Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2018 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

SSR Anna Lisowska

Protokolant:

sekr. sąd. Judyta Masłowska

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2018 r. w Piszu

sprawy z powództwa Z. F., H. F.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w L.

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Powództwo oddala.

II.  Odstępuję od obciążania powodów Z. F., H. F. kosztami procesu na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w L..

III.  Odstępuje od obciążania powodów Z. F., H. F. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kosztami sądowymi, od uiszczenia których powodowie nie zostali zwolnieni.

Sygn. akt I C 1/15

UZASADNIENIE

H. F. i Z. F. wytoczyli powództwo przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w L. o zapłatę kwoty 75 000 złotych z odsetkami ustawowymi liczonymi od 1 grudnia 2010 roku (data wniesienia pozwu) do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, że są właścicielami na prawie wspólności majątkowej między innymi działek gruntu oznaczonych nr geod. (...) i (...), położonych w G. w gminie O.. Na działkach tych od 1985 roku posadowione są urządzenia pozwanego – 20 słupów linii napowietrznej do przesyłu energii elektrycznej, w tym stacja transformatorowa na dwóch słupach, a także przewody pod napięciem biegnące pomiędzy tymi słupami. Pozwana korzysta z nieruchomości powodów bez tytułu prawnego. Urządzenia pozwanej uniemożliwiają rolnicze wykorzystanie przedmiotowych działek gruntu. Powierzchnia zajęta pod te urządzenia nie dostarcza plonów, a powodowie płacą za nią podatki i inne obowiązkowe należności. Utrudnione jest korzystanie z pozostałej powierzchni działek przy wykonywaniu prac rolnych, zaczynając od orki aż do zbioru plonów, albowiem konieczny jest dodatkowy nakład pracy i zużycie paliwa do wykonywania różnych manewrów. Posadowienie tych urządzeń spowodowało pogorszenie wartości tych działek, szczególnie, że położone są one przy drodze utwardzonej i nadawałyby się do zabudowy, gdyby nie te urządzenia. Istotnym jest też, że pozwana w calach konserwacji i napraw przedmiotowych urządzeń, w każdej chwili jeździ po pozostałej powierzchni tych gruntów, a nawet usuwa drzewa należące do powodów jeżeli uzna, że są one przeszkodą. Działania pozwanej w znacznym stopniu ograniczają powodów jako właścicieli.

Powodowie wskazali, że dochodzą należności za okres 10 lat licząc wstecz od daty złożenia pozwu. Roczna należność za bezumowne korzystanie przez pozwanego z ich nieruchomości wynosi 7 500 złotych, czyli po 375 złotych od każdego słupa i przewodów pomiędzy słupami.

Pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że korzysta z przedmiotowych nieruchomości w zakresie przysługującego jej prawa służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, które nabyła w drodze zasiedzenia w 2002 i 2005 roku. Wskazała, że przedmiotowe urządzenia zostały wybudowane i przekazane na majątek poprzednika prawnego pozwanej do korzystania w roku 1982 i 1985. Od momentu posadowienia słupów i linii energetycznych na przedmiotowych działkach, pracownicy pozwanej i jej poprzedników prawnych bez żadnych przeszkód dokonywali konserwacji tych urządzeń, przeglądów, napraw. Powodowie nie sprzeciwiali się korzystaniu w niezbędnym zakresie z tych gruntów, zaś długotrwałe tolerowanie przez nich działań pozwanej i jej poprzedników prawnych usprawiedliwia usankcjonowanie ukształtowanego i stabilnego stanu prawnego przez obciążenie nieruchomości służebnością gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Postanowieniem z 8 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Piszu zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania z wniosku (...) S.A. z siedzibą w L. z udziałem H. F. i Z. F. o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Piszu pod sygn. akt I Ns 45/15.

Zawieszone postępowanie zostało podjęte postanowieniem Sądu Rejonowego w Piszu z 13 marca 2018 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 26 marca 2014 roku przed Sądem Rejonowym w Piszu zawisła sprawa z wniosku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. z udziałem H. F. i Z. F. o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu na działkach gruntu oznaczonych nr geod. (...) i (...) położonych w G. w gminie O.. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt I Ns 45/15.

