Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W.

przeciwko A. B., K. B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych A. B. i K. B. solidarnie na rzecz powoda Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. kwotę 326.720,06 (trzysta dwadzieścia sześć tysięcy siedemset dwadzieścia 06/100) złotych z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanych do prawa własności nieruchomości położonej w D., dla której Sąd Rejonowy w Radomsku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...);

2.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanych A. B. i K. B. solidarnie na rzecz powoda Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. kwotę 16.499,00 (szesnaście tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt dziewięć 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Alina Gąsior

Sygn. akt I C 1328/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 lipca 2017 roku powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, aby pozwani K. B. i A. B. zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 450.775, 24 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż pozwani zawarli w dniu 30 kwietnia 2007 roku, z wierzycielem pierwotnym - (...) Bank (...) Spółka Akcyjna umowę kredytu hipotecznego mocą którego bank udzielił kredytu w kwocie 157.612,63 zł.

Zabezpieczeniem kredytu była hipoteka zwykła i kaucyjna na nieruchomości położonej w miejscowości D., dla której Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wobec zaprzestania przez stronę pozwaną regulowania zobowiązania wierzyciel pierwotny dokonał wypowiedzenia umowy pismem z dnia 15 listopada 2011 roku. Wobec braku spłaty wierzyciel pierwotny wystawił bankowy tytuł egzekucyjny. Sąd Rejonowy w Radomsku nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności postanowieniem wydanym dnia 16 marca 2012 roku w sprawie ICo 495/12. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko pozwanym zostało umorzone postanowieniem Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomsku z dnia 23 marca 2016 roku. W dniu 22 czerwca 2016 roku wierzyciel pierwotny zawarł ze stroną powodową umowę przelewu wierzytelności, mocą której została ona w całości przeniesiona na stronę powodową wraz ze wszystkimi zabezpieczeniami. Na wniosek strony powodowej w księdze wieczystej dokonano wpisu zmiany wierzyciela hipotecznego, co zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece skutkowało przeniesieniem wierzytelności hipotecznej wraz z zabezpieczeniem.

Powód wskazał, że na dochodzoną kwotę składa się: wierzytelność główna w kwocie 254.946,62 zł, skapitalizowane odsetki w łącznej kwocie 195.828,62 zł.

Nakazem zapłaty wydanym dnia 13 września 2017 roku Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwani reprezentowani przez pełnomocników wnieśli sprzeciwy. Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu. Pozwani przyznali, iż zawarli umowę kredytu, jednocześnie podnieśli zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia.

W piśmie złożonym w dniu 20 grudnia 2017 roku powód cofnął pozew w zakresie kwoty 124.055, 18 zł z uwagi na podniesiony zarzut przedawnienia i wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwoty 326.720,06 zł z zastrzeżeniem pozwanym prawa powoływania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie odpowiedzialności do prawa własności nieruchomości położonej w D. dla której Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą nr (...). Jednocześnie powód wniósł o umorzenie postępowania w zakresie cofniętego żądania i zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód podniósł, że spłata kredytu została zabezpieczona przez ustanowienie hipotek zwykłych na kwoty 157.612,63 zł oraz 105.025,51 zł i hipotek umownych kaucyjnych na kwoty 34.674,78 zł oraz 29.407,14 zł na prawie własności nieruchomości położonej w D.. W niniejszej sprawie winien zostać zastosowany przepis art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, który pozwala wierzycielowi hipotecznemu na zaspokojenie wierzytelności z nieruchomości obciążonej. Powód wskazał, że odpowiedzialność osobista pozwanych przekształciła się w odpowiedzialność rzeczową. Z uwagi na podniesiony zarzut przedawnienia powód ograniczył swoje żądanie do kwoty 326.720,06 zł. Na wskazaną należność składają się należność główna w wysokości 254.946,62 zł oraz należność odsetkowa w kwocie 64.081,92 zł.

