Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Świerad

Protokolant: Martyna Miczek

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2018 r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa C. B., E. B.

przeciwko (...) SA w W.

o zapłatę

I.  Zasądza od strony pozwanej (...) SA w W. na rzecz:

1.  powódki C. B. kwotę 64.780,45 zł (sześćdziesiąt cztery tysiące siedemset osiemdziesiąt złotych i czterdzieści pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 61.900 zł (sześćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset złotych) od dnia 9.08.2016 roku do dnia zapłaty,

2.  powoda E. B. kwotę 64.780,45 zł (sześćdziesiąt cztery tysiące siedemset osiemdziesiąt złotych i czterdzieści pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 61.900 zł sześćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset złotych) od dnia 9.08.2016 roku do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie powództwa oddala,

III.  umarza postępowania w zakresie kwot po 28.500 zł (dwadzieścia osiem tysięcy pięćset złotych) żądanych przez każdego z powodów,

IV.  zasądza od strony pozwanej (...) SA w W. na rzecz:

1.  powódki C. B. kwotę 9.937 zł (dziewięć tysięcy dziewięćset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania,

2.  powoda E. B. kwotę 9.937 zł (dziewięć tysięcy dziewięćset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania,

V.  pozostałe koszty między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 1268/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 3 października 2018 r.

Powód E. B. domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...) SA w W. na jego rzecz kwoty 90.400 zł. tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od strony pozwanej na jego rzecz kwoty 5.417 zł tytułem kosztów postępowania.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podał, że w dniu 16 czerwca 1999 r. w M. rejonu (...) R. Ś. kierując samochodem marki O. (...) o nr rejestracyjnym (...) nie zachował należytej staranności oraz nie dostosował prędkości, taktyki i techniki jazdy do panujących warunków drogowych w wyniku czego po wyjechaniu z łuku drogi najechał na tył idącej prawym poboczem oraz częściowo prawym pasem jezdni, nieoświetlonej grupy pieszych pielgrzymów, skutkiem czego śmierć na miejscu w wyniku doznanego urazu rdzenia przedłużonego poniosła pieszka A. B.. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu Wydziału II Karnego z dnia 6 czerwca 2000 r., sygn. akt II K 1064/99 R. Ś. został uznany winnym zarzuconego mu czynu, tj. przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 kk i za to na podstawie art. 177 § 1 i 2 kk został skazany na karę jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono warunkowo na okres dwóch lat próby. Pojazd którym kierował sprawca korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia OC w pozwanym zakładzie. Powód samodzielnie zgłosił szkodę pozwanemu i decyzją z dnia 11 września 2000 r. otrzymał tytułem odszkodowania kwotę 8.000 zł, która uwzględniała 20% przyczynienie się zmarłej do zaistniałego zdarzenia. Następnie powód reprezentowany przez (...) SA w L. pismem z dnia 1 lipca 2016 r. zgłosił stronie pozwanej roszczenie w kwocie 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany decyzją z dnia 12 lipca 2016 r. przyznał powodowi kwotę 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 10.000 zł stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej. Kwoty te zostały pomniejszone o 20% przyczynienie się zmarłej do zdarzenia i po potrąceniach wypłacono powodowi łącznie kwotę 9.600 zł. Domagając się zadośćuczynienia powód podał, że zmarła była jego małoletnią córką. Powód w dacie wypadku miał 38 lat, a jego córka 13. Powód bardzo ciężko przeżył śmierć ukochanej córki z uwagi na szok jaki wówczas przeżył nie wiele pamięta. Wspomina córkę jako radosne, pełne życia dziecko. Był bardzo dumny z córki, ponieważ bardzo dobrze radziła sobie w szkole, była osobą bardzo towarzyską, chętną do pomocy. Zawsze pamiętała o specjalnych okazjach jak Dzień Matki i Ojca celebrując go razem z rodzicami. Po śmierci córki powód bardzo się zmienił. Niezbyt chętnie bierze udział w rodzinnych uroczystościach. Takie doświadczenie jak śmierć dziecka bardzo mocno odbiło się na jego zdrowiu. Powód stara się uporać z bólem po stracie córki, jednak nawet upływ czasu od tego tragicznego zdarzenia nie przynosi mu ulgi w cierpieniu. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powód wskazał art. 448 kc w związku z art 24 § 1 kc (k.1-4).

