w toku postępowania likwidacyjnego (k. 116-118).

Pismem z dnia 16 marca 2916 roku powodowie cofnęli częściowo powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia na rozprawie w dniu 08.12.2016r. w ten sposób, że ograniczyli powództwo o kwoty wypłacone przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego tj. :

a)  H. M. w zakresie kwoty 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz w zakresie kwoty 10.000,00 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od obu kwot;

b)  B. M. w zakresie kwoty 10.000,00 zł zadośćuczynienia oraz w zakresie kwoty 3.438,78 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od obu kwot;

c)  M. S. (1) w zakresie kwoty 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty;

d)  J. M. (1) w zakresie kwoty 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty;

e)  P. M. w zakresie kwoty 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty.

W uzasadnieniu wskazali, iż zapłata na ich rzecz nastąpiła już po wytoczeniu powództwa (k. 137- 138, 00:49:21 min rozprawy w dniu 8 grudnia 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 201 ).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 28 sierpnia 2014 roku w Z. D. Ś. nieumyślnie naruszył zasady ruchu drogowego, w ten sposób, że kierując pojazdem marki F. (...) o nr rej (...) z prędkością większą od dopuszczalnej nie zachował bezpiecznego odstępu od roweru kierowanego przez S. M. (1) i uderzył w tylną część roweru powodując odrzucenie tego pojazdu i rowerzysty na pobocze, na skutek czego pokrzywdzony doznał obrażeń ciała w następstwie których zmarł (bezsporne).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Zwoleniu z dnia 14 kwietnia 2015 roku, sygn. akt II K 250/15 kierowca samochodu D. Ś. został uznany za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu stanowiącego przestępstwo z art 177 § 2 k.k. (wyrok Sądu Rejonowego w Zwoleniu z dnia 14 kwietnia 2015 ro. k. 61).

Właściciel pojazdu, którym kierował D. Ś. – sprawca zdarzenia drogowego z dnia 28 sierpnia 2014 roku miał zawartą z pozwanym zakładem ubezpieczeń umowę obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów (bezsporne).

Poszkodowany S. M. (1) pozostawił po sobie żonę H. M., córki B. M. i M. S. (1), synów J. M. (1) oraz P. M. oraz liczne grono wnuków obejmujące M. S. (2), K. S., M. M. (1), J. M. (2) oraz W. M.. W chwili śmierci miał 82 lata.

Związek małżeński H. i S. M. (1) trwał 53 lata. Pomimo wielu lat wspólnego życia, zaawansowanego wieku ich relacja małżeńska była bardzo żywa. S. M. (1) miał swoje dalekosiężne plany. Pochodząc z długowiecznej rodziny postrzegał siebie w perspektywie kolejnych 20 lat życia, co uzasadniał jego stabilny stan zdrowia.

Swoim optymizmem, pogodą ducha, stałą aktywnością obdarzał członków rodziny tworząc przeświadczenie o tym, że jeszcze długie lata będzie służył pomocą, dzielił się swoją mądrością z najbliższymi. Obdarowywał małżonkę oraz swoje dzieci swoimi zdolnościami, wiedzą, troską i zainteresowaniem zapewniał im poczucie bezpieczeństwa, bliskości i przynależności. Jego nagłe odejście wywołało bolesną pustkę, z którą trudno jest powodom się pogodzić, odnaleźć wyciszenie w bólu oraz uporać się z nieodwracalną stratą.

S. M. (1) był starszy o jedenaście lat od powódki H. M., w chwili jego śmierci miała ona 71 lat. Małżonkowie M. przed śmiercią S. M. (1) zamieszkiwali wraz z córką B. M. oraz wnuczką. H. i S. M. (2) tworzyli stabilny związek zależnościowy w którym mąż pełnił rolę przewodnika, osoby regulującej funkcjonowanie relacji, załatwiał wszelkie sprawy urzędowe. Małżonkowie wspierali się wzajemnie.

H. M. załamała się po śmierci męża. Wystąpił u niej stan obniżenia reaktywności emocjonalnej, które objęło okres 18 miesięcy. Przedłużająca się reakcja obronna spowodowała, że w aktualnym stanie zdrowia powódka wymaga interwencji lekarza psychiatry. W stanie zdrowia psychicznego powódki stwierdza się zaburzenia, które obrazują symptomy zespołu depresyjnego. U H. M. występuje obniżenie nastroju, napędu psychoruchowego, subiektywne poczucie obniżonej sprawności poznawczej oraz rytmów okołodobowych pod postacią trudności w zasypianiu, ze snem płytkim i przerywanym.