Na rozprawie w dniu 27 lutego 2018 roku pełnomocnik powoda podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Pełnomocnicy pozwanych wnieśli o oddalenie powództwa, podnosząc iż hipoteka jest wpisana na rzecz poprzedniego właściciela, a wniosek powoda o wpis hipoteki został oddalony.

W piśmie złożonym w dniu 19 marca 2018 roku powód wniósł o zawieszenie postępowania.

Postanowieniem wydanym dnia 24 kwietnia 2018 roku Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c.

W piśmie złożonym w dniu 4 lipca 2018 roku powód wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania podnosząc, że w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Radomsku został wpisany powód jako wierzyciel hipoteczny.

Na rozprawie w dniu 11 października 2018 roku Sąd podjął zawieszone postępowanie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 kwietnia 2007 r. pozwani A. B. i K. B. zawarli z (...) Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. umowę o kredyt (...) nr 203- (...). Zgodnie z § 2 ust. 1 umowy Bank udostępnił pozwanym środki pieniężne w kwocie 157.612,63 zł na dokończenie budowy domu mieszkalnego położonego w miejscowości M. , (...)-(...) D.. Strony umowy w § 12 ustanowiły zabezpieczenie kredytu w postaci hipoteki zwykłej w kwocie 157.612,63 zł i hipoteki kaucyjnej do kwoty 34.674,78 zł na nieruchomości położonej w miejscowości M., dla której Sąd Rejonowy w w R. prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Zgodnie z § 6 ust. 1 zd. 1 umowy o kredyt (...) SA pobiera odsetki od kredytu według zmiennej stopy procentowej w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej jako suma stawki referencyjnej i marży. Zgodnie zaś z § 7 ust. 1 i 4 umowy o kredyt w dniu zawarcia umowy stała stawka referencyjna wynosiła 4,3500%, marża 1,25 p.p., a oprocentowanie kredytu 5,6000% w stosunku rocznym.

Zgodnie z § 11 ust. 4 umowy całkowity koszt kredytu w dniu zawarcia umowy wynosił 170.497,27 zł.

Zgodnie z § 19 ust. 4 umowy za każdy dzień kalendarzowy w okresie utrzymywania się zadłużenia przeterminowanego z tytułu kredytu (...) SA pobiera odsetki według obowiązującej w tym okresie zmiennej stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych, po upływie okresu wypowiedzenia, w stan natychmiastowej wymagalności nie będących przedmiotem postępowania ugodowego ustalaną w uchwale Zarządu (...) SA. Stopa procentowa dla kredytów przeterminowanych nie może być wyższa niż czterokrotność kredytu lombardowego NBP. Zmiana stopy procentowej uzależniona jest od zmiany stopy kredytu lombardowego NBP.

W § 23 ust 1 pkt i 3 umowy o kredyt strony ustaliły, że bank może wypowiedzieć umowę o kredyt w części dotyczącej warunków spłaty m.in. w przypadku niedokonania spłaty dwóch kolejnych spłat w terminach określonych przez bank w dwóch kolejnych przypomnieniach, zaś okres wypowiedzenia wynosi 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy.

/ dowód: umowa o kredyt k.18 - 27 /

Wobec niewywiązywania się przez pozwanych z postanowień umowy kredytu pismem z dnia 15 listopada 2011 roku (...) SA wypowiedziała pozwanym umowę o kredyt w części dotyczącej warunków spłaty kredytu.

Na dzień 15 listopada 2011 r. zadłużenie pozwanych wynosiło – 3.345,28 PLN.

Bank wezwał pozwanych do zapłaty powyższej kwoty w terminie 30 dni od doręczenia wypowiedzenia, informując, że brak spłaty w wyznaczonym terminie spowoduje, że cała należność stanie się po upływie terminu wypowiedzenia natychmiast wymagalna.