Postanowieniem z dnia 20 października 2017 r. zarządzono połączenie do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z powództwa C. B. przeciwko (...) SA z/s w W. o zapłatę prowadzoną do sygn. akt IC 1269/17 ze sprawą z powództwa E. B. przeciwko (...) SA z/s w W. o zapłatę prowadzoną do sygn. IC 1268/17 i prowadzenie ich pod sygn. akt IC 1268/17.

Powódka C. B. domagała się zasądzenia od strony pozwanej (...) SA w W. na jej rzecz kwoty 90.400 zł. tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od strony pozwanej na jej rzecz kwoty 5.417 zł tytułem kosztów postępowania. W uzasadnieniu swojego stanowiska podała, że w dniu 16 czerwca 1999 r. w M. rejonu (...) R. Ś. kierując samochodem marki O. (...) o nr rejestracyjnym (...) nie zachował należytej staranności oraz nie dostosował prędkości, taktyki i techniki jazdy do panujących warunków drogowych w wyniku czego po wyjechaniu z łuku drogi najechał na tył idącej prawym poboczem oraz częściowo prawym pasem jezdni, nieoświetlonej grupy pieszych pielgrzymów, skutkiem czego śmierć na miejscu w wyniku doznanego urazu rdzenia przedłużonego poniosła pieszka A. B.. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu Wydziału II Karnego z dnia 6 czerwca 2000 r., sygn. akt II K 1064/99 R. Ś. został uznany winnym zarzuconego mu czynu, tj. przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 kk i za to na podstawie art. 177 § 1 i 2 kk został skazany na karę jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono warunkowo na okres dwóch lat próby. Pojazd którym kierował sprawca korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia OC w pozwanym zakładzie. Powódka samodzielnie zgłosiła szkodę pozwanemu i decyzją z dnia 11 września 2000 r. otrzymała tytułem odszkodowania kwotę 8.000 zł, która uwzględniała 20% przyczynienie się zmarłej do zaistniałego zdarzenia. Następnie powódka reprezentowana przez (...) SA w L. pismem z dnia 1 lipca 2016 r. zgłosiła stronie pozwanej roszczenie w kwocie 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany decyzją z dnia 12 lipca 2016 r. przyznał powódce kwotę 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 10.000 zł stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej. Kwoty te zostały pomniejszone o 20% przyczynienie się zmarłej do zdarzenia i po potrąceniach wypłacono powódce łącznie kwotę 9.600 zł. Domagając się zadośćuczynienia powódka podała, że zmarła była jej małoletnią córką. Powódka w dacie wypadku miała 38 lat, a jej córka 13. Powódka bardzo ciężko przeżyła śmierć ukochanej córki i mimo upływu czasu nadal ciężko jest jej wypowiadać się na temat tragedii. Po wypadku z racji swojego stanu spowodowanego traumą po stracie córki, zmuszona była korzystać z pomocy psychologa, psychiatry oraz również do dnia dzisiejszego – neurologa. Powódka wspomina córkę jako bardzo mądrą, uczuciową i uczynną osobę. Córka zawsze dbała o rodziców, kochała ich bezgraniczną miłością. Nie sprawiała żadnych problemów wychowawczych. Chętnie uczestniczyła w spotkaniach wspólnoty religijnej, pielgrzymkach, brała również udział w konkursach piosenki. Pomimo upływu czasu ból i rozpacz po stracie córki są nadal dotkliwe. Powódka wciąż nie może pogodzić się ze stratą dziecka. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powódka wskazał art. 448 kc w związku z art 24 § 1 kc (k.31-34).