H. M. prezentuje depresyjne zaburzenia myślenia — zniechęcenie do życia oraz aktywności życiowej - osłabienie kontaktów z otoczeniem, izolowanie się, zmniejszenie liczby i zakresu zainteresowań, ograniczenie codziennej aktywności. Nagłą śmierć męża przeżywa jako stan utraty kontroli nad swoim życiem, możliwości panowania nad sytuacją oraz braku wyjścia. Wymaga bezwzględnie pomocy specjalistycznej. W ocenie biegłego w aktualnym stanie zdrowia psychicznego powódki występują zaburzenia sfery emocjonalno — dążeniowej jak w zaburzeniach typu depresyjnego wymagające terapii farmakologicznej, H. M. nie jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z kryzysem, który został wywołany tragiczną śmiercią męża i emocjami. Od września 2016 roku uczęszcza ona do psychiatry.

H. M. utrzymuje się z emerytury w wysokości 1174,70 zł, zaś S. M. (1) uzyskiwał z tytułu emerytury dochód w kwocie 1.537,42 złote miesięcznie. W roku 2013 uzyskał dochód w łącznej wysokości 18688,92 zł. Przed śmiercią uprawiał on gospodarstwo rolne (decyzja z ZUS k. 67-68, PIT 40A za rok 2013 k. 69)

B. M. w chwili śmierci ojca miała 42 lata. Relacja powódki z ojcem miała charakter głębokiej, wzajemnej bliskości, opierała się na przekonaniu o tym, że w każdej sytuacji może na ojca liczyć, nawet wówczas gdy swoim postępowaniem łamie zasady, które ojciec wyznaje. Powódka obawiała się reakcji ojca na wiadomość o panieńskiej ciąży okazało się, że dostała niezbędne wsparcie, pomoc, bezpieczny dom dla siebie i córki. Śmierć ojca spowodowała doświadczenie głębokiego cierpienia, bólu. Miała problemy z wykonywaniem obowiązków w pracy, pomagali jej znajomi. Mimo upływu dwóch lat od zdarzenia powódka nie pogodziła się ze śmiercią ojca. Tęskni za nim, oczekuje jego powrotu, choć ma świadomość nieodwracalnej utraty.

Na śmierć ojca B. M. zareagowała stanem żałoby, smutkiem, cierpieniem, rozpaczą. Proces żałoby nie został domknięty. Powódka w związku ze śmiercią ojca nie doznała urazu psychicznego, który by wymagał leczenia.

B. M. w związku z pochówkiem ojca poniosła koszty związane z wykonaniem pomnika granitowego - 8 000,00 zł, usługą pogrzebową na cmentarzu - 450,00 zł, koszty przygotowania zwłok- 300,00 zł, koszty zakupu garnituru – kwota 490 zł oraz koszty zakupu trumny, koszty obsługi pogrzebu, przewóz zwłok, buty, koszula- kwota 2056,49 zł. Łączny koszt pogrzebu wyniósł 11.296,49 zł (dowód: Faktura VAT (...) k. 62, faktura VAT nr (...) k. 63, faktura VAT nr (...) k. 64, faktura VAT nr (...) k. 65, faktura VAT nr (...) k. 66). B. M. otrzymała z ZUS zasiłek pogrzebowy w kwocie 4.000 zł.).

J. M. (1) w chwili śmierci ojca miał 50 lat, pozostawał z ojcem w relacji wzajemnego szacunku i miłości. Widywał się z ojcem niemal codziennie, mieszkał ok 3 km od domu rodziców. Ojciec pomagał mu przy budowie, uprawie ziemi. Po śmierci S. M. (1) wszystkie obowiązki rolnicze spadły na powoda. Ojciec był dla niego autorytetem, wsparciem. Pomiędzy ojcem a synem istniała serdeczna więź wzajemności i bliskości emocjonalnej, zrozumienia, potrzeba wspólnego przebywania. Nagła śmierć ojca wywołała u powoda stan naturalnej żałoby. Mimo upływu czasu fakt śmierci ojca ciągle wywołuje płacz i ból, nadal wywołuje cierpienie emocjonalne. Powód dostrzega, że śmierć ojca odebrała mu poczucie stabilności, i osobę która potrafiła mu udzielić wsparcia, śmiercią ojca powód czuje się osamotniony. Śmierć ojca spowodowała regres emocjonalny powoda, wspominanie ojca wywołuje poczucie tęsknoty, żalu i smutku. Powód w związku ze śmiercią ojca nie doznał urazu psychicznego, który by wymagał leczenia a wsparcie dostał od swojej rodziny.