/dowód: wypowiedzenie k.44 /

W dniu 8 lutego 2012 r. (...) SA wystawiło bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z tytułu umowy kredytu. Tytuł stwierdzał zadłużenie w kwocie 254.946,62 PLN z tytułu należności głównej, kwotę 9.226,94 PLN z tytułu odsetek naliczonych do dnia 7 lutego 2012 roku oraz kwotę 60,00 PLN z tytułu kosztów.

/dowód: Bankowy tytuł egzekucyjny – k.49/

W dniu 16 marca 2012 r. w sprawie o sygn. akt I Co 495/12 Sąd Rejonowy w Radomsku nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

/dowód: postanowienie o nadaniu klauzuli k.50 /

Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego toczyło się postępowanie egzekucyjne zakończone umorzeniem postępowania.

/okoliczność bezsporna /

W dniu 22 czerwca 2016 r. (...) SA zawarła z powodem Prokura Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą we W. umowę przelewu wierzytelności, mocą której wierzytelność przysługująca bankowi (...) SA została w całości przeniesiona na powoda wraz z zabezpieczeniami.

/dowód: umowa sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem wykazu wierzytelności – k. 51 - 97/

Pozwana K. B., pismem z dnia 1 czerwca 2017 roku została wezwana przez powoda do spłaty zadłużenia w kwocie 449.515,10 zł do dnia 9 czerwca 2017 roku.

/dowód – wezwanie – k. 98/

Na nieruchomości pozwanych, dla której Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą nr (...), wpisana jest między innymi hipoteka umowna zwykła na kwotę 157.612,63 zł oraz na kwotę 105.025,51 zł i hipoteka kaucyjna na kwotę 34.674,78 zł oraz na kwotę 29.407,14 zł przysługująca wierzycielowi Prokura Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą we W..

/dowód: odpis zwykły księgi wieczystej – k. 150 – k.153/

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód dochodził pierwotnie od pozwanych kwoty 450.775, 24 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty.

Po wniesieniu przez pozwanych sprzeciwu od nakazu zapłaty i podniesieniu przez nich zarzutu przedawnienia dochodzonego roszczenia powód cofnął powództwo co do kwoty 124.055,18 zł z uwagi na podniesiony zarzut przedawnienia i wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwoty 326.720,06 zł z zastrzeżeniem pozwanym prawa powoływania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie odpowiedzialności do prawa własności nieruchomości położonej w D. dla której Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą nr (...).

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód podniósł, że spłata kredytu została zabezpieczona przez ustanowienie hipotek zwykłych na kwoty 157.612,63 zł oraz 105.025,51 zł i hipotek umownych kaucyjnych na kwoty 34.674,78 zł oraz 29.407,14 zł na prawie własności nieruchomości należącej do pozwanych.

W toku postępowania powód został ujawniony w księdze wieczystej jako wierzyciel hipoteczny.

Po sprecyzowaniu żądania powód dochodził powyższej kwoty od pozwanych jako dłużników rzeczowych, z ograniczeniem ich odpowiedzialności do wysokości hipotek. Pozwani nie kwestionowali roszczenia co do wysokości.

W niniejszej sprawie pozwanego i poprzednika strony powodowej łączyła umowa o kredyt mieszkaniowy.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę i utrata jej przez cedenta – zbywcę.

W procesie o zapłatę należności, opartym na twierdzeniu o nabyciu wierzytelności wskutek przelewu, badanie sądu obejmuje zarówno istnienie, jak i treść stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał dotychczasowego wierzyciela z dłużnikiem (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 października 2012 r., V ACz 810/12, LEX nr 1223197). Ciężar udowodnienia faktów istotnych z punktu widzenia wymagań regulacji z art. 509 k.c., w tym i dotykających zarówno istnienia, jak i treści stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał dotychczasowego wierzyciela z dłużnikiem, spoczywał na osobie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Wierzytelność przysługująca (...) SA została skutecznie zbyta na rzecz powoda, który w tym zakresie stał się następcą prawnym cedenta, a co za tym idzie podmiotem uprawnionym do dochodzenia spełnienia świadczenia pieniężnego na swoją rzecz. Pozwani nie kwestionowali przelewu wierzytelności.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Termin przedawnienia roszczeń banku wynikających z umowy kredytowej, także tych stwierdzonych bankowym tytułem egzekucyjnym, wynosi trzy lata zgodnie z art. 118 k.c.