Strona pozwana (...) SA w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podała, że przeprowadziła postępowanie likwidacji szkody z dnia 16 czerwca 1999 r. w wyniku której śmierć poniosła A. B., córka powodów i przyznała, na rzecz powodów tytułem zadośćuczynienia kwoty po 12.000 zł z art. 448 kc w związku z art. 24 kc. Kwoty te zostały pomniejszone o 20% przyczynienie się poszkodowanej do wypadku co jest bezsporne. Na rzecz powodów wypłacono kwoty po 9.600 zł tytułem zadośćuczynienia. Nadto pozwany przyznał w dniu 12 września 2000 r. powodom kwoty po 10.000 zł tytułem stosownego odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej i po uwzględnieniu przyczynienia się wypłacił im kwoty po 8.000 zł. Ustalona kwota zadośćuczynienia spełnia przesłanki z art. 448 kc w związku z art. 24 kc i dalsze roszczenia z tego tytułu są nieuzasadnione. Powodowie nie wykazali aby wskutek zdarzenia doszło do rozstroju ich stanu zdrowia w postaci procesów chorobowych. Po śmierci córki nie stali się osobami samotnymi. W dacie śmieci posiadali syna i siebie. Posiadanie bliskich krewnych pomaga w leczeniu traumy i zaakceptowaniu nowej rzeczywistości zwłaszcza w okolicznościach sprawy gdy od zdarzenia upłynął okres 18 lat., Dodała także, że niezasadne jest domaganie się ustawowych odsetek od kwot zadośćuczynienia od 1 sierpnia 2016 r., lecz od chwili wyrokowania. ( k. 63 – 65 )

Na rozprawie w dniu 22.01.2018r. pozwana podała, że decyzjami z dnia 18.01.2018r. wypłaciła na rzecz powodów kwoty po 28.500zł. tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią córki. Wypłacone kwoty uwzględniają 20% przyczynienie się poszkodowanej do wypadku ( k. 89/2 )

Powodowie wobec powyższego cofnęli powództwa w zakresie zapłaty na ich rzecz kwot po 28.500zł. Podtrzymali żądanie zasądzenia odsetek od kwot 28.500zł. od dnia 1.08.2016r. do dnia zapłaty tj. 18.01.2018r. Zakwestionowali 20% przyczynienie się poszkodowanej do zaistniałego zdarzenia. ( k. 89/2 )

Pozwana wyraziła zgodę na cofnięcie żądań pozwu co do zapłaty kwot po 28.500zł. ( k. 89/2 )

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 czerwca 1999r. w M. rejonu (...) R. Ś. kierując samochodem marki O. (...) o nr rejestracyjnym (...) nie zachował należytej staranności oraz nie dostosował prędkości, taktyki i techniki jazdy do panujących warunków drogowych, w wyniku czego po wyjechaniu z łuku drogi najechał na tył idącej prawym poboczem oraz częściowo prawym pasem jezdni, nieoświetlonej grupy pieszych pielgrzymów, skutkiem czego śmierć na miejscu w wyniku doznanego urazu rdzenia przedłużonego poniosła pieszka A. B..

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu Wydziału II Karnego z dnia 6 czerwca 2000 r., sygn. akt II K 1064/99 R. Ś. został uznany winnym zarzuconego mu czynu, tj. przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 kk i za to na podstawie art. 177 § 1 i 2 kk został skazany na karę jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono warunkowo na okres dwóch lat próby.

(dowód: odpis wyroku karnego k. 9 i 38 )

Pojazd którym kierował sprawca korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia OC w pozwanym zakładzie.

(okoliczność bezsporna)

Na rzecz powodów E. B. i C. B. decyzją z dnia 12.09.2000r. zostały wypłacone kwoty po 10.000 zł tytułem stosownego odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej i po uwzględnieniu 20% przyczynienia się zmarłej do wypadku wypłacono im kwoty po 8.000 zł.