P. M. w chwili śmierci ojca miał 45 lata. Jest osobą pozostająca w związku małżeńskim, ma trzech synów. Mieszka wraz z żoną i dziećmi. Do domu rodzinnego przejeżdżał na święta. Od wielu lat mieszkał z dala od domu- około 270 km, jednakże pomimo tej okoliczności miał możliwość pozostawania w bardzo bliskich relacjach z ojcem. Podobnie jak dla pozostałego rodzeństwa ojciec był dla niego autorytetem, osobą od której mógł uzyskać wsparcie. Charakter ojca, jego prawość i mądrość sprawiał, że był on dla syna osobą nieodzowną, stanowił rodzaj emocjonalnego zabezpieczenia, wsparcia. Nagła i tragiczna śmierć ojca była dla powoda bardzo trudnym doświadczeniem emocjonalnym, wywołała ból i cierpienie, odczucie niepowetowanej straty. Wywołała u powoda stan naturalnej żałoby. Żałoba w typowy sposób wywołała smutek, uczucie żalu i tęsknoty. Powód dostał wsparcie emocjonalne od najbliższych, żony i synów, ich obecność w życiu powoda miała ozdrowieńczy wpływ na samopoczucie psychiczne. Powód doświadcza poczucia winy, że nie dojechał na czas przed jego odejściem.

M. S. (1) jest najstarszą z czworga rodzeństwa, w chwili śmierci ojca miała 52 lata. Mieszka w miejscowości oddalonej od miejsca zamieszkania rodziców o około 1 km. Ma męża i dwóch synów. Pracuje jako nauczyciel. W okresie wiosenno- jesiennym codziennie odsiedziała rodziców, gdzie zabierała swoich synów. Zimą kilka razy w tygodniu. Ich relacje były bardzo dobre. S. M. (1) kupował wnuczkom prezenty. Święta zawsze spędzali razem. Pozostawała ze swoim ojcem w bliskiej wzajemnej relacji. Podobnie jak dla pozostałego rodzeństwa ojciec był dla niej autorytetem, osobą od której mogła uzyskać wsparcie. Tragiczna śmierć ojca, pomimo jego wieku jawi się powódce jako boleśnie przedwczesna. Śmierć ojca wywołała u niej reakcję żałoby, była dla niej bardzo bolesna. Przez tydzień nie mogła spać, zażywała leki uspokajające. Pomimo upływu dwóch lat powódka nie domknęła żałoby, nadal emocjonalnie, z płaczem reaguje na wspomnienie ojca. Następstwem wypadku jest reakcja lękowa warunkowa powódki, która wytworzyła się na sygnał dźwiękowy karetki pogotowia ratunkowego, gdy je słyszy odczuwa obawę o najbliższych. Reakcja jest wynikiem zaburzenia poczucia bezpieczeństwa, które w sposób typowy zostaje naruszone zaskakującym wydarzeniem życiowym. Zdarzenie tragicznej śmierci spowodowało wystąpienie zaburzeń o typie fobii izolowanej (opinia biegłej A. M. k. 145-150, k. 151-155, k. 156-160, k. 161-164, k. 165-169, dowód z przesłuchania powódki H. M. 00: 04:16 – 00:15:59 min rozprawy w dniu 8 grudnia 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 201, dowód z przesłuchania powódki B. M. 00: 16:39 – 00:22:59 min rozprawy w dniu 8 grudnia 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 201, dowód z przesłuchania powoda J. M. (1) 00: 22:59 – 00:31:12 min rozprawy w dniu 8 grudnia 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 201, dowód z przesłuchania powoda P. M. 00: 31:12 – 00:39:52 min rozprawy w dniu 8 grudnia 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 201, dowód z przesłuchania powódki M. S. (1) 00: 40:52 – 00:45:34 min rozprawy w dniu 8 grudnia 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 201 zeznania M. B. 00:35:50-00:43:18 min rozprawy w dniu 4 marca 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 131, zeznania A. Z. 00:43:21-00:54:05 min rozprawy w dniu 4 marca 2016 roku, płyta CD, koperta z nagraniem k. 131 dokumentacja fotograficzna k. 86-90).