Prawomocnym postanowieniem z 21 grudnia 2017 roku wydanym w sprawie I Ns 45/15 Sąd Rejonowy w Piszu w pkt 1), 2) i 6) stwierdził, że wnioskodawca (...) S.A. z siedzibą w L. nabył przez zasiedzenie:

- z dniem 12 listopada 2012 roku w związku z posadowieniem urządzeń elektroenergetycznych fragmentu elektroenergetycznej linii napowietrznej średniego napięcia SN 15 kV stanowiącej tor główny W.-O. przebiegającej przez działkę o nr geod. (...), na nieruchomości uczestników postępowania H. F. i Z. F. położonej w G. gm. O., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...),

- z dniem 21 listopada 2015 roku w związku z posadowieniem urządzeń elektroenergetycznych odgałęzienia linii napowietrznej średniego napięcia SN 15 kV przebiegającej przez działkę o nr geod. (...), na nieruchomości uczestników postępowania H. F. i Z. F. położonej w G. gm. O., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...),

- z dniem 13 czerwca 2016 roku w związku z posadowieniem urządzeń elektroenergetycznych linii niskiego napięcia przebiegającej przez działkę o nr geod. (...), na nieruchomości uczestników postępowania H. F. i Z. F. położonej w G. gm. O., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...),

służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, wykonywaną w całości nieodpłatnie, która polega na prawie istnienia na nieruchomościach obciążonych - działkach o nr geod. (...) i (...) stanowiących własność uczestników postępowania H. F. i Z. F., wskazanych wyżej linii elektroenergetycznych wraz z urządzeniami elektroenergetycznymi służącymi do przesyłu energii elektrycznej, w tym stacją transformatorową związaną z odgałęzieniem linii średniego napięcia i prowadzeniem za ich pomocą dystrybucji energii elektrycznej, prawie do korzystania z nieruchomości obciążonych w zakresie niezbędnym do eksploatacji w/w urządzeń, prawie każdorazowego usunięcia awarii, dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, przebudowy, dokonywania przeglądów i oględzin urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, wraz z prawem bieżącego, nieograniczonego i nieodpłatnego wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem przez pracowników (...) z siedzibą w L. i każdoczesnego właściciela urządzeń elektroenergetycznych oraz przez wszystkie podmioty i osoby, którymi (...) z siedzibą w L. i każdoczesny właściciel urządzeń elektroenergetycznych posługuje się w związku z prowadzoną działalnością – w zakresie wynikającym z opinii biegłego z zakresu geodezji D. Ż., która to opinia stanowi integralną część tego orzeczenia.

(dowód: wniosek o stwierdzenie zasiedzenia k. 2-6 oraz postanowienie z 21.12.2017r. wraz z pisemnym uzasadnieniem k. 342-342v i 347-352 akt sprawy I Ns 45/15 Sądu Rejonowego w Piszu)

Sąd zważył, co następuje:

Strona powodowa, w oparciu o przepis art. 224 § 2 w związku z art. 225 k.c., dochodzi od pozwanej roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z opisanej w pozwie nieruchomości w ramach posiadania samoistnego bez tytułu prawnego.

Wymienione w powyższym przepisie roszczenia (o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy i utraty rzeczy), przysługujące właścicielowi rzeczy przeciwko jej samoistnemu posiadaczowi bez tytułu prawnego w złej wierze - od chwili, w której dowiedział się on o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy (art. 224 § 2 k.c.) - nazywane są roszczeniami uzupełniającymi roszczenie windykacyjne (art. 222 § 2 k.c.), które nie muszą być dochodzone jednym pozwem wraz z roszczeniem windykacyjnym.

W judykaturze ugruntowany jest pogląd, że zasiedzenie nieruchomości przez posiadacza samoistnego powoduje wygaśnięcie roszczeń uzupełniających byłego właściciela nieruchomości, przewidzianych w art. 224 § 2 i art. 225 k.c. W takiej sytuacji były właściciel (powód) nie może dochodzić od obecnego właściciela (pozwanego) roszczeń z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, czy nawet z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 26.05.2006r. w sprawie III CZP 19/06; uchwała Sądu Najwyższego z 15.04.2011r. w sprawie III CZP 7/11; wyrok Sądu Najwyższego z 19.09.2013r. w sprawie I CSK 700/12)

Tymczasem przytoczonym wyżej postanowieniem wydanym 21 grudnia 2017 roku w sprawie I Ns 45/15 Sąd Rejonowy w Piszu stwierdził, że (...) S.A. z dniem 12 listopada 2012 roku, 21 listopada 2015 roku i 13 czerwca 2016 roku nabyła przez zasiedzenie służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu na przedmiotowych działkach gruntu oznaczonych nr geod. (...) i (...).

Stwierdzić zatem należy, że strona powodowa nie może dochodzić od pozwanej roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z przedmiotowych nieruchomości, co skutkowało oddaleniem powództwa.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. W ocenie Sądu, zważywszy na fakt, iż przedmiotowe powództwo zostało wytoczone 1 grudnia 2010 roku, zaś pozwana z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu wystąpiła dopiero 26 marca 2014 roku, a więc po trzech latach, kiedy w niniejszej sprawie zgromadzony był już kompletny materiał dowodowy i sporządzone były przez biegłych sądowych opinie niezbędne do jej rozpoznania, względy słuszności uzasadniają odstąpienie od obciążania powodów kosztami procesu na rzecz pozwanej i kosztami sądowymi na rzecz Skarbu Państwa, od uiszczenia których powodowie nie zostali zwolnieni.