(dowód: odpis decyzji z dnia 12.09.2000r. k. 10 i 42 )

Powodowie reprezentowani przez (...) SA w L. pismem z dnia 1 lipca 2016 r. zgłosili stronie pozwanej szkodę domagając się na ich rzecz kwot po 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pismo to wpłynęło do ubezpieczyciela w dniu 8.07.2016 roku. Pozwany decyzjami z dnia 12 lipca 2016r. przyznał powodom kwoty po 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz po 10.000 zł stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej. Kwoty te zostały pomniejszone o 20% przyczynienie się zmarłej do zdarzenia i po potrąceniach wypłacono powodom łącznie kwoty po 9.600 zł. tytułem zadośćuczynienia. Na poczet odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej zaliczono wcześniejsze wypłaty w kwotach po 8.000zł.

(dowód: korespondencja między stronami k.11-14, 39-41 i 43, dokumenty w aktach likwidacji szkody k. 66 )

Decyzjami z dnia 18.01.2018r. pozwany wypłacił na rzecz powodów kwoty po 28.500zł. tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią córki.

(dowód: decyzje k. 84 - 85 )

Powodowie E. B. i C. B. posiadali dwoje dzieci: syna P. i córkę A.. Pierwsze dziecko im zmarło. W dacie zdarzenia mieli: powód 39 lat, powódka 38 lat. Córka A. w dacie śmierci miała niespełna 13 lat. ( w sierpniu 1999r. kończyła 13 lat ). Szła z grupą pielgrzymów do S. na przyjazd Ojca Św. J. P. II.

C. B. pracowała jako pomoc kuchenna w K.. E. B. pracował na budowach. Powodowie mieszkali we własnym domu położonym w (...) na działce o pow. 10ar. Małoletnia A. była dobrą uczennicą, nie stwarzała rodzicom problemów, zabiegała o kształtowanie życia duchownego, była zaangażowana w działalność grupy misyjnej dzieci, brała udział w pieszych pielgrzymkach, śpiewała w dziecięcym chórze kościelnym, uczestniczyła w festiwalach piosenki.

Powodowie ciężko przeżyli śmierć córki, która była dzieckiem radosnym, serdecznym, utalentowanym. Śmierć córki była dla nich szokiem, pozostawali pod opieką lekarza rodzinnego, otrzymali leki na uspokojenie. Wsparcia udzielił im kościół, byli na audiencji u papieża, szkoła oraz rodzina. Powódka C. B. ciągle płakała. Podjęła leczenie u psychologa, psychiatry i neurologa. Po śmierci córki pracowała jeszcze, później przeszła na rentę w związku ze stwierdzeniem u niej stwardnienia rozsianego, przepukliny kręgosłupa, zmian organicznych w (...). Aktualnie z trudem porusza się o kulach. Kontynuuje leczenie u specjalistów. Związane jest to jednak z chorobą. Także E. B. przeszedł na rentę z powodu stanu zdrowia: zaniku mięśni, dolegliwości kręgosłupa oraz serca. Po śmierci córki nie leczył się u psychologa ani psychiatry.

Powodom pomaga mieszkający z nimi syn P., kawaler, pracujący w rolnictwie.

Powodowie często myślą o córce, która na pewno aktualnie opiekowałaby się nimi, zachowali jej pokój, pamiątki związane z córką, zamawiają za nią msze. Do dzisiaj nie pogodzili się ze śmiercią córki. Powodowie stanowią dobrą rodzinę, mieszkają z synem, unikają spotkań świątecznych, wesel. Mają wsparcie w wierze.