Powodowie zgłosili pozwanemu szkodę pismem z dnia 4 września 2015 r., w którym domagali się wypłaty na ich rzecz kwot tytułem zadośćuczynienia oraz odszkodowania Pozwany zgłoszenie szkody otrzymał 8 września 2015 r. (pismo z (...) z dnia 10 września 2015 roku k. 71, pismo z (...) z dnia 10 września 2015 roku k. 73, pismo z (...) z dnia 10 września 2015 roku k. 74, wezwanie do zapłaty wraz ze zgłoszeniem szkody komunikacyjnej k. 78-84). Następnie pozwany wezwał powodów do uzupełnienia zgłoszenia, wskazując w treści wezwania dokumenty, które już zostały przedstawione ubezpieczycielowi (okoliczność uznana za przyznaną).

Zakład ubezpieczeń uznał swoją odpowiedzialność i decyzją z dnia 6 października 2015 roku przyznał H. M. zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wysokości 20.000,00 zł, oraz kwotę 10.000,00 zł tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, B. M. kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 3.438,78 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu, J. M. (1) kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, P. M. kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i M. S. (1) kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane dowody w postaci dokumentów, zeznań powodów oraz zeznań świadków M. B. i A. Z., które stanowiły dla Sądu pełnowartościowy materiał dowodowy, nikt także nie kwestionował ich wiarygodności. Bezsporny jest zarówno fakt zaistnienia wypadku, jak i istnienie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdu sprawcy szkody zawartej z pozwaną spółką.

Sąd zważył, co następuje.

Powodowie dochodzili w niniejszej sprawie zadośćuczynienia za krzywdę oraz powódka H. M. dodatkowo odszkodowania za pogorszenie jej sytuacji życiowej a także B. M. zwrotu kosztów pogrzebu przeciwko pozwanemu zakładowi ubezpieczeń z tytułu jego odpowiedzialności wynikającej z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartej przez posiadacza samochodu kierowanego przez sprawcę wypadku komunikacyjnego.

Strona pozwana nie kwestionowała swojej zastępczej odpowiedzialności za sprawcę wypadku komunikacyjnego, w następstwie, którego zmarł S. M. (1). Strona pozwana wypłaciła powodom tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku śmierci S. M. (1) na rzecz H. M. kwotę 20.000,00 zł, oraz kwotę 10.000,00 zł tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, B. M. kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 3.438,78 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu, J. M. (1), P. M. oraz M. S. (1) kwoty po 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Wprowadzony ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731) do systemu prawnego art. 446 § 4 k.c., stanowi realizację zgłaszanego w nauce postulatu przyznania najbliższym członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Zadośćuczynienie przyznawane na podstawie art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesienia przez nią szkody majątkowej, a jego celem jest kompensacja krzywdy, a więc złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej, a zatem zerwaniem więzi rodzinnych z nią i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym jego sytuacji.

W literaturze i orzecznictwie wskazuje się, że na rozmiar krzywdy, o której tu mowa mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, wiek pokrzywdzonego (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2011 r. III CSK 279/10, z 17 kwietnia 2015 r., III CSK 173/14).

Niewątpliwie też krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej, a każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta ma opierać się na kryteriach obiektywnych, a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego. Przy ocenie wysokości zadośćuczynienia należy oderwać się od statusu materialnego pokrzywdzonego, ale wyrażając jego wysokość w pieniądzu można odwołać się do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na umiarkowany wymiar zadośćuczynienia, bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej” społeczeństwa ma charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z 12 września 2002 r., IV CKN 1266/00 i z 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10).

Należy także zwrócić uwagę na fakt, iż zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną czynem niedozwolonym jest świadczeniem przyznawanym jednorazowo. Niewymierny w pełni charakter indywidualnych właściwości i subiektywnych odczuć osoby pokrzywdzonej, wpływających na wysokość zadośćuczynienia sprawia, że sądowi zgodnie z treścią art. 446 § 4 k.c. pozostawiono - z woli ustawodawcy – swobodę w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia porównaj wyrok SN z 19 maja 1998r., II CKN 756/97, niepubl.).

