Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa K. S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w S.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 28 grudnia 2017 roku, sygn. akt I C 347/17

1. oddala apelację;

2. zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S. na rzecz powódki K. S. kwotę 450 ( czterysta pięćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR Monika Cichocka

Sygn. akt II Ca 244/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28.12. 2017 r. Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z powództwa K. S. przeciwko (...) S.A. w S. o zadośćuczynienie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.000 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8.12.2016 roku do dnia zapłaty tytułem częściowego zadośćuczynienia, oddalił powództwo w pozostałej części, zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.417 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, a nadto nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 170 złotych tytułem brakującej części wynagrodzenia dla biegłego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Dnia 16.08.2016 roku powódka, jadąc skuterem ulicą. R. w R., na wysokości sklepu (...) najechała na dziurę w jezdni, w wyniku czego upadła. W następstwie zdarzenia powódka doznała wieloodłamowego złamania szyjki kości ramiennej lewej z przemieszczeniem. W konsekwencji trwały uszczerbek na zdrowiu spowodowany wypadkiem wynosi u powódki 15%. Rokowania są stabilne w kwestii zrostu kostnego. Obecna wydolność statyczno- dynamiczna narządu ruchu wskazuje na powolną poprawę sprawności barku lewego. Decyzją z 30.11. 2016 roku pozwana odmówiła powódce wypłaty zadośćuczynienia. Sąd Rejonowy stwierdził, iż powódka wywodzi swoje roszczenie z treści art. 444 § 1 k.c. i 445 § 1 kc, przy czym odpowiedzialność pozwanej wynika z art. 415 kc w związku z art. 822 § 1 kc, ponieważ odpowiedzialny zarządca drogi - Gmina M. R. była ubezpieczona w (...) Spółce Akcyjnej w S.. W ocenie Sądu Rejonowego podmiotem odpowiedzialnym stosownie do treści art. 415 kc jest w sprawie Gmina M. R. jako zobowiązany do właściwego utrzymania drogi. Ustawa z dnia 21.03.1985 r. o drogach publicznych wskazuje, iż generalnymi zadaniami, których niedochowanie uzasadnia odpowiedzialność zarządcy drogi jest w szczególności utrzymywanie jej nawierzchni, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających, przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników, wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia, odpowiednie ich znakowanie m.in. wskazujące na występujące zimą zagrożenia.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowanemu przysługuje jednorazowe odszkodowanie na pokrycie wszelkich wynikłych z tego powodu kosztów. Ustawową przesłanką przyznania powyższego odszkodowania jest zatem uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Krzywda wynagradzana zadośćuczynieniem pieniężnym, uregulowanym w art. 445 kc, jest szkodą niemajątkową. Charakter takiej szkody decyduje o jej niewymiemości. Przyznanego poszkodowanemu zadośćuczynienia nie należy traktować ściśle na zasadzie ekwiwalentności, którą charakteryzuje wynagrodzenie szkody majątkowej. Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia, o której stanowi art. 445 § 1 kc ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia. Jednocześnie przepis art. 445 § 1 kc wyraźnie odsyła do wypadków przewidzianych w artykule poprzedzającym, to jest wypadków powstania szkody wywołanej uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. Wysokość zadośćuczynienia winna pozostawać zatem z jednej strony w odpowiedniej proporcji wobec naprawienia szkody, z drugiej zaś strony zadośćuczynienie z art. 445 § 1 kc ma charakter kompensacyjny i powinno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar i trwałe następstwa zdarzenia. Nie bez znaczenia dla określenia wysokości zadośćuczynienia pozostają również konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego decyduje zatem w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy. Jednakże niewymierny w pełni charakter krzywdy sprawia, że ustalenie jej rozmiaru, a tym samym i wysokości zadośćuczynienia, zależy od wielu czynników i musi znajdować odzwierciedlenie w całokształcie okoliczności sprawy. Orzecznictwo stoi przy tym konsekwentnie na stanowisku, że określając wysokość sumy pieniężnej, pozwalającej skompensować krzywdę doznaną przez poszkodowanego, należy mieć na uwadze "aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczeństwa". Innymi słowy, zadośćuczynienie powinno być umiarkowane, tj. jego wysokość powinna być utrzymana w rozsądnych granicach. Przy obliczeniu wysokości należnego powódce w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy kierował się łącznie trzema przedstawionymi wyżej kryteriami, znajdującymi poparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Są nimi z jednej strony rozmiar doznanego cierpienia doznanego, zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej, z drugiej zaś odniesienie do przeciętnych warunków życia społeczeństwa. Sąd uwzględnił związane z chorobą cierpienia psychiczne powódki, tj. ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi oraz następstwami rozstroju zdrowia w postaci wyłączenia z normalnego życia, przez okres kilku miesięcy po wypadku. Zdaniem Sądu Rejonowego kwotą, która w niniejszej sprawie stanowiłaby pełne, a równocześnie umiarkowane zadośćuczynienie dla powoda za doznaną krzywdę jest kwota stanowiąca trzykrotność szacunku przewidzianego przez ustawodawcę dla celów ubezpieczenia społecznego, to jest w zaokrągleniu 2.500 złotych za każdy procent stwierdzonego trwałego uszczerbku na zdrowiu. Pozwala ona uwzględnić nie tylko wartość doznanej szkody materialnej, ale i wszelkie cierpienia psychiczne i fizyczne związane z bólem i troską o przyszły stan zdrowia, a także stanowić ma materialną rekompensatę za niedogodności w życiu codziennym mające swe źródło w zdarzeniu z dnia 16.08.2016 roku. Biorąc pod uwagę opisane wyżej okoliczności Sąd I instancji stwierdził, iż, stosowną dla powoda kwotą tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest suma 37.500 zł (15x2500). Suma ta jest umiarkowana, utrzymana w rozsądnych granicach i odpowiada aktualnym warunkom, zwłaszcza, jeśli chodzi o zadośćuczynienia zasądzane w podobnych przypadkach. Pamiętając jednak o tym, że powódka wnosiła jedynie o zasądzenie kwoty 5.000 złotych i ograniczeniu żądania do treści i zakresu roszczenia stosownie do art. 321 kpc, Sąd zasądził wyłącznie dochodzoną kwotę tytułem zadośćuczynienia. Sąd uznał, iż powództwo w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki zdarzenia z dnia 16.08.2016 roku, oparte na treści art. 189 kpc nie zasługuje na uwzględnienie. Przedmiotem ustalenia bowiem w drodze powództwa przewidzianego w art. 189 kpc mogą być prawa i stosunki prawne, dla ustalenia których właściwa jest droga procesu cywilnego. Przesłanką merytoryczną powództwa o ustalenie jest interes prawny, rozumiany jako potrzeba ochrony sfery prawnej powoda, którą może uzyskać przez samo ustalenie stosunku prawnego lub prawa. Interes prawny powoda w sprawie niniejszej w żądaniu ustalenia pozytywnego, wyraża się w zapobieżeniu niekorzystnym dla niego skutkom związanym z upływem terminu przedawnienia. W obowiązującym stanie prawnym, wskutek wprowadzenia art. art. 442 ¹ kc wykorzystanie powództwa z art. 189 kpc jest, zdaniem Sądu, zbędne dla ochrony interesów poszkodowanego. Dopóki bowiem szkoda przyszła nie wystąpi, nie rozpoczyna się bieg przedawnienia roszczeń. Obecnie wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła. Wprowadzenie bowiem uregulowania, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Niezależnie od powyższych rozważań dotyczących braku interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie, Sąd stwierdził, iż na dzień wyrokowania powództwo to jest nieudowodnione. Biegły sądowy wydający w rozpoznawanej sprawie opinię w przedmiocie stanu zdrowia powódki stwierdził, że rokowania na przyszłość są stabilne, a wydolność statyczno-dynamiczna narządu ruchu wskazuje na powolną poprawę. Z uwagi na to, że pozwana opóźniła się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, a stopa odsetek nie była z góry oznaczona, uzasadnione jest żądanie powoda o zasądzenie odsetek ustawowych (art. 481 § 1 i 2 kc) od dnia upływu terminu określonego w art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych, zgodnie z którym termin na wypłatę odszkodowania wynosi 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie w zakresie żądania głównego obejmującego kwotę 5.000 złotych, które w rozpoznawanej spawie nastąpiło co najmniej 16.08. 2016 roku. O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 kpc.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżył go w zakresie punktów 1,3,4 i wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie w uchylonym zakresie sprawy do Sądu Rejonowego w Radomsku I Wydział Cywilny do ponownego rozpoznania, a nadto o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania prowadzonego na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego. Zaskarżonemu wyrokowi autor apelacji zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisu art. 217 § 1 kpc poprzez nieuwzględnienie okoliczności wskazanych przez pozwanego w odpowiedzi na pozew oraz dowodów na uzasadnienie wniosków powoływanych przez pozwanego dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisu art. 227 kpc poprzez zamknięcie rozprawy i wydanie wyroku bez przeprowadzenia dowodów w zakresie faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisu art. 233 § 1 kpc poprzez wybiórczą ocenę dowodów zgłoszonych w pozwie oraz odpowiedzi na ten pozew skutkującą wyprowadzeniem przez Sąd I instancji nieprawidłowych wniosków i wydaniem błędnego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd pierwszej instancji, wbrew zarzutom wskazanym w apelacji, dopuścił dowód wnioskowany przez pozwanego z zeznań świadków L. W., U. M. i A. W. (świadkowie zostali przesłuchani na rozprawie w dniu 12.06.2017 r. i w dniu 11.09.2017 r.), a zatem zarzut naruszenia przepisów postępowania art. 217 § 1 kpc, art. 227 kpc i art. 233 § 1 kpc należy uznać za chybiony. W szczególności Sąd nie naruszył uprawnienia pozwanego do przytaczania okoliczności faktycznych i dowodów na uzasadnienie swoich wniosków i odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, nie naruszył zasady, iż przedmiotem dowodu są fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a ocenę wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w sprawie dokonał na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Aby mówić o naruszeniu przepisu art. 233 kpc, należy wykazać, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjęta przez sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i o ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez sąd.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.

SO Paweł Hochman

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR del. Monika Cichocka