( dowód: oświadczenia k. 15, dokumentacja fotograficzna k. 16 – 22, 47 – 53, artykuł prasowy k. 23 - 25, 46, 54 – 56, opinia psychologiczna k. 45, zeznania świadków: S. S. k. 90 00:20:43 – 00:38:24, W. S. k. 90/2 00:38:24 – 00:47:36, zeznania powódki C. B. k. 90 – 91 00:47:36 – 01:00:53, zeznania powoda E. B. k. 91 01:00:53 – 01:10:44 )

Powodowie nie doznali trwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku przeżyć związanych ze śmiercią córki. Nie można u nich rozpoznać żadnej jednostki chorobowej. Niewątpliwie przeżyli silny stres, gdyż śmierć osoby najbliższej jest jednym z najsilniejszych stresorów. Kultywowanie pamięci zmarłej, przechowywanie przedmiotów z nią związanych, wspominanie wspólnie przeżytych chwil i odczuwanie braku w okresach świąt i uroczystości rodzinnych jest trwałym elementem przeżyć po stracie i jednym ze sposobów radzenia sobie z przeżyciami, ale nie jest to choroba.

(dowód: opinia sądowo - psychiatryczna k. 122 - 125 )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony oraz dokumentów zalegających w aktach likwidacji szkody, moc dowodowa tych dokumentów nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu.

Okoliczności relacji powodów ze zmarłą córką A., ich funkcjonowania po tej stracie Sąd ustalił na podstawie zeznań powodów oraz świadków W. S. i S. S., które uznał za wiarygodne i przekonujące. Zeznania zarówno powodów jak i przesłuchanych w sprawie świadków były zbieżne, wzajemnie się uzupełniały.

Stan psychiczny powodów po stracie córki oceniał biegły psychiatra G. Z., której wnioski z opinii Sąd w całości podzielił i uznał za logiczne. Opinia biegłego nie była kwestionowana.

Sąd zważył co następuje:

Powództwa zasługują na uwzględnienie w znacznej części.

Normatywną podstawę odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody, za którego odpowiada pozwany ubezpieczyciel, stanowi art. 436 § 2 k.c. Legitymacja materialna pozwanego ubezpieczyciela wynika z art. 822 k.c. oraz art. 34 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.). Zakres odpowiedzialności pozwanego jest tożsamy z zakresem odpowiedzialności sprawcy.

Powodom zdaniem Sądu przysługuje zadośćuczynienie za śmierć córki na podstawie art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Obecnie jednolicie ukształtowane i utrwalone w judykaturze Sądu Najwyższego jest stanowisko, że spowodowanie śmierci osoby bliskiej mogło stanowić naruszenie dobra osobistego członków rodziny zmarłego w postaci szczególnej więzi rodzinnej i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c., jeżeli śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (por. uchwały z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 42 i z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012, nr 1, poz. 10 oraz wyroki z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09, OSNC-ZD 2010, nr C, poz. 91, z dnia 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, nie publ., z dnia 10 listopada 2010 r., II CSK 248/10, OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 44, z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, nie publ. i z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, nie publ.). Strona pozwana nie kwestionowała swojej odpowiedzialności co do zasady, złożyła zarzut przyczynienia się poszkodowanej do zdarzenia w 20% oraz podważała wysokość dochodzonych pozwem roszczeń jako zawyżonych i nie stanowiących kompensacyjnego charakteru. Z orzecznictwa SN wynika, że przez śmierć danej osoby zostaje (może zostać) naruszone własne dobro osobiste jej najbliższych w postaci prawa do więzi rodzinnej. Takim osobom SN dopuszcza udzielenie ochrony na ogólnej podstawie art. 448 k.c. Zadośćuczynienie jest w tym wypadku instrumentem umożliwiającym wyrównanie własnej szkody niemajątkowej osoby bliskiej zmarłego. Odpowiedzialność w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu obejmuje zatem obowiązek zapłaty zadośćuczynienia w razie powstania uszczerbku niemajątkowego, czyli krzywdy spowodowanej ruchem pojazdu mechanicznego. Podobnie jak w odniesieniu do innych uszczerbków, także w wypadku zadośćuczynienia nie ma podstaw do różnicowania zakresu odpowiedzialności ubezpieczonego i ubezpieczyciela.