Więź emocjonalna między członkami rodziny jest czymś bardzo ważnym dla każdego. W takim wypadku kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. W ocenie Sądu niewątpliwym jest, że dla dzieci, także tych dorosłych, śmierć rodzica, nagła i dramatyczna jest zazwyczaj źródłem wielkiej traumy, a co za tym idzie bólu i cierpienia wpływających destrukcyjnie na życie dotkniętej nimi osoby. W rozpoznawanej sprawie krzywda powodów jest tym bardziej dotkliwa, że śmierć S. M. (1) nastąpiła nieoczekiwanie, bez jakiegokolwiek przyczynienia się ofiary i dotknęła człowieka sprawnego i samodzielnego. Taka nagła śmierć miała znaczny wpływ na sytuację życiową powodów wyrażającą się przede wszystkim w pogorszeniu ich pozycji w sferze życia rodzinnego i społecznego spowodowanym bólem i cierpieniem. Z zeznań powodów, co do przeżyć z jakimi wiązała się dla nich śmierć ojca i co do więzi łączących powodów z rodzicem, wynika, iż poszkodowany był dla nich dużym wsparciem, intensywnie uczestniczył w życiu rodzinnym, gwarantował im poczucie bezpieczeństwa i stabilności, był osobą na którą zawsze mogli liczyć. Powodowie i ich ojciec byli bardzo związani emocjonalnie, do dzisiaj odczuwają smutek, żal po jego śmierci. Na jego wspomnienie reagują bardzo emocjonalnie.

W powołanym już wyroku z 17 kwietnia 2015 r., III CSK 173/14, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wypracowując kryteria służące określeniu wysokości zadośćuczynień dochodzonych na podstawie art. 446 § 4 k.c. w celu rozstrzygania w podobny sposób o podobnych przypadkach, należy uwzględniać inne okoliczności niż te, które są doniosłe na gruncie stosowania art. 445 § 1 k.c., a mianowicie stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego, wiek uprawnionego, intensywność więzi między nim a zmarłym, skalę bólu i cierpień przeżywanych przez uprawnionego, stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego. W rezultacie w sprawach o zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 446 § 4 k.c. indywidualizacja ocen w zakresie dotyczącym rozmiaru krzywdy i wysokości zadośćuczynienia musi doznawać ograniczeń.

W przypadkach, w których stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego jest taki sam, wiek uprawnionego podobny, podobna intensywność więzi między uprawnionym a zmarłym, podobna skala przeżywanego bólu i cierpień przez uprawnionego, podobny stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego, powinny być zasądzane podobne kwoty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej.

Istotnym czynnikiem rzutującym na wysokość zadośćuczynienia dla rodziny osoby zmarłej jest przede wszystkim nie to, w jaki sposób bliscy zmarłego przeżywają stratę i starają sobie radzić po jego śmierci, ale to, jaki był rodzaj i intensywność więzi między uprawnionym a zmarłym. Wysokość zadośćuczynienia musi być dokonana z uwzględnieniem okoliczności, że śmierć każdej osoby jest zdarzeniem pewnym, które prędzej czy później musi nastąpić. Tym samym zadośćuczynienie, jak w sprawie niniejszej, rekompensuje w istocie często jedynie wcześniejszą utratę członka rodziny.

Jest rzeczą oczywistą dla Sądu, że niemożliwym jest dokonanie wyceny bólu, rozpaczy i cierpienia dzieci po stracie rodzica. Nie można ustalić miernika bólu i cierpienia, każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie i odrębnie przy uwzględnieniu wszystkich istotnych elementów dla danej sprawy. W ocenie Sądu, adekwatną kwotą do stopnia krzywdy powodów: B. M., J. M. (1), P. M. i M. S. (1) jest kwota 80.000,00 zł. Mając na uwadze, że pozwany wypłacił im kwoty po 10.000,00 zł, należało dodatkowo zasądzić na ich rzecz kwoty po 70.000,00 zł, w pozostałym zaś zakresie należało powództwo oddalić.