W niniejszej sprawie pozwani skutecznie podnieśli zarzut przedawnienia dochodzonej wierzytelności, co skutkowało cofnięciem przez powoda powództwa w zakresie kwoty 124.055,18 zł i wnioskiem o umorzenie postępowania w tym zakresie.

Należy jednak wskazać, że wierzytelność wynikająca z umowy o kredyt była zabezpieczona hipoteką zwykłą i kaucyjną.

Zgodnie z art. 68 ust. 2 zd. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej. Natomiast zgodnie z art. 69 wyżej wymienionej ustawy hipoteka zabezpiecza mieszczące się w sumie hipoteki roszczenia o odsetki oraz o przyznane koszty postępowania, jak również inne roszczenia o świadczenia uboczne, jeżeli zostały wymienione w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej.

Odpowiedzialność rzeczowa jest wyłączna. Jeśli dłużnik osobisty jest jednocześnie dłużnikiem rzeczowym (art. 117 k.c.) i dojdzie do przedawnienia, to taki dłużnik będzie odpowiadał tylko rzeczowo, a sąd, uwzględniając powództwo, ograniczy jego odpowiedzialność do obciążonej nieruchomości zgodnie z art. 319 k.p.c., przy czym nie może zasądzić kwoty wyższej niż suma hipoteki (por. wyrok SN z 14 października 2016 r., I CSK 616/15, L., wyrok SA w Łodzi z dnia 10 kwietnia 2015 r., I ACa 1492/14, L.).

Zgodnie z art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej (zd.1). Przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne (zd.2).

W zakresie roszczeń ubocznych ma zastosowanie ogólna zasada wynikająca z art. 117 k.c., zgodnie z którą wierzyciel hipoteczny nie może żądać zapłaty przedawnionych odsetek i innych należności ubocznych od dłużnika osobistego ani od dłużnika hipotecznego. Dyspozycja art. 77 zd. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece dotyczy odsetek za opóźnienie. Jako świadczenie okresowe odsetki przedawniają się z upływem trzech lat (art. 118 k.c.).

Powód w toku postępowania, ograniczył żądanie do wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.

Mając powyższe na uwadze, powództwo przeciwko pozwanym jako dłużnikom rzeczowym z tytułu umowy kredytu należało uznać za zasadne, jednak tylko do wysokości odpowiedzialności rzeczowej z obciążonej nieruchomości.

W związku z powyższym Sąd uwzględnił powództwo do kwoty 326.720,06 zł, zgodnie ze sprecyzowanym żądaniem pozwu z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanych do nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą numer KW numer (...). Powyższa kwota zgodnie ze sprecyzowanym żądaniem została uwzględniona bez odsetek.

Jednocześnie z uwagi na skuteczne cofnięcie powództwa w pozostałej części Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie na podstawie art. 355 k.p.c.

Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów. Powództwo zostało uwzględnione w około 72 procentach i w takim zakresie pozwanych obciążają koszty procesu. Łączne koszty w niniejszej sprawie wyniosły 44.190 zł, z czego powód poniósł koszty w kwocie 29.539 zł (opłata sądowa i koszty zastępstwa procesowego), natomiast pozwani ponieśli koszty zastępstwa adwokackiego w kwocie po 7.217 każdy z nich. Odnosząc procent „przegranej” sprawy do wysokości poniesionych kosztów Sąd obciążył pozwanych solidarnie kwotą 16.499 zł (44.190 x 72% - 14.434).

SSO Alina Gąsior

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom pozwanych.

SSO Alina Gąsior