Wobec wyroku skazującego sprawcę wypadku, w przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że doszło do wyrządzenia szkody w wyniku ruchu pojazdu, którym kierował R. Ś.. Rozstrzygnięcie to wiąże Sądu, gdyż w świetle art. 11 k.p.c. ustalenie wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku karnego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

Strona pozwana podniosła zarzut przyczynienia się zmarłej do skutków wypadku w 20 %. Na tę okoliczność, wobec niezachowania akt sprawy karnej wniosła o wypowiedzenie się przez biegłego ds. rekonstrukcji wypadków czy na podstawie sentencji wyroku możliwe jest ustalenie czy poszkodowana A. B., poruszająca się prawym pasem jezdni w nieoświetlonej grupie pielgrzymów przyczyniła się wypadku, jeżeli tak, to w jakim zakresie. Biegły ds. rekonstrukcji wypadków A. R. odpowiedział, że ustalenie, czy A. B. przyczyniła się do wypadku mogłoby być dokonane jedynie na podstawie wcześniej wykonanej rekonstrukcji przebiegu wypadku, analizy czasowo – przestrzennej, w szczególności analizy widoczności. W przedmiotowym wyroku nie ma żadnych informacji, które dawałyby podstawę do wykonania opisanych wyżej czynności. Okoliczności tej zatem nie udowodniła. Z opisu czynu niedozwolonego z wiążącego tut. Sąd wyroku karnego wynika, że zmarła była uczestnikiem pielgrzymki, a w dacie wypadku grupa pielgrzymów poruszała się częściowo poboczem, częściowo jezdnią, była nieoświetlona. Małoletniej zmarłej z uwagi na wiek 12 lat nie można przypisać winy w związku z taką organizacją pielgrzymki. Odpowiedzialność za ruch małoletnich pieszych – pielgrzymów spoczywał bowiem na pełnoletnim opiekunie.

Zgodnie z art 441 § 1 kc jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna. To powodowie jako wierzyciele mogli wybrać od kogo domagać się będą swoich roszczeń. Ubezpieczyciel ma prawo do roszczeń regresowych od osoby odpowiedzialnej za organizację pielgrzymki, nie może natomiast samodzielnie obniżać wypłacanych kwot powodom o przyczynienie zmarłej do szkody, bowiem nie wykazał, że zmarła poza w/w okolicznościami, za które odpowiedniości nie ponosi, w inny sposób przyczyniła się do szkody.

W judykaturze prezentowany jest pogląd, że do katalogu dóbr osobistych niewymienionych wprost w art. 23 k.c. należy np. pamięć o osobie zmarłej, prawo do intymności i prywatności życia, prawo do planowania rodziny lub płeć człowieka.

Więź rodzinna (oraz związana z nią więź uczuciowa) jest dobrem osobistym odgrywającym szczególnie doniosłą rolę. W uchwale z dnia 13 lipca 2011 r. w sprawie do sygn. III CZP 32/11 Sąd Najwyższy ostatecznie potwierdził, że śmieć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym, zaznaczył jednak przy tym, że nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczać do katalogu dóbr osobistych. Przyjął, iż ocena czy więź rodzinna i uczuciowa będzie podlegała kompensacie, uzależniona będzie każdorazowo od analizy skutków jakie wywołało jej unicestwienie, w tym czy jej zerwanie spowodowało ból, cierpienie, zrodziło poczucie krzywdy. Zważyć przy tym należy, iż wymienione okoliczności pozostają wyjątkowo trudne do weryfikacji z tego względu, iż nie poddają się one obiektywizacji ze uwagi na indywidualną wrażliwość i odporność psychiczną każdego człowieka. Niemniej jednak można w ocenie Sądu przyjąć założenie, iż każda przedwczesna śmierć członka normalnie funkcjonującej rodziny, wiąże się z silnymi traumatycznymi przeżyciami dla pozostałych ze ścisłego kręgu osób dla niego najbliższych; okoliczności takie stanowią zaś o naruszeniu ich dóbr osobistych. W pojęciu więzi rodzinnej mieści się oczywiście także więź między rodzicami a potomstwem. Sąd uznał, zatem że spowodowanie śmierci A. B. przez R. Ś. stanowiło naruszenie dóbr osobistych powodów.