Dla powódki H. M. śmierć męża była szczególnie wielkim ciosem, wywołującym traumę, której skutki są odczuwalne do dnia dzisiejszego. Wiadomość o śmierci męża stanowiła dla niej wstrząs psychiczny, spowodowała cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci. Związek małżeński H. i S. M. (1) trwał aż 53 lata. Pomimo wielu lat wspólnego życia, zaawansowanego wieku ich relacja małżeńska była bardzo żywa, powódka była bardzo związana z mężem, łączyła ich szczególnie silna więź. Byli szczęśliwym małżeństwem, zgodną rodziną i na skutek wypadku doszło do zerwania tych więzi .Co więcej mąż odgrywał w życiu powódki bardzo ważną rolę- małżonkowie tworzyli stabilny związek zależnościowy w którym mąż pełnił rolę przewodnika, osoby regulującej funkcjonowanie relacji. Śmierć męża wywołała u H. M. stan obniżenia reaktywności emocjonalnej. Przedłużająca się reakcja obronna spowodowała, że w aktualnym stanie zdrowia powódka wymaga interwencji lekarza psychiatry. W aktualnym stanie zdrowia psychicznego powódki stwierdza się zaburzenia, które obrazują symptomy zespołu depresyjnego. Nagłą śmierć męża powódka przeżywa jako stan utraty kontroli nad swoim życiem, możliwości panowania nad sytuacją oraz braku wyjścia.

W ocenie Sądu, mając na uwadze kompensacyjny charakter zadośćuczynienia, które ma pomóc powódce dostosować się do nowej rzeczywistości oraz złagodzić cierpienia związane z utratą ukochanego męża i należycie skompensować zakłócenie prawa do życia w rodzinie, kwotą stosownego zadośćuczynienia będzie kwota 100.000 zł. W związku z wypłatą przez pozwanego z tego tytułu kwoty 20.000 zł należało zasądzić na jej rzecz dodatkowo 80.000,00 zł.

Jednocześnie zasądzając stosowne zadośćuczynienie nie można tracić z pola widzenia wieku poszkodowanego w chwili śmierci miał on już 82 lata i nie można wykluczać, iż w niedalekiej przyszłości jego zgon mógłby nastąpić z przyczyn naturalnych. W ocenie Sądu żądana kwota zadośćuczynienia w wysokości 130.000 zł, jest kwotą zbyt wygórowaną, dlatego powództwo w pozostałym zakresie należało oddalić.

Zgodnie z brzmieniem art. 446 § 3 k.c. Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu się obecnej sytuacji materialnej, lecz także na utracie realnej możliwości polepszenia warunków życia obejmuje więc także przyszłe szkody majątkowe, często nieuchwytne lub trudne do obliczenia.

Dodać należy, że w doktrynie i w orzecznictwie ugruntowało się stanowisko, że zwrot ”znaczne pogorszenie sytuacji życiowej” należy odczytywać nie tylko w materialnym aspekcie zmienionej sytuacji bliskiego członka rodziny zmarłego, ale w szerszym kontekście, uwzględniającym przesłanki pozaekonomiczne określające tę sytuację. Do tych ostatnich niewątpliwie zaliczyć należy utratę oczekiwania przez osobę poszkodowaną na pomoc i wsparcie członka rodziny, których mogła ona zasadnie spodziewać się w chwilach wymagających takich zachowań. Naprawienie szkody niematerialnej ze swej natury jest niemożliwe do ścisłego wymierzenia. Wszystkie te okoliczności muszą być brane pod uwagę przy określaniu należnego uprawnionemu ”stosownego” odszkodowania.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że celem odszkodowania z art. 446 § 3 k.c. jest kompensata niewymiernych szkód powodujących znaczne pogorszenie sytuacji życiowej osób bliskich zmarłego, których rozmiar nie może być dokładnie określony, tym niemniej przy określaniu wysokości odszkodowania należy m.in. mieć na względzie, że winno ono być utrzymane w rozsądnych granicach odpowiadających aktualnym warunkom i stopie życiowej poszkodowanego .

W ocenie Sądu sytuacja życiowa powódki H. M. po śmierci S. M. (1) w nagły sposób znacząco się pogorszyła. Gdy żył jej mąż mogła liczyć na jego pomoc i wsparcie, dodatkowo posiadał on emeryturę, którą małżonkowie przeznaczali na bieżące wypadki. Emerytura ta była o 400 zł wyższa, niż emerytura powódki. H. M. została więc pozbawiona dodatkowego źródła utrzymania. Co więcej S. M. (1) prowadził gospodarstwo rolne, z którego również utrzymywał dochód.

W ocenie Sądu, odszkodowanie żądane przez powódkę z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci męża w kwocie 30.000,00 zł jest adekwatne do stopnia pogorszenia się jej sytuacji życiowej na skutek nagłej i tragicznej śmierci męża. Mając na uwadze okoliczność, iż pozwany wypłacił powódce odszkodowanie w kwocie 10.000 zł, odpowiednie do okoliczności niniejszej sprawy będzie zasądzenie odszkodowania na jej rzecz pozostałej wysokości - 20.000 zł., o czym orzeczono na podstawie art. 446 § 3 k.c.

Zgodnie z przepisem art. 446 § 1 k.c. jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, osoby, które poniosły koszty leczenia i pogrzebu zmarłego, mogą żądać ich zwrotu od zobowiązanego do naprawienia szkody. Krąg uprawnionych jest ograniczony do osób, które faktycznie poniosły te koszty, natomiast nie ma znaczenia, czy należą one do osób bliskich zmarłego bądź czy są jego spadkobiercami. Przyjmuje się, że obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje swym zakresem wydatki poniesione zgodnie z lokalnymi i środowiskowymi zwyczajami, a które obejmują przygotowanie pogrzebu, samą ceremonię oraz postawienie nagrobku. W szczególności za uzasadnione tradycjami uważa się poniesienie kosztów: przygotowania zwłok do pogrzebu i ich dostarczenia na cmentarz, nabycia trumny, kremacji zwłok, zakupu miejsca na cmentarzu, postawienia nagrobku, zakupu kwiatów i odzieży żałobnej, koszty ceremonii pogrzebowej, poczęstunku po pogrzebie dla osób bliskich (por. wyroki SN z dnia 4 czerwca 1998 r. II CKN 852/97, OSN 1998, nr 11, poz. 196; z dnia 6 stycznia 1982 r. II CR 556/81, LEX nr 8388; z dnia 22 stycznia 1981 r. II CR 600/80, LEX nr 8301 i z dnia 7 marca 1969 r. II PR 641/68, OSN 1970, nr 2, poz. 33).

Z przedłożonych przez powódkę B. M. faktur VAT wynika, iż w związku z pochówkiem ojca S. M. (1) wydatkowała łącznie kwotę 11.296,49 zł, na którą złożył się wydatki na zakup trumny, przewóz zwłok wykonaniem pomnika granitowego, usługa pogrzebowa na cmentarzu, przygotowanie zwłok, zakup garnituru, butów, koszuli oraz obsługa pogrzebu. świetle powyżej przytoczonych poglądów judykatury uznać należy, iż wydatki jakie powódka poniosła w związku z pochowaniem ojca są wydatkami tradycyjnie ponoszonymi w ramach kosztów pogrzebu, zaś ich wysokość mieści się w rozsądnych granicach.

Na skutek postępowania likwidacyjnego strona pozwana wypłaciła powódce kwotę 3.438,78 zł, a powyższa kwota nie obejmowała kosztów postawienia nagrobka. Trzeba jednak zauważyć, iż pozwany nie kwestionował, co do zasady zasadności zwrotu kosztów nagrobka, jednakże czasowo odmówił wypłaty kwoty w tym zakresie oczekując na przedstawienie przez powodów dokumentacji fotograficznej nagrobka, co wynika z akt szkodowych. W ocenie Sądu, powódka w należyty sposób wykazała fakt poniesienia kosztów postawienia nagrobka, co potwierdza przedstawiona przez nią faktura VAT.

Na marginesie wskazać należy, iż Sąd nie pomniejszył kosztów należnych powódce o kwotę uzyskanego z ZUS zasiłku pogrzebowego, gdyż zasiłek pogrzebowy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 § 1 k.c. (tak też uchwała pełnego składu Izby Cywilnej z 15 maja 2009 r., III CZP 140/2008, LexisNexis nr (...), OSNC 2009, nr 10, poz. 132, z omówieniem S. R., (...) 2010, nr 1, s. 71). Mając na uwadze powyższe, roszczenie powódki zasługuje więc na uwzględnienie w całości.