Sąd zważył, że naruszenie dobra osobistego w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego, niż w przypadku innych dóbr osobistych, a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich. Tak też było w przedmiotowej sprawie, jak wynika z opinii biegłego psychiatry oraz zeznań świadków i powodów, powodowie bardzo mocno przeżyli śmierć córki. W zasadzie mimo upływu 18 lat dalej towarzyszy im uczucie żalu, smutku, bezradności, apatii. Oboje powodowie do dnia dzisiejszego odczuwają skutki utraty jedynej córki, tym bardziej, że jako osoby chore – zwłaszcza powódka C. B. wymagają opieki, pomocy w czynnościach dnia codziennego. Ustalając kwoty zadośćuczynienia dla powodów Sąd zważył też, że powodowie cały czas pozostają w obniżonym nastroju, nie potrafią cieszyć się z życia, cały czas rozpamiętują śmierć córki. Powodowie mimo upływu czasu nie pogodzili się ze śmiercią córki, nie zaakceptowali faktu jej odejścia. Śmierć córki załamała stabilne życie powodów. W takich okolicznościach naruszenie dobra osobistego w postaci prawa do życia rodzinnego było i jest szczególnie dotkliwe dla powodów.

Biorąc pod uwagę okoliczności przedmiotowej sprawy Sąd uznał roszczenie powodów o zasądzenie zadośćuczynienia za uzasadnione. W zakresie zadośćuczynienia za śmierć córki sąd uznał adekwatną w stosunku do każdego z powodów kwotę 100.000 zł. Od kwoty tej odliczył wypłacone przez ubezpieczyciela kwoty z tego tytułu tj. po 9.600 zł przyznane decyzją z dnia 12.07.2016 roku oraz kwoty po 28.500 zł przyznane decyzją z dnia 18.01.2018 roku, w sumie po 38.100 zł. Ostatecznie zadośćuczynienie dla każdego z powodów wyniosło po 61.900 zł.

Do kwoty tej Sąd doliczył na rzecz każdego z powodów skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie od wypłaconych w toku postępowania kwot po 28.500 zł za okres od 9.08.2016 roku do dnia 18.01.2018 roku tj. kwotę 2.880,45zł

Powództwo oddalono tylko co do odsetek. Odsetki przyznano od dnia 9.08.2016 roku bo dopiero w dacie 8.07.2016 roku pismo z roszczeniami powodów o zapłatę zadośćuczynienia wpłynęło do ubezpieczyciela. Zatem początkowy termin liczenia odsetek biegnie od dnia 9.08.2016 roku, uwzględniając 30 dniowy termin na spłatę.

W zakresie kwot po 28.500zł. umorzono postępowanie w sprawie wobec cofnięcia żądań, na co pozwana wyraziła zgodę, na zasadzie art. 355 kpc.

O kosztach Sąd orzekł stosownie od art. 98 kpc, uznając stronę pozwaną za przegrywającą proces w całości, także w części umorzonej, z uwagi na częściową likwidację szkody w toku postępowania. Sąd zasądził zatem na rzecz każdego z powodów kwoty po 9.937 zł ( 5417 zł tytułem zastępstwa prawnego i kwotę 4520 zł jako zwrot uiszczonej opłaty od pozwu). Pozostałe koszty wzajemnie zniesiono.

SSO Monika Świerad