Sąd uwzględnił żądanie odsetkowe, gdyż jest ono uzasadnione dyspozycją art. 481 § 1 k.c., wedle, której wierzyciel może domagać się odsetek za okres opóźnienia w spełnieniu przez dłużnika świadczenia pieniężnego, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Według ugruntowanego w orzecznictwie poglądu, zgodnie z przepisem art. 481 § 1 k.c. odsetki należą się wierzycielowi od chwili, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem wymagalnego świadczenia pieniężnego, w tym także z tytułu zadośćuczynienia.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w treści art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

Powodowie zgłosili szkodę pismem z dnia 4 września 2015 r., pozwany zaś zgłoszenie szkody otrzymał 8 września 2015 r. i wezwał poszkodowanych do uzupełnienia zgłoszenia, wskazując jednakże w treści wezwania dokumenty, które już zostały przedstawione ubezpieczycielowi. 30-dniowy termin na spełnienie zgłoszonych roszczeń upłynął więc dniu 8 października 2015, dlatego odsetki należą się od dnia następnego tj. 9 października 2015 roku.

Wobec częściowego cofnięcia pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w stosunku do powódki H. M. co do kwoty 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie; w stosunku do powódki B. M. co do kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz co do kwoty 3.438,78 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie; w stosunku do powoda J. M. (1) co do kwoty 10.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie; w stosunku do powoda P. M. co do kwoty 10.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie; w stosunku do powódki M. S. (1) co do kwoty 10.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania oparte zostało na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu i stosunkowego ich rozdzielenia, stosownie do treści art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. Mając na uwadze, iż częściowe cofnięcie powództwa wiązało się z zaspokojeniem powodów już po wniesieniu pozwu, koszty procesu w tym zakresie powinny w odpowiednim stopniu obciążać pozwanego.

Powódka H. M. poniosła w niniejszej sprawie następujące koszty: 3600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (zgodnie z § 6 punkt 6 w zw. z § 2 ustęp 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz.U.2015.1804)), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kwotę 240 złotych tytułem kosztów sporządzenia opinii przez biegłego oraz kwotę 9.000,00 zł tytułem opłaty od pozwu, łącznie 12.857,00 zł; powódka B. M. poniosła w niniejszej sprawie następujące koszty: 3600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (zgodnie z § 6 punkt 6 w zw. z § 2 ustęp 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz.U.2015.1804)), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 180 zł tytułem kosztów sporządzenia opinii przez biegłego oraz kwotę 5.565 zł tytułem opłaty od pozwu, łącznie 9.362 zł; powódka M. S. (1) poniosła w niniejszej sprawie następujące koszty: 3600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (zgodnie z § 6 punkt 6 w zw. z § 2 ustęp 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz.U.2015.1804)), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 180 zł tytułem kosztów sporządzenia opinii przez biegłego oraz kwotę 5.000,00 zł tytułem opłaty od pozwu, łącznie 8.797 zł; powód J. M. (1) poniósł w niniejszej sprawie następujące koszty: 3600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (zgodnie z § 6 punkt 6 w zw. z § 2 ustęp 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz.U.2015.1804)), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 180 zł tytułem kosztów sporządzenia opinii przez biegłego oraz kwotę 5.000,00 zł tytułem opłaty od pozwu, łącznie 8.797 zł; powód P. M. poniósł w niniejszej sprawie następujące koszty: 3600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (zgodnie z § 6 punkt 6 w zw. z § 2 ustęp 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz.U.2015.1804)), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 180 zł tytułem kosztów sporządzenia opinii przez biegłego oraz kwotę 5.000,00 zł tytułem opłaty od pozwu, łącznie 8.797 zł.

Pozwany poniósł zaś koszty w stosunku do każdego z powodów w wysokości 3.617 zł, tym kwota 3.600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika określone na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Mając na uwadze, iż powódka H. M. wygrała sprawę w 67%, a poniosła koszty w łącznej wysokości 12.857 zł, pozwany zaś w wysokości 3.617 zł, pozwany powinien zatem jej zwrócić kwotę 7.420,58 zł.

Mając na uwadze, iż powódka B. M. wygrała sprawę w 80%, a poniosła koszty w łącznej wysokości 9362 zł, pozwany zaś w wysokości 3.617 zł, pozwany powinien zatem jej zwrócić kwotę 6.766,20 zł.

Mając na uwadze, iż powodowie J. M. (1), P. M. i M. S. (1) wygrali sprawę w 78 %, a ponieśli koszty w łącznej wysokości 8797 zł każde z nich, pozwany zaś w wysokości 3.617 zł w stosunku do każdego z nich, pozwany powinien zatem zwrócić im kwoty po 6.065,92 zł.